Οι σημειώσεις του μαθήματος

Φωτογραφίες σχετικές με το κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδος

ΠΗΓΕΣ

Αντλώντας στοιχεία από τα παραθέματα  και συνδυάζοντάς τα με τις πληροφορίες του σχολικού εγχειριδίου

α) να δείξετε το ρόλο που διαδραμάτισε η Τράπεζα της Ελλάδας στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας μέχρι την κρίση του 1932

β) να δείξετε ποιες δυνάμεις αντιστρατεύονταν την ίδρυση και την πρόοδό της και γιατί

 

1.Η Ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος και τα Πρώτα Χρόνια Λειτουργίας της

 

Η Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε σε συνέχεια του Πρωτοκόλλου της Γενεύης της 15ης Σεπτεμβρίου 1927 και άρχισε να λειτουργεί στις 15 Μαΐου 1928.

Η πρόταση για τη δημιουργία της κεντρικής τράπεζας έγινε από την Κοινωνία των Εθνών προκειμένου να στηριχθούν οι προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τα σοβαρά οικονομικά και δημοσιονομικά προβλήματα της εποχής. Μέχρι την ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος, τις λειτουργίες κεντρικής τράπεζας ασκούσε η μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα της χώρας, η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία είχε ιδρυθεί το 1841 και βαθμιαία είχε αποκτήσει μονοπώλιο επί του εκδοτικού προνομίου. Σύμφωνα με την Κοινωνία των Εθνών, στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος υπήρχε ασυμβίβαστο για την άσκηση δημόσιας εξουσίας, όπως η έκδοση του χαρτονομίσματος, παράλληλα με τη δραστηριότητα εμπορικής τράπεζας.

Στη νέα, κεντρική, τράπεζα μεταβιβάστηκαν από την Εθνική Τράπεζα στοιχεία ενεργητικού (κυρίως χρυσός και ομόλογα του Δημοσίου) και παθητικού (το εκδοθέν χαρτονόμισμα και ιδίως οι καταθέσεις του Δημοσίου).

Η Τράπεζα της Ελλάδος άρχισε τη λειτουργία της τον Μάιο του 1928 με προσωπικό 500 ατόμων. Στη συνέχεια, η Τράπεζα άνοιξε έναν αριθμό πρακτορείων και υποκαταστημάτων κυρίως για την τροφοδότηση των τοπικών αγορών σε χαρτονόμισμα και για τη διενέργεια πληρωμών ή/και εισπράξεων για λογαριασμό του Δημοσίου. Στις 4 Απριλίου 1938 η έδρα της Τράπεζας μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση.

Το Πρωτόκολλο της Γενεύης καθόρισε, επίσης, το περιεχόμενο της δραχμής σε χρυσό και όρισε ότι η δραχμή θα ακολουθούσε τον Κανόνα Χρυσού-Συναλλάγματος. Σύμφωνα μάλιστα με το ‘Aρθρο 4 του αρχικού Καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος “κύριον καθήκον της Τραπέζης είναι η εξασφάλισις της σταθερότητος της εις χρυσόν αξίας των γραμματίων αυτής. Προς τον σκοπόν τούτον θα ρυθμίζη, εντός των ορίων του Καταστατικού αυτής, την κυκλοφορίαν και την πίστιν εν Ελλάδι”

 

2.Η ιστορία του κτιρίου της Τράπεζας της Ελλάδος

Στις αρχές του 1930, όταν η Τράπεζα της Ελλάδος σύστησε το Τμήμα Κτιρίων, είχε αναθέσει τη διεύθυνσή του στον αρχιτέκτονα Κ. Παπαδάκη, που υπηρετούσε ώς τότε στο αρχιτεκτονικό τμήμα της Εθνικής Τραπέζης, και είχε προσλάβει επίσης ως τεχνικό σύμβουλο τον Ν. Ζουμπουλίδη, Διευθυντή της Τεχνικής Υπηρεσίας της Εθνικής. Τα οριστικά προσχέδια των Ν. Ζουμπουλίδη και Κ. Παπαδάκη εγκρίθηκαν από το Γενικό Συμβούλιο το Νοέμβριο του 1932. Τα σχέδια αυτά, και ειδικότερα τα σχέδια των θησαυροφυλακίων και των διαφόρων εγκαταστάσεων, τα εξέτασε το 1933 και ο άγγλος μηχανικός O. Faber, που έκαμε και τις μελέτες για τη θέρμανση και τον εξαερισμό του κτιρίου.

Εν τω μεταξύ είχε αρχίσει, από τους κύκλους που ζητούσαν συγχώνευση με την Εθνική, να υπονομεύεται η προσπάθεια της Τραπέζης της Ελλάδος να αποκτήσει ιδιόκτητο κεντρικό κατάστημα. Οικονομικοί παράγοντες του Λαϊκού Κόμματος, που βρισκόταν τότε στην εξουσία, αντιδρούσαν στο να δοθεί κυβερνητική άδεια για την οικοδόμηση νέου κτιρίου. Το Μάρτιο του 1933 ο Υπουργός των Οικονομικών είχε παραγγείλει να σταματήσει κάθε σχετική εργασία. Ο Παναγής Τσαλδάρης, που δεν συμφωνούσε σ’ αυτό το ζήτημα με τους παράγοντες του κόμματός του, υπέδειξε ιδιαιτέρως στο Διοικητή της Τραπέζης, όπως αναφέρει ο Ηλίας Βενέζης (1, σ. 171), πώς και πότε θα έπρεπε να γίνει η τελετή της θεμελιώσεως για να είναι αδύνατη κάθε αντίδραση.

Έτσι η τελετή θεμελιώσεως του κτιρίου επισπεύσθηκε, και έγινε στις 20 Νοεμβρίου 1933. Παρέστησαν η Διοίκηση και το Γενικό Συμβούλιο της Τραπέζης και ανώτατοι υπάλληλοι του ιδρύματος. Τον αγιασμό της θεμελιώσεως έκαμε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος. Ο Εμμανουήλ Τσουδερός εκφώνησε σχετικό λόγο.

Πηγή:  Η ιστοσελίδα της Τράπεζας της Ελλάδος.  http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/History/foundation.aspx

 

 

ΠΡΟΣΟΧΗ!

ΣΥΝΤΟΜΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ 

«Τράπεζα της Ελλάδος»-   σελ.53 (Το 1927 … το 1929)

 

 

 

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 

 

1927:[σελ. 53], αίτημα Ελλάδας στην ΚΤΕ για πρόσθετο δάνειο

Μάιος 1927: [σελ. 53], ίδρυση Τράπεζας της Ελλάδος

Μάιος 1928 : [ σελ. 53 ] αρχίζει τη λειτουργία της (ένα χρόνο αργότερα) η Τράπεζα

(1928-1932) : [σελ. 53], τελευταία διακυβέρνηση Βενιζέλου με σημαντικές πρωτοβουλίες πολιτικές, οικονομικές και θεσμικές.

αρχές 1932: [σελ. 53], εκδηλώνονται οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης

1929: [σελ. 53], ξεσπά στη Ν. Υόρκη η οικονομική κρίση.

 

Οι σημειώσεις του μαθήματοςΗ λίμνη και το φράγμα του Μαραθώνα

 Δημιουργία δικτύου αστικών συγκοινωνιών

Τα εγκαίνια του υδραγωγείου της ΟΥΛΕΝ

(ντοκιμαντέρ από την εκπομπή παρασκήνιο της ΕΡΤ )

ΠΗΓΕΣ

Να συνδυάσετε τις ιστορικές σας γνώσεις με τα στοιχεία των πηγών και να παρουσιάσετε τα έργα που έγιναν στο λεκανοπέδιο της Αττικής μετά το 1922

 

1.Για το φράγμα και τη λίμνη του Μαραθώνα

Κείμενο Α΄

Μετά τη φυγή των Τούρκων, η κυβέρνηση της χώρας αντιμετώπισε και το βασικό αυτό πρόβλημα της ύδρευσης. Με έρανο που έγινε επισκεύασε το υδραγωγείο, αλλά λόγω της αύξησης του πληθυσμού, μετά από πολλές προτάσεις για διάφορες γεωτρήσεις και μεταφορά νερών, αποφασίστηκε το 1892 να γίνει τεχνητή λίμνη στο Μαραθώνα. Την πρόταση αυτή την έκανε ο Εδουάρδος Καλενέκ και το έτος 1926 το δημόσιο της Ελλάδας και η εταιρεία Ούλεν έκαναν συμφωνία για τη λίμνη αυτή, που θα έδινε νερό στην πρωτεύουσα.

Οι εργασίες άρχισαν τον Οκτώβριο του 1926 και τέλειωσαν μετά από 3 χρόνια. Το Μάιο του 1931 είχαν κατασκευαστεί το φράγμα, ο αγωγός, τα διυλιστήρια και για πρώτη φορά στις 3 Ιουνίου η Αθήνα πήρε νερό από τη λίμνη.

                                                                                        Πηγή :wikipedia

 

Κείμενο  Β΄

Η αύξηση όμως του πληθυσμού της Αθήνας δημιούργησε νέες ανάγκες. Για το λόγο αυτό το 1925 άρχισαν να κατασκευάζονται τα πρώτα σύγχρονα έργα ύδρευσης στην περιοχή της Πρωτεύουσας. Τη χρονιά αυτή υπογράφτηκε σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, της Αμερικανικής Εταιρείας ULEN και της Τράπεζας Αθηνών για τη χρηματοδότηση και κατασκευή έργων ύδρευσης της Πρωτεύουσας από τη λεκάνη απορροής της Πάρνηθας. Τα έργα θα επόπτευε κατασκευαστικά η Ανώνυμος Ελληνική Εταιρεία Υδάτων (ΕΕΥ), η οποία συστάθηκε για το σκοπό αυτό. Το πρώτο μεγάλο έργο ήταν η κατασκευή του φράγματος του Μαραθώνα.

Για την κατασκευή του φράγματος – που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 1926 και ολοκληρώθηκε το 1929 – εργάστηκαν περίπου 900 άνθρωποι. Το φράγμα είναι τοξωτό και επενδεδυμένο με Πεντελικό μάρμαρο, ιδιαιτερότητα που του προσδίδει μοναδικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο. Το ύψος του είναι 54 μ. και το μήκος του 285μ.

Πηγή  Απόσπασμα από το δημοσίευμα  «Ύδρευση της Αθήνας » από την ιστοσελίδα της    ΕΥΔΑΠ

2. Για τα έργα της εταιρίας Πάουερ

Κείμενο Α΄

 

Aξιόλογα δείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής των αρχών του αιώνα, θα δείτε στους δρόμους ανάμεσα στην οδό Πειραιώς και τον σταθμό του N. Φαλήρου. Δίπλα στο ποτάμι, το εργοστάσιο της Hλεκτρικής, που κατασκευάστηκε το 1923 απο τη βρετανική εταιρία Πάουερ και που λειτουργούσε μέχρι το 1972, έχει χαρακτηρισθεί ως διατηρητέο

(Από σύγχρονη ταξιδιωτική σελίδα)

(http://www.travel.gr/portal/viewSection.x?section=16%3B5%3B98)

Κείμενο Β΄

Το 1926 οι ΣΑΠ, οι ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΑΤΤΙΚΗΣ που εκμεταλλεύονται το «ΘΗΡΙΟ» της Κηφισιάς, και οι ΤΡΟΧΙΟΔΡΟΜΟΙ ΑΘΗΝΩΝ-ΠΕΙΡΑΙΩΣ που εκμεταλλεύονται τα ΤΡΑΜ, συνεργάζονται με τον Αγγλικό όμιλο ΠΑΟΥΕΡ. Από τη συνεργασία αυτή προκύπτουν δύο Εταιρίες: Η ΗΕΜ που αναλαμβάνει την εκμετάλλευση των ΤΡΑΜ και της Γραμμής της Κηφισιάς και οι ΕΗΣ .Οι ΕΗΣ αναλαμβάνουν τις υποχρεώσεις της πρώην ΣΑΠ και ταυτόχρονα τη δέσμευση να βελτιώσουν την υπάρχουσα γραμμή και να επεκτείνουν την υπόγεια σήραγγα ως το σταθμό ΑΤΤΙΚΗ με διπλή γραμμή για να ενωθεί ο Ηλεκτρικός με την Κηφισιά, με υπόγειο σταθμό κάτω από την ΟΜΟΝΟΙΑ.
Τα έργα ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 1928 και στις 21/7/1930 εγκαινιάζεται από τον Ελευθέριο Βενιζέλο ο υπόγειος σταθμός ΟΜΟΝΟΙΑ. Αργότερα το 1948 και το 1949 εγκαινιάζονται αντίστοιχα οι σταθμοί ΒΙΚΤΩΡΙΑ και ΑΤΤΙΚΗ.

(Από blog που λειτουργεί στη διεύθυνση :                                                       (http://aqua-aquamarine.blogspot.com/2009/01/blog-post_25.html)

 

 

 

ΠΡΟΣΟΧΗ!

ΣΥΝΤΟΜΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ

 

«ΟΥΛΕΝ»-   σελ. 53 (Το πολεοδοµικό … Μαραθώνα)

«ΠΑΟΥΕΡ»-   σελ. 53 (Την ίδια … λεωφορεία)

 

 

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1925 : [σελ. 53], η αμερικανική ΟΥΛΕΝ κατασκευάζει φράγμα στο Μαραθώνα

 

 

 

Οι σημειώσεις του μαθήματος

 Ενδιαφέροντα βίντεο για την ανθρώπινη τραγωδία των προσφύγων από το αρχείο της ΕΡΤ:

1. «ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ» μέσα από αφηγήσεις Ελλήνων της ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ

2. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΕΣΠΟΤΟΠΟΥΛΟΣ. ΚΛΕΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

ΠΗΓΗ

Λαμβάνοντας υπόψη το παράθεμα που ακολουθεί και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε τους βασικούς παράγοντες που εξασφάλισαν θετική οικονομική πορεία στην Ελλάδα του μεσοπολέμου.

Οι βασικές συνιστώσες που αποτελούσαν τη νέα αφετηρία στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Ελλάδας ήταν η ολοκλήρωση της αγροτικής μεταρρύθμισης και η οριστική επίλυση του αγροτικού ζητήματος, η βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας, η ανασυγκρότηση και η επαύξηση της ναυτιλίας, η ανάπτυξη του τραπεζικού κεφαλαίου και ο πολλαπλασιασμός των ανωνύμων εταιρειών. Από την άλλη πλευρά, τα μεγάλα παραγωγικά έργα, οι οδικές κατασκευές, οι επισκευές λιμανιών, τα στεγαστικά έργα για τους πρόσφυγες, τα εγγειοβελτιωτικά έργα στη Μακεδονία, καθώς και τα οικονομικά μέτρα, όπως η σταθεροποίηση του νομίσματος και η δημιουργία της Τράπεζας Ελλάδος και η εφαρμογή της νέας διατίμησης για την προστασία της εθνικής βιομηχανίας, συνέβαλαν ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Σ. Τζόκας, Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το εγχείρημα τον αστικού εκσυγχρονισμού, 1928-Η οικοδόμηση τον αστικού κράτους, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 2002, σελ. 5

(Από το βιβλίο της Κατερίνας Πάπαρη “Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας” Γ Λυκείου, εκδ. Σαββάλας )

ΠΡΟΣΟΧΗ!

ΣΥΝΤΟΜΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ

 «Μεσοπόλεµος»-   σελ. 52  Η περίοδος  ανάμεσα στον πρώτο και το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. (1919 – 1939)

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

 (1919-1039): [σελ. 52], μεσοπόλεμος

ΟΙ  ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ

Οι σημειώσεις του μαθήματος

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1922 : [σελ. 51], η μικρασιατική καταστροφή μεταβάλει τα δεδομένα της ελληνικής κοινωνίας, πρόσφυγες.

100 χρόνια μετά την επανάσταση του 1821 : [σελ. 51],  το ελληνικό κράτος υποχρεώθηκε σε μια νέα αρχή

1923-1924: [σελ. 52], θάνατοι από τις αρρώστιες -μάστιγες της εποχής …κάνουν αναγκαίες τις παρεμβάσεις