Γυμνάσιο Πηγαδίων Καρπάθου

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ: ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

Συντονίστρια: Μαργέλη Παρθένα

Καθηγήτριες που συμμετείχαν:

Γεωργιάδου Συραγώ – Δημοπούλου Σοφία – Σεβδαλή Γεωργία

(σχολικό έτος 2022/2023)

Το πρόγραμμα δράσεων κατά του σχολικού εκφοβισμού ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Όλες οι δράσεις έγιναν ξεχωριστά σε όλα τα τμήματα του σχολείου.

Νοέμβριος / Δεκέμβριος 2022:  1^η δράση «Τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός;»

Προσεγγίσαμε και αναλύσαμε το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού με την προβολή ενός βίντεο. Συζητήσαμε και έγιναν κατανοητές οι προϋποθέσεις που πρέπει να υπάρχουν για να μιλάμε για σχολικό εκφοβισμό.

link βίντεου:     https://www.youtube.com/watch?v=tXI79v0l-QE

Τα περισσότερα παιδιά έδειξαν βαθιά συγκίνηση αλλά και ενσυναίσθηση. Αναφερθήκαμε και στην αξία που έχει η αληθινή φιλία και στα κριτήρια, σύμφωνα με τα οποία θα έπρεπε να επιλέγουμε τους φίλους μας. Οι μαθητές αντιλήφθηκαν την σοβαρότητα του φαινομένου και τις συνέπειες αυτού στην μετέπειτα ζωή ενός θύματος.

Ιανουάριος 2023: 2^η δράση «Σενάρια σχολικού εκφοβισμού και βίας»

Οι μαθητές κάθε τμήματος χωρίστηκαν τυχαία σε ομάδες 3-4 ατόμων και τους δόθηκαν δύο διαφορετικά σενάρια με φαινόμενα βίας ή σχολικού εκφοβισμού. Κλήθηκαν να συζητήσουν το κάθε σενάριο και να αποφασίσουν αν πρόκειται για εκφοβισμό ή για άλλες μορφές βίας. Επειδή κάποια σενάρια δεν ήταν πολύ ξεκάθαρα και άφηναν περιθώρια για εικασίες, οι συζητήσεις των παιδιών σε αυτές τις περιπτώσεις ήταν ιδιαίτερα θερμές. Έπειτα κάθε ομάδα διάβαζε δυνατά τα σενάρια της μπροστά στην τάξη και εξέφραζε τις απόψεις της. Οι υπόλοιποι  μπορούσαν επίσης να επιχειρηματολογήσουν. Έγινε κατανοητό πότε μιλάμε για εκφοβισμό και πότε για βία, πάνω από όλα όμως, ότι και τα δύο προκαλούν πόνο ψυχής ή/και σώματος.

Φεβρουάριος 2023: 3^η δράση «Προσωπικές εμπειρίες και δραματοποίηση»

Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες 4-5 ατόμων και συζήτησαν για τις προσωπικές τους εμπειρίες. Υπήρξαν ποτέ θύμα, θύτης ή θεατής; Πως ένιωθαν και τι έκαναν; Έπειτα η κάθε ομάδα επέλεξε ένα συμβάν σχολικού εκφοβισμού και το δραματοποίησε μπροστά στην ολομέλεια της τάξης. Μεγάλος ήταν ο ενθουσιασμός στις ομάδες, όσο συζητούσαν τα σενάρια που θα δραματοποιήσουν. Από τα διάφορα σενάρια των παιδιών προέκυψαν τα είδη σχολικού εκφοβισμού που υπάρχουν (λεκτικός, σωματικός, κοινωνικός κτλ.)

Οι μαθητές ζήτησαν και από εμάς τις καθηγήτριες να παίξουμε ένα δικό μας σενάριο, και ανταποκριθήκαμε με μεγάλη μας χαρά. Αυτό οδήγησε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Οι μαθητές έδειξαν ιδιαίτερα προβληματισμένοι με το εξής ερώτημα:

‘Τι κάνουμε όταν ένα παιδί δεν ταιριάζει στην παρέα μας ή κάνει πράγματα που μας ενοχλούν;’

Τα παιδιά κατανόησαν ότι η συζήτηση έχει δύναμη και ότι η ειλικρίνεια απέναντι στους άλλους χωρίς ενοχές, η αποδοχή των ελαττωμάτων των άλλων, ο σεβασμός στα όρια και στη διαφορετικότητα των άλλων και στους κανόνες της σωστής κοινωνικής συμπεριφοράς είναι αξίες αναμφισβήτητες. Κάποια από αυτά τα σενάρια παρουσιάστηκαν και σε άλλα τμήματα και αυτό οδήγησε τους μαθητές σε περισσότερη ενασχόληση με το θέμα. Η δράση αυτή άρεσε πολύ.

Μάρτιος 2023: 4^η δράση «Μικρό θεατρικό με ‘πάγωμα εικόνας’»

Ζητήσαμε από κάθε τμήμα να σχηματίσει μια μικρή ομάδα η οποία κλήθηκε να ετοιμάσει μέσα στον ελεύθερο χρόνο της ένα  μικρό θεατρικό σχολικού εκφοβισμού. Έπειτα δραματοποίησαν το θεατρικό με “πάγωμα εικόνας” μπροστά στο τμήμα τους. Καθώς παιζόταν το θεατρικό ο εκπαιδευτικός φώναζε “στοπ” και οι ‘ηθοποιοί’ “πάγωναν” στην θέση τους. Οι μαθητές που παρακολουθούσαν το θεατρικό, καλούνταν να έρχονται μπροστά στην “παγωμένη εικόνα”, να αγγίζουν ένα από τα πρόσωπα και να εκφράζουν κάποιο συναίσθημα, που πίστευαν ότι νιώθει το συγκεκριμένο άτομο εκείνη τη στιγμή. Αυτό είχε έναν συγκεκριμένο στόχο: όταν φανερώνονται αισθήματα, η ενσυναίσθηση “ζωντανεύει” και δεν μπορούμε να μένουμε αδιάφοροι απέναντι σε ανθρώπους που υποφέρουν. Ακολούθησε συζήτηση, όπου οι μαθητές κατανόησαν όλα τα συναισθήματα που βιώνει το θύμα, ο θύτης και ο θεατής.

Απρίλιος 2023: 5^η δράση «Πρόληψη και αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού”

Οι μαθητές κάθε τμήματος συζητήσανε σε ομάδες για τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού. Σε αυτήν την δράση οι μαθητές κυρίως αναφέρανε την επιθυμία τους να υπάρχουν και άλλες παρόμοιες δράσεις στο σχολείο τους, γιατί συμβάλουν στην ύπαρξη ενός όμορφου κλίματος μεταξύ τους. Τόνισαν επίσης ότι θα ήθελαν τα φαινόμενα αυτά να “τιμωρούνται”, δηλαδή να υπάρχουν συνέπειες για τα άτομα που εκφοβίζουν, δίχως όμως αυτό να σημαίνει ότι θέλουν περισσότερη αυστηρότητα αλλά βοήθεια με τη μορφή ψυχολογικής υποστήριξης για τους θύτες, για να μην νιώθουν την ανάγκη να γίνονται βίαιοι, όταν οι ίδιοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Κάποια παιδιά δήλωσαν ακόμα, ότι επιθυμούν οι εκπαιδευτικοί να είναι πιο κοντά με τους μαθητές.

Μάιος 2023: 6^η δράση «Ερωτηματολόγιο και καλλιτεχνική προσέγγιση»

Ένα σύντομο ερωτηματολόγιο δόθηκε στους μαθητές.

Αυτό έδειξε τα παρακάτω:

• κυρίως τα αγόρια δυσκολεύονται ακόμα να ξεχωρίσουν τον σχολικό εκφοβισμό από άλλα φαινόμενα βίας
• οι σχέσεις μεταξύ των μαθητών είναι αρκετά καλές
• η πλειοψηφία προσέρχεται στο σχολείο νιώθοντας ασφάλεια
• λίγες φορές έχουν αντιληφθεί φαινόμενα εκφοβισμού ή βίας στο σχολείο τους
• συνήθως αντιδρούσαν με αδιαφορία, παρηγορούσαν το θύμα ή φοβόντουσαν
• μικρός αριθμός επενέβαινε στο συμβάν
• μικρός ήταν και ο αριθμός μαθητών που δήλωσαν θύμα ή θύτης
• οι περισσότεροι διαφωνούν με τη συμπεριφορά των θυτών ή τους λυπούνται
• οι λόγοι που οδηγούσαν τους θύτες να ασκήσουν βία ήταν κυρίως επειδή τους έβαζαν άλλοι να το κάνουν ή επειδή δέχθηκαν και οι ίδιοι βία. Σπάνια το έκανα για αναγνώριση, επίδειξη δύναμης ή επειδή βαριόντουσαν
• οι δράσεις βοήθησαν κυρίως να καταλάβουν την σοβαρότητα του εκφοβισμού και το ότι δεν πρέπει να μένουν αμέτοχοι στο φαινόμενο αυτό
• η πλειοψηφία των μαθητών αγάπησε όλες τις δράσεις και θα ήθελε να συνεχιστούν, έπεσε μάλιστα και η ιδέα να γίνει μάθημα στο σχολικό πρόγραμμα

Παράλληλα έγινε και καλλιτεχνική προσέγγιση στο θέμα του σχολικού εκφοβισμού.

Οι μαθητές εμπνεύστηκαν συνθήματα, μηνύματα, ποιήματα, ζωγραφιές, μαντινάδες ακόμα και στοίχους για τραγούδια Rap.

Σας παραθέτουμε εδώ κάποια από αυτά:

Ενωμένοι Άνθρωποι, Καλύτερη Κοινωνία!     (Αγγελική Κιαγιά)

Αν είσαι θύμα μίλησε,

κάνε την φωνή σου δυνατή,

γιατί ο κόσμος μαζί σου θα σταθεί !                  (Κέισι Χύρα)

Το bullying είναι κακό,

ποτέ να μην το κάνεις

και αν το δεις να γίνεται

την πάπια να μην κάνεις.                                    (Ραφαήλ Μαγιάφης)

Ο εκφοβισμός είναι κακός,

μακάρι να ήταν ανύπαρκτος,

η βία είναι αμαρτία,

ζήτω η φιλία.                                                          (Άλεξ Γκικοπούλης, Αλέκος Αλεξιάδης, Νικόλας Ζερβός)