«Το να κρατάς θυμό είναι σαν να αρπάζεις ένα αναμμένο κάρβουνο για να το πετάξεις σε κάποιον. Αυτός που καίγεται είσαι εσύ.»
Βούδας
Ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που γεννιέται όταν θέλουμε να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας ή όταν νιώθουμε ότι κάποιος μας επιτίθεται. Λόγω της κατάστασης που μπορεί να βρεθούμε όταν θυμώνουμε συνηθίζουμε να θεωρούμε το θυμό ως κάτι «κακό», κάτι που πρέπει να αποφεύγεται ή να αποκρύπτεται. Δεν είναι, όμως το συναίσθημα κακό. Άλλωστε, ο ρόλος των συναισθημάτων είναι να μας προειδοποιούν για κάτι που βιώνουμε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Εκείνο που μπορεί να μας οδηγήσει σε αδιέξοδο, να μας κάνει να νιώσουμε άσχημα, να μας φέρει σε δύσκολη θέση ή να προκαλέσει αρνητικές συνέπειες είναι η διαχείριση των συναισθημάτων μας.
Τι προκαλεί θυμό; Ο θυμός προκαλείται από απογοήτευση, από αίσθημα αδικίας ήπροδοσίας, μετά από έντονη κριτική ή προσβολή. Επίσης ενδέχεται να οφείλεται σε εσωτερικούς παράγοντες, να προέρχεται δηλαδή από τον ίδιο μας τον εαυτό. Οι μνήμες που επανέρχονται όταν κάποιο θέμα δεν έχει επιλυθεί, ο τρόπος που το άτομο μαθαίνει να διαχειρίζεται και να εκδηλώνει τα συναισθήματά του αλλά και ο βαθμός που τα αναγνωρίζει ή τα αποκρύπτει μπορούν να αποτελέσουν επιπλέον αιτίες πρόκλησης θυμού ακόμα και απροσδόκητων «εκρήξεων».
Το συναίσθημα του θυμού «ζωγραφίζεται» στο σώμα και στο πρόσωπο. Το βλέμμα γίνεται πιο άγριο, σφίγγονται τα δόντια και το σαγόνι, το πρόσωπο συνοφρυώνεται, το σώμα βρίσκεται σε εγρήγορση, αυξάνεται η θερμοκρασία του, οι κινήσεις είναι απότομες και έντονες, οι μύες τεντώνονται, η φωνή αγριεύει, η ομιλία είναι κοφτή και απότομη. Οι αντιδράσεις του θυμωμένου ατόμου είναι επιθετικές και πολλές φορές κατευθύνονται προς άλλα άτομα ή αντικείμενα με σκοπό την εκδίκηση, τη τιμωρία ή την εκτόνωσή του.
Τι συμβαίνει όταν ο θυμός δεν εκφράζεται; Κάθε συναίσθημα όταν καταπιέζεται διογκώνεται. Έτσι και ο θυμός αν καταπιεστεί μπορεί να εκφραστεί με ασήμαντες αφορμές και με ένταση δυσανάλογη της αφορμής. Ο καταπιεσμένος θυμός μπορεί να έχει ως αποδέκτες τους άλλους ή τον ίδιο τον εαυτό. Όταν στρέφεται σε τρίτους πιθανά θα προκαλέσειεπικριτική και κυνική στάση, επιθετικότητα ή αντίθετα αποφυγή. Η επίδραση στο ίδιο το άτομο ακολουθείται από ένταση, υψηλή πίεση, δυσκολία συγκέντρωσης ακόμα καικατάθλιψη.
Δεν είναι κακό να έχουμε συναισθήματα, δεν είναι τα συναισθήματα που προκαλούν τις αρνητικές συνέπειες αλλά ο τρόπος που τα διαχειριζόμαστε. Έτσι λοιπόν, δεν είναι κακό να θυμώνουμε ούτε μπορούμε να πιστεύουμε ότι υπάρχει κάποιος που δεν έχει θυμώσει ποτέ. Οτρόπος που θα εκφράσουμε το θυμό μας, η στιγμή που θα επιλέξουμε, ο αποδέκτης που θα υπάρχει αλλά και ο σκοπός που θέλουμε να πετύχουμε εκφράζοντας ένα συναίσθημά μας είναι τα στοιχεία που κάνουν τη διαφορά.
Τεχνικές διαχείρισης του θυμού
ΠΗΓΗ: manoloudi.com
- Παρατηρήστε τον εαυτό σας: εντοπίστε τη στιγμή που αρχίζετε να θυμώνετε και δείτε τα σημάδια που σας προειδοποιούν ότι χάνετε την ψυχραιμία σας.
- Εξερευνήστε το συναίσθημά σας και αναγνωρίστε το: προσπαθήστε να καταλάβετε ποιοι είναι οι λόγοι που σας θυμώνουν, γιατί σας προκαλούν θυμό και παραδεχτείτε αυτό που νιώθετε. Πολλές φορές πίσω από το θυμό κρύβεται φόβος και αδυναμία ελέγχου των καταστάσεων.
- Πάρτε το χρόνο σας: μην επιμένετε να απαντήσετε ή να συνεχίσετε μια συζήτηση τη στιγμή που είστε θυμωμένοι. Μείνετε σιωπηλοί για λίγο ή απομακρυνθείτε από το χώρο προκειμένου να υποχωρήσει η μεγάλη ένταση και να επιστρέψετε περισσότεροι ψύχραιμοι.
- Πάρτε ανάσες και χαλαρώστε: εισπνεύστε από τη μύτη και εκπνεύστε από το στόμα για λίγα λεπτά, χαλαρώστε κλείνοντας τα ματιά, φανταστείτε ένα ήρεμο και ιδανικό μέρος.
- Κάντε μια βόλτα, ασκηθείτε: βγείτε μια βόλτα για λίγο ή ακόμα και στη βεράντα και εντάξτε την άσκηση στη ζωή σας.
- Επικοινωνήστε αποτελεσματικά: γίνετε διεκδικητικοί, πράγμα που σημαίνει ότι αποφεύγετε την επιθετικότητα ή την παθητικότητα. Προσπαθήστε να γίνετε κατανοητοί από τον συνομιλητή σας και να του δώσετε να καταλάβει αυτό που εννοείτε.
- Εκφράστε σωστά το θυμό σας: εξηγήστε ποια είναι η αιτία ή η συμπεριφορά που σας προκάλεσε θυμό χωρίς να γενικεύετε και να κρίνετε την προσωπικότητα του συνομιλητή σας, π.χ. «αυτό που κάνεις με θυμώνει» αντί «είσαι κακός άνθρωπος, σε μισώ»
- Προσπαθήστε να ακούσετε προσεκτικά: όταν είμαστε θυμωμένοι δεν έχουμε την υπομονή να ακούσουμε όσα λέει ο συνομιλητής μας με αποτέλεσμα να εστιάζουμε στις σκέψεις που μας προκάλεσαν θυμό, να συνεχίζουμε την επιθετική συμπεριφορά και να δημιουργούμε έναν φαύλο κύκλο. Επιχειρήστε να ακούσετε και την άλλη πλευρά ώστε να επιτευχθεί μια ομαλότερη επικοινωνία και να οδηγηθείτε στη λειτουργική εκτόνωση του συναισθήματος.
- Ελέγξτε το στρες και τη διαχείριση χρόνου που κάνετε: η επιπλέον πίεση που μπορεί να προκαλείται από έλλειψη χρόνου και έντονο στρες μας κάνουν περισσότερο ευέξαπτους και ανυπόμονους.
- Επιστρατεύστε το χιούμορ: ελαφρύνετε την ατμόσφαιρα με χιούμορ χωρίς να σημαίνει ότι υποτιμάτε ή γελοιοποιείτε τους λόγους που σας έκαναν να θυμώσετε και πολύ περισσότερο το ίδιο το συναίσθημά σας.
- Αλλάξτε τον τρόπο σκέψης σας, χρησιμοποιήστε τη λογική: όταν κάποιος θυμώνει συχνά υπερβάλλει ή απαιτεί να γίνουν όλα με τον δικό του τρόπο. Προσπαθήστε να επιστρατεύστε τη λογική και να σκεφτείτε ότι αυτή η διαδικασία δεν θα βοηθήσει κανέναν. Εκφράστε τις απαιτήσεις σαν επιθυμίες.
Να είστε και να αισθάνεστε καλά!
