Από την εφημερίδα “ΤΟ ΒΗΜΑ” 10/10/2010
Μοναδικός παραλήπτης του βραβείου Νομπέλ Ιατρικής είναι ο 85χρονος βρετανός ζωολόγος- φυσιολόγος Robert G. Εdwards. Πρόκειται για τον άνθρωπο που συνέλαβε την ιδέα της εξωσωματικής γονιμοποίησης ως θεραπεία για την ανθρώπινη στειρότητα και ο οποίος έκανε τα πάντα για την υλοποίησή της.
Σήμερα, 32 χρόνια μετά τη γέννηση του πρώτου «παιδιού του σωλήνα» και με 4 εκατομμύρια ανθρώπους να χρωστούν την ύπαρξή τους στo επίτευγμα του Εντουαρντς, η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή έχει περάσει στο συλλογικό υποσυνείδητο ως κλινική πρακτική ρουτίνας. Στις αρχές της δεκαετίας του ΄50, όμως, όταν ο Εντουαρντς άρχιζε την ερευνητική σταδιοδρομία του, η ιδέα του ήταν τουλάχιστον ανεδαφική. Βλέπετε, ως τότε η πλειονότητα των γνώσεων των επιστημόνων σχετικά με την αναπαραγωγή και την εμβρυϊκή ανάπτυξη είχε προέλθει από μελέτες σε ζώα όπως ο βάτραχος, όπου η γονιμοποίηση των ωαρίων και η ανάπτυξη του εμβρύου γίνονται εκτός σώματος. Το τι συνέβαινε στα «έγκατα» του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος παρέμενε μέγα μυστήριο. Π.χ., κανείς δεν γνώριζε τις λεπτομέρειες της ωρίμανσης των ανθρώπινων ωαρίων.
Μια σημαντική πρόοδος είχε ωστόσο επιτευχθεί καθώς άλλοι επιστήμονες είχαν καταδείξει ότι η προσθήκη σπέρματος σε ωάρια κουνελιών που διατηρούνταν στον δοκιμαστικό σωλήνα μπορούσε να οδηγήσει στη γονιμοποίησή τους. Αρχικά ο Εντουαρντς αφοσιώθηκε στη διαλεύκανση της φυσιολογίας του γυναικείου αναπαραγωγικού κύκλου και με μια σειρά ευφυών πειραμάτων αποκάλυψε πότε ωριμάζουν τα ανθρώπινα ωάρια, ποιες ορμόνες ελέγχουν την ωρίμανσή τους και σε ποια χρονική στιγμή της ωρίμανσής τους μπορούν να γονιμοποιηθούν. Παράλληλα από τις εργασίες του διαλευκάνθηκαν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες τα ανθρώπινα σπερματοζωάρια είναι ικανά να γονιμοποιήσουν το ωάριο. Οι πρώιμες αυτές πρόοδοι οδήγησαν σε μια σημαντική επιτυχία: το 1969 ο Εντουαρντς και οι συνεργάτες του πέτυχαν να γονιμοποιήσουν στον δοκιμαστικό σωλήνα το πρώτο ανθρώπινο ωάριο.
Στη φύση η σύντηξη ενός ωαρίου με ένα σπερματοζωάριο σημαίνει την έναρξη των κυτταρικών διαιρέσεων από τις οποίες θα προκύψει το ανθρώπινο έμβρυο (από τη διαίρεση του γονιμοποιημένου ωαρίου δημιουργούνται δύο κύτταρα, από τη διαίρεση αυτών των δύο τέσσερα κύτταρα, από τη διαίρεση των τεσσάρων κυττάρων οκτώ κύτταρα κ.ο.κ.). Η γονιμοποίηση του πρώτου ανθρώπινου ωαρίου από τον Εdwards δεν έδωσε το προσδοκώμενο αποτέλεσμα: οι κυτταρικές διαιρέσεις δεν άρχισαν ποτέ. Ο Εdwards, ο οποίος για τον πειραματισμό του είχε χρησιμοποιήσει ωάρια που είχαν ωριμάσει στον δοκιμαστικό σωλήνα, θεώρησε ότι το αποτέλεσμα θα ήταν καλύτερο αν μπορούσε να χρησιμοποιήσει ωάρια που είχαν ωριμάσει σε ωοθήκες εθελοντριών τα οποία δεν μπορούσε βεβαίως να αποκτήσει. Η τύχη θέλησε ο Εντουαρντς να παρακολουθήσει μια διάλεξη του γυναικολόγου Ρatrick Steptoe, ο οποίος είχε αναπτύξει την τεχνική της λαπαροσκόπησης. Η τεχνική ήταν αμφιλεγόμενη, ωστόσο επέτρεπε την εξέταση των ωοθηκών με τη βοήθεια οπτικών οργάνων τα οποία εισάγονταν από πολύ μικρές τομές. Με τη βοήθεια του Steptoe (ο οποίος πέθανε το 1988) ο Εντουαρντς παρέλαβε τα ωάρια την κατάλληλη χρονική στιγμή και παρατήρησε με ικανοποίηση πως όταν αυτά γονιμοποιήθηκαν στον δοκιμαστικό σωλήνα (για την ακρίβεια, στο τρυβλίο petri, ένα μικρό γυάλινο πιάτο με καπάκι) διαιρούνταν και έφταναν στο στάδιο των οκτώ κυττάρων.
Από την εμφύτευση ενός τέτοιου εμβρύου οκτώ κυττάρων γεννήθηκε στις 25 Ιουλίου 1978 η Louise Βrown, το πρώτο από τα «παιδιά» του Εντουαρντς. Μαζί της γεννήθηκε και το πεδίο της κλινικής εμβρυολογίας, το οποίο ανθεί και το οποίο σήμερα έχει επιλύσει πολλά θέματα γυναικείας αλλά και ανδρικής υπογονιμότητας.