Πολίτευμα ονομάζεται ο τρόπος που οργανώνεται και ασκείται η εξουσία. Οι κυριότερες μορφές πολιτευμάτων είναι: η μοναρχία, η ολιγαρχία και η δημοκρατία.
Μοναρχία: μορφή πολιτεύματος κατά την οποία η πολιτική εξουσία ασκείται από ένα μόνο πρόσωπο, τον μονάρχη ( απόλυτη ) υπάρχει και η περίπτωση που οι εξουσίες του περιορίζονται από το σύνταγμα ( συνταγματική ).
Ολιγαρχία: μορφή πολιτεύματος κατά το οποίο η εξουσία ασκείται από λίγα πρόσωπα ή από μια περιορισμένη ομάδα προσώπων ( αριστοκρατία ).
Δημοκρατία: το πολίτευμα στο οποίο την εξουσία ασκεί ο λαός άμεσα, όπως στην αρχαία Αθήνα ( άμεση δημοκρατία), είτε έμμεσα εκλέγοντας τους αντιπροσώπους του, τους βουλευτές ( έμμεση δημοκρατία ).
Γενικά στοιχεία
Όθωνας.
Στη μοναρχία αρχηγός του κράτους ήταν ο βασιλιάς, που κληρονομούσε το θρόνο από τον πατέρα του. Άλλες φορές κάποιος άλλος καταλάμβανε την εξουσία με τη βία και στη συνέχεια η βασιλεία συνεχιζόταν κληρονομικά. Ο βασιλιάς ανακοίνωνε τις αποφάσεις του στους υπηκόους του κι εκείνοι έπρεπε πάντα να συμφωνούν. Ο πρώτος βασιλιάς της Ελλάδας ήταν ο Όθωνας. Ήταν απόλυτος μονάρχης μέχρι το 1843. Τότε υποχρεώθηκε να παραχωρήσει σύνταγμα και το πολίτευμα έγινε συνταγματική μοναρχία.
Δικτατορία
Στο ολιγαρχικό πολίτευμα η εξουσία ασκείται από μια ομάδα προσώπων. Η πιο συνηθισμένη μορφή του ολιγαρχικού πολιτεύματος είναι η δικτατορία. Μια ομάδα στρατιωτικών, με τη δύναμη των όπλων, καταργεί τις ελευθερίες του λαού και κυβερνά με τη βία. Δικτατορία στην Ελλάδα υπήρξε για 7 περίπου χρόνια, από 21 Απριλίου 1967 ως τις 24 Ιουλίου 1974. Οι δικτάτορες συνεδρίαζαν και αποφάσιζαν για τις υποθέσεις του κράτους χωρίς να ρωτούν το λαό.
Αρχαία Αθήνα.
Στο δημοκρατικό πολίτευμα ο λαός εκλέγει την κυβέρνηση, που διαχειρίζεται τις κρατικές υποθέσεις. Το έργο της κυβέρνησης ελέγχουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ενώ ο λαός μέσα από σωματεία, ενώσεις και συνεταιρισμούς ελέγχει την κυβέρνηση και προτείνει λύσεις για διάφορα προβλήματα.
