Η μαγεία της συνομιλίας των κειμένων
Οι δημιουργοί συνομιλούν μεταξύ τους με την τέχνη της γραφής. Αυτή η συνομιλία ενδιαφέρει όλους μας αν σκεφτούμε ότι « η ποίηση[ γραφή], στην πρωτογενή της έκφραση, είναι ο μαγικός εκείνος χώρος , στον οποίο αποτυπώνεται η λανθάνουσα έστω, κοινή όμως ανθρώπινη ανάγκη για ουρανό[υπέρβαση]». Η συνομιλία των δημιουργών εμπεριέχει μια μαγεία ικανή να μιλήσει για άλλους δρόμους φωτεινούς, αληθινούς, δύσκολους αλλά και δρόμους διεξόδου, γνώσης και ολοκλήρωσης, δρόμους που αν έχουμε την ικανότητα να βαδίσουμε θα γίνουμε καλύτεροι.
Το πρόγραμμα «100 χρόνια μετά….» που «ενώνει» τέσσερις δημιουργούς Α. Παπαδιαμάντη, Ο. Ελύτη, Ν. Γκάτσο και Στρ. Τσίρκα ήταν η αφορμή για να δούμε και να αφουγκραστούμε τη μαγεία της ποιητικής συνομιλίας να ξετυλίγεται μεταξύ των τεσσάρων δημιουργών με το έργο τους. Συναισθήματα, εικόνες, μηνύματα, χρώματα συνθέτουν ένα μαγευτικό «παζλ» εννοιών-αξιών: φύση, έρωτας, γυναίκα, όνειρο, αγάπη, δάκρυ, δέντρα, θάλασσα, φεγγάρι , βουνό, σπηλιά, άνεμος, κοχύλια, κορίτσια, ευτυχία, φως, σκότος,….. Το έργο του Παπαδιαμάντη, του Ελύτη, του Γκάτσου, του Τσίρκα ξεδιπλώνεται και αγκαλιάζει το ένα το άλλο και ανοίγει δρόμους υπογραμμίζοντας την ευθύνη και το χρέος του δημιουργού και αποδεικνύοντας πως το κάθε δημιούργημα αποτέλεσμα μόχθου «είναι ένας μικρόκοσμος που οικοδομείται με τα υλικά της γνώσης και της συγκίνησης για τα ανθρώπινα, της εκφραστικής τόλμης και της πολύτιμης εκείνης αίσθησης της ελευθερίας που χαρίζει η υπέρβαση αυτού που μας πληγώνει».
Το υλικό αυτού του «μικρόκοσμου» το οργανώσαμε αρχικά σε δύο βασικές κατηγορίες για να το αναρτήσουμε στο blog. Την κατηγορία «Το σύστημα αξιών της φύσης», που προέκυψε από τη σημειωτική προσέγγιση, και την κατηγορία «Η μαγεία μιας ποιητικής συνομιλίας», η οποία περιέχει παράλληλα κείμενα των Ελύτη και Παπαδιαμάντη παρουσιασμένα σε μορφή ηλεκτρονικού ημερολογίου, στο οποίο αξιοποιήσαμε προηγούμενη εργασία μαθητών μας, που είχε αναπτυχθεί σε έντυπη μορφή. Η κατάταξη αυτή μπορεί να εμπλουτισθεί είτε με την προσθήκη νέων κατηγοριών είτε με τον εμπλουτισμό των ήδη υπαρχουσών.
Σκοπός μας η ανάγνωση, η αναζήτηση, η συγκίνηση. Στόχος μας να γίνουμε καλύτεροι, να νιώσουμε πιο άνθρωποι διαβάζοντας το έργο των συγκεκριμένων δημιουργών, έστω και σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα. Εξάλλου διαβάζοντας δεν νιώθουμε μόνοι και αυτό στους δύσκολους καιρούς είναι πολύτιμη κατάκτηση.
Πλοηγηθείτε, λοιπόν, στο blog μας ακολουθώντας τις επιλογές του μενού στα δεξιά της οθόνης σας.
Η ανάγνωση – Ιανουάριος
Προσπαθήσαμε να νιώσουμε τη μαγεία της ποιητικής συνομιλίας Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη – και Οδυσσέα Ελύτη με την Ανάγνωση, της οποίας το πλαίσιο ορίσαμε με:
- Τη θέση του Lawrence Durrell για την ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη «Τα βράχια, τα νησιά, το γαλανό ελληνικό πέλαγος, οι άνεμοι, αυτά όλα, ενώ από το ένα μέρος εξακολουθούν να είναι πραγματικά, την ίδια στιγμή, από το άλλο, γίνονται «σήματα». Με αυτά είναι που ασκεί ο ποιητής τη μαγεία του και πρέπει να ομολογηθεί ότι πρόκειται για μιαν εντελώς ιδιότυπη «ελληνική μαγεία»
- τη θέση του Οδυσσέα Ελύτη για τη «μαγεία του Παπαδιαμάντη» «Τα αμπέλια και τα κύματα, οι άνεμοι και τα πλεούμενα που αυλακώνουν νύχτα μέρα τις ιστορίες του δε χρησιμεύουν σαν απλό φόντο στους ήρωές του. Είναι τα συγκεκριμένα ανάλογα των αισθημάτων του , μετέχουν στη διαδραμάτιση και σε έσχατη ανάλυση εμφανίζονται σαν φορείς ηθικών αξιών…»
- την προσπάθεια να γνωρίσουν οι μαθητές μας την «ποιητική γραφή» του Οδυσσέα Ελύτη με κλειδί της ανάγνωσης την ισοτιμία των φυσικών και ηθικών αξιών, που αποτελεί την πεμπτουσία της «θεωρίας των αναλογιών», όπως ονομάζει ο ποιητής τη θεωρία του για τη συνάρτηση φύσης- πολιτισμού στον ελληνικό χώρο (Ε. Καψωμένος).
- Την ανάγνωση του διηγήματος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Όνειρο στο κύμα» με την οπτική α) του ενδιαφέροντος του σκιαθίτη πεζογράφου για τα ανθρώπινα πάθη και β) της διαλεκτικής σχέσης ανθρώπου – φύσης που κορυφώνεται με την αντιστροφή της σχέσης από το υποκείμενο. (φύση/πόθος για ζωή και πληρότητα vs πολιτισμός αδιέξοδο/σύσκολη ενσωμάτωση)
Το αποτέλεσμα της προσπάθειάς μας αποτυπώθηκε από τους μαθητές μας στο ημερολόγιο του σχολείου που περιελάμβανε κείμενα των δύο δημιουργών υπό τον τίτλο
«Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης – Οδυσσέας Ελύτης,
η μαγεία μιας ποιητικής συνομιλίας».
