Επαναληπτικό Διαγώνισμα στα κεφάλαια:
- Από την αγροτική οικονομία στην αστικοποίηση
- Η διαμόρφωση και λειτουργία των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα
- Το προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα
- Το Κρητικό ζήτημα
Διάρκεια : τρεις ώρες
ΘΕΜΑ Α 1 1
Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της Στήλης Α με τα στοιχεία της Στήλης Β. Δύο στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν.
ΘΕΜΑ Α1 2
Να δώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω όρων:
“Τσιφλίκια”, “( Τεχνητή) Ευημερία ” , “Στρατιωτικός Σύνδεσμος “ και “Μικτή επιτροπή Ανταλλαγής ”
(Μον.12)
Α2
ΘΕΜΑ Α2 1
Ποια γεγονότα δρομολόγησαν την κατάλυση της Αρμοστείας στην Κρήτη; Ποια ήταν η στάση της Ελληνικής κυβέρνησης (επίσημη και ανεπίσημη) (Μον. 16)
ΘΕΜΑ Α2 2
Να στηρίξετε τη φράση του σχολ. βιβλίου : « Όσον αφορά τη δομή του βενιζελικού κόμματος, αυτό ήταν σε μεγάλο βαθμό προσωποπαγές» (Μον. 12)
ΟΜΑΔΑ Β
Β 1
Να γράψετε ένα σύντομο κείμενο στο οποίο να εκθέτετε την άποψή σας για το βαθμό στον οποίο κατορθώθηκε η τήρηση του ένατου άρθρου της Σύμβασης της Λοζάνης.
1ο κείμενο
ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΗΣ
ΑΡΘΡΟ 9
«Η ακίνητος, αγροτική ή αστική περιουσία, η ανήκουσα εις τους μετανάστας, εις τας εν τω άρθρω 9 αναφερόμενας κοινότητας, ως και η παρά των μεταναστών ή των κοινοτήτων εγκαταλειπομένη κινητή περιουσία θέλουσιν εκκαθαρισθή συμφώνως προς τα κατωτέρω διατάξεις υπό των μικτών επιτροπών των προβλεπομένων εν άρθρω 11.
Αι περιουσίαι αι κείμεναι εις τα εδάφη τα υπαγόμενα εις την υποχρεωτικήν ανταλλαγήν, ανήκουσαι δε εις εκκλησιαστικά ή εις ευγή καθιδρύματα, κοινοτήτων εγκατεστημένων εις έδαφος μη υπαγόμενον εις την ανταλλαγή θέλουσιν ομοίως εκκαθαρισθή υπό τους αυτούς όρους.»
2ο κείμενο
Η ελληνοτουρκική προσέγιση
Ο Ελ. Βενιζέλος δεν ανήκεν εις την κατηγορίαν των ανθρώπων που εδίσταζον να αναλάβουν ευθύνας. Άλλωστε, όταν η Ελλάς είχε βαστάσει το βάρος της Μικρασιατικής καταστροφής, όταν είχεν υποστή τόσας θυσίας εις άψυχον και έμψυχον υλικόν, ποίαν αξίαν ημπορούσαν να έχουν μερικαί εκατοντάδες χιλιάδων λιρών, όταν δια της θυσίας αυτής επετυγχάνετο ένας ευρύτερος διακανονισμός των ελληνοτουρκικών σχέσεων, εγεφυρούτο το από αιώνων χάσμα μεταξύ των δύο λαών και το Αιγαίον πέλαγος μετετρέπετο από χωριστικόν όριον εις συνδέουσαν γέφυραν;
Εάν ο Βενιζέλος δεν ανελάμβανε την ευθύνην της οριστικής εκκαθαρίσεως του κυκεώνος των οικονομικών διαμφισβητήσεων μεταξύ των δύο χωρών, εάν άφηνε τα πράγματα να κυλούν όπως προέβλεπαν αι μέχρι τότε συμβάσεις, αι ελληνοτουρκικαί σχέσεις καθημερινώς θα εδηλητηριάζοντο, η καχυποψία αμοιβαίως θα εγένετο εντονωτέρα, η προσφυγή εις τους εξοπλισμούς θα καθίστατο αναπόφευκτος…
Γρ. Δάφνη, Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων (1923-1940), τόμ. Β’, εκδ. Κάκτος, Αθήνα 1997, σσ. 66-68
(Μον. 25 )
ΟΜΑΔΑ Β
Β 2
Λαμβάνοντας υπόψη το κείμενο του ιστορικού παραθέματος και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να συνθέσετε το περιεχόμενο του ιστορικού όρου «βενιζελισμός».
Βενιζελισμός: Αστικός Εθνικισμός – Αστικός Εκσυγχρονισμός
Πέρα και πίσω από το ‘χάρισμα’ του ηγέτη του, η ανεπανάληπτη δυναμική τον Βενιζελισμού πηγάζει από έναν εξίσου ανεπανάληπτο συνδυασμό αστικού εθνικισμού και αστικού εκσυγχρονισμού, σε αδιάσπαστη και διαλεκτική ενότητα. Από την πρώτη στιγμή, το 1910, ο εκσυγχρονισμός τέθηκε στην υπηρεσία της εθνικής ολοκλήρωσης. Με τη σειρά της, η εθνική ολοκλήρωση υπηρέτησε τον εκσυγχρονισμό μέχρι το τέλος, προσφέροντας την αναντικατάστατη πολιτική και ιδεολογική τον νομιμοποίηση. Στο γενικό αυτό επίπεδο, γίνεται φανερή η άρρηκτη συνέχεια και συνέπεια του Βενιζελισμού (και του Βενιζέλου προσωπικά). Αν πρέπει κανείς να διακρίνει δύο φάσεις, ίσης περίπου διάρκειας, είναι επειδή το περιεχόμενο της εθνικής ολοκλήρωσης άλλαξε αναγκαστικά και ριζικά μετά την Καταστροφή τον 1922. Πριν, σήμαινε πρωταρχικά την απελευθέρωση των αλυτρώτων με την αντίστοιχη εδαφική επέκταση του εθνικού κράτους. Μετά, σήμαινε αποκλειστικά την αφομοίωση των πρώην αλυτρώτων ως Νέων Χωρών ή ως προσφύγων πια και την επίτευξη εθνικής ομοιογένειας και μιας νέας εθνικής ταυτότητας μέσα στα οριστικά πλέον κρατικά σύνορα. Έτσι, κατά την πρώτη ηρωική περίοδο του Βενιζελισμού (1910-1920), ο αστικός εκσυγχρονισμός συναρθρώθηκε με τον αλυτρωτισμό, με ιδεολογικό επιστέγασμα τη Μεγάλη Ιδέα. Κατά τη δεύτερη περίοδο (1922-1932), ο αστικός εκσυγχρονισμός συναρθρώθηκε με την οικοδόμηση ενιαίου εθνικού κράτους, με ιδεολογικό επιστέγασμα την Αβασίλευτη Δημοκρατία, στην οποία ο Βενιζελισμός επιχείρησε να προσδώσει ευρύτερο ιδεολογικό και κοινωνικό περιεχόμενο.
Ως ανεπανάληπτος συνδυασμός αστικού εκσυγχρονισμού και αστικού εθνικισμού ο Βενιζελισμός στηρίχθηκε σε εξίσου ανεπανάληπτες ιστορικές προϋποθέσεις (που έλλειπαν από τα προγενέστερα εγχειρήματα του Μαυροκορδάτου και του Τρικούπη), Εκμεταλλεύτηκε αδίστακτα και δημιουργικά μια σειρά από διεθνείς συγκυρίες κατά την περίοδο 1910-1920, που πρόσφεραν τις καλύτερες αλλά και τελευταίες ευκαιρίες πραγμάτωση της Μεγάλης Ιδέας, ως συνεπούς και ρεαλιστικού αλυτρωτισμού Για πρώτη και τελευταία φορά, άλλωστε, τα συμφέροντα του βρετανικού ιμπεριαλισμού συνέπεσαν και συμπορεύτηκαν με τις ελληνικές εθνικές επιδιώξεις. […]
[Γ. θ. Μαυρογορδάτος – Χ. Χατζηιωσήφ (επιμ.), Βενιζελισμός και αστικός εκσυγχρονισμός,
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1988]