Βιβλιοκριτική: «Αμερικάνικη έρημος», «Masterpiece», «H Μόμο», «Η κάθοδος των τεσσάρων»

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΕΡΗΜΟΣ – Percival Everett

Ο Τεντ Στριτ οδηγεί αποφασισμένος προς την αυτοκτονία. Όμως δεν προκειται να εκπληρωθεί η επιθυμία του-όχι με τον τρόπο που περίμενε, τουλάχιστον. Ειρωνικά, σ’αυτή την τελευταία(;) του διαδρομή, σκοτώνεται σε τροχαίο, αφού το κεφάλι του αποκόπτεται εντελώς από το υπόλοιπό του σώμα.

Τρεις μέρες μετά, μέσα στο φέρετρό του, κατα τη διάρκεια της κηδείας, μη γνωρίζοντας το γιατί ή το πώς, ανακαλύπτει οτι ειναι ακόμα ζωντανός. Φεύγει, λοιπόν απ’την εκκλησία με την αποσβολωμένη οικογένειά του, προξενώντας –όχι αδικαιολόγητο- πανικό στους παρευρισκόμενους. Κυνηγημένος απ’τα ΜΜΕ και μπερδεμένος πέφτει θύμα απαγωγής μιας παραθρησκευτικής οργάνωσης και έτσι ξεκινά μια οδύσσσεια για τον αναστημένο μας ήρωα.

Η Αμερικάνικη έρημος είναι ένα μυθιστόρημα με εξαιρετική, πρωτότυπη πλοκή που ασκεί κριτική στα αρνητικά του θεσμού των ΜΜΕ και της κοινωνίας, αλλά κυρίως πραγματεύρται την έννοια της ζωής.Τονίζεται η παραφροσύνη των δημοσιογράφων στο  ασταμάτητο κυνηγητό της είδησης, η έλλειψη σεβασμού για την ιδιωτική ζωή των πολιτών από μέρους των ΜΜΕ, καθώς και η παραμόρφωση της αλήθειας που οδηγεί στην παραπληροφόρηση. Ο συγγραφέας, βασικά στηριζόμενος στην περιγραφή και την αφήγηση, εκφράζει αλήθειες και προσωπικούς του στοχασμούς.Επίσης, μεταχειριζόμενος έξυπνα την ειρωνία προσδίδει στο έργο του μια χιουμοριστική πλευρά.Ο αναγνώστης έτσι, κατανοεί χωρίς πολύ κοπο όσα θέλει να περάσει ο συγγραφέας.Μια συγκλονιστική πνευματική εμπειρία για τον αναγνώστη με πολλα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα, κάθε άλλο παρά ρομαντικά.

«Είμαι νεκρός.Πέθανα και είμαι νεκρός,και δε μπορώ να σας πω τίποτα παραπάνω για το νόημα της ζωής απ’ ότι αν ήμουν ζωντανός.Ξέρω όμως τα πάντα για το νόημα του θανάτου».

H MOMO – Μίχαελ Έντε

Το δεύτερο πιο πολυδιαβασμένο έργο του Μ.Έντε (μετά την Ιστορία χωρίς τελος).Μη βιαστείτε να πείτε: «Ένα παραμυθι. Όχι, ευχαριστώ, δεν είμαι πια 8 ετών.», γιατί θα χάσετε μια μοναδική ανάγνωση…

Η Μόμο είναι ένα κοριτσάκι απροσδιόριστης ηλικίας και άγνωστης καταγωγής που μένει σ’ ενα ερειπωμένο αμφιθέατρο, στην άκρη μιας μεγάλης πόλης. Έχει αμέτρητους φίλους, κυρίως λόγω ενός σπάνιου χαρίσματος.. Η Μόμο μπορεί να ακούει τους άλλους, να ακούει πραγματικά.Όμως μια μέρα, εμφανίζονται οι Γρίζοι Κύριοι και κλέβουν το χρόνο απ’τους ανθρώπους. Ο κόσμος της Μόμο καταρρέει και είναι η μόνη που μπορεί να κανει κάτι για να ξαναβρούν οι φίλοι της το χρόνο που τους πήραν.

Εάν δεν εντυπωσιαστήκατε ακόμα απ’την υπόθεση, διαβάστε παρακάτω.

Η Μόμο είναι ένα  βιβλίο με πληθώρα μηνυμάτων . Είναι ένα βιβλίο για την έννοια του χρόνου και για το πώς χρησιμοποιείται απ’τους ανθρώπους στη σύγχρονη κοινωνία. Πραγματεύεται τη φύση του και επισημαίνει τη σπουδαιότητα της σωστής διαχείρησής του. Ο συγγραφέας δινει μηνυματα για την φιλία και (όπως και σε όλα τα έργα του) τη δύναμη των παραμυθιών και της φαντασίας. Η ηρωίδα αρνείται να υποκύψει στους φόβους της κάνοντας τα αδύνατα δυνατά για να σώσει τους φίλους της. Το αγαθό της κίνητρο, η φιλία, θα την βοηθήσει στην επίτευξη του στόχου αυτού. Το μυθιστόρημα αυτό κατά κύριο λόγο, κατακρίνει τον καταναλωτισμό και το άγχος, δυο χαρακτηριστικά γνωρίσματα της εποχής μας, διεκτραγωδώντας τα.

Η αφήγηση των γεγονότων γίνεται σε 3ο πρόσωπο και η πλοκή εκτυλίσσεται απ’την οπτική γωνία της κεντρικής ηρωίδας.Το μυθιστόρημα είναι διάσπαρτο από εικόνες που του δίνουν μια αύρα παραμυθιού και ταξιδεύουν τον αναγνώστη σε μια άλλη πραγματικότητα.

«Ο χρόνος όμως είναι ζωή.Και η ζωή κατοικεί στην καρδιά.

Κι όσο περισσότερες οικονομίες κάνανε σ’αυτόν οι άνθρωποι, τόσο λιγότερο είχαν απ’αυτόν»

Η ΚΑΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ – Νικ Χόρνμπυ

Η κάθοδος των τεσσάρων είναι το πιο πρόσφατο μυθιστόρημα του Νικ Χόρνμπυ και ενδέχεται να γίνει ταινία, ακολουθώντας την πορεία των προηγούμενων έργων του.

Την ιστορία αφηγούνται οι 4 πρωταγωνιστές οι οποίοι, απογοητευμένοι απ’τη ζωή, αποφασίζουν να δώσουν τέλος στις ζωές τους πέφτοντας απο έναν ουρανοξύστη την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Οι ήρωες (άγνωστοι μεταξύ τους) συναντιούνται τυχαία στην ταράτσα του κτιρίου και παρ’όλες τις αυτοκαταστροφικές τους προθέσεις, καταλήγουν όλοι μαζί στο πεζοδρόμιο (κατεβαίνοντας απ’τις σκάλες) και προσπαθούν να αντιμετωπίσουν ξανά τη ζωή.

Αν και ασχολείται με ένα τόσο λεπτό και μελαγχολικό θέμα, ο συγγραφέας καταφέρνει να προκαλέσει το γέλιο σχεδόν σε κάθε σελίδα, βάζοντας παράλληλα τον αναγνώστη σε σκέψεις γύρω από υπαρξιακά και μη ερωτήματα. Ο λόγος του συγγραφέα διαγράφει τις αδυναμίες των ανθρώπων. Παράλληλα, δηλώνει την ανάγκη ύπαρξης μιας συνεχούς προσπάθειας- μάχης, όχι αναγκαστικά για κάτι καλύτερο, αλλά τουλάχιστο για κάτι διαφορετικό, μιας μάχης για ζωή. Μέσα από το χιούμορ ο Χόρνμπυ καταφέρνει να προσεγγίσει με εστοχία σοβαρά θέματα. Το μυθιστόρημα είναι γραμμένο σε λιτή και κατανοητή γλώσσα,εμπλουτισμένη με κωμικοτραγικά στοιχεία. Ο συγγραφέας εναλλάσσει το διάλογο, το μονόλογο και την αφήγηση κάνοντας την ανάγνωση εύκολη και ευχάριστη. Ένα ιδανικό βιβλίο για χαλάρωση.

«Η αποτυχία είναι σύνθετο πράγμα.Και, αναμφίβολα, υπάρχουν πολλά επιπεδα στα οποία μπορεί να αποτύχει κανείς.»

Miranda Glover – M A S T E R P I E C E

Το καλοκαίρι, μην έχοντας όρεξη για κλασικά διηγήματα, ήρθα σε επαφή με το βιβλίο Masterpiece της Miranda Glover, σαν μια εξάσκηση στην αγγλική αλλά και ένα ευχάριστο ανάγνωσμα.

Η κεντρική ηρωίδα του βιβλίου είναι η Έσθερ, Αγγλίδα ηθοποιός και ζωγράφος, η οποία έχει φτάσει σε μια κρίσιμη καμπή της ζωής της. Είναι δημοφιλής, αλλά αισθάνεται ότι έτσι παύει να μεταδίδει μηνύματα ποιότητας, ο σύντροφός της τη λατρεύει, αλλά ταυτόχρονα την εξουσιάζει, η μητέρα της δεν την απορρίπτει, αλλά δεν ενθαρρύνει κιόλας τις επιλογές της. Αυτή η κατάσταση την ωθεί σε μια παρακινδυνευμένη ενέργεια: δέχεται να πωληθεί σε δημοπρασία. Την παρακινεί σ’αυτό, χωρίς να το αντιλαμβάνεται, ο σύντροφός της: I’d never sell you, Est; you’re my masterpiece. Ο αγοραστής της, ως αντάλλαγμα για το ποσό που θα προσφέρει, θα έχει τη δυνατότητα να την παρακολουθήσει για μία εβδομάδα σε δραματοποιημένες μιμήσεις γνωστών γυναικείων πορτρέτων. Έτσι η Έσθερ διηγείται τις συχνά απόκρυφες ιστορίες τους και επισημαίνει το κοινό τους στοιχείο:όλες θεωρούνταν κτήματα των ανδρών. Αυτή η διαδικασία παρασύρει την καλλιτέχνιδα σε μια εσωτερική περιπλάνηση στο σκοτεινό παρελθόν της. Η αμοιβή της στη δημοπρασία ξεπερνά τις προσδοκίες της, ταξιδεύει στην Αμερική και αναπτύσσει μια ιδιότυπη σχέση με το νεόπλουτο αγοραστή της. Τελικά η Έσθερ μένει έγκυος από το σύντροφό της και η δημόσια παρουσίαση των έργων της είναι επιτυχημένη. Πάνω απ’όλα, όμως, πραγματοποιεί το σημαντικότερό της όνειρο: να ξανασυναντήσει τη δεκαεξάχρονη κόρη της, καρπό ενός εφήμερου έρωτα, την οποία είχε δώσει για υιοθεσία όταν και η ίδια ήταν ακόμα ένα ανώριμο παιδί.

Το βιβλίο αυτό προσπαθεί να καλλιεργήσει αξίες υπό εξαφάνιση στο σύγχρονο κόσμο, και ιδιαίτερα στον καλλιτεχνικό. Υποστηρίζει το διαχωρισμό της τέχνης σε ποιοτική και εμπορική, όπως επίσης και τη διάκριση ανάμεσα στην προσωπική και στην επαγγελματική ζωή των διασήμων. Η Έσθερ είναι ένας χαρακτήρας αξιοθαύμαστος, ένα κορίτσι της διπλανής πόρτας, με τα πάθη και τις αδυναμίες της, the ultimate symbol of our culture’s self-obsession.Κατηγορεί μάλιστα τους τέλειους, “he was too busy being fair-minded to express a strong emotion like jealousy or rage”. Ίσως σε μερικά σημεία να αποδεικνύεται πιο προκλητική από το συνηθισμένο, όπως για παράδειγμα στους συχνούς ερωτικούς δεσμούς της. Γενικά όμως η συγγραφέας, Μιράντα Γκλόβερ, έχει αξιοποιήσει τη φαντασία της τόσο στην περιγραφή του κόσμου της Έσθερ όσο και στη σύνθεση του έργου της. Οι περιγραφές της είναι παραστατικές και η αφήγησή της ρέει γρήγορα, χωρίς να κουράζει με περιττό στόμφο, πάντα σε πρώτο πρόσωπο, με την ίδια την Έσθερ να αφηγείται αναδρομικά αυτή την περίοδο της ζωής της. Οι διάλογοι είναι καθημερινοί, με πολλές ιδιωματικές εκφράσεις.

Ιδιαίτερα με εντυπωσίασαν οι παρενθετικές διηγήσεις για τα γεγονότα που σχημάτισαν τη ζωή της Έσθερ, και η άνεση με την οποία η συγγραφέας ισορροπεί ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Ακόμα επισυνάπτονται και τα επτά γυναικεία πορτρέτα που η Έσθερ αναπαρέστησε, διευκολύνοντας έτσι την επαφή μας με το έργο της.

Δυστυχώς, όμως, το βιβλίο προορίζεται για τους αγγλομαθείς, καθώς απ’ό,τι γνωρίζω δεν έχει μεταφραστεί ακόμη στα ελληνικά. Πάντως είναι ένας τρόπος για να εντρυφήσουμε στα αγγλικά, μακριά από φροντιστήρια και πτυχία, καθώς η εξέλιξη είναι ενδιαφέρουσα και η γλώσσα μοντέρνα και κατανοητή. Αξίζει μια προσεκτική ανάγνωση και σίγουρα μας ζημιώνει για το διπλό κόπο της επεξεργασίας κειμένου σε ξένη γλώσσα.

Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons -Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή4.0.