Θεματικός Κύκλος: Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ- Κοινωνική Ενσυναίσθηση και Ευθύνη

Επιμέρους Θεματικές Ενότητες/Υποενότητες:  Ανθρώπινα Δικαιώματα

Tίτλος : 

«Η οικογένεια δεν έχει αριθμητική, είναι απλώς μοναδική!» Ένα πρόγραμμα για την οικογενειακή πολυμορφία.

Στον κύκλο των 7 εργαστηρίων του συγκεκριμένου προγράμματος, θα δοθεί έμφαση στην καλλιέργεια και ενισχύσει των δεξιοτήτων μάθησης του 21^ουαιώνα  αλλά και στην καλλιέργεια  δεξιοτήτων κοινωνικής ζωής (κοινωνικές δεξιότητες, ενσυναίσθηση και ευαισθησία).

Το παρόν πρόγραμμα με τίτλο «Η οικογένεια δεν έχει αριθμητική, είναι απλώς μοναδική!» προσεγγίζει θέματα οικογενειακής πολυμορφίας προς άρση των όποιων διακρίσεων, συμβάλλει στη διαχείριση της οικογενειακής διαφορετικότητας των μαθητών, στοχεύει στην κατανόηση της διαφορετικότητας του οικογενειακού πλαισίου στο οποίο ανήκει κάθε μαθητής και στην αποδοχή του. Τα παιδιά θα έρθουν σε επαφή με όψεις της οικογενειακής πολυμορφίας μέσω παραμυθιού, θα εκφράσουν αντιλήψεις, συναισθήματα, ιδέες για την έννοια της «οικογένειας» αναδεικνύοντας έτσι τη σημασία και το ρόλο της στη ζωή για το  καθένα χωριστά.

Ακολουθία εργαστηρίων

Εργαστήριο 1: «Η μονα-δική μου οικογένεια»

Στόχος του εργαστηρίου είναι:

• Να «ξανασυστηθούν» οι μαθητές με κριτήριο το οικογενειακό τους πλαίσιο.
• Να προκληθεί το ενδιαφέρον των μαθητών σχετικά με τη διαφορετική δομή άλλων οικογενειών εκτός από τη δική τους.
• Να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των οικογενειών των συμμαθητών τους.
• Να εκφράσουν αντιλήψεις, συναισθήματα, ιδέες για την έννοια της «οικογένειας».
• Να έρθουν σε επαφή με όψεις της οικογενειακής πολυμορφίας μέσω παραμυθιού.

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΠΡΙΝ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να ζωγραφίσουν την οικογένειά τους σε ένα χάρτινο σπιτάκι (όσοι ζουν στο ίδιο σπίτι) με τη συνεργασία της μαμάς  , του μπαμπά ή κάποιου ενήλικα στο σπίτι τους και να το επιστρέψουν στο σχολείο.  Οι μαθητές κάνουν τη ζωγραφιά τους στο σπίτι και τη φέρνουν στην τάξη την πρώτη ημέρα του προγράμματος.

1^η Δραστηριότητα: ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Φιγούρες με μέλη μιας οικογένειας. Κάθε μαθητής τοποθετεί στο σπιτάκι του τόσες φιγούρες όσα και τα μέλη της οικογένειας του και γράφει τον αριθμό των μελών της οικογένειας τους ή κάνουν αντιστοίχιση μελών με τουβλάκια. Ζωγραφίζουν ξανά την οικογένεια τους σε ανοιχτό φύλλο εργασίας γιατί κάποια παιδιά θέλουν να προσθέσουν και τα κατοικίδια τους.

2^η Δραστηριότητα: Στην ολομέλεια της τάξης, οι μαθητές καλούνται να σχολιάσουν τις ομοιότητες και τις διαφορές που παρατηρούν στις οικογένειες των συμμαθητών τους, όπως αυτές εικονίζονται στις ζωγραφιές τους.

Εντοπίσαμε διαφορές και ομοιότητες στις οικογένειες όσον αφορά στη σύνθεσή τους και παίξαμε ένα παιχνίδι αντιστοίχισης με εικόνες από διάφορους τύπους οικογένειας ως πρώτη διερεύνηση. Κάποιες οικογένειες μας προβλημάτισαν – σε κάποιες άλλες εντοπίσαμε ομοιότητες με τη δική μας οικογένεια…. Όλα τα παιδιά ένιωσαν συμπάθεια και συμπόνια για τα παιδιά που για οποιονδήποτε λόγο είναι ορφανά ή έχουν χάσει κάποιον γονέα.

3^η Δραστηριότητα: Στη συνέχεια καλέσαμε τα παιδιά αυθόρμητα και με τον δικό τους τρόπο να αναρωτηθούν “Τι είναι οικογένεια” σε μια δραστηριότητα ιδεοθύελλας. Καταγράψαμε όλες τις απαντήσεις (χωρίς καμία παρέμβαση) συμβατικά σε χαρτί του μέτρου. Στόχος μας ήταν να ανιχνεύσουμε τι πιστεύουν τα παιδιά και τι αντιλήψεις έχουν για τον θεσμό της  οικογένειας.

Έπειτα  η εκπαιδευτικός προβάλλει στην τάξη το διαδραστικό ψηφιακό παραμύθι «Η μονα-δική μου οικογένεια» της Ι. Μανάφη (άδεια Creative Commons). Όλοι μαζί συζητούν για τις οικογένειες των ζώων που πρωταγωνιστούν στο παραμύθι.

Εργαστήριο 2: «Πες μας, Πιγκουίνε!»

 

Στόχος του εργαστηρίου είναι:

• Να καλλιεργήσουν οι μαθητές τις δεξιότητες του 21ου αιώνα – 4Cs (συνεργασία, κριτική σκέψη, δημιουργικότητα και επικοινωνία).
• Να γνωρίσουν τον τύπο της πυρηνικής οικογένειας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
• Να δώσουν λύσεις σε προβληματική κατάσταση μιας πυρηνικής οικογένειας με δημοκρατικό τρόπο (οικογενειακό συμβούλιο).
• Να κατανοήσουν ότι τα μέλη μιας πυρηνικής οικογένειας αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά βιώνουν και όμορφες στιγμές.

1^η Δραστηριότητα :Με αφορμή το παραμύθι που διαβάστηκε στο 1^ο Εργαστήριο, ο εκπαιδευτικός υποδέχεται τους μαθητές με το εύρημα ότι ένας από τους ήρωες του παραμυθιού, ο πιγκουίνος, τους στέλνει χαιρετισμούς με μια αναμνηστική κάρτα για την Παγκόσμια Ημέρα Γονέων, στην οποία είναι «τιμώμενα πρόσωπα» ο ίδιος και η οικογένειά του!

Προκειμένου να κατανοήσουν οι μαθητές γιατί η οικογένεια του πιγκουίνου είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της Ημέρας, ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει ένα σύντομο πληροφοριακό κείμενο για τον πιγκουίνο, που αντλεί από τους Πόρους του προαναφερόμενου παραμυθιού, και προβάλλει κάποιο σχετικό βίντεο (αποσπάσματα από το βίντεο με τίτλο «Πιγκουίνοι» από τη συλλογή εκπαιδευτικών ντοκιμαντέρ της Disney «Ο μαγικός κόσμος των ζώων», 2009).

 

2^η Δραστηριότητα : Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια για τη δομή της οικογένειας του πιγκουίνου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η συζήτηση οδηγεί στον ορισμό της πυρηνικής οικογένειας.

Οι μαθητές επιλέγουν από πλήθος εικόνων, αυτές που απεικονίζουν μια πυρηνική οικογένεια.

3^η Δραστηριότητα: Οι μαθητές χωρίζονται σε τετραμελείς ομάδες προσομοιώνοντας σε κάθε ομάδα μία πυρηνική οικογένεια με δύο γονείς και δύο παιδιά. Οι ρόλοι μοιράζονται στην ομάδα με τη συνεργασία και τη συμφωνία όλων των μελών της. Ο εκπαιδευτικός μοιράζει σε κάθε «τετραμελή οικογένεια» μια κάρτα με μία προβληματική κατάσταση που απαιτεί λύση. Τα μέλη της «οικογένειας» κάνουν «οικογενειακό συμβούλιο» για να βρουν εναλλακτικές λύσεις στο πρόβλημά τους. Παράλληλα συμπληρώνουν ένα φύλλο εργασίας καταγράφοντας τις λύσεις που έχουν σκεφτεί.

Γίνεται συζήτηση στην ολομέλεια των μαθητών για τις δυσκολίες που μπορεί να συναντήσει μια πυρηνική οικογένεια στη λειτουργία της, αλλά και για τις όμορφες στιγμές που μπορούν να έχουν τα μέλη της. Καταγράφονται οι ιδέες των μαθητών. Τα παιδιά συμπληρώνουν σχετικά φύλλα εργασίας.

 

4^η   Δραστηριότητα:  Δραματοποίηση  αρχικά μιας ημέρας με την οικογένεια και στη συνέχεια δραματοποίηση της προβληματικής κατάστασης  που αντιμετωπίζει η πυρηνική οικογένεια.

 

Εργαστήριο 3: «Πες μας, λύκε!»

 

Στόχος του εργαστηρίου είναι:

• Να καλλιεργήσουν οι μαθητές τις δεξιότητες του 21ου αιώνα (4Cs).
• Να γνωρίσουν τον τύπο της εκτεταμένης οικογένειας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
• Να δώσουν λύσεις σε προβληματική κατάσταση μιας εκτεταμένης οικογένειας με δημοκρατικό τρόπο (οικογενειακό συμβούλιο).
• Να κατανοήσουν ότι τα μέλη μιας εκτεταμένης οικογένειας αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά βιώνουν και όμορφες στιγμές.

1^η Δραστηριότητα: Στην έναρξη του 3ου Εργαστηρίου,  συνεχίζοντας το εύρημα με τους ήρωες του παραμυθιού, ανακοινώνουμε  στους μαθητές ότι ο λύκος τους στέλνει χαιρετισμούς με μία αναμνηστική κάρτα για την Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων, στην οποία είναι «τιμώμενα πρόσωπα» οι γιαγιάδες του και οι παππούδες του.

 

 

 

Προκειμένου να κατανοήσουν οι μαθητές γιατί η οικογένεια του λύκου είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της Ημέρας. ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει ένα σύντομο πληροφοριακό κείμενο για τον λύκο από τους Πόρους του παραμυθιού και προβάλλει σχετικό βίντεο από τη συλλογή εκπαιδευτικών ντοκιμαντέρ της Disney «Ο μαγικός κόσμος των ζώων», 2009).

2^η Δραστηριότητα: Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια για τη δομή της οικογένειας του λύκου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η συζήτηση οδηγεί στον ορισμό της εκτεταμένης οικογένειας. Οι μαθητές από πλήθος εικόνων επιλέγουν αυτές που απεικονίζουν μια διευρυμένη οικογένεια.

3^η Δραστηριότητα:  Οι μαθητές χωρίζονται σε πενταμελείς ομάδες προσομοιώνοντας σε κάθε ομάδα μία εκτεταμένη οικογένεια με γονείς, παιδιά και παππούδες σε όποια αναλογία επιθυμούν. Οι ρόλοι μοιράζονται στην ομάδα με τη συνεργασία και συμφωνία όλων των μελών της. Ο εκπαιδευτικός μοιράζει σε κάθε «πενταμελή οικογένεια» μια κάρτα με μία προβληματική κατάσταση που απαιτεί λύση. Τα μέλη της «οικογένειας» κάνουν «οικογενειακό συμβούλιο» για να βρουν εναλλακτικές λύσεις στο πρόβλημά τους. Παράλληλα συμπληρώνουν ένα φύλλο εργασίας καταγράφοντας τις λύσεις που έχουν σκεφτεί.

Γίνεται συζήτηση στην ολομέλεια των μαθητών για τις δυσκολίες που μπορεί να συναντήσει μια εκτεταμένη οικογένεια στη λειτουργία της, αλλά και για τις όμορφες στιγμές που μπορούν να έχουν τα μέλη της. Καταγράφονται οι ιδέες των μαθητών.

4^η Δραστηριότητα: Γινόμαστε και εμείς μια αγέλη λύκων. Κατασκευή μάσκας λύκου και δραματοποίηση.

 

Εργαστήριο 4: «Πες μας, καγκουρό!»

 

Στόχος του εργαστηρίου είναι:

• να καλλιεργήσουν οι μαθητές τις δεξιότητες του 21ου αιώνα (4Cs).
• Να γνωρίσουν τον τύπο της μονογονεϊκής οικογένειας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
• Να δώσουν λύσεις σε προβληματική κατάσταση μιας μονογονεϊκής οικογένειας με δημοκρατικό τρόπο (οικογενειακό συμβούλιο).
• Να κατανοήσουν ότι τα μέλη μιας μονογονεϊκής οικογένειας αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά βιώνουν και όμορφες στιγμές.

1^η Δραστηριότητα: Στην έναρξη του 4ου Εργαστηρίου, ο εκπαιδευτικός ανακοινώνει στους μαθητές ότι ένας ακόμα ήρωας του παραμυθιού, το καγκουρό, τους στέλνει χαιρετισμούς με μία αναμνηστική κάρτα για την Παγκόσμια Ημέρα της Μητέρας, στην οποία «τιμώμενα πρόσωπα» είναι το ίδιο και η μητέρα του.

Προκειμένου να κατανοήσουν οι μαθητές γιατί η οικογένεια του καγκουρό είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της Ημέρας, ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει ένα σύντομο πληροφοριακό κείμενο για το καγκουρό από τους Πόρους του παραμυθιού και προβάλλει κάποιο σχετικό βίντεο ( αποσπάσματα από το βίντεο με τίτλο «Καγκουρό» από τη συλλογή εκπαιδευτικών ντοκιμαντέρ της Disney «Ο μαγικός κόσμος των ζώων»,2009).

 

2^η Δραστηριότητα: Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια για τη δομή της οικογένειας του καγκουρό και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η συζήτηση οδηγεί στον ορισμό της μονογονεϊκής οικογένειας.

3^η Δραστηριότητα: Γίνεται συζήτηση στην ολομέλεια των μαθητών για τις δυσκολίες που μπορεί να συναντήσει μια μονογονεϊκή οικογένεια στη λειτουργία της, αλλά και για τις όμορφες στιγμές που μπορούν να έχουν τα μέλη της. Καταγράφονται οι ιδέες των μαθητών.

 4^η Δραστηριότητα: Ατομική κατασκευή «Το Καγκουρό και η μαμά του»

Εργαστήριο 5: «Πες μας, κούκε!»

 

Στόχος του εργαστηρίου είναι:

• Να καλλιεργήσουν οι μαθητές τις δεξιότητες του 21ου αιώνα (4Cs).
• Να γνωρίσουν τον τύπο της θετής οικογένειας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
• Να δώσουν λύσεις σε προβληματική κατάσταση μιας θετής οικογένειας με δημοκρατικό τρόπο (οικογενειακό συμβούλιο).
• Να κατανοήσουν ότι τα μέλη μιας θετής οικογένειας αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά βιώνουν και όμορφες στιγμές.

1^η Δραστηριότητα: Στην έναρξη του 5ου Εργαστηρίου, ο εκπαιδευτικός ανακοινώνει στους μαθητές ότι ένας άλλος ήρωας του παραμυθιού, ο κούκος, τους στέλνει χαιρετισμούς με μία αναμνηστική κάρτα για την Παγκόσμια Ημέρα Υιοθεσίας, στην οποία φωτογραφίζονται ο κούκος και η οικογένειά του.

 

Προκειμένου να κατανοήσουν οι μαθητές γιατί η οικογένεια του κούκου είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της Ημέρας, ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει ένα σύντομο πληροφοριακό κείμενο για τον κούκο από τους Πόρους του παραμυθιού και προβάλλει κάποιο σχετικό βίντεο (π.χ. απόσπασμα από το βίντεο του BBC Earth με τίτλο “Cuckoo Hijacks Warbler Nest”, που παρουσιάζει τον θηλυκό κούκο να αφήνει το αυγό του σε ξένη φωλιά).

 

2^η Δραστηριότητα : Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια για τη δομή της οικογένειας του κούκου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η συζήτηση οδηγεί στον ορισμό της θετής οικογένειας. Οι μαθητές ζωγραφίζουν την οικογένεια του κούκου.

3η Δραστηριότητα: Οι μαθητές προσομοιώνοντας μία θετή οικογένεια με δύο γονείς και δύο παιδιά, εκ των οποίων το ένα είναι υιοθετημένο. Οι ρόλοι μοιράζονται στην ομάδα με τη συνεργασία και συμφωνία όλων των μελών της. Ο εκπαιδευτικός μοιράζει σε κάθε «οικογένεια» μια κάρτα με μία προβληματική κατάσταση που απαιτεί λύση. Τα μέλη της «οικογένειας» κάνουν «οικογενειακό συμβούλιο» για να βρουν εναλλακτικές λύσεις στο πρόβλημά τους. Παράλληλα συμπληρώνουν ένα φύλλο εργασίας καταγράφοντας τις λύσεις που έχουν σκεφτεί.

 

4^η Δραστηριότητα:  Στη συνέχεια τα παιδιά παρακολουθούν το παραμύθι «Η Κοκό» του Ευγ. Τριβιζά προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα την πράξη της υιοθεσίας. Ακολουθεί και η συμπλήρωση σχετικού φύλλου εργασίας.

Εργαστήριο 6: «Πες μας, χελωνάκι!»

Στόχος του εργαστηρίου είναι:

• Να καλλιεργήσουν οι μαθητές τις δεξιότητες του 21ου αιώνα (4Cs).
• Να συζητήσουν για τα παιδιά χωρίς οικογένεια (ορφανά, ασυνόδευτα προσφυγόπουλα). · Να δώσουν λύσεις σε προβληματική κατάσταση παιδιών χωρίς οικογένεια με δημοκρατικό τρόπο (οικογενειακό συμβούλιο).
• Να κατανοήσουν ότι τα παιδιά χωρίς οικογένεια αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά μπορούν να βιώσουν και όμορφες στιγμές.

1^η Δραστηριότητα :Στην έναρξη του 6ου Εργαστηρίου, ο εκπαιδευτικός ανακοινώνει στους μαθητές ότι ένας ακόμα ήρωας του παραμυθιού, το χελωνάκι, τους στέλνει χαιρετισμούς με μία αναμνηστική κάρτα για την Παγκόσμια Ημέρα Ορφανών, στην οποία απεικονίζονται το ίδιο και τα αδέρφια του.

Προκειμένου να κατανοήσουν οι μαθητές γιατί τα χελωνάκια είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της Ημέρας, ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει ένα σύντομο πληροφοριακό κείμενο για το χελωνάκι, που αντλεί από τους Πόρους του παραμυθιού, και προβάλλει κάποιο σχετικό βίντεο (π.χ. αποσπάσματα από το βίντεο με τίτλο Χελώνες- Ο μαγικός κόσμος των ζώων από τη συλλογή εκπαιδευτικών ντοκιμαντέρ της Disney «Ο μαγικός κόσμος των ζώων», 2009).

 

2^η Δραστηριότητα: Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια για τα χελωνάκια που στερούνται τους γονείς τους από τη γέννησή τους. Η συζήτηση οδηγεί στα ορφανά παιδιά και στα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα που ζουν στην πατρίδα μας.

3^η Δραστηριότητα: Επίσης ο εκπαιδευτικός προβάλλει το βίντεο UMBRELLA που σχετίζεται με το θέμα και κουβεντιάζουμε για τα συναισθήματα των ηρώων, τις προβληματικές καταστάσεις και τις λύσεις που βρίσκονται κάθε φορά.

Εργαστήριο 7: Αξιολόγηση – «Οι μονα-δικές μας οικογένειες»

Στόχος του εργαστηρίου είναι:

• Να καλλιεργηθεί η ενσυναίσθηση των μαθητών ώστε να κατανοούν πώς αισθάνονται άλλα άτομα που ανήκουν σε διαφορετικές οικογένειες.
• Να συνειδητοποιήσουν ότι απέκτησαν νέες γνώσεις για τους διαφορετικούς τύπους οικογένειας.
• Να καλλιεργήσουν μεταγνωστικές δεξιότητες.

1^η Δραστηριότητα:   Ολοκληρώνοντας κάνουμε μια σύνοψη όσων μάθαμε με τη βοήθεια του υλικού που συλλέξαμε κατά τη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος.

2^η Δραστηριότητα: Στη συνέχεια οι  μαθητές χωρίζονται σε  ομάδες. Κάθε μαθητής στην ομάδα του αναλαμβάνει να ζωγραφίσει έναν διαφορετικό τύπο οικογένειας από τις τέσσερις  που μελέτησαν (πυρηνική, εκτεταμένη, μονογονεϊκή, θετή), με βάση ένα κοινό πρότυπο. Η ζωγραφιά θα έχει ένα σπιτάκι, στο οποίο κατοικεί η οικογένεια που εκπροσωπεί ο μαθητής. Με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού γράφουμε   λέξεις που εκφράζουν το πώς αισθάνονται τα μέλη μέσα στην οικογένειά τους. Στο τέλος της δραστηριότητας, η ομαδική εργασία  αναρτάται  στη γωνιά με τίτλο «εργαστήρια δεξιοτήτων». Μετά την ανάρτηση των έργων, οι μαθητές συζητούν για το πώς νιώθουν τα μέλη διαφορετικών οικογενειών σε κάθε «γειτονιά».

3^η Δραστηριότητα: Ζητείται από τους μαθητές να συμπληρώσουν ομαδικά  ένα Φύλλο Αξιολόγησης για τους διαφορετικούς τύπους οικογένειας που γνώρισαν στα Εργαστήρια. Επίσης παίζουν ψηφιακά παιχνίδια στον υπο-λογιστή και ένα παιχνίδι με το ρομποτάκι μας.

Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια, όπου τα απιδιά καλούνται να συμπληρώσουν το αρχικό ιστόγραμμα με ό,τι νέο έμαθαν αλλά και να συγκρίνουν αυτά που ήξεραν με αυτά που έμαθαν.