Η τριήμερη εκπαιδευτική επίσκεψη στην Αθήνα, που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Φεβρουαρίου 2025, αποτέλεσε μια ξεχωριστή και πλούσια εμπειρία για τους μαθητές και τις μαθήτριες του Μουσικού Σχολείου Άρτας που συμμετείχαν, καθώς συνδύαζε τη γνώση, την ιστορία και τον πολιτισμό με τη διαδραστική μάθηση προσφέροντας στους συμμετέχοντες και στις συμμετέχουσες την ευκαιρία να εξερευνήσουν σημαντικούς ιστορικούς και πολιτιστικούς χώρους της πρωτεύουσας, να συμμετέχουν σε δράσεις που ενίσχυσαν τη γνώση τους για τη σύγχρονη ελληνική και παγκόσμια ιστορία και τις κοινωνικές και πολιτιστικές εξελίξεις που διαμορφώνουν το σύγχρονο ελληνικό «τοπίο».
Η εκπαιδευτική επίσκεψη στην Αθήνα, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του σχολικού έτους 2024-2025, «Κύπρος – 50 χρόνια από την εισβολή», «Πάμε Θέατρο» και «Έλα στη θέση μου» περιλάμβανε επισκέψεις σε μουσεία, παρακολούθηση θεατρικής παράσταση και ξεναγήσεις σε εκθέσεις με παράλληλες εκπαιδευτικές δράσεις που ενισχύουν τη διδακτική διαδικασία, μέσω της βιωματικής μάθησης.
Πρώτος σταθμός αποτέλεσε το μεγαλύτερο αρχαιολογικό μουσείο της Ελλάδας, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο το οποίο φιλοξενεί μία εκτενή συλλογή αντικειμένων, που καλύπτουν τις διάφορες περιόδους του ελληνικού πολιτισμού, από την προϊστορία έως την ύστερη αρχαιότητα. Οι μαθητές μας και οι μαθήτριές μας είδαν από κοντά σπουδαία εκθέματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης, αντικείμενα από την εποχή του Κυκλαδικού, Μινωικού και Μυκηναϊκού πολιτισμού, μαρμάρινα και χάλκινα αγάλματα, γλυπτά, αντικείμενα που αναδεικνύουν την καθημερινή ζωή των αρχαίων Ελλήνων, συλλογές κοσμημάτων, και κατανόησαν την εξέλιξη της ελληνικής ιστορίας της τέχνης και του πολιτισμού.
Το πρόγραμμά μας περιλάμβανε επίσης το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων «Φοίβος Ανωγειανάκης» – Κέντρο Εθνομουσικολογίας το οποίο στεγάζεται στην καρδιά της Πλάκας και αποσκοπεί στη διατήρηση και παρουσίαση των λαϊκών μουσικών οργάνων και της παράδοσης που τα συνοδεύει. Η συλλογή του περιλαμβάνει εκατοντάδες όργανα από διάφορες περιοχές της Ελλάδας και καλύπτει μια ευρεία γκάμα μουσικών ειδών, από την παραδοσιακή μουσική έως το λαϊκό τραγούδι και τη ρεμπέτικη μουσική. Η επίσκεψη στο Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων στην Πλάκα ήταν μια μοναδική ευκαιρία για τους μαθητές και τις μαθήτριες, να ανακαλύψουν την ιστορία και την εξέλιξη των μουσικών οργάνων που συνοδεύουν την ελληνική μουσική παράδοση, και να ενισχύσουν την κατανόηση τους για την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας μας.
Είχαμε την τύχη να αποδεχθεί την πρότασή μας και να μάς ξεναγήσει στο μουσείο ο κ. Χάρης Σαρρής, εθνομουσικολόγος και προϊστάμενος του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, ο οποίος, παρουσίασε με εντυπωσιακό τρόπο την ιστορία και την εξέλιξη των ελληνικών μουσικών οργάνων, τη σύνδεσή τους με τις παραδοσιακές γιορτές, τους κοινωνικούς εορτασμούς και τη μουσική έκφραση των Ελλήνων μέσα στους αιώνες και μας πρόσφερε μια μοναδική και βαθιά ενημερωτική εμπειρία.
Η επίσκεψη στο Μουσείο Μαρία Κάλλας που βρίσκεται στην καρδιά της Αθήνας, αποτέλεσε μια ξεχωριστή πολιτιστική εμπειρία για τους μαθητές και τις μαθήτριες, καθώς είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη ζωή και την καλλιτεχνική κληρονομιά της διάσημης Ελληνίδας σοπράνο. Το μουσείο πρόσφερε στους μαθητές και στις μαθήτριες την ευκαιρία να μάθουν για την εντυπωσιακή καριέρα και τη ζωή της Μαρίας Κάλλας, που κατάφερε να κατακτήσει τον κόσμο της όπερας με την εκπληκτική φωνητική της ικανότητα και την ερμηνευτική της δύναμη και να κατανοήσουν τον αντίκτυπο που είχε η Κάλλας στον κόσμο της μουσικής και της όπερας, καθώς και τη σημασία της στον πολιτιστικό τομέα της Ελλάδας και της παγκόσμιας σκηνής. Μέσα από τα εκθέματα, οι μαθητές και οι μαθήτριες ήρθαν σε επαφή με σημαντικά προσωπικά αντικείμενα της Κάλλας, όπως τα φορέματα που φορούσε στις παραστάσεις της, τα γράμματα, τα ημερολόγια, σπάνιες φωτογραφίες από τις μεγάλες της παραστάσεις, καθώς και χειρόγραφα και σημειώσεις που αφορούν στην καριέρα της. Στο μουσείο υπάρχουν επίσης ηχογραφήσεις και βίντεο από κάποιες από τις πιο διάσημες ερμηνείες της.
Στο πρόγραμμά μας εκτός από τα μουσεία περιλαμβανόταν η επίσκεψη στο «Σπίτι της Κύπρου», που στεγάζεται στην Κυπριακή Πρεσβεία στην Αθήνα και λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο που προβάλλει την κυπριακή ιστορία, τέχνη και πολιτιστική κληρονομιά μέσω εκθέσεων, εκδηλώσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για να ενισχύσει την κατανόηση της κυπριακής ταυτότητας, να αναδείξει τη σημασία της Κύπρου στον ευρύτερο ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο και να προάγει την πολιτιστική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου. Εκεί μας υποδέχτηκαν και μας καλωσόρισαν ο πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας, κος Σταύρος Αυγουστίδης, ο Διευθυντής του «Σπιτιού της Κύπρου», κος Διομήδης Νικήτα και ο μορφωτικός ακόλουθος του «Σπιτιού της Κύπρου», κος Λουκάς Ξενοφώντος. Μετά την ενημέρωση, ως εκδήλωση μνήμης για τα 50 χρόνια από την εισβολή στην Κύπρο οι μαθητές και οι μαθήτριες τραγούδησαν το παραδοσιακό κυπριακό τραγούδι «Να κλάψωμεν αντάμα» και το τραγούδι «Κύπρος νυν και αεί» σε ποίηση Πόλυ Κυριάκου και μουσική Σταύρου Σιόλα, από τον ομώνυμο δίσκο που επιμελήθηκε καλλιτεχνικά ο Γιώργος Νταλάρας και εκδόθηκε το καλοκαίρι του 2024.
Ως συνέχεια σε αυτή μας τη δράση, ήταν η επίσκεψη και ξενάγηση στην έκθεση «Κύπρος, 1974. Η μνήμη είναι η μόνη πατρίδα των ανθρώπων», του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων που φιλοξενείται στον εκθεσιακό χώρο του πρώην Δημόσιου Καπνεργοστασίου στην Αθήνα και αποτελεί μια συγκλονιστική υπενθύμιση των τραυματικών γεγονότων του 1974.
Πρόκειται για μια σημαντική εκπαιδευτική δραστηριότητα που φέρει στο προσκήνιο τη μνήμη του 1974, της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και την προσφυγιά που ακολούθησε, αναδεικνύοντας την αξία της μνήμης ως θεμέλιο της ταυτότητας και της ιστορικής συνείδησης. Στην έκθεση παρουσιάζονται φωτογραφίες, έγγραφα, προσωπικά αντικείμενα και ντοκουμέντα από τη ζωή των προσφύγων, καθώς και ιστορικά αρχεία που αναφέρονται στις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις στην Κύπρο πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εισβολή. Οι εκθέτες αναδεικνύουν την αξία της μνήμης και της ιστορίας ως τρόπο επιβίωσης για τους ανθρώπους που βίωσαν την τραγωδία. Οι μαθητές και οι μαθήτριες είχαν την ευκαιρία, με τη βιωματική μάθηση, να αναγνωρίσουν τις συνέπειες του πολέμου, να βιώσουν τον πόνο και τις συνέπειες της προσφυγιάς, να αναπτύξουν ενσυναίσθηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες και να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών.
Είχαμε επίσης την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τη θεατρική παράσταση «Η Καρυάτιδα!» του Γιώργου Καπουτζίδη σε παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου. Είναι μια καυστική κωμωδία στην οποία η πολύπαθη «Καρυάτιδα» επιστρέφει επιτέλους στην Ελλάδα από το Βρετανικό Μουσείο και η υποδοχή της αποδεικνύεται «σκέτη κωμωδία»…. Είναι ένα συμβολικό έργο, που αντανακλά την υποκρισία στη στρεβλωμένη πραγματικότητα που ζούμε και το οποίο μοιάζει εφιαλτικά αληθινό στη σημερινή ελληνική κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα.
Μοναδικά συγκινητική στιγμή στη διδακτική μας επίσκεψη αποτέλεσε η ερμηνεία του τραγουδιού του Φοίβου Δεληβοριά «Πού είσαι τώρα φως μου» από τους μαθητές και τις μαθήτριες, στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, με φόντο το Ηρώδειο. Μέσα από αυτό το τραγούδι, που αναφέρεται στο τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη και χαρακτηρίζεται από έντονη συναισθηματική φόρτιση, μεταφέροντας ένα εξαιρετικά δυνατό κοινωνικό μήνυμα, οι μαθητές μας και οι μαθήτριές μας θέλησαν να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στους συγγενείς των θυμάτων που αγωνίζονται για την απόδοση της δικαιοσύνης και να αποδώσουν φόρο τιμής στα θύματα. Το τραγούδι γίνεται μέρος μιας συμβολικής και συγκινητικής δράσης που ενδυναμώνει την ενσυναίσθηση και την κοινωνική συνείδηση.
Η εμπειρία αυτή, στον ιστορικό χώρο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου που συνδυάζει την πολιτιστική κληρονομιά με την κοινωνική ευαισθησία και τη σύγχρονη έκφραση μέσω της μουσικής, θα μείνει σίγουρα ανεξίτηλη στις μνήμες των μαθητών και των μαθητριών και θα τους/τις ενθαρρύνει να συμμετέχουν ενεργά σε δράσεις που προάγουν την κοινωνική αλληλεγγύη και την ευαισθητοποίηση.
Δείτε εδώ το βίντεο του τραγουδιού “Πού είσαι τώρα φως μου”:
Θα θέλαμε να εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στους εργαζόμενους και στις εργαζόμενες των χώρων που επισκεφτήκαμε για τη φιλόξενη και ευγενική τους διάθεση και στους μαθητές και στις μαθήτριές μας για την εξαιρετική συνεργασία τους και την αφοσίωση που επέδειξαν κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής επίσκεψης. Η προθυμία τους να συμμετάσχουν ενεργά σε όλες τις δραστηριότητες καθώς και η υπεύθυνη στάση τους, αποδεικνύουν την ωριμότητά τους και την αγάπη τους για τη μάθηση. Τους συγχαίρουμε για το έντονο, αδιάκοπο και αυθεντικό ενδιαφέρον που έδειξαν για τα ποικίλα πολιτιστικά θέματα που προσεγγίσαμε, γεγονός που επιβεβαιώνει την αξία και τη σημασία τέτοιων δράσεων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Επιπλέον, η συμμετοχή τους σε αυτές τις δραστηριότητες ενίσχυσε τη συλλογική τους συνείδηση και ενθάρρυνε τη δημιουργία διαρκών αναμνήσεων που σίγουρα θα συμβάλλουν στην προσωπική τους ανάπτυξη και καλλιέργεια.
Οι υπεύθυνοι των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και συνοδοί εκπαιδευτικοί
Παναγιώτης Γιαννούτσος
Ανθούλα Ζιώρη
Αναστασία Σταύρου
