Θεματικός Κύκλος: ΖΩ ΚΑΛΥΤΕΡΑ, ΕΥ ΖΗΝ, ΥΓΕΙΑ: Διατροφή-Αυτομέριμνα-Ασφάλεια

Οκτώβριος-Νοέμβριος 2023

Σχολικός Εκφοβισμός

Γνώσεις των παιδιών

• Τα παιδιά μιλούν για τη σωματική βία που εκδηλώνεται με το τράβηγμα των μαλλιών με το χτύπημα στο σώμα του άλλου παιδιού
• Εκφράζουν τα συναισθήματα του θύματος που είναι ο φόβος, η στεναχώρια και ενδεχομένως ο θυμός

Αγνοούν

• Πώς νιώθει ο θύτης/ Νταής
• Γιατί ασκεί βία
• Αγνοούν τη λεκτική βία και τις άλλες μορφές εκφοβισμού
• Δεν γνωρίζουν πώς να αμυνθούν σε περίπτωση σχολικού εκφοβισμού

Βασικό Θεματικό Πεδίο

Παιδί Εαυτός και Κοινωνία (Κοινωνικές Επιστήμες και Προσωπική και Κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη)

Εμπλεκόμενα Θεματικά Πεδία

Παιδί και Επικοινωνία (Γλώσσα και ΤΠΕ)

Παιδί Σώμα, Δημιουργία και Έκφραση (Μουσική, Εικαστική Τέχνη,Θέατρο)

Μαθησιακά αποτελέσματα

Γνώσεις

Να αναγνωρίσουν ποια στοιχεία προσδιορίζουν την ταυτότητα και τον ρόλο των ομιλητών Θύματος-Θύτη, το θέμα και τις προθέσεις του μηνύματος/κειμένου, και το πλαίσιο της επικοινωνίας.

Να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα που έχει ο Θύτης και το Θύμα, τα θετικά και αρνητικά συναισθήματα

Να αναγνωρίζουν αποδεκτούς τρόπους διαχείρισης και εκτόνωσης των συναισθημάτων του Θύτη

Να διακρίνουν την ομιλία από το τραγούδι, ακούγοντάς το τραγούδι Μήλα, γύρω, γύρω.

Να αναγνωρίζουν βασικές μορφές ψηφιακής πληροφορίας (κείμενο,εικόνα, ήχος)

Να αναγνωρίζουν τον υπολογιστή ως ενιαίο σύστημα (κεντρική μονάδα, κύριες μονάδες εισόδου και εξόδου)

Δεξιότητες

Να εντοπίζουν συμπεριφορές που ανήκουν στο Θύμα και στο Θύτη.

Να αντιπαραβάλλουν συναισθήματα παρατηρώντας αλλαγές στο πρόσωπο και στο σώμα.

Να κάνουν υποθέσεις και να επιχειρούν να ερμηνεύσουν τα συναισθήματα των άλλων.

Να ταυτίζονται συναισθηματικά με πραγματικά ή φανταστικά πρόσωπα της ιστορίας του σχολικού εκφοβισμού

Να διατυπώνουν και να συνοψίζουν επιχειρήματα για την τεκμηρίωση των απόψεων τους.

Να εκτελούν απλές ασκήσεις πρακτικής και εξάσκησης με ειδικά λογισμικά κλειστού τύπου.

Να εκτελούν απλές λειτουργίες/ενέργειες των ΤΠΕ για την ολοκλήρωση εργασιών/ δραστηριοτήτων.

Να αναζητούν και να επιλέγουν κατάλληλες πληροφορίες στο διαδίκτυο σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό με τη βοήθεια της νηπιαγωγού

Να παράγουν και να αναδιηγούνται κείμενα -διάλογοι μεταξύ Θύτη και Θύματος

Να αποκωδικοποιούν και να χρησιμοποιούν εξωγλωσσικά (π.χ. εκφράσεις προσώπου και κινήσεις) και παραγλωσσικά  στοιχεία για την παραγωγή κειμένων και την επίτευξη της επικοινωνίας .

Να κάνουν υποθέσεις και να τις επαληθεύουν μέσα από τις πληροφορίες ενός βίντεου.

Να παρέχουν βοήθεια στα μέλη της ομάδας τους εάν χρειαστεί.

Να συνεισφέρουν σε συνεργατικές δραστηριότητες.

Να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους σχετικά με τις επιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού

Να αντιγράφουν τα νήπια γραπτά μηνύματα/κείμενα  με τον τρόπο που μπορούν

Στάσεις

Να αναπτύξουν στρατηγικές αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού

Να αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στην προστασία του Θύματος απέναντι στον Νταή

Να εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους

Να δείχνουν ενδιαφέρον και να αναζητούν θετικούς τρόπους για να αλλάξουν την αρνητική συναισθηματική διάθεση των άλλων

Να εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους  με λέξεις αναφορικά με τον σχολικό εκφοβισμό.

Να αντιμετωπίζουν τις ΤΠΕ ως εργαλεία που ενισχύουν τη σκέψη και τις ικανότητές τους και όχι μόνο ως μέσα διασκέδασης και ψυχαγωγίας.

Να επιδεικνύουν διάθεση επίλυσης προβλημάτων.

Να απολαμβάνουν τη συναναστροφή και τη συνεργασία με τα άλλα παιδιά.

Να διαθέτουν ομαδικότητα, σεβασμό στις ανάγκες των άλλων

Να συνεργαστούν με παιδιά που έχουν τις ίδιες και διαφορετικές απόψεις και γνώσεις

Να συμμετέχουν/συνεργάζονται με ευχαρίστηση σε δραστηριότητες ανάγνωσης κειμένων σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό

Να αντιμετωπίζουν με φαντασία και δημιουργικότητα τη διαδικασία σύνθεσης ενός έργου τέχνης, συνθέτωντας τα χεράκια που έκοψαν με στόχο τη δημιουργία ένα δέντρου, αυτού της αγάπης και όχι εκείνου της βίας και του εκφοβισμού.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ (ενδεικτικά: περιγραφή δραστηριοτήτων, σταδίων/φάσεων, ενεργειών εκπαιδευτικού και μαθητών)

1η Φάση: Εξοικείωση με το θέμα

(Ανίχνευση γνώσεων των παιδιών)

Δεξιότητες Επικοινωνίας

Δραστηριότητα 1η : Το Πρόβλημα του Τομ

Στο σχολείο μας επισκέπτονται τα παιδιά δύο νέοι φίλοι, ο Πέτρος και ο Τομ.

Οι δύο αυτές γαντόκουκλες αφού συστηθούν στα παιδιά αρχίζουν να μιλούν μεταξύ τους και να αναπαριστούν μπροστά στα παιδιά της τάξης μια σκηνή σχολικού εκφοβισμού με τη μορφή του κουκλοθέατρου.

Συγκεκριμένα λένε ” -Πέτρος σπρώχνει τον Τομ, τον χτυπάει στο σβέρκο και του λέει:” πώς είσαι έτσι; Πάλι βρέθηκες μπροστά μου, ξαφανίσου……

ο Τομ αρχίζει να κλαιει και του λέει:-” τι σου έχω κάνει, γιατί με χτυπάς και με διώχνεις;

Πέτρος:- Γιατί έτσι μου αρέσει…..και τον σπρώχνει πιο δυνατά για να φύγει ενώ γελάει μαζί του όταν αρχίσει εκείνος να τρέμει από τον φόβο του……

Κανένα παιδί δεν τον βοηθάει και ο Τομ κλαίγοντας δεν θέλει να επιστρέψει στην τάξη, φοβάται την αντίδραση του Πετρου, φοβάται την κοροϊδία, τον χλευασμό και τη βία που του ασκεί ο Πέτρος…..

-Η δασκάλα φωνάζει τον Τομ που δεν μπήκε στην τάξη και του ζηταει εξηγήσεις…..

Τον βλέπει φοβισμένο, να τρέμει και από τα μάτια του να τρέχουν δάκρυα……

-Τον ρωτάει τι έχει;

Τομ – Τίποτα κυρία

Δασκάλα- Τομ τι συμβαίνει;

Τομ- Να ο Πέτρος με χτυπάει , με κοροϊδεύει και μου ζητάει να φύγω από την τάξη…..είμαι ανεπιθύμητοςδεν του έχω κάνει τίποτα

Δασκάλα- Τομ, έλα στην τάξη και σου υπόσχομαι πως με τα υπόλοιπα παιδιά θα ψάξουμε να βρούμε πληροφορίες για το σχολικό εκφοβισμό που σου κάνει ο Πέτρος έτσι ώστε να αλλάξει τη συμπεριφορά του απέναντί σου, να καταλάβει το λάθος του, να σου ζητήσει συγγνώμη και εσύ να μάθεις τρόπους με τους οποίους θα μπορείς να τον αντιμετωπίσεις.

Η Δασκάλα τότε απευθύνεται στα παιδιά και τους ζητάει τη βοηθάει τους. Αρχικά τα ρωτάει να της πουν τι γνωρίζουν για το σχολικό εκφοβισμό και πώς το αντιμετωπίζουν, καταγράφει σε ένα χαρτί τις απόψεις τους και στη συνέχεια τους δίνει την επόμενη αποστολή.

2η Φάση: Επισκόπηση

Δραστηριότητα 2η: Η αναζήτηση των πληροφοριών για το σχολικό εκφοβισμό

Δεξιότητες Επικοινωνίας, συνεργασίας, ψηφιακές δεξιότητες και Κριτικής σκέψης

Μοιράζουμε στα παιδιά της τάξης τις αποστολές βοήθειας του Τομ. Σε κάποια παιδιά δίνουμε ένα χαρτί με το οποίο τους ζητάμε να αναζητήσουν πληροφορίες σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό στο σπίτι με τους γονείς τους και στα υπόλοιπα παιδιά τα χωρίζουμε σε δύο ομάδες, από τις οποίες δύο εκπρόσωποί τους θα ψάξουν σχετικές πληροφορίες στην τάξη.  Τα παιδιά που θα βρουν τις πληροφορίες, θα τις παρουσιάσουν στους συμμαθητές τους, στον Τομ και θα επισημάνουν την πηγή προέλευσης των πληροφοριών. Σε προηγούμενη θεματική ενότητα έχουμε παρουσιάσει τον ηλεκτρονικό υπολογιστή στα παιδιά ως μια ολότητα, τους ονομάσαμε και τους δείξαμε τα μέρη του και τους αναφέραμε τη χρήση του Διαδικτύου, γράφοντας στη γωνιά του υπολογιστή τη διεύθυνση της μηχανής αναζήτησης των πληροφοριών της google.

3η Φάση : Επεξήγηση

Δραστηριότητα 3η :Συνεργασία

Δεξιότητες Επικοινωνίας, συνεργασίας και δημιουργίας

Με αφορμή ένα βιβλίο που βρήκαν τα παιδιά στη βιβλιοθήκη της τάξης, ζητάμε από ένα συγκεκριμένο παιδί που ξέρει τη συμβατική αλφαβήτα και ανάγνωση να μας το διαβάσει, κάνοντας ταυτόχρονα και διαφοροποιημένη παιδαγωγική προσέγγιση. Εμείς κάνουμε ερωτήσεις κατανόσης στα παιδιά και αφού συζητήσουμε τον τρόπο συνεργασίας των παιδιών της ιστορίας, χωρίζουμε την τάξη μας σε ομάδες δύο παιδιών και τους αναθέτουμε την αποστολή να σχεδιάσουν ένα χέρι από κανσόν, να το κόψουν και στο τέλος όλοι μαζί να δημιουργήσουν με τη φαντασία τους το δέντρο της αγάπης. Καρποί του δέντρου θα είναι τα μηνύματα της κάθε ομάδας ενάντιας του σχολικού εκφοβισμού, τα οποία θα τα αντιγράψουν όποια μπορούν και τα υπόλοιπα θα τα γράψουμε εμείς. Στην ομάδα των δύο ατόμων το ένα παιδί αφήνει το χέρι του πάνω στο κανσόν, το άλλο το σχεδιάζει και στο τέλος το παιδί που άφησε το χέρι του στο κανσόν κόβει με το ψαλίδι το περίγραμμα του χεριού. Στο τέλος μαζι αποφασίζουν για το κοινό μήνυμα και τον τρόπο που θα το κολλήσουν έτσι ώστε να σχηματιστεί ένα δέντρο.

Δραστηριότητα 4η : Θύτης και Θύμα σε ένα σχολικό εκφοβισμό

Δεξιότητες επικοινωνίας και κριτικής σκέψης

Συνεχίζοντας την επεξεργασία του θέματος για το σχολικό εκφοβισμό, ο βοηθός στην ανάγνωση της τάξης μας μας διαβάζει το επόμενο βιβλίο που βρήκαν τα παιδιά στη βιβλιοθήκη του Νηπιαγωγείο με τίτλο ” Ο Νταής και το Θύμα”.

Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης δείχνονται σχετικές εικόνες στα παιδιά της ομάδας μας και στο τέλος γίνεται μία συζήτηση για το περιεχόμενο του βιβλίου, τους ήρωές του, πώς αναγνώρισαν το θύτη, το θύμα, προσπαθώντας να αιτιολογήσουν την απάντησή τους. Στο τέλος με τη βοήθεια κάποιων γαντόκουκλων αναπαριστούν μία σκηνή ενός σχολικού εκφοβισμού και τα υπόλοιπα παιδιά που παρακολουθούν προσπαθούν να καταλάβουν ποιος είναι ο θύτης και ποιο το θύμα.

Παιχνίδι ρόλων : Θύτης και Θύμα

Δραστηριότητα 5η : Τα συναισθήματα του Θύτη και του Θύματος

Δείχνουμε στα παιδιά ένα βίντεο με το σχολικό εκφοβισμό μέσα από τα μάτια του θύματος https://www.youtube.com/watch?v=8tv3ObwCm5s 

Συζητάμε το βίντεο με τα παιδιά και μιλάμε για τα συναισθήματα του Θύτη και του Θύματος. Στη συνέχεια τα χωρίζουμε σε ομάδες και ζητάμε από την κάθε ομάδα να βάλει και από ένα συναίσθημα που αντιπροσωπεύει το θύμα και το θύτη, συζτητώντας για τις επιλογές τους.

Δραστηριότητα 6η : Νταής δε γεννιέσαι…γίνεσαι

Δεξιότητες Επικοινωνίας, κριτικής σκέψης, συνεργασίας 

Η δασκάλα καλοσωρίζει τον Τομ το θύμα του σχολικού εκφοβισμού στην τάξη, το οποίο την ρωτάει γιατί ο Πέτρος είναι νταής; Γεννήθηκε έτσι ή έγινε; Η δασκάλα απευθύνει το ερώτημα στα υπόλοιπα παιδιά της τάξης και ακούει τις δικές τους υποθέσεις.  Στη συνέχεια η δασκάλα τους λέει ότι κανένα παιδί δεν γεννήθηκε να χτυπάει ή να κοροϊδεύει ή να απειλεί, κάπου το έχει δεί και το έχει ακούσει. Επομένως τα ρωτάει που μπορεί να το έχει δει και το έχει ακούσει… Σε περίπτωση που κανένα δε γνωρίζει τους διαβάζει ένα άρθρο https://psychopedia.gr/i-ntaides-de-genniounte-ginonte/ από τους ειδικούς που εξηγούν την αιτία να είναι κάποιος νταής.  Κατόπιν τους δίνει τις γαντόκουκλες και αφήνει τα παιδιά να πάρουν συνέντευξη το ένα από το άλλο, το θύμα από το θύτη, γιατί ο Θύτης ασκεί λεκτική, ψυχολογική και σωματική βία στο θύμα της ιστορίας. Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά καλλιεργούν την εν συναίσθηση και κατανοούν πώς κανένα παιδί δεν είναι κακό, αλλά το περιβάλλον με το οποίο μεγαλώνουν παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτή του την άσχημη και βίαιη συμπεριφορά. 

Δραστηριότητα 7η : Αντιμετωπίστε τους Νταήδες

Εφόσον τα παιδιά έχουν γνωρίσει την ταυτότητα του Νταή και του Θύματος, ήρθε η ώρα να μάθουν τους τρόπους αντιμετώπισης ενός νταή.

Διαβάζουμε στα παιδιά ένα βιβλίο με τίτλο ” Πώς να αντιμετωπίσω τον Νταή” και συζητάμε τους τρόπους αντιμετώπισης που προτείνει η ιστορία. Στη συνέχεια δίνουμε σε δύο παιδιά τους ήρωες της ιστορίας μας τον Πέτρο (τον Νταή) και τον Τομ (το θύμα) και εκείνα μέσω διαλόγου και κινήσεων αναπαριστούν τα 3 βήματα αντιμετώπισης του Νταή. Ο στόχος είναι να γίνουν κατανοητά τα βήματα αυτά και να μπορέσουν να τα εφαρμόσουν σε περίπτωση ανάγκης.

Δραστηριότητα 8η και 9η: Το Μυστικό της Νίκης και Ο Ντέντεκτιβ του Διαδικτύου

Ολοκληρώνοντας το πρόγραμμά μας για το σχολικό εκφοβισμό θεωρούμε σημαντικό να μιλήσουμε στα παιδιά για τον κανόνα του εσώρουχου μέσα από την προβολή της ιστορίας το Μυστικό της Νίκης, της Έλενας Ράπτη, καθώς μπορεί να απειληθούν από τους Νταήδες και να δεχτούν από φόβο να τους αγγίξουν το σώμα τους με κακό τρόπο. Επίσης ενημερώνουμε τα παιδιά μέσα από ένα παραμύθι την προστασία των προσωπικών τους δεδομένων και την ασφαλή χρήση του διαδικτύου, έτσι ώστε να μην πέσουν θύματα ηλεκτρονικού εκφοβισμού. Στις δύο περιπτώσεις είναι σημαντικό να ξέρουν τα παιδιά πώς να αντιδράσουν και στο τέλος της επεξεργασίας του βίντεου και του παραμυθιού αντίστοιχα, όλοι μαζί σχηματίζουμε το σύνθημά μας…..Μίλα τώρα…..Σταμάτα αυτό που κάνεις.

• Το μυστικό της Νίκης

• Γιαγιά πρόσεχε στο διαδίκτυο (παραμύθι)

https://saferinternet4kids.gr/wp-content/uploads/2022/09/paramuthi-athina-giagia.pdf

Παρουσίαση: https://saferinternet4kids.gr/parousiaseis/be_internet_detective/

Δημιουργία του συνθήματος αντιμετώπισης αυτών των μορφών εκφοβισμού

Δ φάση: Εμπλουτισμός

Στην 4η φάση τα παιδιά θα εμπεδώσουν τις γνώσεις που απέκτησαν.

Ψηφιακές δεξιότητες

Δραστηριότητα 1: Πώς νιώθω……Θύμα-Θύτης 

Έχοντας μιλήσει ήδη για τα συναισθήματα του θύτη και του θύματος, χωρίζουμε τα παιδιά πάλι σε ομάδες δύο – τριών ατόμων  και ζητάμε από τα παιδιά της κάθε ομάδας να βάλουν τα συναισθήματα αυτά στην εφαρμογή learning apps στον  υπολογιστή για να τα εμπεδώσουν.

https://learningapps.org/view32478364

Δραστηριότητα 2η: Θύμα και Νταής και τρόποι αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού μέσα από ένα παιχνιδοτράγουδο

Ακούμε με τα παιδιά ένα παιχνιδοτράγουδο “μήλα γύρω, γύρω στη μέση πορτοκάλι” https://www.youtube.com/watch?v=sANf_UzOe5cπου βρήκε μία μαθήτριά μας με τη μαμά της στο ίντερνετ στη φάση της επισκόπησης και αφού το επεξεργαστούμε και κατανοήσουμε τι είναι τραγούδι και τι ομιλία, προτείνουμε στα παιδιά να χωριστούν σε ομάδες και να μας το αναπαραστήσουν. Στην κάθε ομάδα μοιράζουμε εικόνες από μήλα και πορτοκάλι που είναι οι πρωταγωνιστές της ιστορίας μας. Τα μέλη της κάθε ομάδας  τραγουδιστά θα εκφράζονται ως νατήδες και το πορτοκάλι τραγουδιστά θα τους απαντάει ως θύμα.

Το θύμα ακολουθεί τα 3 βήματα αντιμετώπησης του Νταή. Βήμα 1ο: Αδιαφορία,

• Βήμα 2ο: Του λέει να σταματήσει, δεν του αρέσει αυτό που του κάνει και

Βήμα 3ο: Ζητάει βοήθεια από τα υπόλοιπα πορτοκάλια που κάθονται πιο πέρα.

Τα πορτοκάλια πηγαίνουν και βοηθούν το φίλο τους που είναι το θύμα, συνομιλούν με τα μήλα, τους Νταήδες και στο τέλος γίνονται όλοι φίλοι.

Δραστηριότητα 3η: Το σύνθημα αντιμετώπισης των Νταήδων

Χωρίζουμε τα παιδιά σε ομάδες. Η κάθε ομάδα καλείται να βρει τα κομμάτια των γραμμάτων που θα τις δώσουμε, να τα βάλει σε σωστή σειρά με τη βοήθεια των αριθμών που υπάρχουν πίσω από κάθε γράμμα, να σχηματίσει με τουβλάκια και άλλα υλικά τη λέξη που αντιστοιχεί σε ένα κομμάτι του σύνθήματος αντιμετώπισης των Νταήδων. 

Στο τέλος κάνουμε ερωτήσεις κατανόησης για τον εκφοβισμό στα παιδιά μέσα από την προβολή μιας παρουσίασης.

5η Φάση: Εκτίμηση

Αξιολόγηση

• Δραστηριότητα 1η :Το Συναίσθημα του Θύματος και του Νταή

Ζωγραφίστε το συναίσθημα του θύματος και του Νταή του σχολικού εκφοβισμού

https://blogs.sch.gr/gkanellaki/files/2023/11/ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ-ΤΟ-ΣΥΝΑΙΣΥΗΜΑ-ΤΟΥ-ΘΥΜΑΤΟΣ.pdf

https://blogs.sch.gr/gkanellaki/files/2023/11/ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ-Το-συναίσθημα-του-Νταή.pdf

• Δραστηριότητα 2η : Τα βήματα αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού

Ζωγραφίστε τα βήματα αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού

• Δραστηριότητα 3η : Τρόπος αντιμετώπισης του ηλεκτρονικού εκφοβισμού

Επίλυση σχετικού παζλ σε ομάδες των δύο ατόμων- σχολιασμός της τελικής εικόνας από τα παιδιά

https://saferinternet4kids.gr/yliko/puzzle-mama-paidi/

Δραστηριότητα 4η : Κουιζ

Χωρίζουμε τα παιδιά σε δύο ομάδες και ο οποιός γρήγορος εκπρόσωπος απαντάει τις ερωτήσεις του κουιζ. Νικήτρια είναι η ομάδα που θα απαντήσει σωστά τις περισσότερες ερωτήσεις.

https://wordwall.net/el/resource/11997157/%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%83-%CE%B5%CE%BA%CF%86%CE%BF%CE%B2%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%83

Δραστηριότητα 5η :Συμπλήρωση του διαγράμματος  KWLH .

Σε αυτή τη δραστηριότητα τα παιδιά απαντούν στις ερωτήσεις τι έμαθαν σε αυτή τη θεματική ενότητα και πώς το έμαθαν, καταγράφοντας τις απαντήσεις τους στο διάγραμμα KWLH.