Αναζητώντας μια καινούρια λέξη ή όρο σε ένα λεξικό, μαθαίνεις τη σημασία της. Ωστόσο, πολλές φορές εξακολουθείς να μην είσαι σίγουρος/η για τον τρόπο που τη χρησιμοποιούμε: σε ποια συμφραζόμενα ταιριάζει η λέξη αυτή; Ποιες είναι οι σημασιολογικές της αποχρώσεις; Μήπως έχει κάποια ιδιαίτερη φόρτιση, θετική ή αρνητική;
Το Λεξικό, ακόμη κι αν είναι έγκυρο και παραθέτει επαρκή παραδείγματα χρήσης της λέξης, δεν αρκεί σε αυτήν την περίπτωση, για να αρθούν οι επιφυλάξεις σου. Έρχεται, λοπόν, η ώρα να ανατρέξεις στα Σώματα Κειμένων.
Τι είναι, όμως, τα Σώματα Κειμένων;
Μια ομάδα ειδικών συγκεντρώνει σε μια βάση δεδομένων κείμενα, στα οποία προσθέτει ετικέτες, για να είναι ευκολότερη η (σύνθετη) αναζήτησή τους. Ο χρήστης βρίσκει το λήμμα που επιθυμεί μέσω μιας μηχανής αναζήτησης.
Παράδειγμα: διάβασες σε κάποιο κείμενο τη λέξη ανθρωπισμός.
1.Ψάχνεις στα ηλεκτρονικά Λεξικά της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα τη λέξη: (http://www.greek-language.gr) και βρίσκεις τις σημασίες της στο Λεξικό Τριανταφυλλίδη και στο Ελληνο-αγγλικό Λεξικό Γεωργακά. Θέλεις, όμως, να μελετήσεις τη λέξη σε ευρύτερα συμφραζόμενα.
2. Επιλέγεις: Αποστολή στα Σώματα (σε πλαίσιο πάνω αριστερά).
Αμέσως η μηχανή αναζήτησης ψάχνει τη λέξη στα κείμενα που έχουν αποθησαυριστεί από τις εφημερίδες “Νέα”, “Μακεδονία” και από σχολικά εγχειρίδια. (βλ. σχετικά http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/index.html)
Η μηχανή σου επιστρέφει μια λίστα με αποτελέσματα, όπου η λέξη δίνεται σε διάφορους κλιτικούς της τύπους.
3. Κάνοντας κλικ στους συνδέσμους (έχουν μαρκαριστεί με μπλε χρώμα), έχεις στη διάθεσή σου τα κείμενα στα οποία εμπεριέχεται η λέξη: έτσι, στην προκειμένη περίπτωση, μπορείς να βρεις τη λέξη μέσα στο σχετικό κεφάλαιο του σχολικού εγχειριδίου Ιστορίας Β΄Γυμνασίου του ΟΕΔΒ, σε μια βιβλιοκριτική του Κ. Γεωργουσόπουλου, μια συνέντευξη ενός Γιατρού Χωρίς Σύνορα, σε ένα σατιρικό δημοσιογραφικό κείμενο, σε ένα άρθρο κτλ.
Συμπεράσματα:
1. Χάρη στα Σώματα Κειμένων είναι δυνατή η μετάβαση από τη λέξη στο κείμενο.Οι λέξεις αποκτούν υπόσταση, βάθος , γίνονται …τρισδιάστατες.
2. Ήδη στο Γυμνάσιο, αλλά ιδίως στο Λύκειο, γίνεται λόγος για τα διάφορα κειμενικά είδη. Εφόσον τα κείμενα σε ένα Σώμα Κειμένων είναι “μαρκαρισμένα” ανάλογα με το κειμενικό τους είδος, είναι εφικτή η εξοικείωσή σου με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε κειμενικού είδους.
Σημειώνεται ότι στη διεύθυνση http://sek.edu.gr/ υπάρχει ένα ιδιαίτερα πλούσιο και ενημερωμένο περιβάλλον με τον τίτλο Σώμα Ελληνικών Κειμένων, που δημιουργήθηκε από τα Πανεπιστήμια Αθηνών και Κύπρου. (Για τη χρήση του απαιτείται εγγραφή).