Ο σχολικός εκφοβισμός, το λεγόμενο bullying, έχει χτυπήσει για τα καλά και την πόρτα της Ελλάδας, με τα δείγματα να είναι από άκρως ανησυχητικά, ως εφιαλτικά σε κάποιες περιπτώσεις. Τα στοιχεία πρόσφατης έρευνας δείχνουν ότι είναι απαραίτητη η άμεση αφύπνιση, ενημέρωση και δράση απέναντι στο πρόβλημα, που κάθε μέρα μεγεθύνεται.
Η πολυσέλιδη -300 σελίδων- έκθεση από την ευρωπαϊκή έρευνα για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού καταδεικνύει ότι η Ελλάδα δεν βρίσκεται εκτός προβλήματος. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει!
Τα αποτελέσματα της έρευνας, είναι κάτι παραπάνω από ανησυχητικά για όσα συμβαίνουν στα σχολεία της χώρας μας. Από τους μαθητές που ρωτήθηκαν αν υπήρξαν ποτέ θύματα του σχολικού εκφοβισμού, το 31,98% απάντησε “ναι”, με το μεγαλύτερο ποσοστό να αφορά τα αγόρια (34,2%).
Ας δούμε το φαινόμενο της σχολικής βίας και του εκφοβισμού με αριθμούς.Ποιοί λοιπόν είναι οι παράγοντες θυματοποίησης;
Από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι η ανικανότητα του θύματος να αμυνθεί είναι ο βασικότερος παράγοντας θυματοποίησης, σε ποσοστό 57%, σύμφωνα με την άποψη των ερωτηθέντων μαθητών. Δεύτερος και τρίτος σημαντικότερος παράγοντας είναι η ευαισθησία, αλλά και η εθνικότητα του θύματος, με ποσοστά 44,6% και 44,3% αντίστοιχα. Επίσης, το 31,6% θεωρεί ότι βασικό παράγοντα θυματοποίησης αποτελεί το σωματικό βάρος, το 25% οι σεξουαλικές προτιμήσεις και το 23% η ύπαρξη κάποιας σωματικής ανεπάρκειας.
Αντίθετα, το θρήσκευμα ή το άγχος δεν φαίνεται να παίζουν ιδιαίτερο ρόλο γι’ αυτό το θέμα, σύμφωνα πάντα με τους μαθητές των ελληνικών σχολείων.
Όταν οι γονείς δεν εργάζονται!
Κάτι άλλο αξιοσημείωτο, σε άμεση συνάρτηση με τα σημεία των καιρών, είναι ότι το ποσοστό των θυμάτων σχολικής βίας είναι υψηλότερο στις περιπτώσεις που και οι δυο γονείς δεν εργάζονται! Τα παιδιά, δηλαδή, όταν η ανεργία χτυπήσει το σπίτι τους, αισθάνονται αμέσως πιο αδύναμα, άρα και πιο ευάλωτα στη θυματοποίηση. Σ’ αυτό το ενδεχόμενο, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, η έλλειψη εργασίας και των δυο γονέων, σε συνδυασμό με την ύπαρξη οικονομικών και άλλων προβλημάτων στο εσωτερικό της οικογένειας, μεταφράζεται στην ενίσχυση του αισθήματος ανασφάλειας που βιώνει το παιδί στο οικογενειακό του περιβάλλον και επηρεάζει το σύνολο της συμπεριφοράς του.
Έξω από το σχολείο ή στους διαδρόμους
Το φαινόμενο της σχολικής βίας συναντάται περισσότερο είτε έξω από το σχολείο (35%) είτε στους διαδρόμους του σχολείου (32%) και λιγότερο μέσα στην αίθουσα (24%). Επίσης, είναι πια σημαντικό το ποσοστό των παιδιών που δηλώνει ότι έχει δεχθεί επιθέσεις στο διαδίκτυο (20%).
Η χρήση κοροϊδευτικών ονομάτων είναι η πιο συνηθισμένη μορφή σχολικού εκφοβισμού, σύμφωνα με μαρτυρίες από το 60% των μαθητών που δήλωσαν θύματα. Ακολουθούν τα σπρωξίματα – χτυπήματα (45%) και τα πειράγματα λόγω εξωτερικής εμφάνισης με 36,3%. Η ανάρτηση των εξευτελιστικών φωτογραφιών στο διαδίκτυο έλαβε ποσοστό 14% και η διάδοση παρόμοιων φωτογραφιών μέσω κινητών 12%. Τέλος, το 67% των θυμάτων αποφάσισε και μίλησε τελικά γι’ αυτό που του συνέβη, ενώ η πλειονότητα των μαθητών προτιμά να μοιράζεται μια τέτοια εμπειρία είτε με κάποιον φίλο ή συμμαθητή (36%) είτε με τους γονείς (28%).
Η ταυτότητα της έρευνας
Η συγκεκριμένη έρευνα άρχισε τον Φεβρουάριο του 2012 για την ευρωπαϊκή καμπάνια ενάντια στον σχολικό εκφοβισμό, με το “Χαμόγελο του Παιδιού” να αναλαμβάνει συντονιστής εταίρος στην υλοποίησή της. Στην έρευνα συμμετείχαν έξι χώρες, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Βουλγαρία, η Λετονία, η Εσθονία και η Λιθουανία, με συμμετοχή 18.000 μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Από την Ελλάδα πήραν μέρος 5.000 παιδιά από 167 σχολεία. Η μεγάλη έρευνα ολοκληρώθηκε στο τέλος του 2012 και τα αποτελέσματά της γνωστοποιήθηκαν πρόσφατα.
Σε ρόλο συντονιστή εταίρου Το «Χαμόγελο του Παιδιού» ανέλαβε και υλοποιεί τη σημαντική πρωτοβουλία υλοποίησης του κοινοτικού έργου «Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά του Σχολικού Εκφοβισμού» που στοχεύει στη συγκρότηση του Δικτύου για το συντονισμό των δράσεων για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι κλήσεις στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056 καθημερινά αυξάνονται σε σχέση με το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού. Γονείς, εκπαιδευτικοί και μαθητές καλούν ζητώντας συμβουλές για το πώς να διαχειριστούν τέτοια φαινόμενα, μέσα στα οποία νοιώθουν εγκλωβισμένοι.
Η απόκτηση γνώσης σε όλες τις καταστάσεις είναι το πρώτο και βασικό βήμα που πρέπει να γίνει για να μπορεί κάποιος να αντιμετωπίσει τέτοιες καταστάσεις. Και στο σχολικό εκφοβισμό το πρώτο που πρέπει να ειπωθεί είναι τι δεν είναι σχολικός εκφοβισμός. Σχολικός εκφοβισμός λοιπόν δεν είναι μια διαμάχη, σύγκρουση μεταξύ δυο μαθητών ή μαθητριών, δεν είναι το πείραγμα, το αστείο προς κάποιον συμμαθητή που γίνονται σε συγκεκριμένο χρόνο, δεν έχουν συνέχεια και δεν επηρεάζουν την συναισθηματική κατάσταση των παιδιών. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα πιο σύνθετο φαινόμενο που αυτό που τον ξεχωρίζει από το πείραγμα και τον τσακωμό, είναι η ένταση του, η διάρκεια του, η ανισορροπία δύναμης μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών και η συναισθηματική επίδραση που έχει πάνω στα παιδιά.
Με λίγα λόγια ο σχολικός εκφοβισμός είναι μια κατάσταση επαναλαμβανόμενη, κατευθύνεται σε συγκεκριμένα παιδιά από παιδιά (πολλές φορές και ομάδα παιδιών) που υπερέχουν σωματικά και έχουν ως αποτέλεσμα το παιδί που εκφοβίζεται να νοιώθει απομονωμένο, να βιώνει άγχος και φόβο, να παρουσιάζει σχολική άρνηση και διάφορες συναισθηματικές δυσκολίες
Γενικά ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να περιλαμβάνει :
- Χτυπήματα
- Απειλές, εκβιασμό, πειράγματα, παρατσούκλια, κοροϊδία , διάδοση φημών
- Εσκεμμένο αποκλεισμό μαθητών από διάφορες κοινωνικές και σχολικές δραστηριότητες,
- Σεξουαλική παρενόχληση
- Κλοπές ή και Ζημιές στα προσωπικά αντικείμενα του παιδιού που βιώνει εκφοβισμό
- Ηλεκτρονικό bullying / cyber bullying. Το cyberbullying είναι ο εκφοβισμός που προκαλείται διαμέσου της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών
Τις περισσότερες φορές τα παιδιά που βιώνουν εκφοβισμό δεν το λένε σε κανένα γιατί:
Γι’ αυτό οι γονείς θα πρέπει:
Σύμφωνα με τον κ. Στέφανο Αλεβιζάτο, ψυχολόγο στο χαμόγελο του παιδιού, να ένας δεκάλογος συμβουλών για το παιδί: συμβουλές
Με γιορτή που θα συνοδεύεται και από δράσεις που θα στέλνουν το μήνυμα της φιλοζωίας, θα γίνουν τα εγκαίνια επισήμως την Πέμπτη 26 Μαρτίου και ώρα 6 μ.μ. του Γραφείο Διαχείρισης Αδέσποτων Ζώων του Δήμου Ιωαννιτών.
