- O Γεώργιος Δροσίνης
(1859-1951) Γεννήθηκε σε ένα αρχοντικό της Πλάκας στην Αθήνα από γονείς Μεσολογγίτες. Ήταν γιος του Χρήστου Δροσίνη, που εργαζόταν ως ανώτατος υπάλληλος στο Υπουργείο Οικονομικών και της Αμαλίας Πετροκόκκινου, της οποίας η οικογένεια είχε κατεβεί στην Αθήνα με τον Καποδίστρια. Η οικογένεια του Δροσίνη, εκτός από εύπορη ήταν και γνωστή για τη συνεισφορά της στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821. Παππούς του ήταν ο Γιώργης Καραγιώργης, που σκοτώθηκε στην Έξοδο του Μεσολογγίου το 1826 ενώ ο προπάππος του ήταν ο Καπετάν-Αναστάσης Δροσίνης, γνωστός και ως ο Πρωτοκλέφτης των Αγράφων.Στο παρακάτω ποίημα περιγράφει τα διάφορα στάδια προετοιμασίας και απόλαυσης του ψωμιού και τη σύνδεσή του με τη Θεία Κοινωνία:
ΤΟ ΨΩΜΙ
Καλόδεχτο το φόρτωμα, που θα ΄ρθει από το μύλο,
πρωτόσταλτο, πρωτάλεστο, πρώτη χαρά της σκάφης.
Ζυμώνουν τ’ ανασκουμπωτά της πρωτονύφης χέρια
και πλάθουν τα πρωτόπλαστα ψωμιά με τις παλάμες
μες στην καλοπελεκητή πινακωτή προικιό της.
Το φούρνο καίει τεχνίτισσα, στο φούρνο η γριά κυρούλα,
ξανανιωμένη, αφήνοντας τη συντροφιά της ρόκας.
Ω! βραδινό συμμάζεμα στο σπιτικό κατώφλι,
καρτέρεμα ανυπόμονο του πυρωμένου φούρνου!
Κι ω μέθυσμα απ’ τη μυρωδιά πρώτου ψωμιού, που αχνίζει.
Κομμένο από το γέροντα παππού χωρίς μαχαίρι
και μοιρασμένο στα παιδιά, στις νύφες και στ’ αγγόνια!
Και συ θυσία των ταπεινών στη θεία την καλοσύνη,
σημαδεμένο ανάμεσα με του σταυρού τη βούλα,
καλοπλασμένο πρόσφορο, της εκκλησιάς μεράδι,
που θα κοπείς την Κυριακή μες στ’ αργυρό αρτοφόρι
και στ’ άγιο δισκοπότηρο με το κρασί θα σμίξεις!
Γεώργιος Δροσίνης
- Ο Αλέκος Φωτιάδης (1869-1943)
υπήρξε εξέχουσα προσωπικότητα του ελληνικού πολιτισμού και αθλητισμού από τα τέλη του 19ου έως τα μέσα του 20ου αιώνα. Γεννήθηκε στις 14 Αυγούστου 1869 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, έζησε στη Σμύρνη και πέθανε στις 13 Ιουλίου 1943 στην Αθήνα. Ήταν πατέρας του Δημήτρη Φωτιάδη. Εκ των ιδρυτών του πολιτιστικού-αθλητικού συλλόγου “Ορφέας” στη Σμύρνη, το 1890, και πρώτος πρόεδρος του Πανιωνίου το 1898, αξίωμα στο οποίο παρέμεινε έως το 1909.
ΒΑΡΙΑ Τ’ΑΛΕΤΡΙ
Βαριά τ’ αλέτρι οπίσω του τ’ αφράτο αυλάκι αφήνει
και τ’ αργοπάτητα, ο ζευγάς, τα βόδια του κεντά,
κι εκείνα που παιδεύονται με τόση καλοσύνη,
με τα μεγάλα μάτια τους κοιτάζουνε σκυφτά.
Χαρά στ’ αλέτρι, στο ζευγά, που τη ζωή μας δίνουν.
Όταν τα στάχυα θα γενούν, τα βόδια θ’ αποστάσουν,
οι παραγιοί τις αψηλές τις θημωνιές θα στήνουν
κι εκείνα θά ‘βρουν καλαμιά πολλή, για να χορτάσουν.
Μέσα στ΄αλώνια τα χρυσά, τ’ άλογα θα γυρνάνε
και θα σηκώνουν σύγνεφο τη σκόνη στον αγέρα,
κι οι λιχνιστάδες παρακεί ψηλά θενά σκορπάνε
μαλαματένια κότσαλα μες στο γαλάζιο αιθέρα.
Αλέκος Φωτιάδης
- Ο Χάρης Σακελλαρίου (1923-2007)
γεννήθηκε στο Θαυμακό Φθιώτιδας. Σπούδασε παιδαγωγικά και φιλολογία και μετεκπαιδεύτηκε στη Γαλλία στη σύγχρονη λογοτεχνία και τη σημειολογία. Ασχολήθηκε με όλα τα είδη του λόγου, δημοσίευσε περίπου 35 βιβλία για ενηλίκους και πάνω από 40 για παιδιά και για νέους. Βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών, τον Φιλολογικό Σύλλογο “Παρνασσός”, το Υπουργείο Παιδείας, τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, την Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών και σε διεθνείς διαγωνισμούς.
Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ
Να σας πως γίνεται και στον κόσμο δίνεται
απ’τον σπόρο το σιταράκι, το γλυκό-γλυκό ψωμάκι:
Πρώτα-πρώτα οι γεωργοί, σαν οργώσουνε τη γη
μες τη χούφτα σπόρο παίρνουν και στη γη κάτω τον σπέρνουν.
Τον καλό τον θεριστή, τραγουδώντας γελαστοί
με δρεπάνια που γυαλίζουν στάχυα ολόχρυσα θερίζουν.
Και στ’αλώνι θα στρωθεί, θα τριφτεί, θα πατηθεί
κι ύστερα το καθαρίζουν, πιάνουνε και το λιχνίζουν.
Κι από κει θα φορτωθεί και στο μύλο θ’αλεστεί
κι η μυλόπετρα γυρίζει, άσπρο αλεύρι μας χαρίζει.
Σαν το παίρνει με χαρά η καλή νοικοκυρά,
μες στη σκάφη τ’απιθώνει και ζυμώνει και ζυμώνει.
Κι όταν καλοζυμωθεί, πάει στο φούρνο να ψηθεί,
με το φτυάρι μια του δίνουν, μέσα να ψηθεί τ’αφήνουν.
Κι όταν βγει λαχταριστό, ροδοκόκκινο, ζεστό
τρώει-τρώει το παιδάκι το γλυκό-γλυκό ψωμάκι.
Χάρης Σακελλαρίου
