Θεματικός Κύκλος: Φροντίζω το Περιβάλλον

Ενότητα: Οικολογία-Ανακύκλωση

Γνωστικά εμπόδια

Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας,

• δεν αναγνωρίζουν όλα τα δομικά υλικά των συσκευασιών
• μπερδεύουν το σίδερο με το αλουμίνιο
•  δεν ξέρουν την προέλευσή του χαρτιού και του γυαλιού.
• μπερδεύουν την ύπαρξη κάδων διαφορετικών χρωμάτων και τον λόγο που εξυπηρετούν
• δεν γνωρίζουν που καταλήγουν τα απορρίμματα του πράσινου κάδου
• μπερδεύουν τον διαχωρισμό των απορριμμάτων που ανακυκλώνονται
• δεν γνωρίζουν την έννοια της ανακύκλωσης

Οι γνώσεις / αντιλήψεις τους

Τα παιδιά γνωρίζουν:

ότι τα οικιακά απορρίμματα τα ρίχνουμε σε κάδους. 

τον προορισμό των σκουπιδιών που ανακυκλώνονται, δηλαδή ότι εκείνα καταλήγουν από τον κάδο στο εργοστάσιο ανακύκλωσης.

το σήμα της ανακύκλωσης

πηγή: Πούλου,Β, Αντύπα,Α. (2015). Αποδόμοιση και ανακύκλωση: Οι αντιλήψεις που φέρουν τα νήπια και τα παιδιά α΄σχολικής ηλικίας. Πρακτικά 7ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΠΕΕΚΠΕ, Βόλος 8-10 Μαϊου, 2015.

https://docplayer.gr/9808436-Apoikodomisi-kai-anakyklosi-oi-antilipseis-poy-feroyn-ta-nipia-kai-ta-paidia-a-sholikis-ilikias.html

Βασικό Θεματικό Πεδίο

Παιδί Εαυτός και Κοινωνία (Κοινωνικές Επιστήμες και Προσωπική και Κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη)

Εμπλεκόμενα Θεματικά Πεδία

Παιδί και Επικοινωνία (Γλώσσα και ΤΠΕ)

Παιδί και θετικές Επιστήμες (Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες και Τεχνολογία)

Παιδί Σώμα, Δημιουργία και Έκφραση (Μουσική)

Μαθησιακά αποτελέσματα

Γνώσεις

Να γνωρίσουν την ανακύκλωση και τα οφέλη της.

Να αναγνωρίσουν τα βασικά υλικά των σκουπιδιών και την προέλευση των δομικών τους υλικών.

Να διακρίνουν τις κοινωνικές συμβάσεις της επικοινωνίας.

Να προσδιορίζουν την πληθικότητα ενός συνόλου αριθμών (σκουπιδιών).

Να διακρίνουν την ομιλία από το τραγούδι, ακούγοντάς το τραγούδι της ανακύκλωσης.

Δεξιότητες

Να εντοπίζουν συμπεριφορές που θέτουν σε κίνδυνο το φυσικό περιβάλλον και να προτείνουν πρακτικές διαχείρισης απορριμμάτων.

Να δημιουργούν απλές κατασκευές από ανακυκλώσιμα υλικά  με εργαλεία και υλικά  της τάξη.

Να αναλύουν τα δομικά χαρακτηριστικά μιας απλής κατασκευής που έφτιαξαν από ανακυκλώσιμα υλικά.

Να διατυπώνουν και να συνοψίζουν επιχειρήματα για την τεκμηρίωση των απόψεων τους.

Να εκτελούν απλές ασκήσεις πρακτικής και εξάσκησης με ειδικά λογισμικά κλειστού τύπου.

Να ομαδοποιήσουν τα σκουπίδια με βάση το υλικό τους.

Να κάνουν υποθέσεις και να τις επαληθεύουν μέσα από τις πληροφορίες ενός βίντεου.

Να παρέχουν βοήθεια στα μέλη της ομάδας τους εάν χρειαστεί.

Να συνεισφέρουν σε συνεργατικές δραστηριότητες.

Να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους σχετικά με τις επιπτώσεις των σκουπιδιών στο περιβάλλον.

Να απαριθμούν λεκτικά (απαγγέλλουν/ εκφωνούν), να διαβάζουν και να γράφουν αριθμούς από το 1-10 και αντίστροφα.

Να προσεγγίζουν τις πράξεις της πρόσθεσης και της αφαίρεσης χρησιμοποιώντας τις σταθερές σχέσεις των αριθμών ώστε να λύσουν προβλήματα με αφορμή τα ανακυκλώσιμα σκουπίδια στους κάδους (βάζω μαζί, ενώνω, βάζω και άλλα, μεγαλώνω, προσθέτω, συγκρίνω βγάζω, λιγοστεύω, μικραίνω, αφαιρώ).

Να κάνουν φωνολογική και γραφωφωνημική επίγνωση για να εντοπίσουν το αρχικό γράμμα μιας λέξης και για να συνθέσουν χρησιμοποιώντας τα σύμβολα των γραμμάτων μια λέξη. 

Στάσεις

Να αναπτύσσουν στρατηγικές μείωσης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης απορριμμάτων.

Να αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στην προστασία του φυσικού μας περιβάλλοντος κατανοώντας τις συνέπειες που επιφέρει η αλόγιστη χρήση των σκουπιδιών σε αυτό.

Να αποκτούν αυθεντικά κίνητρα για τη δημιουργική ανακάλυψη και κατασκευή παιχνιδιών και άλλων  αντικειμένων από ανακυκλώσιμα υλικά.

Να εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους  με λέξεις αναφορικά με την ανακύκλωση.

Να αντιμετωπίζουν τις ΤΠΕ ως εργαλεία που ενισχύουν τη σκέψη και τις ικανότητές τους και όχι μόνο ως μέσα διασκέδασης και ψυχαγωγίας.

Να επιδεικνύουν διάθεση επίλυσης προβλημάτων.

Να απολαμβάνουν τη συναναστροφή και τη συνεργασία με τα άλλα παιδιά.

Να διαθέτουν ομαδικότητα.

Να συνεργαστούν για να εκτελέσουν απλές αριθμητικές πράξεις.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ (ενδεικτικά: περιγραφή δραστηριοτήτων, σταδίων/φάσεων, ενεργειών εκπαιδευτικού και μαθητών)

1η Φάση: Εξοικείωση με το θέμα

(Ανίχνευση γνώσεων των παιδιών)

Δεξιότητες Επικοινωνίας, συνεργασίας και Κριτικής σκέψης

Δραστηριότητα 1η : Το πρόβλημα του Άκη του Σκαντζοχοιράκη 

Στο μαθησιακό κέντρο της παρεούλας στην γωνία έχουμε φτιάξει ένα δάσος από ξύλινα τουβλακια, το οποίο είχε πολλά δέντρα κομμένα και πολλά σκουπίδια  και μέσα σε αυτό έχουμε αφήσει την κούκλα του σκαντζόχοιρου που έκλαιγε, γιατί δεν έβρισκε τροφή και δεν μπορούσε να μετακινηθεί από τα σκουπίδια που είχαν πετάξει οι άνθρωποι μέσα σε αυτό. Η νηπιαγωγός καλεί τα παιδιά στην παρεούλα και τα ρωτάει να της πουν τι βλέπουν και τι ακούν. Γιατί ο Άκης ο σκαντζοχοιράκης μας κλαίει; Τι σύμβαίνει; Πώς μπορούμε να τον βοηθήσουμε; Ακούμε τις απόψεις των παιδιών και την επιχειρηματολογία τους και αφού τα χωρίσουμε σε 5 ομάδες των 5 παιδιών τους ζητάμε να ορίσουν έναν εκπρόσωπο ομάδας, ο οποίος μαζί ε τους εκπροσώπους και των άλλων ομάδων, θα ψάξουν μέσα στην τάξη να βρουν τα γράμματα από τη λέξη που όταν θα τη σχηματίσουν θα μας δώσει τη λύσει στο πρόβλημα του Άκη. Το κάθε γράμμα πίσω θα έχει μία αρίθμηση και ο εκπρόσωπος που θα βρει τα περισσότερα γράμματα θα κληθεί να τα βάλει στη σειρά και να κάνει γραφωφωνημική αντιστοίχηση για να βρεί την λέξη της ανακύκλωσης. Στο τέλος η Νηπιαγωγός ρωτάει τα παιδιά να της πουν τι γνωρίζουν για την ανακύκλωση, τι θα ήθελαν να μάθουν και σημειώνει τις απόψεις τους στο διάγραμμα ΚWLH.

2η Φάση: Επισκόπηση

Δραστηριότητα 2η: Η αναζήτηση των πληροφοριών για την ανακύκλωση

Δεξιότητες Επικοινωνίας, συνεργασίας και Κριτικής σκέψης

Ο Άκης ο σκαντζοχοιράκης ζητάει τη βοήθεια των παιδιών να αναζητήσουν πληροφορίες σχετικά με την ανακύκλωση. Οι εκπρόσωποι των 5 ομάδων συζητούν με τα μέλη τους και μας λένε που θα βρούμε τις σχετικές πληροφορίες για να απαντήσουμε στα ερωτήματά μας, φέρνοντας σχετικά βιβλία, ή ψάχνοντας για φωτογραφίες και βίντεο στο διαδίκτυο. Η Νηπιαγωγός επικουρεί τις ομάδες γράφοντας τις λέξεις κλειδιά για να τις πληκτρολογήσουν οι ομάδες στη μηχανή αναζήτηση στον υπολογιστή και θα διαβάζει τις πληροφορίες που θα βρουν τα παιδιά. Στο τέλος μοιράζει ένα χαρτί σε όλα τα παιδιά και με αυτό τους ζητάει να ψάξουν στο σπίτι τους και να μας φέρουν ανακυκλώσιμα σκουπίδια στο σχολείο. 

3η Φάση : Επεξήγηση

Δραστηριότητα 3η :  Τα σκουπίδια και οι επιπτώσεις τους

Δεξιότητες Επικοινωνίας και Κριτικής σκέψης

πηγή: https://www.youtube.com/watch?v=TgSrwKoCxKE

Καθόμαστε με τα παιδιά στην παρεούλα και εμφανίζεται μία θαλάσσια χελώνα, η οποία κλαίει και εκείνη όπως ο σκαντζόχοιρος. Εκείνα ρωτούν τη χελώνα τι της συμβαίνει και αυτή τους παρουσιάζει την ιστορία στον υπολογιστή, την οποία τους ζητάει να την ακούσουν προσεκτικά και μετά να της πουν εάν έχουν καταλάβει γιατί κλαίει. Τα παιδιά παρακολουθούν την ιστορία με τις επιπτώσεις στη θαλάσσια ζωή από τη ρίψη πλαστικών σκουπιδιών και συγκεκριμένα μπουκαλιών στη θάλασσα. Στο τέλος του βίντεου η Νηπιαγωγός ζητάει από τα παιδιά να ζωγραφίσουν τις επιπτώσεις των σκουπιδιών στο περιβάλλον, να το παρουσιάσουν στην ομάδα και να αιτιολογήσουν την απάντησή τους.

https://blogs.sch.gr/gkanellaki/files/2023/05/4ο-Εργαστήριο-Δεξιοτήτων.pdf

Δραστηριότητα 4η : Τα υλικά των σκουπιδιών

Δεξιότητες Επικοινωνίας, συνεργασίας και Κριτικής σκέψης

Μετά τη συζήτηση για τις επιπτώσεις των σκουπιδιών, η χελώνα τους ζητάει τη βοήθειά τους να ταξινομήσουν τα σκουπίδια που άφησαν οι άνθρωποι στην παραλία ανάλογα με το υλικό τους. Χωρίζουμε τα παιδιά σε ομάδες και εκείνες αναλαμβάνουν από ένα υλικό και τοποθετούν στο αντίστοιχο στεφάνι χούλα χουκ τα σκουπίδια που αποτελούνται από το υλικό αυτό.

Οι κάδοι χωρισμένοι με βάση το δομικό υλικό των σκουπιδιών (χαρτί, γυαλί, πλαστικό, αλουμίνιο)

Τα σκουπίδια ανακατεμένα σε τυχαίους κάδους στην άλλη μεριά της αίθουσας

Τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες καλούνται να ταξινομήσουν τα σκουπίδια με βάση το υλικό δόμησής τους.

Στο τέλος τους δείχνει βίντεο με το πώς παράγεται το χαρτί, το γυαλί, ενώ τους διαβάζει πληροφορίες για το πλαστικό και το αλουμίνιο. 

Πώς παράγεται το χαρτί

πηγή: https://www.youtube.com/watch?v=Mx9949aT06U

Πώς παράγεται το γυαλί

πηγή: https://www.youtube.com/watch?v=QdnQ9yIIg8U

Πληροφορίες για τα υλικά:

Το αλουμίνιο είναι πιο ελαφρύ και εύπλαστο από το σίδηρο, είναι ακριβότερο, καλός αγωγός ηλεκτρικής ενέργειας.

Το πλαστικό ως βάση του για την κατασκευή του έχει το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο.

Μία βιβλιοπρόταση για να κατανοήσουν τα παιδιά που καταλήγουν τα σκουπίδια που δεν ανακυκλώνονται.

Δραστηριότητα 5η: Ανακύκλωση

Δεξιότητες Επικοινωνίας και Κριτικής σκέψης

Έχοντας μάθει για τα υλικά των σκουπιδιών και την προέλευσή τους, η χελώνα ρωτάει τα παιδιά τι θα μπορούσαν να κάνουν για να μειώσουν τα σκουπίδια και να σταματήσουμε να καταστρέφουμε τη φύση για να κατασκευάζουμε διάφορα αντικείμενα π.χ. χαρτί, μπουκάλια, γυαλιά κτλ. Αφού ακούσει προσεκτικά τις απαντήσεις τους, τους ζητάει να παρακολουθήσουν το παρακάτω βίντεο, να το συζητήσουν και να επαληθεύσουν ή να διαψεύσουν τις απαντήσεις τους, αιτιολογώντας την απάντησή τους.

πηγή: https://www.youtube.com/watch?v=TBWl5Ek6B4k

Στο τέλος, ζητάμε από τα παιδιά να βρουν το σήμα της ανακύκλωσης στα προϊόντα και να το ζωγραφίσουν.

https://blogs.sch.gr/gkanellaki/files/2023/05/4ο-Εργαστήριο-Δεξιοτήτων-σήμα-ανακύκλωσης.pdf

4η Φάση: Εμπλουτισμός

Δεξιότητες Επικοινωνίας, συνεργασίας και Κριτικής σκέψης

Δραστηριότητα 6η: Κάνουμε ανακύκλωση

Ο Άκης ο σκαντζοχοιράκης μαζί με τη χελώνα, έχοντας μάθει για την ανακύκλωση, χωρίζει τα παιδιά σε δύο ομάδες και ζητάει να βάλουν τα ανακυκλώσιμα σκουπίδια που βλέπουν μπροστά τους στον κάδο της ανακύκλωσης που αντιστοιχεί στην ομάδα τους. Τα παιδιά πρέπει να συνεργαστούν και να ανακυκλώσουν τα σκουπίδια που ανακυκλώνονται. Νικήτρια θα είναι η ομάδα που θα τελειώσει πρώτη και θα έχει βάλει σωστά τα ανακυκλώσιμα μόνο σκουπίδια στον κάδο. Όταν ολοκληρώσουν το παιχνίδι η Χελώνα με τον σκαντζόχοιρο ζητάει από τον εκπρόσωπο της κάθε ομάδας να μετρήσει τα σκουπίδια, να τα αντιστοιχήσει με τον αριθμό που αναλογεί την ποσότητά τους. Στη συνέχεια παίζει μαζί τους ένα παιχνίδι πρόσθεσης και αφαίρεσης των σκουπιδιών προβληματίζοντας τον σκαντζόχοιρο που ρωτάει τα παιδιά για να λύσει τις απλές προσθέσεις ή αφαιρέσεις που του βάζει η χελώνα.

Δραστηριότητα 7η: Μάντεψε τι έφτιαξα

Δεξιότητες του Νού και της Επικοινωνίας

Η επόμενη αποστολή της χελώνας που αναθέτει στα παιδιά είναι να τα χωρίσει σε ισάριθμες ομάδες και να κατασκευάσουν από τα σκουπίδια κάποιο αντικείμενο για να τα μετατρέψει τα άχρηστα μέχρι τώρα σκουπίδια σε χρήσιμα για εκείνα πράγματα. Νικήτρια είναι η ομάδα που θα ολοκληρώσει πρώτη σωστά την αποστολή που της ανέθεσε η χελώνα και θα την παρουσιάσει στην παρεούλα. Στο τέλος ακούμε το τραγούδι της ανακύκλωσης.

πηγή: https://www.youtube.com/watch?v=_aMVpHaUx7c

Ένα χαρτόκουτο ρομπότ που το φτιάξαμε με τη βοήθεια της συναδέλφου Λίτσας Τεριζάκη, στα πλαίσια μιας κοινής μας εκπαιδευτικής μας δράσης. Την ευχαριστούμε πολύ για την ιδέα και τη συμβολή της.

Δραστηριότητα 8η: Βρες το υλικό μου

Ψηφιακές Δεξιότητες και Δεξιότητες Συνεργασίας

Η χελώνα εμφανίζεται πάλι στα παιδιά και τους ζητάει σε ομάδες των δύο παιδιών να τη βοηθήσουν για αντιστοιχήσουν τα υλικά που βλέπουν στο πρόγραμμα με τα σκουπίδια από τα οποία είναι κατασκευασμένα. Νικήτρια θα είναι η ομάδα που θα ολοκληρώσει σωστά την εργασία της, αναγνωρίζοντας τα υλικά κατασκευής των σκουπιδιών.

https://learningapps.org/watch?v=ppdpme9an23

Ανακύκλωση- Ομαδοποίηση σκουπιδιών με τα υλικά κατασκευής τους (learningapps.org)

5η Φάση: Εκτίμηση

Δεξιότητες Επικοινωνίας, συνεργασίας και Κριτικής σκέψης

Δραστηριότητα 9η: Ο εκατομμυριούχος

Τα παιδιά σε δύο ομάδες παίζουν το παιχνίδι γνώσεων ο εκατομμυριούχος με παρουσιαστές την χελώνα και το σκαντζόχοιρο. Νικήτρια είναι η ομάδα που θα απαντήσει τις ερωτήσεις σωστά και θα κερδίσει ένα 1.000.000 ευρώ με το οποίο θα κάνει έργα για την ανακύκλωση.

https://learningapps.org/30433137

Ανακύκλωση (learningapps.org)

Δραστηριότητα 10η : Ζωγραφίζω την ανακύκλωση

https://blogs.sch.gr/gkanellaki/files/2023/05/4ο-Εργαστήριο-Δεξιοτήτων-ανακύκλωση_αξιολόγηση.pdf

Δραστηριότητα 11η :Συμπλήρωση του διαγράμματος  KWLH .

Σε αυτή τη δραστηριότητα τα παιδιά απαντούν στις ερωτήσεις τι έμαθαν σε αυτή τη θεματική ενότητα και πώς το έμαθαν, καταγράφοντας τις απαντήσεις τους στο διάγραμμα KWLH.

• Ο ρόλος της Νηπιαγωγού

Σε αυτό το διδακτικό σενάριο εναλλάσσεται. Είναι εμψυχωτήτρια της μαθησιακής διαδικασίας, καθοδηγώντας τα παιδιά στις διαδικασίες που αφορούν το πέρασμα στα διαφορετικά στάδια της διερευνητικής διαδικασίας, τα βοηθάει  στην αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο και υποστηρίζει τις προσπάθειές τους να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες που θα συναντήσουν. Επίσης είναι δια μεσολαβήτρια και κοινωνική παιδαγωγός καθώς επικοινωνεί με τους γονείς των παιδιών για τη συγκέντρωση των πληροφοριών στο σχολείο, τους ενημερώνει για τον τρόπο εργασίας με τα παιδιά τους στο σχολείο.