Oι Χαιρετισμοί της Παναγίας μας

Φεβ 201824

Τί είναι οι Χαιρετισμοί

χαιρετισμοί

Οι Χαιρετισμοί, ή αλλιώς και Ακάθιστος Ύμνος είναι ένα μεγάλο και σπουδαίο ποίημα, γραμμένο τον 6ο αιώνα μ.Χ., που μιλάει στην Παναγία και της λέει επαίνους, ευχαριστίες και προσευχές.Οι Χαιρετισμοί εμπερικλείουν σε ποιητική μορφή, με πανέμορφα λόγια, όλες οι βασικές διδασκαλίες της Ορθοδοξίας για το Χριστό, την ενανθρώπισή του, το ρόλο της Παναγίας για τη σωτηρία του ανθρώπου, την αγνότητα και την αγιότητά Της κ.λ.π., αλλά και για τον αγώνα του ανθρώπου για ένωση με το Θεό και τη βοήθεια που ζητάει από το Χριστό και την Παναγία γι” αυτό τον αγώνα.Ποιητής των Χαιρετισμών είναι μάλλον ο άγιος Ρωμανός ο Μελωδός, ένας από τους μεγαλύτερους ελληνόγλωσσους ποιητές όλων των εποχών. Το ποίημα είναι μελοποιημένο, έχει μουσική και ανήκει στο είδος κλασικής μουσικής του Βυζαντίου που λέγεται «κοντάκιο». Έχει 24 στροφές «οίκους», οι οποίοι αρχίζουν, με τη σειρά, από τα 24 γράμματα της αλφαβήτου.Πολύ όμορφοι Χαιρετισμοί έχουν γραφτεί και για πολλούς άλλους αγίους, αλλά οι Χαιρετισμοί της Παναγίας είναι η βασική έμπνευση για όλους τους άλλους που έχουν γραφτεί μετά.Τον 7ο αιώνα, όταν ο λαός της Κωνσταντινούπολης σώθηκε από την επίθεση των Αβάρων μετά από παρέμβαση της Παναγίας, όλοι έψαλλαν στην Αγία Σοφία τον Ακάθιστο Ύμνο όρθιοι, εξ’ ου και το όνομά του. Τότε, μάλλον, γράφτηκε το πασίγνωστο αρχικό τροπάριο «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ».Η Ορθόδοξη Εκκλησία ψάλλει τους Χαιρετισμούς κάθε Παρασκευή βράδυ, τις πρώτες 5 εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής.Για την ακρίβεια, κόβουμε τους Χαιρετισμούς σε 4 κομμάτια, λέγονται «4 στάσεις» και λέμε από ένα κάθε Παρασκευή, ενώ την 5η Παρασκευή λέγεται ολόκληρο το έργο.Τους Χαιρετισμούς τους απαγγέλλει με τη μουσική τους ο ιερέας. Πριν απ” αυτό, οι ψάλτες έχουν ψάλει ένα άλλο περίφημο μουσικό και ποιητικό έργο, που λέγεται «κανόνας των Χαιρετισμών» (οι κανόνες είναι ένα άλλο είδος βυζαντινής κλασικής μουσικής) και δημιουργός του είναι ένας ακόμη κορυφαίος ποιητής και μουσικός του Βυζαντίου, ο άγιος Ιωσήφ ο Υμνογράφος.

Πολλοί ορθόδοξοι χριστιανοί μέσα στους αιώνες (και σήμερα) συνηθίζουν να διαβάζουν τους Χαιρετισμούς κάθε βράδυ, πριν κοιμηθούν, αντί για άλλη προσευχή. Από τις πολλές φορές, συχνά τους μαθαίνουν απ” έξω. Η συνήθεια αυτή είναι πολύ ωραία και σωστή, αφού οι ορθόδοξοι προτιμούμε να προσευχόμαστε με τις προσευχές της Εκκλησίας, παρά με προσευχές που δημιουργούμε εκείνη τη στιγμή (αν και λέμε στο Θεό και τέτοιες, αυτοσχέδιες, προσευχές). Ένας λόγος είναι ότι έτσι ο νους μας ξεκουράζεται και μπορεί να γίνει η προσευχή κυρίως με την καρδιά, δηλ. να στραφούμε ψυχικά προς το Θεό, χωρίς να απασχολούμαστε με το να φτιάξουμε εκείνη την ώρα τα λόγια που θα του πούμε. Και φυσικά, όταν διαβάζουμε μια προσευχή από βιβλίο (π.χ. τους Χαιρετισμούς ή ένα παρακλητικό κανόνα), ξέρουμε τι ακριβώς θέλουμε να πούμε στην Παναγία, στο Θεό ή σε έναν άγιο – κι εκείνος επίσης το ξέρει (ακόμα κι αν εμείς δεν ξέρουμε τι θέλουμε να του πούμε, εκείνος ξέρει τι υπάρχει στην καρδιά μας και, καθώς στρεφόμαστε προς αυτόν πνευματικά μέσω της προσευχής που διαβάζουμε, είναι σα να του το λέμε).

πηγή:www.dogma.gr

Η Κυριακή της Ορθοδοξίας

Φεβ 201824
Κυριακὴ τοῦ θριάμβου τῆς Ὀρθοδοξίας
Anthony Bloom (Metropolitan of Sourozh (1914- 2003))

Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Κάθε βδομάδα, σ’ αὐτὴ τὴν περίοδο τῆς προετοιμασίας γιὰ τὴν Σαρακοστή, ἔχουμε ἤδη δεῖ τὶς παραβολὲς στὶς ὁποῖες ἡ κατάστασή μας φαίνεται τόσο ξεκάθαρα, μὲ τέτοια σαφήνεια, τόσο καυστικὰ ἀπεικονισμένη, καὶ ταυτόχρονα μὲ τόσο αὐστηρὲς προοειδοποιήσεις, ποὺ δὲν ὑπάρχει μέση ὁδός, ἀνάμεσα στὴν ὁδὸ τῆς ζωῆς καὶ στὴν ὁδὸ τοῦ θανάτου, ὅτι μπορεῖ νὰ ζοῦμε στὴ γῆ στὸ λυκόφως τοῦ ἀσυνείδητου, ἀλλὰ θὰ ἔρθει κάποια στιγμὴ ποὺ τὸ φῶς θὰ λάμψει μπρός μας καὶ θὰ γίνει ξεκάθαρο ἂν ἐμεῖς εἴμασταν παιδιὰ τοῦ φωτὸς ἢ αἰχμάλωτοι τοῦ σκότους. Καὶ κορυφαῖο σημεῖο σ’ αὐτὴ τὴν διαδικασία εἶναι ἡ ἀνάγνωση τοῦ Κανόνα τοῦ Ἁγ. Ἀνδρέα Κρήτης στὸν ὁποῖο ἡ ἁμαρτία καὶ ἡ μετάνοια τόσο δυνατὰ ἀπεικονίζονται.

Ἀλλὰ τώρα μπαίνουμε σὲ μία καινούργια φάση τῆς προετοιμασίας γιὰ τὸ Πάσχα, μπαίνουμε στὴν Σαρακοστὴ ποὺ εἶναι μιὰ παλιὰ λέξη ποὺ σημαίνει «ἄνοιξη», ἡ ἀρχὴ τῆς ζωῆς· μία περίοδος ὅπου δὲν μποροῦμε πιὰ νὰ ζοῦμε στὸ ἡμίφως ποὺ ἔχει ἀκόμα δύναμη πάνω μας, ἀλλὰ μὲ τὸ φῶς τοῦ Θεοῦ, τὸ φῶς ποὺ διαλύει τὸ σκοτάδι, τὸ φῶς ποὺ κάνει ὅλα ν’ ἀστράφτουν, νὰ εἶναι τὰ ἴδια φῶς σύμφωνα μὲ τὰ λόγια του Χριστοῦ.

Σήμερα θυμόμαστε τὸν θρίαμβο τῆς Ὀρθοδοξίας, τὴν ἡμέρα ποὺ ἡ Ἐκκλησία ὁμολόγησε στὴν τελευταία Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, τὸν 9ο αἰώνα, καὶ διεκήρυξε ὅλα ἐκεῖνα ποὺ εἶναι οὐσιώδη γιὰ τὴν Χριστιανικὴ πίστη. Κι αὐτὰ ποὺ διακηρύχθηκαν ἦταν ἡ ἐλπίδα, ἡ ἀπόλυτη, ἀδιάσειστη ἐλπίδα, γιατί αὐτὸ ποὺ διακηρύχθηκε ἦταν ὅτι ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος· ὁ Θεὸς ἐπέλεξε, σὲ μία πράξη ἀγάπης γιά μᾶς, ἀλληλεγγύης πρὸς ἐμᾶς, παρότι εἴμαστε ἁμαρτωλοί, παρότι πεπτωκότες, παρότι ἀμαυρωμένοι, διάλεξε τὸ νὰ γίνει ἄνθρωπος σὰν μέσο γιὰ νὰ πάρει τὴν εὐθύνη, ναὶ τὴν εὐθύνη! Μὲ τὴν κίνηση τῆς δημιουργίας ποὺ συντελέστηκε χωρὶς τὴν δική Του κάθοδο, καὶ τὴν ἐλευθερία, μᾶς ἔδωσε τὴν ἀπόλυτη προϋπόθεση νὰ μποροῦμε ν’ ἀγαπήσουμε καὶ νὰ ἐπιλέξουμε τὴν ζωὴ ἀπὸ τὸν θάνατο, ἀλλὰ τὴν ἴδια στιγμὴ καὶ τὴν ..τρομακτικὴ προϋπόθεση γιὰ τὴν πτώση μας.

Σήμερα διαβάσαμε στὸ Εὐαγγέλιο, στὸ ὁποῖο ὁ Ἅγ Ἰωάννης διακηρύσσει, μὲ τὰ λόγια τοῦ Ναθαναήλ, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Βασιλιὰς τοῦ Ἰσραήλ, ὁ Σωτήρας ποὺ ἦλθε, ὁ Θεὸς σὰν τὸ μέσο μας, κι ὅλα εἶναι δυνατά, ἂν μόνο ἂν πιστεύουμε.

Διαβάσαμε ἢ ἀκούσαμε σήμερα στὴν Ἐπιστολὴ πὼς πρὶν ἀπὸ μᾶς χιλιάδες ἄνθρωποι πίστεψαν στὸ ἀπίστευτο: ὅτι ὁ Χριστὸς μπορεῖ νὰ μᾶς ἀγαπᾶ μ’ ἕνα τέτοιο τρόπο, ὅτι ὁ Θεὸς μπορεῖ ν’ ἀγαπᾶ τὸν καθένα κι ὅλους μας μὲ τὴν Ζωή Του καὶ τὸν Θάνατό Του, ὅτι ὁ Θεὸς μπορεῖ νὰ μᾶς ἀγαπᾶ ὅσο ἀνάξιοι ἀγάπης κι ἂν νοιώθουμε καὶ μοιάζουμε στοὺς ἄλλους. Κληθήκαμε νὰ πιστέψουμε τὸ ἀπίστευτο, νὰ εἴμαστε βέβαιοι ὅτι ὁ Θεὸς ἔχει μιὰ καρδιὰ βαθειὰ καὶ πλατειὰ ἀρκετὰ ὥστε νὰ μᾶς χωράει, ἂν τὸ προτιμᾶτε, ὅτι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ εἶναι θυσιαστική· ὅτι Ἐκεῖνος ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ νὰ μοιραστεῖ τὴν κατάστασή μας, περιλαμβάνοντας καὶ τὸν φόβο τοῦ νά ’χουμε χάσει τὸν Θεό: «Θεέ μου, Θεέ μου, ἵνα τί μὲ ἐγκατέλειπες;…» ἀλλὰ Ἐκεῖνος προετοίμαζε μέρα τὴν μέρα γιὰ νὰ μᾶς ζητήσει, νὰ μᾶς πάρει στοὺς ὤμους Του ὅπως παίρνει ὁ βοσκὸς τὸ χαμένο πρόβατο, ἢ ἂν χρειαστεῖ νὰ μᾶς πάρει στοὺς ὤμους μὲ τὸν τρόπο ποὺ τὴν Μ. Ἑβδομάδα πῆρε τὸν Σταυρό Του, ἔπεσε κάτω ἀπ’ τὸ βάρος του, καὶ σταυρώθηκε πάνω του, καὶ ἐπειδὴ μᾶς χαρίζει τὸν ἑαυτό Του, δωρεάν, μπορεῖ νὰ βρεῖ τὴν δύναμη νὰ μᾶς συγχωρεῖ: «..Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς, οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι ..»

Καὶ τώρα προσβλέπουμε στὴν Μ. Ἑβδομάδα, βῆμα-βῆμα· ἀλλὰ αὐτὴ ἡ Μ.Ἑβδομάδα δὲν εἶναι μία περίοδος φόβου: ξέρουμε ὅτι αὐτὴ ἡ Μ. Ἑβδομάδα θὰ σκορπιστεῖ ἀπὸ τὴν δόξα τοῦ Ἀναστημένου Χριστοῦ, ὅτι ἡ Μ. Ἑβδομάδα εἶναι ἡ βδομάδα ποὺ ἐρχόμαστε ἀντιμέτωποι, ὅλοι μας κι ὁ καθένας ἀτομικά, μὲ τὴν Θεία ἀγάπη, τὸ βάθος τῆς Θείας ἀγάπης, μιᾶς προσωπικῆς ἀγάπης, μιᾶς ἀγάπης ποὺ ἀπευθύνεται στὸν καθένα ἀπό μᾶς.

Καὶ θὰ δοῦμε στὴν διάρκεια αὐτῶν τῶν ἑβδομάδων 2 πράγματα: σήμερα, αὐτὸς ὁ Θεὸς ἔχει ἔρθει σὰν μέσο δικό μας, Ἐκεῖνος, τὸ Φῶς, εἶναι στὸ μέσο τοῦ λυκόφωτος τῆς ἱστορίας, ἢ στὸ σκοτάδι τῆς πιὸ σκοτεινῆς ψυχῆς καὶ τῆς ἀπαίσιας καὶ σκοτεινῆς κατάστασης!

Ἂν αὐτὸ εἶναι ἀλήθεια, τότε ὅλα εἶναι δυνατά! Τότε λοιπὸν μποροῦμε νὰ πιστεύουμε τὸ ἀπίστευτο! Κι ἀκόμα περισσότερο: μποροῦμε νὰ δεχτοῦμε βδομάδα τὴν βδομάδα ὅτι ὁ Θεὸς μπορεῖ νὰ τὸ κάνει. Τὴν ἑπόμενη ἑβδομάδα, τὴν ἡμέρα τοῦ Ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, θ’ ἀκούσουμε νὰ διακηρύσσεται ἀπὸ κεῖνον τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Θεὸς ὄχι μόνο μᾶς ἀγαπᾶ ὅπως εἴμαστε, ἀπ ἔξω, ὄχι, ἀλλὰ δίνει καὶ τὴν Χάρη Του ποὺ μᾶς διαποτίζει σὰν φωτιά, κάνοντάς μας σταδιακά, ἂν τὸ δεχτοῦμε, νὰ γίνουμε σὰν τὴν Καιομένη Βάτο στὴν ἔρημο ποὺ καιγόταν χωρὶς νὰ καταναλώνεται, διότι ὁ Θεὸς δὲν δαπανᾶται, δὲν καταστρέφει, ἐκτὸς ἂν στραφοῦμε ἐναντίον Του. Ναὶ εἶναι ἡ φωτιὰ ποὺ κατακαίει, ἐκτὸς καὶ μέχρι νὰ Τὸν ἀποδεχτοῦμε. Ἀλλὰ ἐκεῖνος μᾶς ἀποδέχεται, μᾶς κάνει συμμέτοχους τῆς Θείας Φύσης Του, μᾶς γεμίζει μὲ τὴν ζωή Του, Ἐκεῖνος εἶναι ἡ ἴδια ἡ ζωὴ μέσα μας, κι ἐμεῖς εἴμαστε Ἐκεῖνος.

Αὐτὰ εἶναι τὰ δύο μηνύματα ποὺ προκύπτουν τώρα· κι ἀκόμα θὰ δοῦμε ὅτι ὁ Ἅγ, Ἰωάννης τῆς Κλίμακος μᾶς διδάσκει πῶς νὰ κινηθοῦμε πρὸς τὸν Θεό, πῶς νὰ ξεπεράσουμε τὸ μισόφωτο ἢ τὸ σκοτάδι ποὺ βρίσκεται μέσα μας. Καὶ θὰ μπορέσουμε νὰ δοῦμε τὸ ἀποτέλεσμα αὐτοῦ τοῦ ἀγώνα, ἀπ’ τὴν κραυγὴ τῆς ψυχῆς, ἀπὸ τὴν πείνα γιὰ ζωὴ καὶ φῶς, στὸ πρόσωπο τῆς ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας κι ἄλλων ἁμαρτωλῶν ποὺ δέχτηκαν τὸν Χριστὸ καὶ μεταστράφηκαν, μεταμορφώθηκαν, σώθηκαν.

Αὐτὸς εἶναι ὁ δρόμος ποὺ ὁδηγεῖ βῆμα-βῆμα νὰ φθάσουμε στὴ Μ. Ἑβδομάδα, μία βδομάδα τόσο ἱερὴ ὅπου ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἔχει ἐκφραστεῖ ὄχι μὲ λέξεις, ὄχι μὲ εὐχές, ὄχι μὲ τρυφερότητα, ἀλλὰ μὲ τὴν μορφὴ τοῦ τιμήματος τῆς ἀγάπης τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ, τὸ τίμημα νὰ ἔχει γίνει ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, υἱὸς τοῦ Ἀνθρώπου, ἐπειδὴ ἔχουμε φύγει μακριά Του.

Πῶς μποροῦμε ν’ ἀπαντήσουμε σ’ αὐτό; Ποιὸ εἶναι τὸ μήνυμα αὐτῆς τῆς περιόδου; Τὴν περίοδο στὴν ὁποία ἀναφέρθηκα, θα ’ρθουμε ἀντιμέτωποι μὲ τὴν κακία μέσα μας, θὰ ἔχουμε τὴν πρόκληση νὰ δεχτοῦμε: αὐτὸ εἶσαι! Κι αὐτὸ εἶναι βέβαιο ὅτι θὰ συμβεῖ. Ἀλλὰ τώρα θὰ ἔρθουμε ἀντιμέτωποι καὶ μὲ τὴν ἀνέκφραστη ὀμορφιὰ καὶ ἐλπίδα: πῶς θ ἀπαντήσουμε σ’ αὐτό;

Μ’ εὐγνωμοσύνη! Εὐγνωμοσύνη εἶναι ὁ ἑπόμενος σταθμός· εὐγνωμοσύνη εἶναι αὐτὸ ποὺ μᾶς φέρνει σ’ ὅλη τὴν διάρκεια αὐτῆς τῆς ἑβδομάδας: εὐγνωμοσύνη, κι ἕνα αἴσθημα κατάπληξης: πῶς μπορεῖ ὁ Θεὸς νὰ εἶναι ὅπως Ἐκεῖνος εἶναι; Πῶς μπορεῖ νὰ μ’ ἀγαπᾶ, ἐνῶ ξέρω αὐτὸ ποὺ εἶμαι, καὶ παρότι, φρίκη(!) μὲ ξέρουν κι οἱ ἄλλοι!

Ἂν τὸ κατανοήσουμε, μετὰ ἡ μόνη ἀπάντηση ποὺ μποροῦμε νὰ δώσουμε στὸν Θεὸ εἶναι ἡ εὐγνωμοσύνη. Κι ἐκφράζουμε τὴν εὐγνωμοσύνη μας, λέγοντας «Κύριε, παρότι εἶμαι ἀδύναμος, παρότι ἀτελής, ἁμαρτωλός, ἀνάξιος, μ’ ὅλο τὸ βάθος τῆς εὐγνωμοσύνης μου γιὰ ὅ,τι Εἶσαι κι ὅ,τι ἔκανες γιὰ μένα, θα ’θελα νὰ κάνω κι ἐγὼ μ’ ὅλη μου τὴν δύναμη-ποὺ ὡστόσο ἀσθενικὴ κι ἀδύναμη- θα ’θελα νὰ κάνω τὰ πάντα γιὰ νὰ δείξω ὅτι ἔχω κατανοήσει τὸ μήνυμα τῆς ἀγάπης, τὸ μήνυμα τοῦ Σταυροῦ, τὸ μήνυμα τοῦ ἐλέους, ὅτι ἔχω καταλάβει μ’ ὅλο μου τὸ εἶναι καὶ θέλω νὰ τὸ ἀποδείξω ζώντας μὲ τέτοιο τρόπο ποὺ ν’ ἀποδεικνύει τὸ τί κατάλαβα, νὰ ζήσω μ’ ἕνα τρόπο ποὺ νά ’ναι χαρὰ γιὰ Σένα, χαρὰ τοῦ Θεοῦ, μιὰ ἕνωση μὲ τὸν Θεό!

Ὦ Θεέ μου! Ἂς σκεφτοῦμε τί κάνουμε γι’ αὐτό! Ἂς μποῦμε σ’ αὐτές τὶς βδομάδες τῆς Σαρακοστῆς πραγματικὰ σὰν κάποιος ποὺ ζεῖ μία ἄνοιξη! Ἂς μποῦμε στὴν φρεσκάδα τῆς ζωῆς καὶ κατὰ τὴν διάρκεια ὅλων αὐτῶν τῶν ἑβδομάδων, μ’ εὐγνωμοσύνη στὸ Θεό, δίνοντάς Του χαρά. Καὶ κατόπιν θα ’μαστε σὲ θέση νὰ δοῦμε τὴν Μ. Ἑβδομάδα, ὄχι μὲ τὸν ἀπόλυτο τρόμο γιὰ καταδίκη, ἑνὸς ἀχάριστου, ἑνὸς δολοφόνου τοῦ Χριστοῦ, ὄχι: σὰν μία Βδομάδα ποὺ εἶναι πλήρης καὶ τέλεια ἀποκάλυψη μιᾶς ἀγάπης ποὺ κατανοήσαμε, ἀποδεχτήκαμε, καὶ βάλαμε μέσα μας ὅσο ἑξαρτιόταν ἀπό μᾶς.

Ὦ, ἂς μαζέψουμε ὅλη μας τὴν δύναμη, κι ὅταν ἡ δύναμή μας δὲν εἶναι ἀρκετή, ἂς θυμηθοῦμε τὴν ὑπόσχεση τοῦ Χριστοῦ: «ἡ γὰρ δύναμίς μου, ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται,…». ὅλα εἶναι δυνατὰ σὲ μένα…ὅπως τὸ ἔθεσε ὁ Παῦλος, «…εἶναι ἡ δύναμη τοῦ Χριστοῦ ποὺ μὲ στηρίζει…» Καὶ τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ: «…τὰ ἀδύνατα παρ’ ἀνθρώποις, δυνατά ἐστι τῷ Θεῷ..». Ἂς παραδοθοῦμε στὸν Θεὸ γιὰ νὰ Τοῦ δώσουμε χαρά! Κι ὅσα θὰ εἶναι τοῦ Θεοῦ, θὰ εἶναι καλά.

Ἀμήν.

Πρωτότυπο Κείμενο

Triumph of Orthodoxy Sunday
4 March 1990

In the Name of the Father, the Son, and the Holy Ghost.

Week after week in the period of preparation for Lent, we have been confronted with parables in which our own condition is so clearly, so sharply, so accusingly depicted; and also with stern warnings that there is no middle way between the way of life and the way of death, that we can live on earth in a twilight of unconsciousness, but a moment will come when the full light will shine before us, and then it will become clear whether we, ourselves, have been children of light or prisoners of darkness. And the culminating point of this process is the reading of the Canon of Saint Andrew of Crete in which both sin and repentance are so powerfully depicted.

But now we enter into a new phase of our preparation for Easter; we enter into Lent which is an old word that means ‘spring’, the beginning of life; a period when we will no longer be confronted with our twilight or the darkness which still has power over us, but with the light of God, the light that dispels darkness, the light that makes all things to shine and to be light itself according to the word of Christ.

And today we remember the day of the Triumph of Orthodoxy, the day when the Church recognised in its last Ecumenical Council, in the 9th century, that all that was essential to the Christian faith had been proclaimed. And what had been proclaimed was our hope, our absolute, unshakeable hope, because what it proclaimed was that God had become Man; that God had chosen, in an act of love for us, of solidarity with us, however sinful, however fallen, however darkened we were, had chosen to become a man in our midst, taking responsibility yes, responsibility! for His act of creation performed without our ascent, and the freedom He gave us that is the absolute condition for our being able to love and to chose life rather than death, but at the same time which is the frightening condition of our fall.

And today we have read the Gospel, in which St. John proclaims, in the words of Nathaniel, that Christ is the Son of God, the King of Israel, that Salvation has come, that God is in our midst, that all things are possible if we only, if we only believe.

We have read or heard today in the Epistle how before us millions of people have believed in the unbelievable: that God can love us in such a way, that God can love each of us and all of us with His life and His death, that God can love us however unlovable we feel within ourselves and seem to others. We are called to believe the unbelievable, to be sure that God has a heart deep and wide enough to contain us; or, if you prefer, that His love is sacrificial; that He not only became a man to share with us all our condition, including the horror of having lost God: My God, My God, why hath Thou forsaken Me? but He is prepared day in day out to seek us out, to take us upon His shoulders as the shepherd takes the lost sheep, or if necessary, to take us upon His shoulder the way He, in Holy Week, took up His cross to walk, to fall under it, to be crucified upon it, and because in His free gift of Himself He could obtain the power to forgive: Forgive them, Father: They don’t know what they are doing.

And we are looking now towards the vision of Holy Week, step after step; but this Holy Week is not a Week of horror: we know that this Holy Week is suffused with the glory of the risen Christ, that the Holy Week is a week when we are confronted, each of us, all of us together and singly, with love Divine, with the extent, the depth of Divine Love, a personal love, a love addressed to each of us.

And we will see in the course of these weeks two things: today, that God has come in our midst, He, the Light is in the midst of the twilight of history, or in the darkness of the darkest soul and the most sinisterly dark situation!

If that is true, then all things are possible! Then indeed we can believe the unbelievable! And more than this: we will be shown week after week what God can do. Next week, on the day of St. Gregory of Palamas, we will hear proclaimed by him the fact that God does not only cherish us as it were, from the outside, not but He gives us His grace which like fire pervades us, making us gradually, if we only accept it, to be like the Burning Bush in the desert that burnt without been consumed, because God does not consume, does not destroy, unless we turn against Him. Yes, He is the consuming fire until and unless we accept Him. But accepted, He makes us partakers of His Divine nature, He fills us with His own life, He is life itself in us, and we in Him.

These are the two messages that come now; and then we will see that St. John of the Ladder teaches us how to move Godwards, how to overcome the twilight or the darkness which is in us. And we can see the result of this struggle, of this cry of the soul, of this hunger for life and for light in the person of St. Mary of Egypt and of other sinners who received Christ and were transformed, transfigured, saved.

This is the way that leads us step by step to meet Holy Week, a Weak so holy when the love of God has been expressed not in words, not in blessings, not in tenderness, but in the vision of the cost of love to God Himself, the cost of our falling away from Him to the Son of God become the Son of Man.

How can we respond to it? What is then the message of this period? In the first period which I have mentioned we were confronted with evil in us, been challenged by it: This is what you are! And this is what is bound to happen. But now we are confronted with this vision of unutterable beauty and hope: how can we respond to it?

By gratitude! Gratitude is the next stop; gratitude is what must carry us through all this week: gratitude, a sense of wonder: how can God be as He is? How can He love me as I know myself, and indeed, horror of horrors, as others know me!

And if that is understood by us, then the only answer we can give to God is gratitude. To express our gratitude, is to say, ‘Lord, however weak I am, however imperfect, however sinful, however unworthy from the depth of my gratitude for Who You are and what You do, I will do all within my power, however frail my will, however weak my power, I will do all I can to show you that I have understood the message of love, the message of the cross, the message of mercy, that I have understood with all my being and that I want to prove it by living in such a way that would be a proof of my understanding, live in such a way that I should be a joy to You, a joy to God, a consolation to God!

O God! To think that we can do this! Aren’t we going to do it? Let us enter into these weeks of Lent really as one begins to live in spring! Enter into newness of life, and throughout, throughout these weeks, in gratitude, to give joy to God. And then we will be able to face Holy Week not as the ultimate horror that condemns the ungrateful, the murderer of Christ no: as a Week that is a full and perfect revelation of a love understood, received, and insofar as we can enacted by us.

O, let us gather all our strength, and when our strength will not suffieth, let us remember the promise of Christ: My strength deploys itself in weakness; all things are possible to me as Paul puts it in the power of Christ that sustains me And the words of Christ: What is impossible to men is possible to God. Let us surrender to God to give Him joy! And all will be of God, and all will be well. Amen.

www.agiazoni.gr

Το νόημα της περιόδου της Σαρακοστής

Φεβ 201824

002Είναι φανερό, ότι για τους πιο πολλούς από τους πιστούς το να παρακολουθούν καθημερινά τις ακολουθίες αυτής της περιόδου είναι πέρα από κάθε συζήτηση. Εξακολουθούν, φυσικά να εκκλησιάζονται την Κυριακή, αλλά, τις Κυριακές της Σαρακοστής η Θεία Λειτουργία, τουλάχιστον εξωτερικά, δεν αντανακλά κάτι από τη Μεγάλη Σαρακοστή και έτσι δεν μπορεί κανείς να έχει ούτε καν την αίσθηση του λατρευτικού τυπικού της Σαρακοστής, δεδομένου μάλιστα ότι η λατρεία είναι το μόνο μέσο που μάς μεταφέρει στο πνεύμα της Σαρακοστής. Και εφ’ όσον η Σαρακοστή με κανένα τρόπο δεν χρωματίζει τον πολιτισμό στον οποίο ανήκουμε, δεν είναι ν’ απορεί κανείς που αρνητικά καταλαβαίνουμε τη Σαρακοστή, δηλαδή, σαν μια περίοδο στην οποία απαγορεύονται μερικά πράγματα, όπως το κρέας, τα λίπη, οι χοροί και οι διασκεδάσεις. Η συνηθισμένη ερώτηση: «τι προσπαθείς να στερηθείς τούτη τη Σαρακοστή;» συνοψίζει τέλεια την αρνητική προσέγγιση της Σαρακοστής. Σαν θετική προσέγγιση, θεωρείται η αντίληψη ότι η Σαρακοστή είναι ο καιρός για την πραγματοποίηση της ετήσιας «υποχρέωσης» της Εξομολόγησης και της θείας Κοινωνίας («…και όχι αργότερα από την Κυριακή των Βαΐων…» έγραφε ένα φυλλαδιάκι μιας ενορίας). Και αφού εκπληρωθεί αυτή η υποχρέωση τότε το υπόλοιπο της Σαρακοστής φαίνεται να χάνει όλα τα θετικά νοήματα.

Έτσι είναι φανερό ότι έχει αναπτυχθεί μια, μάλλον βαθιά, διαφωνία ανάμεσα στο πνεύμα ή τη «θεωρία» της Σαρακοστής, που προσπαθούμε να σκιαγραφήσουμε με βάση τη λατρεία, και στην κοινή και συνηθισμένη αντίληψη που επικρατεί και υποστηρίζεται όχι μόνο από τους λαϊκούς αλλά ακόμα και από τους ίδιους τους κληρικούς. Γιατί είναι πάντοτε πολύ πιο εύκολο να περιορίσεις κάτι πνευματικό μέσα σε κάτι τυπικό παρά ν’ αναζητήσεις το πνευματικό μέσα στο τυπικό. Μπορούμε να πούμε, χωρίς καμιά υπερβολή, ότι αν και η Μεγάλη Σαρακοστή «τηρείται» ακόμα, όμως έχει χάσει την επίδρασή της στη ζωή μας, σταμάτησε να είναι το λουτρό της μετάνοιας και της ανανέωσης που είχε σαν σκοπό της, σύμφωνα με τη λειτουργική και πνευματική διδασκαλία της Εκκλησίας. Αλλά τότε, μπορούμε άραγε να ξαναβρούμε και να ξανακάνουμε τη Μεγάλη Σαρακοστή μια πνευματική δύναμη για την καθημερινή πραγματικότητα της ύπαρξής μας; Η απάντηση σ’ αυτή την ερώτηση εξαρτάται πρώτα πρώτα – θα έλεγα και μοναδικά – από το αν επιθυμούμε να πάρουμε στα σοβαρά τη Μεγάλη Σαρακοστή ή όχι. Όσο και αν είναι νέες ή διαφορετικές οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούμε σήμερα, όσο και αν είναι πραγματικές οι δυσκολίες και τα εμπόδια που υψώνονται από το σύγχρονο κόσμο μας, τίποτε απ’ αυτά δεν αποτελεί αμετάκλητο εμπόδιο, τίποτε δεν κάνει τη Μεγάλη Σαρακοστή «αδύνατη».

Η πραγματική αιτία για την οποία βαθμιαία χάνουμε την επίδραση της Σαρακοστής στη ζωή μας βρίσκεται βαθύτερα. Είναι η δική μας συνειδητή ή ασυνείδητη μείωση της θρησκείας σε ένα επιπόλαιο τυπικισμό και συμβολισμό, πράγμα που αποτελεί ακριβώς το ξεστράτισμα και μετριάζει τη σοβαρότητα των απαιτήσεων της θρησκείας από τη ζωή μας, την αίτηση για δέσμευση και προσπάθεια. […]

Σε σχέση με τη Μεγ. Σαρακοστή, αντί να κάνουμε ουσιαστικές ερωτήσεις – «τι είναι νηστεία;» ή «τι είναι Σαρακοστή;» – εμείς ικανοποιούμαστε με τα σύμβολά της. Στα εκκλησιαστικά περιοδικά και φυλλάδια εμφανίζονται συνταγές για «ένα υπέροχο νηστήσιμο πιάτο»! Μπορεί ακόμα η ενορία και να συγκεντρώσει μερικά πάρα πάνω χρήματα οργανώνοντας ένα καλοδιαφημισμένο «σαρακοστιανό γεύμα». Είναι τόσα πολλά εκείνα που στις εκκλησίες μας εξηγούνται συμβολικά σαν ενδιαφέροντα, πολύχρωμα και διασκεδαστικά έθιμα και παραδόσεις, σαν κάτι δηλαδή που μάς δένει όχι τόσο πολύ με το Θεό και με μια νέα ζωή «εν Αυτώ», όσο με το παρελθόν και τις συνήθειες των προγόνων μας, ώστε γίνεται όλο και περισσότερο δύσκολο να διακρίνουμε πίσω απ’ αυτά τα λαϊκά έθιμα τη σοβαρότητα της θρησκείας σε όλη της την έκταση.

Θέλω να τονίσω ότι δεν υπάρχει τίποτα το άσχημο στα διάφορα έθιμα. Όταν αυτά πρωτοεμφανίστηκαν ήταν τα μέσα με τα οποία η κοινωνία μπορούσε να δείξει ότι έπαιρνε στα σοβαρά τη θρησκεία. Τότε τα έθιμα δεν ήταν σύμβολα, αλλά η ίδια η ζωή και έπαψε λίγο λίγο η θρησκεία να τη διαμορφώνει στην ολότητά της, λίγα από τα έθιμα διασώθηκαν σαν σύμβολα ενός τρόπου ζωής που δεν υπήρχε πια. Και αυτό που διασώθηκε ήταν εκείνο που, αφ’ ενός είναι έντονα ζωντανό και αφ’ ετέρου είναι λιγότερο δύσκολο. Ο πνευματικός κίνδυνος εδώ είναι ότι σιγά σιγά αρχίζει κανείς να καταλαβαίνει τη θρησκεία σαν ένα σύστημα από σύμβολα και έθιμα μάλλον παρά να ερμηνεύει όλα αυτά σαν μια πρόκληση για πνευματική ανανέωση και προσπάθεια.

Μεγαλύτερη είναι η προσπάθεια που γίνεται για να προετοιμάζονται νηστήσιμα φαγητά ή για το πασχαλινό τραπέζι, παρά για τη νηστεία και τη συμμετοχή στην πνευματική πραγματικότητα του Πάσχα. Αυτό σημαίνει ότι, όσο τα έθιμα και οι παραδόσεις δε συνδεθούν και πάλι με τη γενική θρησκευτική αντίληψη από την οποία προέρχονται, όσο δηλαδή δεν παίρνουμε στα σοβαρά τα σύμβολα, η Εκκλησία θα παραμένει χωρισμένη από τη ζωή και δεν θα την επηρεάζει καθόλου. Αντί να παριστάνουμε με σύμβολα την «πλούσια κληρονομιά» μας καιρός είναι ν’ αρχίσουμε να την ενσωματώνουμε στην καθημερινή ζωή μας.

Το να πάρουμε λοιπόν στα σοβαρά τη Μεγάλη Σαρακοστή σημαίνει ότι θα τη θεωρούμε, πρώτα απ’ όλα με την πιο βαθιά έννοια, μια πνευματική πρόκληση που απαιτεί αντίδραση, απόφαση, πρόγραμμα και συνεχή προσπάθεια. Και ακριβώς για το λόγο αυτό, όπως ξέρουμε, θεσπίστηκαν από την Εκκλησία οι εβδομάδες προετοιμασίας για τη Μεγάλη Σαρακοστή. Η περίοδος αυτή είναι καιρός για δράση, για απόφαση, για προγραμματισμό. Και ο καλύτερος και ευκολότερος τρόπος είναι ν’ ακολουθήσουμε την καθοδήγηση της Εκκλησίας που είναι η μελέτη και ο στοχασμός πάνω στα πέντε ευαγγελικά θέματα που μας προσφέρονται τις πέντε Κυριακές της περιόδου πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή. Τα θέματα αυτά είναι: η διακαής επιθυμία (Ζακχαίος), η ταπείνωση (Τελώνης και Φαρισαίος), επιστροφή από την εξορία (Άσωτος), η κρίση (Κυριακή της Απόκρεω) και η συγχωρητικότητα (Κυριακή της Τυροφάγου). Αυτές οι ευαγγελικές περικοπές δεν διαβάζονται μόνο και μόνο για ν’ ακουστούν στην Εκκλησία, σκοπός είναι να τις «πάρω μαζί μου στο σπίτι» και να στοχαστώ πάνω σ’ αυτές σχετίζοντάς τις μάλιστα με τη ζωή μου, την οικογενειακή μου κατάσταση, τις επαγγελματικές υποχρεώσεις μου, το ενδιαφέρον μου για τα υλικά πράγματα, τις σχέσεις μου με τους συγκεκριμένους ανθρώπους με τους οποίους ζω. Αν σ’ αυτή την προσπάθεια περισυλλογής προσθέσει κανείς και την προσευχή αυτής της περιόδου: «της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλαις ζωοδότα…» και τον ψαλμό 136 «επί των ποταμών της Βαβυλώνος εκεί εκαθήσαμεν…» μπορεί να καταλάβουμε τι σημαίνει να «νιώθεις ότι είσαι με την Εκκλησία», και πως μπορεί μια λειτουργική περίοδος να χρωματίσει την καθημερινή ζωή. Επίσης είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να διαβάσει κανείς κάποιο θρησκευτικό βιβλίο. Ο σκοπός δε αυτού του διαβάσματος δεν είναι μόνο ν’ αυξήσουμε τις θρησκευτικές γνώσεις μας, είναι βασικά να καθαρίσουμε το μυαλό μας απ’ όλα όσα συνήθως το πλημμυρίζουν. Είναι πραγματικά απίστευτο πόσο στο μυαλό μας συνωστίζονται όλων των ειδών οι έννοιες, τα ενδιαφέροντα, οι αγωνίες και οι εντυπώσεις και πόσο ελάχιστο έλεγχο ασκούμε πάνω σ’ όλα αυτά. Διαβάζοντας ένα θρησκευτικό βιβλίο συγκεντρώνουμε την προσοχή μας σε κάτι εντελώς διαφορετικό από το συνηθισμένο περιεχόμενο των σκέψεών μας, δημιουργείται έτσι μια άλλη διανοητική και πνευματική ατμόσφαιρα. Όλα αυτά, φυσικά, δεν είναι «συνταγές», ίσως να υπάρχουν άλλοι τρόποι για να προετοιμαστεί κανείς για τη Σαρακοστή. Το βασικό σημείο είναι ότι, στη διάρκεια αυτής της περιόδου βλέπουμε τη Μεγάλη Σαρακοστή σαν να βρίσκεται σε κάποια απόσταση, σαν κάτι δηλαδή που ακόμα έρχεται και που μάς το στέλνει ο ίδιος ο Θεός σαν ευκαιρία για αλλαγή, για ανανέωση, για εμβάθυνση, και ότι παίρνουμε αυτή την επερχόμενη ευκαιρία πολύ στα σοβαρά. Έτσι, όταν την Κυριακή της Συγγνώμης αφήνουμε το σπίτι μας και πάμε στον Εσπερινό, μπορεί να είμαστε έτοιμοι να κάνουμε δικά μας –έστω και για λίγο – τα λόγια από το Μεγάλο Προκείμενο που ανοίγει τη Μεγάλη Σαρακοστή. Μη αποστρέψεις το πρόσωπόν σου Από του παιδός σου, ότι θλίβομαι…

Από το Βιβλίο
«Μεγάλη Σαρακοστή»
Αλέξανδρου Σμέμαν
Εκδ. Ακρίτας

πηγή:www.agiameteora.net

Άνθρωπος και τεχνολογία

Φεβ 201824

Το τέλος της σκέψης (Παπαδημητρίου Λένα)

Γιατί ο «σκεπτόμενος άνθρωπος» είναι πια «καλωδιωμένος»

kinhto

Συνομιλώ με μια αγαπημένη παιδική φίλη. Δεν τα λέμε συχνά, αλλά είναι μία από αυτές τις λυτρωτικά αβίαστες σχέσεις· έχουν τόσο γερά θεμέλια, ακόμη και αν δεν τους κάνεις συχνό «update». Την ώρα που μιλάμε στο σταθερό τηλέφωνο, την αισθάνομαι να «χάνεται». «Λουκία;». Περνούν κάποια δευτερόλεπτα ώσπου να μου απαντήσει. Η φωνή της κάπως αργόσυρτη, η προσοχή της πρόδηλα εστιασμένη αλλού. Δεν μου παίρνει πολύ να αντιληφθώ ότι μόλις έχει λάβει e-mail από τον φίλο της στις ΗΠΑ. Υποτασσόμενη στο άγραφο savoir vivre του ψηφιακού κόσμου – ένα ηλεκτρονικό μήνυμα από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού είναι ιεραρχικά πολύ ανώτερο από μια τηλεφωνική συνδιάλεξη, ήτοι ένα άθλιο κουφάρι της αναλογικής εποχής – της λέω ηττοπαθώς: «Σε αφήνω τώρα».

Κλείνοντας το τηλέφωνο, είμαι πλέον πεπεισμένη ότι ο ιός Ζίκα ωχριά μπροστά στην «πανδημία» διάσπασης της προσοχής. Αν ο σημερινός «networked individual» αδυνατεί να φέρει εις πέρας μια απλή συνομιλία, τι γίνεται – φευ! – με τη σκέψη του; Παλιά επιβιβαζόσουν, για παράδειγμα, στο τρένο ή στο λεωφορείο και άφηνες το βλέμμα σου και το μυαλό σου να περιδιαβάσουν τον μικρόκοσμο μέσα στον οποίο ήσουν εγκλωβισμένος, έστω για ένα τέταρτο της ώρας. Χάζευες, για παράδειγμα, την ηλικιωμένη κυρία στο απέναντι κάθισμα με τα τρεμάμενα, οστεώδη χέρια (με αψεγάδιαστο μανικιούρ), απύθμενα σνομπ αλλά και με κάτι στο βλέμμα που σε κάνει να τη φαντάζεσαι νεαρή να αφηγείται σόκιν ανέκδοτα. Ή μια παρέα εφήβων που μπούκαραν μέσα με μπίρες, ακμή και λεξιλόγιο χαμαιτυπείου, όλα απταίστως σκηνοθετημένα για να «δοκιμάσουν» το comme il faut ενήλικο σύμπαν.

Σήμερα, όλες αυτές οι γιγάντιες ασημαντότητες της καθημερινότητας καταργούνται με ένα κλικ. Οπως και να το κάνουμε, ο στοχασμός (όχι μόνο ο βαθύς, αλλά και ο πλέον ρηχός) θέλει χρόνο και παρατηρητικότητα, θέλει ενδοσκόπηση, θέλει μια άλφα απομόνωση: όλα παντελώς ασύμβατα με τη σύγχρονη πανταχού παρούσα «καλωδιωμένη ατομικότητα». Στο πρόσφατο άρθρο του στους «New York Times» με τίτλο «Τhe Εnd of Reflection» («Το τέλος του στοχασμού») ο Τέντι Γουέιν δεν διστάζει να εξομολογηθεί: «Το τελευταίο εναπομείναν μέρος όπου μπορώ εγγυημένα να μείνω μόνος με τις σκέψεις μου είναι κάτω από το ντους».

Σύμφωνα με τον (υποψήφιο για βραβείο Πούλιτζερ 2011) Νίκολας Καρ, συγγραφέα του «The Shallows: What the Internet Is Doing to Our Brains», πάντα ήταν δύσκολη η ανεύρεση στιγμών για περισυλλογή, καθότι η ανθρώπινη προσοχή έχει μια εγγενή τάση να διαχέεται στο Διάστημα. Σήμερα, όμως, «…αυτές οι ευκαιρίες γίνονται όλο και πιο συχνές, για τον απλούστατο λόγο ότι έχουμε πλέον τη δυνατότητα να αποσπόμαστε διαρκώς». Μια έρευνα του 2015 που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση PLoS «μέτρησε» (μέσω μιας εφαρμογής) τη χρήση του smartphone σε ανθρώπους ηλικίας 18-33 ετών, μαζί, όμως, με τις δικές τους προσωπικές εκτιμήσεις. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες κατέθεσαν ότι «έπαιζαν» με το κινητό τους 37 φορές ημερησίως (μέγα λάθος: 85!), ενώ εκτίμησαν εσφαλμένα και τον συνολικό χρόνο ενασχόλησής τους με αυτό (μία ώρα λιγότερο από τις 5,05 ώρες που κατέγραψαν τελικώς οι ειδικοί). Οπως θα γράψει ο Γουέιν στους «New York Times»: «Αν είσαι ξύπνιος 16 ώρες, ανοίγοντας ή τσεκάροντας το κινητό 85 φορές, σημαίνει ότι το κάνεις κάθε 11 λεπτά (χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η χρήση του Internet στον υπολογιστή), που μεταφράζεται σε ποσοστό μεγαλύτερο από το 30% της ημέρας σου. Ποια είναι η επίδραση αυτής της ψυχαναγκαστικής συμπεριφοράς στη σκέψη;».

Ας αφήσουμε τους ειδικούς στη νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου να δώσουν τις απαντήσεις και τα ελαφρυντικά για τις παρενέργειες της νέας τεχνολογίας. Δεν μπορείς, όμως, να μη στοχαστείς επάνω σε αυτή την ιλιγγιώδη συρρίκνωση της σκέψης. Να μη σκεφτείς, για παράδειγμα, πως αν η Βιρτζίνια Γουλφ έγραφε εμμονικά στον λογαριασμό της στο Twitter, ενδεχομένως να μην είχε παρατηρήσει αρκετά τον κόσμο γύρω της ώστε να συνθέσει φράσεις όπως: «Δεν είναι οι καταστροφές, οι αρρώστιες και οι φόνοι που μας γερνούν και μας σκοτώνουν. Είναι ο τρόπος που οι άνθρωποι κοιτούν και γελούν και ανεβαίνουν τρέχοντας τα σκαλοπάτια του λεωφορείου».(Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 18 Ιουνίου 2016)

πηγή:www.alopsis.gr

H συναισθηματική κακοποίηση του παιδιού

Φεβ 201824
Η Συναισθηματική κακοποίηση του παιδιού 

Είναι ο τύπος της συμπεριφοράς, λεκτικής ή πρακτικής που θέτει την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού σε κίνδυνο. Αδιαφορία απόρριψη εκφοβισμός ταπείνωση απομόνωση εκμετάλλευση όλα αυτά είναι συναισθηματική κακοποίηση.

.

Παραδείγματα συναισθηματικής κακοποίησης αποτελούν:

Οι φωνές και οι κραυγές.
Οι χαρακτηρισμοί «είσαι ηλίθιος», «είσαι κακό παιδί», «είσαι άχρηστος/η».
Η σύγκριση των παιδιών με άλλα παιδιά, εις βάρος του «δεν αξίζεις τίποτε», «ο ξάδελφος σου πάει καλύτερα από σένα» κλπ.
Η έλλειψη στοργής, αγάπης και τρυφερών εκδηλώσεων.
Η δημιουργία ενοχών «θα με κάνεις να πεθάνω», «εσύ φταις για όλα».
Η ταπείνωση του παιδιού «είσαι για πέταμα», «τι ήθελα και έκανα ένα παιδί σαν και σένα» κλπ
Οι απειλές εγκατάλειψης ή βίας «θα φύγω και θα σε παρατήσω», «θα σε κλείσω σε ίδρυμα», «θα σου σπάσω τα κόκαλα» κλπ.
Οι ακραίες μορφές τιμωρίας π.χ. στέρηση φαγητού, νερού, κλείδωμα σε σκοτεινούς χώρους, δέσιμο κλπ.

Συμπτώματα
Τα παιδιά που έχουν υποστεί κακοποίηση μπορεί να παρουσιάσουν τα εξής συμπτώματα:

χαμηλή αυτο-εικόνα, ανικανότητα να εμπιστευτούν ή/και ν’ αγαπήσουν κάποιον, επιθετική και συμπεριφορά με στοιχεία διάσπασης, παράνομες ενέργειες, θυμό/μανία, αυτοκαταστροφικές/αυτοτιμωρητικές πράξεις, παθητική ή/και απόμακρη στάση, ανησυχία και φοβίες, προβλήματα επίδοσης ή σχολική αποτυχία, μελαγχολικές τάσεις, εφιάλτες και πολλά άλλα.

Επιπρόσθετα, καθώς η παιδική κακοποίηση καταστρέφει την διαδικασία της προσκόλλησης στους γονείς και τη δημιουργία αποτελεσματικών σχέσεων, τα παιδιά παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις.

Συχνά, ο ενήλικας που έχει υποστεί κακοποίηση στα παιδικά του χρόνια δυσκολεύεται στην εγκαθίδρυση στενών προσωπικών σχέσεων και είναι πολύ πιθανό να του προκαλεί δυσκολία η σωματική εγγύτητα, το άγγιγμα, η οικειότητα και η εμπιστοσύνη στους άλλους.

Αποτελέσματα μιας μελέτης συναισθηματικά κακοποιημένων παιδιών που διεξήχθη σε δύο φάσεις, στη νηπιακή και στην προσχολική τους ηλικία, είναι συνεπή στα χαρακτηριστικά του θυμού, της έλλειψης συνεργατικότητας, απουσίας προσκόλλησης στους γονείς, καθώς και στην απουσία δημιουργικότητας, επιμονής και ενθουσιασμού.

Επιπλέον, τα παιδιά που έχουν βιώσει την απόρριψη έχουν περισσότερες πιθανότητες από εκείνα που ένιωθαν αποδεκτά να εκδηλώσουν εχθρότητα, παθητική ή επιθετική συμπεριφορά, να δημιουργούν εξαρτητικές σχέσεις, να έχουν αρνητική γνώμη για τον εαυτό και τις ικανότητες τους, καθώς και αρνητική αντίληψη για τον περιβάλλοντα κόσμο.

Αίτια 
Η αιτιολογία της συναισθηματικής κακοποίησης μπορεί να αποδοθεί στην επίδραση των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας των γονέων-παιδιών, καθώς και του κοινωνικοπολιτιστικού πλαισίου στην εγγενή τάση για κακοποίηση.

Οι περισσότερες περιπτώσεις συναισθηματικής κακοποίησης συμβαίνουν για τους ίδιους ακριβώς λόγους για τους οποίους συμβαίνει και η σωματική κακοποίηση. Οι γονείς είναι ευάλωτοι στη δημιουργία σχέσεων κακοποίησης όταν οι πηγές άγχους στη ζωή τους πολλαπλασιάζονται και εκείνοι αποδεικνύονται ανίκανοι να τις χειριστούν. Επιπλέον, είναι πιθανό να έχουν περιορισμένες ικανότητες κατανόησης και χειρισμού παιδιών, λανθασμένες αντιλήψεις σχετικά με τις ανάγκες και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, ίσως πάσχουν από κάποιας μορφής ψυχασθένεια, είναι αλκοολικοί ή χρήστες ουσιών).

Ακόμα, ο στόχος του γονέα που κακοποιεί μπορεί να σχετίζεται ή να είναι ο έλεγχος του παιδιού του. 

Η ύπαρξη ενός από τους αναφερθέντες παράγοντες δε συνεπάγεται κατ’ ανάγκη την εκδήλωση κακοποίησης, αλλά ο συνδυασμός τους είναι αυτός που δημιουργεί την απαραίτητη κοινωνικο-συναισθηματική πίεση που οδηγεί οδηγεί στη συναισθηματική κακοποίηση.
Έχουν καταγραφεί συγκεκριμένα προβλήματα που αυξάνουν το ενδοοικογενειακό άγχος και καθιστούν περισσότερο πιθανή την άσκηση συναισθηματικής κακοποίησης. Kοινωνικά (ανεργία, φτώχια, κοινωνική απο μόνωνση, διαζύγιο, θάνατος). Yγείας (αρρώστια μέλους διανοητικά (νοητικά ανεπάρκεια, κατάθλιψη) της οικογένειας).

Λεκτική κακοποίηση
Αποτελεί το βασικότερο, ίσως, είδος της συναισθηματικής κακοποίησης. Χαρακτηρίζεται από σχόλια που κάνουν το παιδί να νιώθει ανάξιο και χαζό, τελειομανία, αρνητικές προβλέψεις, συγκρίσεις, προσβολές, απειλές, βρίσιμο, ρίψη ευθυνών.

πηγή:hamomilaki.blogspot.gr

 

Παιδί και Γονείς

Φεβ 201824

Πώς οι γονείς κάνουν τα παιδιά τους επιθετικά

Πώς οι γονείς κάνουν τα παιδιά τους επιθετικά από Φοίβη Γλύστρα 
  Ένα από τα συχνότερα παράπονα των γονιών είναι ότι το παιδί τους παρουσιάζει έντονη επιθετικότητα -προς τους ίδιους, το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον ή τους μικρούς του φίλους. Ιδιαίτερα στα μικρά παιδιά τα νευρικά ξεσπάσματα είναι συνηθισμένα και, λίγο-πολύ, φυσιολογικά. Όταν όμως η φυσιολογική νευρικότητα και η δυσκολία διαχείρισης των έντονων συναισθημάτων γίνεται ανησυχητική επιθετικότητα, τότε οι γονείς πρέπει -πριν σπεύσουν να αποδώσουν την «κακή συμπεριφορά» στα άτιμα τα γονίδια- να αναζητήσουν τα αίτια στην δική τους συμπεριφορά. Πώς, λοιπόν, οι γονείς μεγαλώνουν επιθετικά παιδιά;

Είναι οι ίδιοι επιθετικοί

Αν ένας τρόπος που οι γονείς κάνουν τα παιδιά τους επιθετικά δεν μπορούσε να λείπει απ’ αυτό το κείμενο, είναι αυτός. Η βία είναι ένας κύκλος που κάποιος ξεκινά και τα παιδιά μιμούνται τις πράξεις και τις συμπεριφορές, δεν «συμμορφώνονται» από συμβουλές και κηρύγματα. Εάν οι ίδιοι οι γονείς επιλέγουν το δρόμο των προσβολών, των απειλών και των φωνών (και, φυσικά, δεν αναφερόμαστε σε κάποιο μεμονωμένο περιστατικό φυσιολογικής έκρηξης), τότε προφανώς το παιδί που τους έχει σαν πρότυπο, θα μιμηθεί την επιθετική τους στάση. Η… ενήλικη επιθετικότητα δεν χρειάζεται να μεταφράζεται σε τριτοκοσμική, ενδοοικογενειακή βία. Οι έντονοι τσακωμοί ανάμεσα στο ζευγάρι και η πρακτική των φωνών αρκούν για να δημιουργήσουν σε οποιοδήποτε παιδί ένταση τέτοια, που θα μεταφραστεί σε επιθετική συμπεριφορά.

Δεν καλύπτουν τις βασικές ανάγκες του παιδιού

Ένα παιδί κουρασμένο και πεινασμένο είναι ένα παιδί, όχι μόνο με περιορισμένες αντοχές, αλλά και με πολλή ένταση. Σίγουρα σας έχει συμβεί να παρατηρήσετε υπερένταση και περίεργα πολλή κινητικότητα στο παιδί, λίγη ώρα πριν τον ύπνο, μετά από μια μεγάλη και κουραστική μέρα. Ως εκ τούτου, πριν θεωρήσετε την συμπεριφορά του κακή ή ανάρμοστη, σιγουρευτείτε ότι δεν είναι η καθημερινότητα του παιδιού πιεστική και ασφυκτικά γεμάτη με δραστηριότητες και «πρέπει», καθώς και ότι κοιμάται τουλάχιστον 9-10 ώρες ημερησίως και η διατροφή του είναι πλούσια και ισορροπημένη.
Αυτονόητο, κι όμως απαιτείται να ειπωθεί: η νούμερο ένα βασική ανάγκη που οφείλεται να καλύπτεται είναι η προσοχή και η αγάπη. Ένα παιδί που δεν απολαμβάνει την φροντίδα και την στοργή των γονιών του, έχει κάθε λόγο να είναι θυμωμένο με όλους και με όλα.

Γονείς περιοριστικοί και υπέρπροστατευτικοί

Το να είσαι νήπιο που προσπαθεί να ελέγξει τα συναισθήματά του, πρέπει να αντιστοιχεί με το να είσαι φελλός που προσπαθεί να μείνει κάτω απ’ την επιφάνεια του νερού: οι φελλοί επιπλέουν και τα παιδιά είναι δραστήρια και εκφραστικά. Πριν ένα παιδί «κατηγορηθεί» ως αδικαιολόγητα επιθετικό, πρέπει να εξεταστεί εάν η επιθετικότητά του αυτή είναι αντίδραση στη δράση των γονιών του. Μήπως τα επιτρεπόμενα όρια είναι πολύ αυστηρά; Μήπως τα «πρέπει» είναι πολύ περισσότερα από τα «θέλω»; Μήπως οι περιορισμοί -που είναι, φυσικά, απαραίτητοι!- είναι συντριπτικά περισσότεροι από τις ελευθερίες; Τα παιδιά είναι παιδιά, κι αυτό σημαίνει ότι θα κάνουν ζημιές, θα ξεχάσουν τα πράγματά τους παντού, θα καταστρέψουν τα ρούχα τους (και τα δικά σας) και θα θέλουν πού και πού να κάνουν χαζομάρες. Αν η παιδική τους φύση καταπιέζεται, τότε δεν είναι απόλυτα λογικό να επαναστατήσουν αντιδρώντας επιθετικά;

Είναι το παιδί αρκετά κοινωνικοποιημένο;

Ένα παιδί που έχει περάσει τα τρία, τέσσερα πρώτα χρόνια της ζωής του ζώντας μέσα σε τέσσερις -ή ακόμη και δεκατέσσερις- τοίχους μόνο με τη μαμά ή τον μπαμπά, έχει αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσει επιθετική συμπεριφορά. Μαμάδες που δεν εργάζονται, μαμάδες που ζουν σε απομονωμένα σπίτι ή στην απομόνωση της μετανάστευσης, αναγκάζονται να περνούν όλο τους τον χρόνο με το παιδί αφού γεννηθεί και μέχρι να πάει στον παιδικό σταθμό. Όταν αυτό συνοδεύεται από έλλειψη αδερφών/ φίλων/ συγγενών/ γειτόνων με μικρά παιδιά που μπορούν να κάνουν παρέα με το δικό τους παιδί, τότε η κοινωνικοποίησή του είναι ελλιπής. Ένα παιδάκι που δεν έχει μάθει πώς πρέπει να παίζει με άλλα παιδιά είναι λογικό να νιώθει «έξω από τα νερά του» όταν του δοθεί η ευκαιρία να κοινωνικοποιηθεί. 

Ο ρόλος των εξωτερικών ερεθισμάτων

Σε τι είδους ερεθίσματα εκτίθεται το παιδί; Τι είδους πρότυπα κυριαρχούν στην κουλτούρα μας  και πόσο επιτρέπεται στο παιδί να επηρεαστεί από αυτά; Σ’ αυτή την περίπτωση, οι γονείς δεν μπορούν να έχουν την απόλυτη επίβλεψη, μπορούν όμως να λειτουργούν ως «λογοκρισία» όταν το παιδί είναι στο σπίτι. Δεν μπορεί να αποφευχθεί η επαφή ενός παιδιού με τα βίαια παιχνίδια των συμμαθητών του, μπορεί όμως να μην έχει πρόσβαση σε ακατάλληλες γι’ αυτό ταινίες, σε video games βίαιου περιεχομένου και σε «παιδικές» απομιμήσεις όπλων, πολυβόλων και λοιπών αιμοσταγών «παιχνιδιών». Επιλέξτε μουσική, αντί για τηλεόραση και επιτραπέζια ή είδη ζωγραφικής αντί για… οπλικά συστήματα.

πηγή:perivolakipanagias.blogspot.gr

Παιδί και Σχολείο

Φεβ 201824

Τί να ρωτάς το παιδί όταν γυρνά από το σχολείο

Φωτο:blogs.sch.gr  
Φωτο:blogs.sch.gr

Πώς πήγε το σχολείο σήμερα;” – “Καλά.”
“Πες και κάτι ακόμη βρε παιδάκι μου!” – “Ε, τι άλλο να σου πω, καλά.”
“Μια χαρά.”
Σας φαίνεται γνώριμος αυτός ο διάλογος; Αν όχι, είστε από τους “τυχερούς”. Πολλά είναι τα παιδιά που με το γυρίζουν σπίτι αναμεταδίδουν με λεπτομέρειες όλη την ημέρα τους. Αν κάτι σας θυμίζει όμως τότε προφανώς τα παιδιά σας είναι στην κατηγορία εκείνων που θεωρούν το σχολείο προσωπική τους υπόθεση και δε μοιράζονται λεπτομέρειες, ή απλά ο τρόπος που πέφτει αυτή η ερώτηση είναι τόσο γενικός και αόριστος που πραγματικά δεν έχουν τι να πουν, ενώ κατά τα άλλα θα ήταν πρόθυμα!
Πηγή : Διακόνημα

Η blogger Liz Evans, εκπαιδευτικός η ίδια, ήρθε αντιμέτωπη αρκετές φορές με τις μονολεκτικές, άδειες απαντήσεις “καλά”, “μια χαρά” και άλλες παρόμοιες και αποφάσισε να κάνει μια λίστα πρωτότυπων και απρόσμενων ερωτήσεων που θα δελέαζαν τα παιδιά της να απαντήσουν.
Έτσι, εκείνα θα το έβρισκαν διασκεδαστικό, θα της μετέφεραν πληροφορίες χωρίς να έχουν την αίσθηση ότι δίνουν αναφορά κι εκείνη σίγουρα θα γινόταν πιο ευχάριστη απέναντί τους. Συγχρόνως θα μάθαινε και όλα όσα θα ήθελε τόσο για την καθημερινότητά τους όσο όμως και για τον τρόπο που σκέφτονται και πράττουν τα παιδιά της όταν εκείνη δε θα ήταν παρούσα – ποιος ξέρει, ίσως και πολλά παραπάνω! Δείτε τη λίστα!
1. Ποιο ήταν το καλύτερο πράγμα που έγινε στο σχολείο σήμερα; (ποιο ήταν το χειρότερο;)
2. Πες μου κάτι που σήμερα σε έκανε να γελάσεις.
3. Αν μπορούσες να διαλέξεις, με ποιον θα καθόσουν μαζί στην τάξη; (με ποιον δε θα καθόσουν με τίποτα; Γιατί
4. Ποιο σημείο (χώρος) του σχολείου είναι το πιο σούπερ;
5. Πες μου μια περίεργη λέξη που άκουσες σήμερα. (Ή κάτι περίεργο που είπε κάποιος)
6. Αν έπαιρνα τηλέφωνο τη δασκάλα σου απόψε, τι θα μου έλεγε για σένα;
7. Με ποιον τρόπο βοήθησες κάποιον σήμερα;
8. Με ποιον τρόπο σε βοήθησε κάποιος σήμερα;
9. Πες μου κάτι καινούργιο που έμαθες σήμερα.
10. Ποια στιγμή ήσουν πιο χαρούμενος σήμερα;
11. Ποια στιγμή βαρέθηκες πιο πολύ σήμερα;
12. Αν εμφανιζόταν ένα εξωγήινο διαστημόπλοιο στην τάξη σου για να πάρει κάποιον, ποιος θα ήθελες να ήταν αυτός; (Γιατί;)
13. Με ποιον θα ήθελες να παίξεις στο διάλειμμα που δεν έχεις παίξει ποτέ ξανά μαζί του;
14. Πες μου κάτι καλό που έγινε σήμερα!
15. Ποια λέξη είπε πιο πολλές φορές η δασκάλα σου σήμερα;
16. Τι πιστεύεις οτι θα έπρεπε να κάνετε ή να μαθαίνετε για πιο πολλές ώρες στο σχολείο;
17. Τι θα έπρεπε να κάνετε ή να μαθαίνετε λιγότερο; Γιατί;
18. Σε ποιον πιστεύεις ότι θα μπορούσες να φερθείς καλύτερα μέσα στην τάξη σου; (ενώ δεν το έχεις κάνει ενδεχομένως)
19. Πού κυρίως παίζεις στα διαλείμματα;
20. Ποιος είναι ο πιο αστείος μέσα στην τάξη σου; Γιατί;
21. Τι σου άρεσε πιο πολύ στο κολατσιό σου;
22. Αν ήσουν εσύ ο δάσκαλος αύριο, τι θα έκανες;
23. Υπάρχει κάποιος στην τάξη που θα χρειαζόταν λίγο χρόνο εκτός ομάδας;
24. Αν μπορούσες να αλλάξεις θέση με κάποιον μέσα στην τάξη, με ποιον θα το διαπραγματευόσουν; Γιατί;
25. Πες μου 3 διαφορετικές στιγμές που χρειάστηκε να χρησιμοποιήσεις το μολύβι σου σήμερα!
Όπως είναι φανερό, η λίστα μπορεί να μην τελειώσει ποτέ κι αυτό είναι σίγουρα καλό! Ας προσπαθήσουμε να είμαστε πιο κοντά στα παιδιά μας χωρίς κριτική, χωρίς (φανερό) έλεγχο, χωρίς κυνήγι και απόδοση ευθυνών. Ας γίνουμε λίγο πιο διασκεδαστικοί και ευχάριστοι και μέσα από αυτή μας τη στάση σίγουρα έχουμε μόνο να κερδίσουμε, εμείς, τα παιδιά μας και η σχέση μας με αυτά. Και θα δείτε ότι το παιχνίδι αυτό των ερωτήσεων θα τα εξιτάρει και θα το αποζητούν από μόνα τους! Οι απαντήσεις τους μπορεί να σας ξαφνιάσουν, να σας συγκινήσουν, να σας καταπλήξουν! Έως και να σας σοκάρουν, να είστε έτοιμοι!

πηγή:perivolakipanagias.blogspot.gr

Γρηγόριος Κωνσταντάς

Φεβ 201824

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΣ: ΕΝΑΣ ΛΟΓΙΟΣ ΣΥΖΗΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟ

Ο Διαφωτισμός ή νεωτερικότητα πάντοτε αποτελούσε και αποτελεί μια ιδεολογική, επιστημονική, ιστορική αλλά και θεολογική πρόκληση. Σύγχρονοι στοχαστές, όχι κατ’  ανάγκην αρνητικοί έναντι της πίστης και της Εκκλησίας, θεωρούν ότι ο Διαφωτισμός δεν εφαρμόστηκε ποτέ στην Ελλάδα (Αρβελέρ). Μια άλλη ομάδα διανοουμένων, αυτο-αποκαλούμενων ή θεωρούμενων «προοδευτικών» (είτε αριστεροί είτε liberals- φιλελεύθεροι) ομνύει στην ανάγκη για εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας με γνώμονα τις κύριες αρχές του Διαφωτισμού. Η Εκκλησία, ιδίως η ποιμαίνουσα, η λαϊκή ευσέβεια («το σταυροκόπημα της προγιαγιάς μας» , όπως λέει ο Γιανναράς), αλλά και η παράδοση τους ενοχλεί. Ιδίως η Εκκλησία, ως θεσμός που ιστορικά, αλλά και στην πράξη εκφράζει την παράδοση, θεωρείται παράγοντας οπισθοδρόμησης στην πορεία για ένα σύγχρονο κράτος και μία σύγχρονη κοινωνία, τόσο στο συμβολικό επίπεδο (άρνηση του τελετουργικού συναλληλίας και ιστορικότητας) όσο και στην εκπαίδευση (μάθημα Θρησκευτικών). Η Ορθόδοξη Εκκλησία, όπως και η θρησκεία εν γένει, ανήκουν στην σφαίρα του ιδιωτικού. Σε πολιτικό επίπεδο η παράδοση θεωρείται συνώνυμο του χτες, του λαϊκισμού, της Τουρκοκρατίας. Η πίστη θεωρείται πιθανή πηγή φονταμενταλισμού και πρέπει να αποδομηθεί.  Ο κόσμος πορεύεται με τα μέτρα της επιστήμης και των θεσμών. Η παράδοση τελικά είναι εμπόδιο στις μεταρρυθμίσεις που επαγγέλλονται σε κοινωνικό επίπεδο και της δίνουν το δικαίωμα να λειτουργεί μόνο στο επίπεδο του φολκλόρ.

Τι σχέση έχουν όλα αυτά με μια μονογραφία για τον Γρηγόριο Κωνσταντά (1756- 1844);

Ο Μηλιώτης λόγιος ακριβώς ασχολήθηκε στην ζωή και στην εργογραφία του με τον διάλογο ανάμεσα στην παράδοση και τον Διαφωτισμό. Παραθεωρημένος σε σχέση με τους επιφανείς του καιρού του, κυρίως τον Κοραή και τον Μηλεώτη συμπατριώτη του Άνθιμο Γαζή, ο Κωνσταντάς, πατριώτης, Έλληνας, χριστιανός, διαφωτιστής, αγωνιστής του ’21, έφορος παιδείας, οιωνεί υπουργός της, συζητητής με συντηρητικούς και προοδευτικούς λογίους της εποχής του, συνεργάτης του Καποδίστρια, αλλά και κριτής του επιτελείου του κυβερνήτη, πρωτίστως όμως ΔΑΣΚΑΛΟΣ, αποτελεί μία μορφή ιδιαίτερα σημαντική για το πρότυπο τω καιρών μας.

Παράδοξα πολλά στο πρόσωπό του. Κληρικός, αλλά ισόβιος ιεροδιάκονος. Άνθρωπος προσευχόμενος και φιλακόλουθος και ταυτόχρονα έτοιμος να συζητήσει με όλο το εκκοσμικευμένο ρεύμα του καιρού του. Εκεί που τον λες αντι- εκκλησιαστικό (ως προς την διοίκηση της Εκκλησίας), τον βλέπεις  συνεργάτη του Μητροπολίτη Δημητριάδος (αρχιερατικός επίτροπος Μηλεών). Εκεί που τον βλέπεις μοντέρνο, έτοιμο να διδάξει  σύμφωνα με την επιστημονική πρόοδο των καιρών, τον βλέπεις και παραδοσιακό, να αγαπά την βυζαντινή αγιογραφία, την βυζαντινή μουσική, την ιστορία μας, την πίστη μας. Εκεί που τον βλέπεις ότι θα διεκδικήσει σημαντικές θέσεις στο νέο κράτος, εκεί παραιτείται και αποσύρεται στην πατρίδα του διότι νιώθει ότι έχει όρια. Ένας λόγιος τελικά ο Κωνσταντάς που συζητά με τον Διαφωτισμό και την παράδοση και λειτουργεί στην πράξη με ταυτότητα ΣΥΝΘΕΣΗΣ, επίγνωση ορίων.

Άνθρωπος αποδεκτός από όλες τις παρατάξεις του καιρού του, είναι μαθητής του κολυβά Νεόφυτου Καυσοκαλυβίτη, συζητά με τον Θεόκλητο Φαρμακίδη και τον Νεόφυτο Δούκα ταυτόχρονα,  άνθρωπος που αγαπά την νεότητα και θέλει την παιδεία  ως βάση για την ελευθερία, όχι σε θεωρητικό επίπεδο ή υποκριτικά, αλλά στην μάχιμη εκπαιδευτική πραγματικότητα, δεν κηρύττει αλλά ζει και εφαρμόζει το όραμά του. Μήπως προήλθε από πλούσια οικογένεια; Ήταν ανώτερης κοινωνικής τάξης, γόνος τζακιών; Δεν ήταν αστός. Έίχε όμως « έφεση στα γράμματα». Αυτό τα λέει όλα! Και βρήκε τους τρόπους, καθώς το εκκλησιαστικό σύστημα των καιρών του το επέτρεπε, διδάσκοντας σε γόνους επιφανών οικογενειών, να καλύψει τα έξοδα των σπουδών του. Να ταξιδέψει. Να μάθει ξένες γλώσσες. Να μεταφράσει σπουδαία βιβλία των καιρών του και όχι μόνο σε περιοχές όπου το ελληνικό στοιχείο στηρίζονταν, όπως στην Μολδοβλαχία, αλλά και στον καθαυτό ελλαδικό χώρο, στον οποίο υπήρχε η τουρκική διοίκηση. Δεν είναι ατομοκεντρικός. Η λογιοσύνη, γι’  αυτόν, δεν είναι για να αναλώνεται σε θεωρητικές διαμάχες και συζητήσεις, αλλά για να προσφέρεται στην νέα γενιά!

Πατριώτης, δάσκαλος, κληρικός είναι το τρίπτυχο που έζησε ο Κωνσταντάς! Όψεις και οι τρεις ιδιότητες του συλλογικού που έχουμε ανάγκη στους καιρούς μας!

Θα μπορούσε λοιπόν ο Κωνσταντάς να είναι ένα πρότυπο και στις τρεις όψεις της ζωής και της διακονίας του;

Η απάντηση είναι ΝΑΙ!

Ναι, για μια Εκκλησία που χρειάζεται να επενδύσει στην παιδεία των νέων, έστω και με τους τρόπους του καιρού μας. Σχολεία, ακαδημίες, ίσως και πανεπιστήμιο στο μέλλον, με σκοπό όχι να προκύψουν στελέχη με επίγνωση της ανάγκης για ΣΥΝΘΕΣΗ!

Ναι.  για μια Εκκλησία που καλείται να να δείξει την μεγάλη ιστορική αλήθειας:  ότι ο Διαφωτισμός ήρθε στην Ελλάδα με κύριους φορείς του τους παπάδες! Ότι η όποια αποτυχία εφαρμογής ιδεών δεν έχει να κάνει με την Εκκλησία, αλλά με την πολιτική! Ότι η Εκκλησία αρνήθηκε κάποιες από τις ιδέες του Διαφωτισμού ή συνολικά τον τρόπο που φανερωνόταν μόνο όταν εκείνος διακήρυττε αθεΐα! Οι παπάδες- φορείς του Διαφωτισμού, από τον Πατροκοσμά τον Αιτωλό, μέχρι τον Ευγένιο Βούλγαρη, τον Νικηφόρο Θεοτόκη, τον Άνθιμο Γαζή, τον Νεόφυτο Δούκα, τον Γρηγόριο Κωνσταντά ίδρυσαν σχολεία, δίδαξαν την επιστήμη χωρίς να απορρίπτουν την πίστη, αλλά δείχνοντας ότι ο καλύτερος δρόμος για να πατήσεις στα πόδια σου είναι να πετυχαίνεις την σύνθεση θύραθεν και εκκλησιαστικής παιδείας, όπως ήταν ανέκαθεν η πνευματική παράδοση του Γένους μας. Ακόμη και απορρίπτοντας τις ιδέες του Διαφωτισμού, οι παπάδες τις έκαναν γνωστές!

Για ποιο σκοταδισμό λοιπόν μιλάμε και δεν ντρεπόμαστε ως κοινωνία; Πόση πια αυτή η ταύτιση της Ορθόδοξης Εκκλησίας με την Ρωμαιοκαθολική του Μεσαίωνα; Μήπως ήρθε πλέον ο καιρός, με βάση τις πηγές να ξαναδούμε τις ιδεοληψίες μας; Είμαστε συντηρητικοί, ναι. Δεν ντρεπόμαστε όμως γι’  αυτό!  Είμαστε ταυτόχρονα και διαλεκτικοί! Δεν φοβόμαστε τον διάλογο, γιατί η αλήθεια μας που είναι ο Χριστός, αντέχει!

Ναι, ο Κωνσταντάς μπορεί να είναι πρότυπο για μια κοινωνία που πρέπει να επενδύσει στην παιδεία των αρίστων, αυτών που έχουν έφεση για γράμματα και να αφυπνίσει τους λιγότερο ασχολούμενους! Για μια κοινωνία που χρειάζεται δασκάλους φωτισμένους, με έμπνευση και μεράκι, αλλά, πρωτίστως, με γνώσεις και δίψα για μεταδοτικότητα! Το σχολείο δεν μπορεί να είναι χώρος κοινωνικοποίησης ή ενασχόλησης με διάφορες δραστηριότητες εις βάρος του χαρακτήρα του που είναι η μετάδοση των γνώσεων που μια κοινωνία κρίνει αναγκαίες για την διαμόρφωση ελεύθερων και αξιοπρεπώς μορφωμένων πολιτών!

Ναι, ο Κωνσταντάς μπορεί να είναι πρότυπο για μια πατρίδα η οποία δεν θα μπορέσει να απελευθερωθεί από τα δεσμά της ξενοκρατίας και του οικονομοκεντρισμού α δεν επενδύσει σε βάθος χρόνου στην παιδεία, στην σύνθεση της επιστήμης και της αγιότητας!

Ναι, ο Κωνσταντάς μπορεί να γίνει πρότυπο για μια Εκκλησία η οποία δεν είναι μόνο του αναχωρητισμού. Μας δείχνει βεβαίως η οδός του μοναχισμού και της ασκητικότητας την οδό του επέκεινα και μας φωτίζει σ’  αυτήν την προοπτική! Όμως η Εκκλησία ανήκει και στο ΝΥΝ. Έχει ανάγκη να δώσει την μαρτυρία του ΠΑΝΤΟΤΕ στην ιστορία, στον καθέναν μας, όχι για να μας απομακρύνει από τον κόσμο, αλλά για να μας μπολιάσει με ήθος ελπίδας!

Ναι, ο Κωνσταντάς μπορεί να γίνει πρότυπο διότι η ιστορία δεν είναι μόνο τοπική, γενική, πολεμική, οικονομική, θρησκευτική, δομική, αλλά η ιστορία των δρώντων ιστορικών υποκειμένων, δηλαδή του αγώνα των προσώπων να δώσουν μια άλλη ποιότητα ζωής και πορείας, με γνώμονα την ελευθερία, την αλήθεια, την αγάπη!

Ας μην περιμένουμε λοιπόν από το κράτος, την πολιτεία, το σύστημα, τους άλλους να ξεκινήσουν σ’  αυτήν την πορεία! Ο Κωνσταντάς μας δείχνει ότι ο δρόμος της σύνθεσης ξεκινά από μας!

Θέλω να ευχαριστήσω όλους όσους συνέβαλαν στο να γίνει βιβλίο η διατριβή! Τον γιατρό και ιστοριοδίφη κ. Νικόλαο Παπαθεοδώρου, που ανέλαβε τον κόπο και τα έξοδα! Τον καθηγητή μου κ. Αθανάσιο Καραθανάση για την επίβλεψη, την έμπνευση, την συμπαράσταση! Όλους όσους άκουσαν, συνοδοιπόρησαν, με άφησαν να παλέψω, με έμφαση στην οικογένειά μου! Τέλος, να αφιερώσω την έκδοση αυτή στην μνήμη του πατέρα μου Αντωνίου Θ. Μουρτζανού, ο οποίος με έμαθε την αξία του να είναι κανείς δάσκαλος!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

πηγή:themistoklismourtzanos.blogspot

Έθιμα των ημερών της Σαρακοστής

Φεβ 201818

Η ΚΥΡΑ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ, ΟΙ ΚΟΥΝΙΕΣ ΚΙ ΑΛΛΑ ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ…

Με στόμα ανύπαρκτο -λόγω της νηστείας- με τα χέρια σταυρωμένα -λόγω της προσευχής- και με ποδαράκια επτά -να συμβολίζουν τις επτά βδομάδες απ’τις Απόκριες μέχρι την Ανάσταση- η κυρά Σαρακοστή υπήρξε, τρόπον τινά, η “βασίλισσα” του νηστίσιμου Σαραντάμερου (ουσιαστικά πενηνταήμερου όμως) που ξεκινά την Καθαρά Δευτέρα. Επικράτησε η συμβολική ονομασία Σαρακοστή, σε αναλογία με το σαρανταήμερο που νήστεψε ο Χριστός στην έρημο μετά τη βάφτισή του, όμως, καθώς συμπεριλαμβάνεται σε αυτήν και η νηστεία της Μεγαλοβδομάδας, οι μέρες πλησιάζουν τις πενήντα. 

Ο λαογράφος μας Γεώργιος Μέγας (“Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας”) καταγράφει πως κάποτε “τις τρεις πρώτες μέρες η νηστεία ήταν απόλυτη. Ούτε ψωμί ούτε νερό! Συνήθως γυναίκες, νέες και γριές, τηρούν το “τριήμερο” και αυτές τις τιμούν με το να τους παραθέτουν την Καθαρά Δευτέρα τραπέζι με ειδικά φαγητά (καρυδόπιτα, σούπα με φασόλια και πετιμέζι) και με την προσφορά δώρων (μαντίλια, μαξιλαρόπανα, κτλ).” Ο Φίλιππος Βρετάκος, όμως, (“Οι δώδεκα μήνες του έτους και αι κυριώτεραι εορταί των”) παραθέτει και μια διευκρινιστική φράση του Δ.Καμπούρογλου (“Ιστορία των Αθηνών”), πως “μόνον σαν εβουτούσε ο ήλιος έτρωγαν λιγάκι ψωμάκι με νερό, όσα για ζωή”.
Συνεχίζει ο Γεώργιος Μέγας “άλλοτε, που έλειπαν τα ημερολόγια και ήθελαν να έχουν κάποια αντίληψη του χρόνου στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής, οι άνθρωποι του λαού είχαν βρει ένα εύκολο μέσο’ παρίσταναν τη Σαρακοστή εικονικά σαν Καλόγρια.Έπαιρναν μια κόλλα χαρτί κι εσχεδίαζαν με το ψαλίδι μια γυναίκα. Η κυρά Σαρακοστή δεν έχει στόμα, γιατί είναι όλο νηστεία’ τα χέρια της είναι σταυρωμένα για τις προσευχές. Έχει 7 πόδια, τις 7 εβδομάδες της Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο κόβουμε κι ένα πόδι. Το τελευταίο πόδι το κόβουμε το Μεγάλο Σάββατο, το βάζουμε μέσα σ’ένα ξερό σύκο ή καρύδι κι όποιος το βρει του φέρνει γούρι! (Χίος)

Στον Πόντο:
παίρνουν μια πατάτα ψημένη ή ένα κρεμμύδι, μπήγουν επάνω ακτινοειδώς 7 φτερά κότας, το δένουν από το ταβάνι και κρέμεται όλη τη Σαρακοστή. Μια μια βδομάδα που περνάει, βγάζουν από ένα φτερό. Λέγεται “κουκουράς” και είναι το φόβητρο των μικρών.”
Άλλοτε, πάλι, κι αλλού, την κυρά Σαρακοστή την πλάθαν με ζυμάρι, γι’αυτό και μας έχει διασωθεί το τραγουδάκι:

Την Κυρά Σαρακοστή

που είναι έθιμο παλιό

οι γιαγιάδες μας τη φτιάχναν

με αλεύρι και νερό!

Για στολίδι της φορούσαν

στο κεφάλι της σταυρό

και το στόμα της ξεχνούσαν

γιατί νήστευε καιρό!

Και μετρούσαν τις ημέρες

με τα πόδια της τα εφτά

κόβαν ένα τη βδομάδα,

μέχρι να ρθει η Πασχαλιά!

Αναφέρει ακόμη ο Μέγας: “Τη Σαρακοστή επικρατούν και διάφορες συνήθειες κοινωνικής μάλλον μορφής, όπως η διανομή ειδικών φαγητών σε γείτονες και παιδιά, το τραγούδημα των ξένων, οι κούνιες, κτλ. Π.χ. στη Σινώπη συνηθίζεται το “ξινοφάι”: ρεβίθια, φασόλια, κάστανα, σταφίδες, βράζονται πολύ, μαζί με πληγούρι ή κουρκούτι, ζάχαρη και πετιμέζι μελωμένο κι έπειτα τσιγαρίζονται με κρεμμύδι και λάδι. Το μοίραζαν τη Μεγάλη Σαρακοστή σ’όλη τη γειτονιά για ψυχκιό. Στην Αμοργό, μόλις μπει η Σαρακοστή ζυμώνουν και κάνουν ανθρωπάκια με μύτη, με στόμα, με μάτια και τα δίνουν στα παιδιά’ αυτοί είναι οι Λάζαροι.”
Παρατηρούμε πως έθιμα, όπως τούτα τα λαζαράκια, αλλά και οι λαζαρίνες, που εξακολουθούν να επιζούν σήμερα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας το Σάββατο του Λαζάρου, παλαιότερα λάμβαναν χώρα και καθ’όλη την περίοδο της Σαρακοστής. Ο Μέγας αναφέρει ακόμη: “Στα Βέντζια της Δ.Μακεδονίας από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι του Λαζάρου τα κορίτσια τραγουδούν το Λάζαρο. Μόλις εμφανιστεί ξένος στο χωριό, όλα τα κορίτσια, μικρά και μεγάλα, τον επισκέπτονται στο σπίτι όπου κόνεψε και τον τραγουδούν (τραγούδια της ξενιτιάς, εγκωμιαστικά, κλπ). Στην Κάρπαθο όλες τις Κυριακές της Μεγάλης Σαρακοστής μέχρι των Βαϊων και τη γιορτή του Ευαγγελισμού οι κόρες κάνουν κούνια σε κάποιο ευρύχωρο σπίτι και τραγουδούν τα “καλημεριστά”, ήτοι δίστιχα εγκωμιαστικά των νέων, που ανεβαίνουν στην κούνια ή των ξενιτεμένων. Συγχρόνως οι προκαθήμενοι νέοι και νέαι παίζουν ένα παιγνίδι, το “στρόπο”‘ δηλαδή με μίαν χονδρήν μανδήλαν συνεστραμμένην ένας νέος κτυπά μίαν νέαν της αρεσκείας του όπου τύχη, έως ου αύτη στέρξη και ανοίξη το χέρι της και δεχθή εις την παλάμην τρία ισχυρά κτυπήματα. Η κόρη με την σειράν της κάμνει το ίδιον εις όποιον νέον θέλει, ιδία όποιον συμπαθεί. (“Σύμμεικτα Καρπάθου”)
Συχνές είναι τη Μεγάλη Σαρακοστή οι ολονυχτίες, οι αγρυπνίες στις εκκλησίες. Για τις αγρυπνίες αυτές τα παλιότερα χρόνια οι κάτοικοι ξυπνούσαν από τον “Τουμπακάρη”, που τριγύριζε στους δρόμους χτυπώντας τα τύμπανα. Ως ανταμοιβή έπαιρνε το Πάσχα κουλούρια, αυγά και τυρί. (Σκύρος).”
Μας πληροφορεί ο Βρετάκος: “Εκάστην Τετάρτη και Παρακευή της Μεγάλης Σαρακοστής γίνεται λειτουργία, η οποία λέγεται των “Προηγιασμένων” ή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, λέγεται δε ούτω διότι έχουν προηγιασθή τα δώρα από την λειτουργίαν του Σαββάτου ή της Κυριακής. Κατά τας ημέρας αυτάς των Προηγιασμένων, όσοι εκ των Χριστιανών επιθυμούν, δύναται να κοινωνήσουν.” Σήμερα, σε μας τουλάχιστον τούτο γίνεται πλέον μια Τετάρτη ή Παρασκευή και όχι καθ’όλη τη διάρκεια της Σαρακοστής.
Όσο “ως προς το διατί επεβλήθη η νηστεία”, ο Βρετάκος αναφέρει και την άποψη κάποιων που “υποστηρίζουν ότι επεβλήθη δια λόγους υγιεινής και όχι θρησκευτικούς προς αποτοξίνωσιν του ανθρωπίνου οργανισμού. Εις την επίρρωσιν της γνώμης των αυτής λέγουν: Η νηστεία ωρίσθη εις τοιούτον χρόνον εκάστης εποχής του έτους, ώστε τα φαγητά από τα οποία απέχει κατ’αυτήν ο άνθρωπος να δύναται να αντικαταστήση αυτά δι’ άλλων τοιούτων της εποχής της νηστείας.”
Ακόμη καταγράφει πως: “Ο λαός όταν θέλη να χαρακτηρίση μίαν γυναίκα ως υψηλήν και αδύνατην, λέγει περί αυτής: “είναι σαν μακρυά Σαρακοστή ή Σαρακοστιανή” (κατ’αντίθεσιν προς την Πασχαλινήν, που είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της). Είς την Μεσσηνίαν έχουν την παροιμίαν “Από μπρος Σαρακοστή κι από πίσω Πασχαλιά” όταν θέλουν να χαρακτηρίσουν μίαν γυναίκα ότι είναι άσχημη μεν, αλλά με πλούσια μαλλιά. Παρόμοιαν παροιμίαν είχον και οι Βυζαντινοί: “Από μπρος Τεσσαρακοστή και όπισθεν Πάσχα”. “Φυσικά, εκτός όλων τούτων, κατά τις πέντε πρώτες Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ψάλλονται οι “Χαιρετισμοί της Παναγιάς” (την τελευταία δε, ολόκληρος ο “Ακάθιστος Ύμνος”), ενώ το πρώτο Σάββατο, των Αγίων Θεοδώρων, θεωρείται κι αυτό “Ψυχοσάββατο”.

Καλή Σαρακοστή!
πηγή:laikiparadosi.blogspot.gr

Kαρναβάλι και Χριστιανισμός

Φεβ 201818

Καρναβάλι και Χριστιανισμός


Του Αρχιμανδρίτη, π. Χρυσόστομου Τελίδη
Τι γνωρίζουμε για το περίεργο «πάντρεμα» του καρναβαλιού με τον Χριστιανισμό.
Σε συνάρτηση και με τους έντονους ρυθμούς της καθημερινότητάς μας, η σημασία των ημερών που διανύουμε για να φτάσουμε στο Άγιον Πάσχα παραμένει για μας ακατανόητη.

Πολλοί από εμάς επαναπαυόμαστε στο να γνωρίζουμε την Τσικπνοπέμπτη, την Καθαρά Δευτέρα και τη Μεγάλη Εβδομάδα. Πίσω, όμως, από αυτή την περίοδο κρύβεται το μυστήριο της Αγίας Γραφής και του Ευαγγελίου.

Γνωρίζουμε όμως ποια είναι η σημασία της νηστείας; Γνωρίζουμε ότι το τριώδιο και η αποκριά είναι λέξεις που καθορίζουν-χαρακτηρίζουν την περίοδο που διανύουμε, ως περίοδο εξαγνισμού και προετοιμασίας για την Μεγάλη Τεσαρακοστή που πλησιάζει;

Άραγε μπορούμε να ξεχωρίσουμε την αρχαία Ελληνική παράδοση, τα ειδωλολατρικά έθιμα, όπως είναι το καρναβάλι, κατάλοιπο της διονυσιακής λατρείας, από την νέα xριστιανική παράδοση, που στην διάρκεια του χρόνου αναμείχθηκαν για να δημιουργήσουν αυτό το περίεργο «πάντρεμα» των δύο αυτών τεραστίων δυνάμεων, του Ελληνισμού και του Χριστιανισμού;

Άλλωστε, το καρναβάλι είχε ενταχθεί στη ζωή μας μόνο ως Έλληνες και όχι ως Χριστιανοί. Τώρα από εμάς εξαρτάται να περάσουμε τις γνώσεις που πια έχουμε ως Έλληνες Χριστιανοί από το φίλτρο της αλήθειας του Ορθόδοξου Χριστιανισμού, να διορθώσουμε τα λάθη του παρελθόντος, χωρίς όμως να ξεχνάμε πως εμείς τα κάναμε και να εμβαθύνουμε στις διδαχές του Χριστού που είναι πάντα σύγχρονες και επίκαιρες.

Χαρακτηριστικό είναι η Τσικνοπέμπτη. Ποια είναι όμως η σημασία της συγκεκριμένης ημέρας; Είναι η μέρα που τρώγεται το κρέας. Οι χριστιανοί κάθε Τσικνοπέμπτη, όπως άλλωστε συνηθιζόταν και σε παλαιότερες εποχές, κατανάλωναν ό,τι κρεατικό υπήρχε στο σπιτικό τους, για να προετοιμαστούν για την εβδομάδα της Τυρινής ή τη λεγόμενη λευκή εβδομάδα. Δηλαδή, νηστεία κατά την οποία καταναλώνουμε γαλακτοκομικά, ψάρια και αβγά.

Η Κυριακή που ακολούθησε ονομάζεται της Απόκρεω. Ως θέμα της έχει τη δικαία και απροσωπόληπτη κρίση του Θεού, την οποία θα πραγματοποιήσει ο Κύριος κατά την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας. Και η κρίση του Θεού προς τους ανθρώπους δεν είναι τίποτα άλλο από την άκρατη αγάπη Του.

Και έτσι φθάνουμε στην εβδομάδα της Τυρινής, με αποκορύφωμα την Κυριακή της, για να θυμηθούμε την εξορία του πρωτόπλαστου Αδάμ από τον παράδεισο εξαιτίας της ανυπακοής του, ένα λάθος που και εμείς διαπράττουμε καθημερινά στην ζωή μας, λάθος που μπορεί και να μας στερήσει τον αιώνιο παράδεισο για πάντα.

Η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, είναι μια προετοιμασία σωματική ή και ψυχική για τον άνθρωπο;

Η προετοιμασία αυτή είναι σε δύο επίπεδα, στο σωματικό και στο ψυχικό. Ο άνθρωπος ως ψυχοσωματική οντότητα, οποιαδήποτε άσκηση του σώματός του κάνει, έχει θετικό αποτέλεσμα και στην ψυχή του. Οποιοσδήποτε εξαγνισμός είναι συνέπεια της καθαρότητας και της προετοιμασίας του ανθρώπου, προκειμένου να φτάσει στην Ανάσταση του Κυρίου.

Οι χριστιανοί νηστεύουμε καθ’ υπακοήν προς το Ευαγγέλιο και μιμούμενοι τον ίδιο το Χριστό, ο οποίος μετά τη βάπτιση Του έφυγε στην έρημο. Σήμερα στην περιοχή της Παλαιστίνης υποδεικνύεται το Σαραντάριο Όρος, ως ο χώρος στον οποίο ο Χριστός κατέφυγε για 40 ημέρες και επιδόθηκε σε πλήρη νηστεία. Δεν έφαγε, δεν ήπιε και στο τέλος αυτής της νηστείας δέχθηκε τους γνωστούς τρεις πειρασμούς. Αφού νίκησε τους πειρασμούς ξεκίνησε το κήρυγμά Του. Άρα η νηστεία μας έχει ως βάση τη νηστεία του ιδίου του Κυρίου και εμείς, μιμούμενοι τον Κύριο, πριν να κάνουμε οτιδήποτε έχουμε ανάγκη να νηστέψουμε.

Διαβάστε εδώ:  Σαρακοστή Πάσχα: Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Ποια η σημασία της Καθαράς Δευτέρας και ποια λάθη κάνουμε σε σχέση με τα εδέσματα της ημέρας;

Η Καθαρά Δευτέρα είναι η απαρχή της αυστηρής νηστείας. Τα τελευταία χρόνια, όμως, όπως παρατηρούμε, οι άνθρωποι τρώνε ως έδεσμα της ημέρας οστρακοειδή, φτάνει να είναι ψημένα στα κάρβουνα. Επίσης, καταναλώνουν και άφθονο κρασί. Αυτό όμως είναι λανθασμένο. Καθαρά Δευτέρα σημαίνει ημέρα πλήρους νηστείας, ημέρα πλήρους ασιτίας, παλαιότερα δε ακόμα και την Καθαρά Τρίτη και την Τετάρτη οι πιστοί δεν έτρωγαν και δεν έπιναν τίποτε. Ήταν ημέρες αυστηρότατης νηστείας.

Γενικότερα η περίοδος της μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι περίοδος αυστηρής νηστείας. Από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή οι χριστιανοί, σύμφωνα με την Εκκλησία, δεν πρέπει να καταναλώνουν λάδι και κρασί. Επιτρέπονται όμως, μόνο Σάββατο και Κυριακή καθ’ όλη την περίοδο της Τεσσαρακοστής. Αυτές είναι οι επιταγές των Πατέρων της Εκκλησίας μας και εμείς πράττουμε «κατά το δοκούν» και ανάλογα με τις δυνάμεις μας.

Ποια η σχέση του καρναβαλιού και των μεταμφιέσεων, με την Εκκλησία του Χριστού;

Το καρναβάλι δεν έχει καμία σχέση με αυτό που πρεσβεύει και βιώνει η Εκκλησία. Είναι παράξενο πώς σήμερα, στο χώρο το δικό μας, έχουν συνδέσει την έναρξη της νηστείας, της μεγάλης Τεσσαρακοστής, της πνευματικότερης περιόδου του εκκλησιαστικού έτους, με τα ξεφαντώματα. Είναι σαν να ομολογούμε ότι δεν έχουμε καμία σχέση με το Ευαγγέλιο και με αυτό το οποίο μας διδάσκει ο Χριστός.

Αν πάμε στα παλαιότερα χρόνια, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος ήταν ένας από τους μεγάλους Πατέρες και Αγίους της Εκκλησίας μας, ο οποίος μίλησε με λόγια καταπελτικά εναντίον αυτών των τάσεων των χριστιανών να μιμούνται τους ειδωλολάτρες και τις καρναβαλικές συνήθειες τους, την περίοδο αυτή.
Το καρναβάλι υπάρχει στη ζωή μας ως Έλληνες και όχι ως Χριστιανοί. Εμείς δεν είμαστε όμως μόνο Χριστιανοί, είμαστε και Έλληνες. Με την αρχαία σημασία του όρου, δηλαδή, προερχόμαστε από εκείνους τους ανθρώπους που δημιούργησαν και βίωσαν την ειδωλολατρία και αυτή, στη συνέχεια, μπήκε στο χριστιανισμό με το γνωστό κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου και των υπόλοιπων Αποστόλων και ούτω καθ’εξής.

Έτσι ο Ελληνισμός και η ειδωλολατρία εκχριστιανίστηκαν, όπως η φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων που πέρασε μέσα από το φίλτρο της Θεολογίας των Πατέρων. Ουσιαστικά καταξιώθηκε με αυτό τον τρόπο η σωστή φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων. Τώρα, ως Έλληνες χριστιανοί, κουβαλούμε στη ζωή μας και κατάλοιπα ειδωλολατρικά των προγόνων μας, όπως αυτά που έχουν σχέση με τα νεκρώσιμα έθιμα, τις μεταμφιέσεις και τα ξέφρενα γλέντια χωρίς φραγμούς.

Μην γελιέστε όμως, είναι άλλο πράγμα το ειδωλολατρικό κατάλοιπο, το έθιμο και η Ελληνική παράδοση και άλλο το οργανωμένο καρναβάλι, οι παρελάσεις, οι ξέφρενες εκδηλώσεις γλεντιού και οι άσεμνες και απροκάλυπτες παρελάσεις με μασκοφόρους που δεν έχουν σχέση με την Ορθοδοξία μας, παρά μόνο με το σύγχρονο εμπόριο και ότι απορρέει από αυτό.

Οι Αρχιερείς μας, οι ιερείς, οι θεολόγοι, οι κατηχητές, αλλά και όλοι μας, ο κάθε ένας από το «βήμα» του, από τις Μητροπόλεις, τις Ενορίες, τα Πανεπηστήμια, τα Σχολεία, από το σπίτι ή την εργασία του, με τον χριστιανικό λόγο ή ακόμα και με το παράδειγμα του, σε μια συνολική προσπάθεια πρώτα να μάθουμε και αργότερα να μεταδώσουμε σωστά την Χριστιανική Θρησκεία, χωρίς να μπορεί να παρερμηνευτεί ή να αλλιωθεί από ξένα προς αυτήν στοιχεία, όπως είναι και το καρναβάλι, που δεν μπορεί να συνάδει με την ζωή του Χριστιανού.

Καλό Τριώδιο και…Καλή Σαρακοστή!!!

πηγή:www.vimaorthodoxias.gr

« Παλιότερα άρθραΠιο πρόσφατα άρθρα »

To ρολόι του blog

Δεκέμβριος 2025
Δ Τ Τ Π Π Σ Κ
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031  
European SchoolRadio Logo

Ομάδες

Σελίδες

Πρόσφατα σχόλια

    Παναγιωτακοπούλου Ειρήνη,φιλόλογος, Μ.Εd

    Διδάσκει στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

    European SchoolRadio Logo

    Kατηγορίες

    images (7)

    images (7)
    Δεν υπάρχουν μελλοντικά γεγονότα.
    Δεκέμβριος 2025
    Δ Τ Τ Π Π Σ Κ
    1234567
    891011121314
    15161718192021
    22232425262728
    293031  

    Translate

    Σαν σήμερα

    27/12/1834: Με νόμο συνιστώνται για πρώτη φορά Δήμοι στην Ελλάδα.

    Σκακιστική άσκηση



    Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
    Αντίθεση
    Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων