Τα μονοποιλιακά ελαιόλαδα της σημερινής γευσιγνωσίας μας (από αριστερά στα δεξιά): κορωνέικη (Αρχαία Ολυμπία/ Ηλεία), μαυρολιά (Ναβαρίνο/ Μεσσηνία), Ολυμπία (Αρχαία Ολυμπία/ Ηλεία), σμερτολιά (Κροκεές/ Λακωνία), Καλαμών (Δαφνί/ Λακωνία), μανάκι (Ερμιονίδα/ Αργολίδα), πατρινή (Χαλανδρίτσα/ Αχαΐας) και αθηνολιά (Μονεμβασιά/ Λακωνία).

Άγνωστες σε όλους μας ποικιλίες ελιάς είχαν την τιμητική τους χτες! Εννοώ το ελαιόλαδό τους! Το φετινό pop-up olive oil bar του σχολείου μας είχε αφιέρωμα σε μονοποικιλιακά ελαιόλαδα πελοποννησιακής προέλευσης, τα οποία προμηθευτήκαμε από εδώ, εδώεδώ και εδώ. Τα περισσότερα με ισχυρισμό υγείας, με υψηλούς τίτλους σε φαινόλες, ανιχνεύσαμε ωστόσο διαφορές μεταξύ αυτών και έτσι μπήκαμε στο παιχνίδι των ιδιαίτερων προτιμήσεων.
Αφετηρία μας, ως ελαιόλαδο αναφοράς, η κορωνέικη ποικιλία από την Αρχαία Ολυμπία, την οποία οι γευσιγνώστες μας ξεχώρισαν από την προηγούμενη συνάντησή μας. Ακολούθησε στη γευσιγνωσία η ποικιλία Ολυμπία από τον ίδιο παραγωγό της κορωνέικης ποικιλίας· στην εν λόγω ποικιλία εφαρμόσαμε το τεστ της καυτής πατάτας. Την Ολυμπία διαδέχτηκε το ελαιόλαδο από την ποικιλία Καλαμών (από το Δαφνί της Λακωνίας), το οποίο το συνδυάσαμε με χανιώτικα τοματίνια και βουτυράτη πικάντικη φέτα Τριπόλεως. Σειρά είχε το ελαιόλαδο της πατρινής ή κουτσουρελιάς (από τη Χαλανδρίτσα Αχαΐας), για το οποίο παρασκευάσαμε ένα ριζότο μανιταριών σύμφωνα με την πρόταση food pairing του ίδιου του παραγωγού. Προχωρήσαμε στο γνώριμό μας από τα προηγούμενα χρόνια ήπιο ελαιόλαδο μανάκι (από την Ερμιονίδα της Αργολίδας), το οποίο παντρέψαμε με κιτρινόπτερο τόνο σε νερό. Η επόμενη στάση μας ήταν στο ελαιόλαδο της ιδιαίτερης σμερτολιάς ή μυρτολιάς (από τις Κροκεές Λακωνίας), το οποίο συνδυάσαμε με μια κρύα σαλάτα από μεγαλόσπερμα πλακέ φασόλια Πρεσπών με στελέχη σέλερι & φρέσκο κρεμμυδάκι. Η γευσιγνωσία μας ολοκληρώθηκε με 2 ελαιόλαδα τα οποία εσκεμμένα αφήσαμε για το τέλος, προκειμένου να τα συνδυάσουμε με γλυκές παρασκευές: πρώτο το ελαιόλαδο της μεσσηνιακής μαυρολιάς (από το Ναβαρίνο), το οποίο γευτήκαμε με ένα γιαουρτοεπιδόρπιο (στραγγιστό γιαούρτι με θυμαρίσιο μέλι και μείγμα ξηρών καρπών), όπως προτείνει ο παραγωγός του· και κατόπιν το ελαιόλαδο της αθηνολιάς (από τη Μονεμβασιά Λακωνίας), το οποίο εμπλούτισε γευστικά μια μους σοκολάτας με ανθό αλατιού. Σαφώς οι 18 γευσιγνώστες μας αποχώρησαν πεπτικώς φορτωμένοι αυτή τη φορά, αλλά ας εστιάσουμε στα αποτελέσματα της (ερασιτεχνικής) αξιολόγησής τους, τα οποία έπονται:

Χρωματικά τα περισσότερα ελαιόλαδα έμοιαζαν μεταξύ τους, αν και περισσότερες πράσινες νότες σημειώθηκαν σε αυτά της σμερτολιάς και της Καλαμών· αναμενόμενο αφού προέρχονται από πρώιμους καρπούς.

Ως προς το φρούτο, πρωταγωνιστές (αθροιστικά από τα ποσοστά του έντονου και του ιδιαίτερα έντονου) αναδείχθηκαν το ελαιόλαδο της Ολυμπίας, της Καλαμών, το μανάκι και της πατρινής· δεν μπορούμε ωστόσο να προσπεράσουμε τα ποσοστά για το έντονο άρωμα στα ελαιόλαδα της μαυρολιάς, της σμερτολιάς, και φυσικά της κορωνέικης.

Το πικρό στοιχείο των ελαιολάδων μας είχε πρωταγωνιστές στα άκρα: το μέτρια πικρό της κορωνέικης το υπερκέρασαν τα “γλυκά” ελαιόλαδα από τις ποικιλίες μανάκι, πατρινή και σμερτολιά· αντίθετα, πρωταγωνιστής στο πικρό διακρίθηκε το ελαιόλαδο της αθηνολιάς, με την Καλαμών να έπεται ως έντονα και ιδιαίτερα έντονο πικρό. Αξιοσημείωτες νότες πικρού παρατηρήθηκαν επίσης στα ελαιόλαδα της μαυρολιάς και της Ολυμπίας.

Ως προς το πικάντικο στοιχείο, πάλι η αθηνολιά πρωταγωνιστεί (ιδιαίτερα έντονο), μολονότι αθροιστικά ως έντονα πικάντικες και ιδιαίτερα πικάντικες πρωτοστατούν η Καλαμών και η Ολυμπία. Έντονα πικάντικη και μέτρια πικάντικη η πατρινή η οποία συναγωνίζεται την κορωνέικη! Και εδώ ωστόσο ανιχνεύσαμε ήπια ελαιόλαδα: πρώτη η σμερτολιά, και ακολουθούν το μανάκι με τη μαυρολιά.

Με βάση τα προαναφερθέντα, αυτονόητα διακρίνει κανείς ποικίλες επιλογές για τη γαστρονομική αξιοποίηση των ελαιολάδων που θέσαμε υπό σύγκριση. Για ορισμένα όμως από αυτά τα ελαιόλαδα, νομίζω, προέχει η κατανάλωσή τους ως συμπληρώματα διατροφής με υγειοπροστατευτική δράση, αν λάβουμε υπόψιν το κόστος και την περιορισμένη παραγωγή τους (αριθμημένες φιάλες, limited editions) σε μια δύσκολη ελαιοκομική περίοδο.
Τελικά, ποια από τα μονοποικιλιακά ελαιόλαδα ξεχώρισαν οι γευσιγνώστες μας ως τα 3 πρώτα στις προτιμήσεις τους;

Στην πρώτη προτίμηση ισοβάθμισαν οι ποικιλίες Ολυμπία και μανάκι, ενώ η Ολυμπία συγκεντρώνει και ως 2η προτίμηση το μεγαλύτερο ποσοστό παρέα με τη σμερτολιά. Η τελευταία όμως πρωτοστατεί και ως 3η προτίμηση. Από μια γρήγορη ανάγνωση των προτιμήσεων θα παρατηρούσε κάποιος ότι τα ήπια, “γλυκά” ελαιόλαδα (μανάκι και σμερτολιά) κερδίζουν συνολικά στα ποσοστά των προτιμήσεων, όμως ο πικρός και πικάντικος χαρακτήρας της Ολυμπίας δεν άφησε ασυγκίνητους τους εφηβικούς ουρανίσκους.

Αξίζουν συγχαρητήρια στους γευσιγνώστες μας οι οποίες/οποίοι με υπομονή και ενδιαφέρον πέρασαν όλες τις δοκιμασίες γεύσης-όσφρησης των 8 ποικιλιών έως αργά το απόγευμα. Ευχαριστώ επίσης τις συναδέλφους Παπαγεωργίου Γεωργία και Παπακυρίλλου Αλεξάνδρα για την όλη υποστήριξη της συνάντησης.