Αρχείο για "Μάρτιος, 2020"
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ , ΘΕΜΑ:ΜΕΣΣΙΑΝΙΣΜΟΣ
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ
Κωνσταντίνος Καβάφης «Περιμένοντας τους Βαρβάρους»
— Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;
Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.
— Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μια τέτοια απραξία;
Τι κάθοντ’ οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί;
Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν.
—Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη
στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί
τον αρχηγό τους. Μάλιστα ετοίμασε
για να τον δώσει μια περγαμηνή. Εκεί
τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.
— Γιατί οι δυο μας ύπατοι κ’ οι πραίτορες εβγήκαν
σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες·
γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους,
και δαχτυλίδια με λαμπρά, γυαλιστερά σμαράγδια·
γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια
μ’ ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλιγμένα;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
και τέτοια πράγματα θαμπώνουν τους βαρβάρους.
—Γιατί κ’ οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα
να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
κι αυτοί βαρυούντ’ ευφράδειες και δημηγορίες.
— Γιατί ν’ αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία
κ’ η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που εγίναν).
Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ’ η πλατέες,
κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;
Γιατί ενύχτωσε κ’ οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
Και μερικοί έφθασαν απ’ τα σύνορα,
και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.
Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.
ΕΡΩΤΗΜΑ (για 15 μονάδες)
Α. Το ποίημα ανήκει στην μοντέρνα ποίηση. Να βρείτε δύο χαρακτηριστικά της μοντέρνας ποίησης στο ποίημα (μονάδες 5)
Β. Ποιο είναι το βασικό θέμα/ζήτημα που τίθεται στο ποίημα; Με τη βοήθεια δύο γλωσσικών επιλογών (από το ποίημα), να το αναπτύξετε σε 100-150 λέξεις (10 μονάδες)
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ –ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ –Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Τα παιδιά πρόσφυγες έχουν βιώσει τη βαρύτερη μορφή βίας στον τόπο τους και η ίδια η διαδικασία της φυγής και του ξεριζωμού έχει τραυματικές συνέπειες για την ψυχοσυναισθηματική τους υγεία και ανάπτυξη.
Η προσφυγιά, η κατάσταση αυτή που τα παιδιά βιώνουν και με την οποία έρχονται αντιμέτωπα έχει μεγάλη διάρκεια, χαρακτηρίζεται από απώλειες και πλήθος αλλαγών και απότομων μεταβάσεων.
Η προσφυγιά και όλα τα επακόλουθά της, από το ταξίδι του ξεριζωμού και τις κακουχίες του μέχρι την αναμονή για τη μετεγκατάσταση και την τελική εγκατάσταση και την προσαρμογή των προσφύγων σε ένα νέο περιβάλλον, δημιουργεί ένα πλαίσιο χρόνιου στρες και ανασφάλειας. Τα παιδιά είναι ακόμη πιο ευάλωτα σε αυτά τα γεγονότα γιατί δεν έχουν την ικανότητα να κατανοήσουν πλήρως τι συμβαίνει, να το επεξεργαστούν και στη συνέχεια να το διαχειριστούν. Έτσι είναι πολύ ευάλωτα και εσωτερικεύουν ό,τι τους συμβαίνει, νιώθουν αβοήθητα, ανασφαλή και έντονο φόβο (Haene, Grietens & Verschueren, 2007).
Ακόμα και τα βασικά τους δικαιώματα για φαγητό, στέγη, περίθαλψη, ασφάλεια και παιχνίδι καταπατώνται τόσο πριν το ξεριζωμό όσο και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και της μετεγκατάστασής τους. Η αβεβαιότητα, ένα από τα κυρίαρχα συναισθήματα που βιώνουν, δυσχεραίνει την ικανότητά τους να κάνουν όνειρα, να επενδύσουν και να φανταστούν τον εαυτό τους στο μέλλον.
Στην περίπτωση των ασυνόδευτων παιδιών το τραύμα επιτείνεται με τον αποχωρισμό των παιδιών από τους γονείς τους. Ο αποχωρισμός από τους γονείς μεγενθύνει το αίσθημα αβοηθησίας και ανασφάλειας των παιδιών με αποτέλεσμα γρήγορα να συνειδητοποιούν ότι είναι απροστάτευτα τόσο κατά τη διαδικασία αυτή αλλά και πιθανά στο μέλλον. Έτσι τα παιδιά βιώνουν έντονα το τραύμα του αποχωρισμού και της απώλειας. Εξαιτίας των δύσκολων συνθηκών της προσφυγιάς συνήθως τα παδιά πρόσφυγες δεν έχουν τον χρόνο και τον χώρο να πενθήσουν για τις απώλειές τους, να μιλήσουν για αυτές και να τις επεξεργαστούν. Έτσι η διαδικασία του πένθους δεν προχωράει ομαλά, παρεμποδίζεται και αυτό έχει τραυματικές επιδράσεις στην ψυχική υγεία τους.
Το σύνολο αυτών των οδυνηρών συνθηκών και εμπειριών εντυπώνεται με τέτοιον τρόπο στον ψυχισμό των παιδιών-προσφύγων, ώστε σκηνές από τον πόλεμο, μνήμες της φυγής και των άσχημων συνθηκών διαβίωσης έρχονται και επανέρχονται. Είναι, δηλαδή, σαν αυτό το ψυχικό τραύμα να σταματά τον χρόνο, να επαναλαμβάνεται και να επαναβιώνεται συνέχεια από τα παιδιά αυτά. Είναι, δηλαδή, σα να αντιδρούν στο παρόν σε κάτι που συνέβη στο παρελθόν. Ακόμα και αν έχουν προσπαθήσει να απωθήσουν τις άσχημες μνήμες και να ξεχάσουν τα δυσάρεστα γεγονότα, το τραύμα τους θα εκφράζεται μέσα από σωματικά παράπονα, δυσκολίες στον ύπνο και εφιάλτες, μέσα από δυσκολίες στην κοινωνική τους αλληλεπίδραση και τις ζωγραφιές τους (Haene, Grietens & Verschueren, 2007).
Ενδιαφέρον έχει ακόμα η άποψη ότι το ψυχικό τραύμα των παιδιών-προσφύγων φαίνεται να επηρεάζει και τις επόμενες γενιές και να εκφράζεται μέσα από αυτές. Οι τραυματικές εμπειρίες, επιδρώντας στην ψυχική ανάπτυξη των προσφύγων, επηρεάζουν τις επόμενες γενιές και περνάν στη συλλογική μνήμη αυτού του πληθυσμού μέσα από τις αφηγήσεις. Γι’ αυτό το λόγο κρίνεται πολύ σημαντικό να δοθεί η δυνατότητα στους πρόσφυγες και ιδιαίτερα στα παιδιά να επεξεργαστούν το ψυχικό τους τραύμα, να μιλήσουν για αυτό σε ασφαλή συμφραζόμενα, έτσι ώστε η οδύνη του ξεριζωμού να απαλυνθεί και το πένθος να ολοκληρωθεί.
Βιβλιογραφία
Haene, L., Grietens, H., & Verschueren, K. (2007). From symptom to context: A review of the literature on refugee children’s mental health. Hellenic Journal of Psychology, 4, 233–256.
Νίκος Τσακνάκης
Κλινικός Ψυχολόγος Παιδιού και Εφήβου
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
To άρθρο αναδημοσιεύεται από το ert.gr και η συγγραφέας του άρθρου είναι η Δάφνη Σκαλιώνη.
Η κυρία Σκαλιώνη συνάντησε τον Essam Daod στο 2ο Διεθνές Συνέδριο για τους Πρόσφυγες και την Ψυχική Υγεία, με θέμα «Η ολιστική προσέγγιση στο ψυχικό τραύμα, στο στρες και στην επανεγκατάσταση», που διοργάνωσε η Humanity Crew τον Νοέμβριο στην Αθήνα, και τη συγκλόνισε με την αφήγησή του.
Ο Essam Daod είναι ψυχίατρος και ψυχοθεραπευτής, με ειδίκευση σε παιδιά και εφήβους. Είναι συνιδρυτής και διευθυντής ψυχικής υγείας της Humanity Crew, ερευνητής και ακτιβιστής για θέματα ψυχικής υγείας των προσφύγων. Από το 2018 είναι μέλος της ομάδας ειδικών ψυχικής υγείας του ΠΟΥ, καθώς και TED Fellow.
Μας μίλησε για το προσωπικό του ταξίδι στην κατανόηση του τραύματος, για τη δουλειά με τους ανθρώπους στο πεδίο, για την αξία της συλλογικής ευημερίας έναντι της προσωπικής και κυρίως για την τεράστια σημασία της γνώσης και του σεβασμού της κουλτούρας των εκτοπισμένων πληθυσμών.
Τι είναι η Humanity Crew
Η Humanity Crew είναι μια διεθνής ανθρωπιστική οργάνωση που ειδικεύεται στην παροχή πρώτων βοηθειών ψυχικής υγείας και ψυχολογικής υποστήριξης σε πρόσφυγες και άτομα που βιώνουν τραυματικά γεγονότα. Δημιουργήθηκε το 2015, με στόχο να καλύψει τα κενά στην αντιμετώπιση της επείγουσας ανθρωπιστικής κρίσης.
Όταν ξέσπασε η προσφυγική κρίση στη Μεσόγειο, νιώσαμε την ανάγκη να βρεθούμε στην πρώτη γραμμή και να παρέχουμε ψυχοκοινωνική βοήθεια. Είχαμε άλλωστε το πλεονέκτημα της γνώσης της γλώσσας και της κουλτούρας των εκτοπισμένων. Δουλέψαμε στη Λέσβο για δύο χρόνια. Kάτι σαν ναυαγοσώστες ψυχικής υγείας.
Τα παιδιά όμως που έβγαιναν από τις βάρκες ήταν δεκάδες χιλιάδες κι εμείς μετρημένοι στα δάχτυλα, μας αφηγείται ο Essam Daod. Χρειαζόμαστε επαγγελματίες ψυχικής υγείας στις ομάδες διάσωσης σε περιόδους κρίσης. Αυτό μας οδήγησε να ιδρύσουμε τη Humanity Crew.
Στα λίγα χρόνια από την ίδρυσή της, η οργάνωση έχει κατορθώσει να φωτίσει τα προβλήματα των πιο ευάλωτων πληθυσμών και να κινητοποιήσει μεγάλο αριθμό ατόμων και κοινοτήτων, θέτοντας στο επίκεντρο τη σπουδαιότητα της ψυχικής υγείας.
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ
Η ΛΕΥΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ
Περνούν σε φάλαγγες
σκυμμένοι ακολουθούνε τούς προσοδοφόρους δρόμους
δυτικά της επαιτείας ομονοούν γύρω από φωτιές
δείχνουν τα σημάδια της πορείας και νοσταλγούν το μέλλον.
Απ’ άκρη σ’ άκρη μια γριούλα το νυφικό της περιφέρει,
κρατά τα ξεφτισμένα στέφανα
τα δίνει δώρο, λέει, ψάχνει για κάποια
ανύπαντρη φτωχιά να το προσφέρει.
Περνούν σε φάλαγγες
μορφές εξαϋλωμένες τη γριά σκουντάνε, τρέχουν,
εκείνη ανήμπορη σφίγγει τη λευκή της ιστορία απορεί:
Πού είναι το λάθος;
Ώσπου οι άνθρωποι γίνονται σωροί
το κρύο σφίγγει κι η φωτιά τι να σου κάνει.
Η γριά μιλάει στον ουρανό σταυροκοπιέται,
έπειτα πλησιάζει τη φωτιά αφήνει τα καλούδια
«Να ζεσταθείτε, αυτά. Ο γάμος μπορεί να περιμένει».
Αχερουσία η θάλασσα (2019)
ΘΕΜΑ Α
Να πυκνώσετε σε 50-60 λέξεις τις επιπτώσεις της προσφυγιάς στα παιδιά , όπως παρουσιάζονται στο κείμενο 1 μονάδες 15
ΘΕΜΑ Β
ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
Με ποιόν τρόπο διαλέγονται τα κείμενα 1 και 2; μονάδες 15
ΕΡΩΤΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ
Ποιόν τρόπο και ποια μέσα πειθούς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας του πρώτου κειμένου; Ν ααναφέρετε δύο παραδείγματα από το κείμενο. μονάδες 15
ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΡΙΤΟ
Α.Να ξαναγράψετε το απόσπασμα, αντικαθιστώντας την κάθε υπογραμμισμένη λέξη , με μια άλλη, σημασιολογικά ισοδύναμη
<<Το σύνολο αυτών των οδυνηρών συνθηκών και εμπειριών εντυπώνεται με τέτοιον τρόπο στον ψυχισμό των παιδιών-προσφύγων, ώστε σκηνές από τον πόλεμο, μνήμες της φυγής και των άσχημων συνθηκών διαβίωσης έρχονται και επανέρχονται. Είναι, δηλαδή, σαν αυτό το ψυχικό τραύμα να σταματά τον χρόνο, να επαναλαμβάνεται και να επαναβιώνεται συνέχεια από τα παιδιά αυτά. Είναι, δηλαδή, σα να αντιδρούν στο παρόν σε κάτι που συνέβη στο παρελθόν. Ακόμα και αν έχουν προσπαθήσει να απωθήσουν τις άσχημες μνήμες και να ξεχάσουν τα δυσάρεστα γεγονότα, το τραύμα τους θα εκφράζεται μέσα από σωματικά παράπονα, δυσκολίες στον ύπνο και εφιάλτες, μέσα από δυσκολίες>> μονάδες 6
Β. Να βρείτε το είδος της σύνταξης και να το μετατρέψετε στην αντίθετή της , με όσες αλλαγές είναι απαραίτητες (απόσπασμα από το δεύτερο κείμενο). μονάδες 4
<< Στα λίγα χρόνια από την ίδρυσή της, η οργάνωση έχει κατορθώσει να φωτίσει τα προβλήματα των πιο ευάλωτων πληθυσμών και να κινητοποιήσει μεγάλο αριθμό ατόμων και κοινοτήτων, θέτοντας στο επίκεντρο τη σπουδαιότητα της ψυχικής υγείας.>>
ΘΕΜΑ Γ
Ποιο είναι το θέμα/ερώτημα που θέτει το κείμενο 3; Με ποιες γλωσσικές επιλογές το αναδεικνύει ο ποιητής ; (Να αναφέρετε τρία τουλάχιστον παραδείγματα διαφορετικών γλωσσικών επιλογών από το ποίημα-ένα για την κάθε περίπτωση ). Αναπτύξτε τις απόψεις σας σε ένα ενιαίο κείμενο 100-150 λέξεων
μονάδες 15
ΘΕΜΑ Δ
Η προσφυγική κρίση είναι μια περίπλοκη κατάσταση , που για πολλά χρόνια είναι παρούσα στο χώρο της Μεσογείου. Ποιές οι αιτίες της προσφυγιάς και ποιες οι επιπτώσεις από τον ξεριζωμό τους, στους ίδιους τους πρόσφυγες αλλά και στις χώρες υποδοχής; Να γράψετε ένα άρθρο, που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολειου σας, αξιοποιώντας στοιχεία και από τα τρία κείμενα που σας δόθηκαν (300-350 λέξεις)
μονάδες 30
