Ως φοιτητής ονειρευόμουν να βρεθώ στη ναυαρχίδα της βιολογικής έρευνας, στο διάσημο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας (EMBL) στη Χαϊδελβέργη, και τελικά το κατάφερα πολύ αργότερα στη ζωή μου, μόλις την τρέχουσα εβδομάδα. Αφορμή για την επίσκεψή μου εκεί στάθηκε η πανευρωπαϊκή συνάντηση-σεμιναριακό/εργαστηριακό course (τύπου CPD) για εκπαιδευτικούς δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που διδάσκουν βιολογία και λοιπές επιστήμες, γνωστό ως ELLS [European Learning Laboratory for the Life Sciences]. Πριν από 2 χρόνια, τον Απρίλιο του 2015, είχα παρακολουθήσει για πρώτη μου φορά την ανάλογη συνάντηση στον αθηναϊκό «Δημόκριτο» (βλ. περισσότερα εδώ) και δεν θα έχανα με τίποτα αυτήν του φετινού Μαρτίου: για να είμαι ειλικρινής το ερέθισμα-κίνητρο για αίτηση συμμετοχής δεν ήταν μόνο ο διάσημος χώρος διεξαγωγής του, ή η προηγηθείσα εμπειρία μου από το ELLS την άνοιξη του 2015, αλλά και το θέμα της φετινής συνάντησης: «Η νέα επανάσταση στη γονιδιακή τεχνολογία – οι ερευνητικές αναζητήσεις στη γονιδιωματική μηχανική και τα διαγονιδιακά ζώα» [“The new gene technology revolution – exploring genome engineering and transgenic animal research”]. Το διατυπώνω λακωνικότατα: Έμεινα ενεός και εκστατικός από τις πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις και την ταχύτατη πρόοδο στο πεδίο της λειτουργικής ανάλυσης γονιδιωμάτων. Αναμενόμενο, ζούμε την εν πολλοίς αυτοματοποιημένη μετα-γονιδιωματική εποχή με τα υπεράφθονα πληροφορικά δεδομένα (big data), από τα οποία προέκυψαν/προκύπτουν και τέθηκαν/τίθενται ερωτήματα, οπότε είναι η στιγμή να αναζητηθούν σχετικές απαντήσεις σε αυτά. Ίσως ακούγομαι υπερβολικός, αλλά είναι αξιοσημείωτο ότι:
- η επιστήμη (υπερ-)παράγει πλέον τόσο γρήγορα γνώση και πολυσχιδείς εφαρμογές,
- προκύπτουν σε σύντομο χρόνο νέα εργαλεία έρευνας (ανεξαρτήτως πολυπλοκότητάς τους) που δεν αφήνουν άλλα ανάλογα νέα εργαλεία να προλάβουν να διαδοθούν και να βρουν εφαρμογή (ποιος να το φανταζόταν ότι θα συνέβαινε κι αυτό!), και φυσικά,
- τα βιοηθικά ζητήματα βρίσκονται ολοένα και περισσότερο στο προσκήνιο, διότι η καλπάζουσα πρόοδος πάει χέρι-χέρι με την (κοινωνική) ευθύνη των επιστημόνων-ερευνητών και γεννά το αδιόρατο μέλλον στην έρευνα σε ό,τι αφορά πρωτίστως την ανθρώπινη υγεία και την εκμετάλλευση της φύσης.
Εκεί λοιπόν αντιλαμβάνεται κανείς και την ευθύνη του δασκάλου, θα έλεγα, αναδύεται επιτακτικά ο θεμελιώδης ρόλος του σήμερα: Οφείλει να προετοιμάζει και να «εξοπλίζει» τους μαθητές του σε πολλά επίπεδα (μετάδοση γνώσεων, ανάπτυξη υπεύθυνης στάσης στα επιστημονικά τεκταινόμενα και τη διαχείριση των πληροφοριών, σεβασμός και ηθικότερη αντιμετώπιση της ζωής). Ακούγονται συνήθως θεωρητικά και κοινότοπα όλα αυτά, αλλά είναι περισσότερο από αναγκαία στη δική μας εποχή, μας αφορούν όλους άμεσα.
Για το πρόγραμμα της διήμερης συνάντησης μπορείς να δεις περισσότερα εδώ. Προσωπικά:
- Εντυπωσιάστηκα από την τεχνολογία CRISPR-Cas9 η οποία πρωταγωνίστησε στο σεμινάριο αυτό (τόσο σε θεωρητικό αλλά και σε εργαστηριακό επίπεδο), αφού εφαρμόζεται εκτεταμένα από τους έμπειρους ερευνητές του EMBL (περισσότερα για το θέμα αυτό σε επόμενη ανάρτησή μου).
- Να υπογραμμίσω πόσο με συνεπήραν στο τέλος του διημέρου οι δύο υποδειγματικές διαλέξεις του εξαιρετικού Neil Dear.
- Ωφελήθηκα από την όλη αλληλεπίδραση με συναδέλφους από άλλες ευρωπαϊκές χώρες με διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα: πολλά τα κοινά μας με τους εκ Πορτογαλίας, και εξίσου κάμποσες οι διαφορές μας με τους υπηρετούντες σε ολλανδικά σχολεία.
Από τη θέση αυτή θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τις διοργανώτριες του σεμιναρίου, Eva Haas και Agnes Szmolenszky που όχι μόνο ήταν θετικές στην αίτηση συμμετοχής μου, αλλά μου εξασφάλισαν επίσης οικονομική υποστήριξη για τα έξοδα μετάβασής μου από την χορηγό εταιρεία του σεμιναρίου Sartorius AG.
