Τι είναι… πλούσιος;
Τι είναι πλούτος: Να έχεις λεφτά, να δείχνεις ότι έχεις λεφτά ή να ξοδεύεις λεφτά;
Πόσο φτωχός είναι ένας σπάταλος, που ενώ έχει χρέος ας πούμε πεντακόσιες χιλιάδες ευρώ, όμως ζει σε ασωτία και απολαβαίνει μια Ντόλτσε Βίτα (Dolce Vita [1]) στα μέτρα του;
Πόσο πλούσιος είναι ένας μονάρχης, που ζει σπαρτιάτικα και τα πολύτιμα κοσμήματα του στέμματός του, τα οποία τον παρουσιάζουν στα εικονογραφημένα επίκαιρα σαν έναν από τους πλουσιότερους άντρες της γης, ούτε να τα πουλήσει θέλει ούτε όμως, κι αν ήθελε, θα μπορούσε να τα πουλήσει, χωρίς να ξεσηκώσει η πράξη του αυτή το λαό εναντίον του;
Πόσο πλούσιος ήταν ακόμα ένα πατρίκιος του 16ου αιώνα, που ήταν αναγκασμένος να βγάλει χωρίς νάρκωση το δόντι του στον κουρέα 2 της περιοχής του, αν τον παραβάλουμε μ’ έναν εξειδικευμένο σημερινό εργάτη, ο οποίος έχει αυτοκίνητο, ψυγείο και τηλεόραση;
*
Για να μπορέσει κάπως κανείς να συμφωνήσει σε μια έννοια πλούτου, θα πρέπει να περιοριστεί σε συγκρίσεις ανάμεσα σε συναδέλφους της εποχής του και να πει περίπου αυτά:
Πλούσιος είναι εκείνος που έχει περισσότερα λεφτά ή αγαθά από τους άλλους κατοίκους της περιοχής του. Αυτό όμως σημαίνει:
Όποιος θέλει να νιώθει πλούσιος, δεν πρέπει απλώς να έχει πολλά λεφτά ή περισσότερα από πριν, αλλά να έχει περισσότερα από το γείτονά του.
Πλούσιος, λοιπόν, είναι μια έννοια που ζει από την αντίθεση και συνεπώς το κράτος της ευημερίας του, μπορεί στη διαδρομή του μέσα στο χρόνο, να χάσει τη γοητεία που είχε κάποτε. Να κάνει πάλι κανείς όλους τους ανθρώπους πλούσιους θα ήταν το ίδιο δύσκολο, όπως αν ήθελε να κάνει όλους τους δρομείς που συμμετέχουν σ’ έναν αγώνα να τερματίσουν πρώτοι.
Μπλεγμένοι μέσα σ’ αυτές τις μπερδεμένες αναφορές του πλούτου, είμαστε επιπλέον και προκατειλημμένοι σ’ ό,τι αφορά τα υλικά κριτήρια.
Ένας ασθενής όμως βρίσκει πριν απ’ όλα πλούσιο, έναν υγιή. Κι ένας ναυαγός, τον άνθρωπο στη στεριά.
Στην έρημο, μπορεί ένα λίτρο νερό ν’ αξίζει περισσότερο από πενήντα κιλά χρυσού. Και σε περιόδους κρίσεων, ένα πλούσιο σε ιδέες κεφάλι περισσότερο απ’ ό,τι ένα εργοστάσιο που μέχρι χθες παρήγαγε προϊόντα αξίας εκατομμυρίων.
Κάτω από τις ίδιες υλικές συνθήκες, πλουσιότερος είναι αυτός που έχει τις λιγότερες ανάγκες. Και τον πλουσιότερο απ’ αυτούς όλους, θα μπορούσε κανείς να τον ονομάσει καλλιτέχνη της ζωής, γιατί αυτός μπορεί κι απολαμβάνει και τα μικρά πράγματα: ένα ζεστό κρεβάτι ή τον ήλιο του Διογένη.
Πλούσιος ακόμα μπορεί να είναι αυτός που ζει αρμονικά με τον εαυτό του όπως και το αντίθετο: να γίνει δηλαδή κανείς δημιουργικός μέσα σ’ έναν κόσμο που παραπαίει κάτω από το ασήκωτο βάρος της διχόνοιας και της δυστυχίας.
____________
1 Dolce Vita: Είναι ο τίτλος μιας κινηματογραφικής ταινίας του Φεντερίκο Φελλίνι. Η ταινία περιγράφει τα άσκοπα, ανέμελα και ανέλπιδα σούρτα φέρτα στους δρόμους μιας λεγόμενης «καλής» παρέας, που ήταν αηδιασμένη κι από τον ίδιο τον εαυτό της.
2 Κουρέας από τη λέξη bader που σημαίνει: φύλακας σε δημόσια λουτρά ή και ιδιοκτήτης τέτοιων, που ήταν ταυτόχρονα κουρέας και είχε και στοιχειώδεις γνώσεις ιατρικής. Aναλάβαινε και θεραπείες ασθενών.
