ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΙΤΑΛΟ ΚΑΛΒΙΝΟ

Ο ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ

Ο Ίταλο Καλβίνο γεννήθηκε το 1923 στην Κούβα, σπούδασε στην Ιταλία Γεωπονία και Φιλολογία αλλά ασχολήθηκε με το συγγραφικό έργο. Πήρε μέρος στην αντίσταση κατά του φασισμού. Από αυτούς τους αγώνες ήταν εμπνευσμένα τα πρώτα έργα του. Αργότερα, ασχολήθηκε με τα προβλήματα της καθημερινής ζωής των ανθρώπων που δημιουργήθηκαν με την αστικοποίηση( δηλαδή τον  συνωστισμό στις πόλεις)   και τη ραγδαία  εκβιομηχάνιση. Πέθανε το 1985 στην Ιταλία.

ΤΟ ΕΡΓΟ

Το απόσπασμα προέρχεται  από το μυθιστόρημα «Μαρκοβάλντο ή Οι Εποχές στην πόλη», στο οποίο ο συγγραφέας παρουσιάζει είκοσι σύντομες ιστορίες με πρωταγωνιστή τον Μαρκοβάλντο και την οικογένειά του. Σε αυτές προβάλλεται η αλλοίωση της ανθρώπινης ζωής που έχει προκληθεί από τον αστικοποιημένο τρόπο ζωής. Στο απόσπασμα βλέπουμε πόσο έχει χαθεί η επαφή του ανθρώπου με τη φύση.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

1^η  ΕΝΟΤΗΤΑ

«Μια μέρα….τις αθλιότητες της ύπαρξής του»: Η αγάπη του Μαρκοβάλντο για τη φύση και η αδιαφορία του για την πόλη.

2^η ΕΝΟΤΗΤΑ

«Έτσι ένα πρωί….και στα παιδιά του»: Η ανακάλυψη των μανιταριών.

3^η ΕΝΟΤΗΤΑ

«Ακούστε τι θα σας πω…αν σας ξεφύγει κουβέντα»: Η αποκάλυψη του νέου στην οικογένεια.

4^η ΕΝΟΤΗΤΑ

«Το άλλο πρωί….ήθελαν να μεγαλώσουν»: Η συνάντηση με τον Αμάντιτζι.

5^η ΕΝΟΤΗΤΑ

«Τη νύχτα έβρεξε…ο ένας τον άλλο»: Η συγκομιδή των μανιταριών και η κατάληξη στο νοσοκομείο.

ΗΡΩΕΣ

Ο Μαρκοβάλντο, η γυναίκα του η Ντομιτίλα, τα παιδιά τους, ο Αμάντιτζι και οι άνθρωποι που περιμένουν στη στάση του τραμ.

ΤΙΤΛΟΣ

Ο τίτλος του αποσπάσματος «Μανιτάρια στην πόλη» είναι αντιφατικός,  γιατί δεν είναι αναμενόμενο σε μια πόλη να υπάρχουν φυσικά στοιχεία και μάλιστα μανιτάρια.

ΧΡΟΝΟΣ

Δεν προσδιορίζεται συγκεκριμένη εποχή του χρόνου. Η ιστορία εξελίσσεται γραμμικά σε διάστημα τριών ημερών, από την Παρασκευή ως την Κυριακή.

ΤΟΠΟΣ

Δεν προσδιορίζεται με ακρίβεια. Πρόκειται για μια οποιαδήποτε  μεγαλούπολη.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ

Τριτοπρόσωπος,  παντογνώστης αφηγητής.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ

Αφήγηση, περιγραφή, διάλογος, εσωτερικός μονόλογος

ΓΛΩΣΣΑ

Απλή και κατανοητή. Χρησιμοποιούνται πολλά επίθετα για να αποδώσουν τη ζωή στην πόλη και τα συναισθήματα του πρωταγωνιστή.

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ

Μεταφορές, παρομοιώσεις, προσωποποίηση (τα πόδια των δέντρων), ασύνδετα (πινακίδες, σηματοδότες…..αφίσες), κοσμητικά επίθετα, αντίθεση  ( ένιωσε λες κι ο γκρίζος και άχαρος….γεμίσει κρυμμένους θησαυρούς), επανάληψη (μανιτάρια, πραγματικά μανιτάρια), ειρωνεία (ζηλότυπο και δύσπιστο φόβο), κλιμάκωση (η πορώδης σάρκα τους ωρίμαζε, απομυζούσαν … τον φλοιό της γης), εικόνες (οπτικές και οσφρητική).

ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΒΑΛΝΤΟ

Πρόκειται για ένα αχθοφόρο με μικρές οικονομικές απολαβές που ζει σε μια μεγαλούπολη στην οποία έχει εισβάλει η τεχνολογική πρόοδος (τραμ) και κυριαρχούν οι φωτεινές πινακίδες, οι βιτρίνες κ.λπ. Όμως ο Μαρκοβάλντο αδιαφορεί γι’ αυτά και νοσταλγεί τη ζωή στη φύση  ψάχνοντας κάτι που του τη θυμίζει.  Δείχνει ως ένα βαθμό να έχει κυριευτεί από το πνεύμα του ατομικισμού και της αδιαφορίας για τους άλλους πράγμα που επικρατεί στα αστικά κέντρα. Τελικά όμως νικά το στοιχείο του αλτρουισμού ( δηλαδή του ενδιαφέροντος για τον συνάνθρωπο) και καταπνίγεται ο εγωισμός  όταν καλεί τους περαστικούς να μαζέψουν μανιτάρια..

 Ο ΑΜΑΝΤΙΤΖΙ

Αν και παρουσιάζεται ελάχιστα στο κείμενο, φαίνεται εξοικειωμένος με τη ζωή στην πόλη. Είναι  οδοκαθαριστής και φοράει γυαλιά για να κάνει όσο το δυνατόν καλύτερα τη δουλειά του και να μην ξεφύγει ούτε ένα χορταράκι. Αυτό ενοχλεί τον Μαρκοβάλντο.

Η ΠΟΛΗ ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΒΑΛΝΤΟ

Στην πόλη έχει εισβάλει η τεχνολογική πρόοδος (τραμ) και κυριαρχούν οι φωτεινές πινακίδες, οι βιτρίνες κλ.π. Όμως ο Μαρκοβάλντο δεν γοητεύεται από αυτά αλλά νοσταλγεί τη ζωή στη φύση και συνειδητοποιεί την αθλιότητα της ζωής στην πόλη. Η φύση έχει εξοριστεί από την πόλη. Στο απόσπασμα  φαίνεται σαν να φωτογραφίζονται οι σύγχρονες μεγαλουπόλεις, όπου οι πινακίδες, το γκρίζο, το καυσαέριο, το τσιμέντο, η ακαλαισθησία των κτηρίων και η ηχορύπανση κυριαρχούν. Γι’ αυτό τα λίγα μανιτάρια και το ελάχιστο πράσινο αποτελούν σπάνιο θέαμα, ένα μικρό θαύμα. Οι άνθρωποι εργάζονται σε δύσκολες συνθήκες και ζουν με το άγχος της απόκτησης κάποιων χρημάτων για να επιβιώσουν φτωχικά. Είναι αποξενωμένοι, ατομιστές, ανταγωνιστικοί  και  κλεισμένοι στον εαυτό τους

Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ

Οι άνθρωποι  ενδιαφέρονται μόνο για τον εαυτό τους, δεν θέλουν να μοιράζονται τις χαρές ούτε τα  αγαθά. Γι’ αυτό ο Μακροβάλντο ανησυχεί μήπως ανακαλύψουν κι άλλοι τα μανιτάρια. Η παρουσία του οδοκαθαριστή Αμάντιτζι τον γεμίζει φόβο και ανησυχεί μήπως αυτός έχει δει  «τα δικά του»μανιτάρια. Για άλλη μια φορά προβάλλεται η μανία του ανθρώπου να κατέχει τα αγαθά για τον εαυτό του, η μανία της ιδιοκτησίας και η εγωιστική διάθεση. Η σχέση του με τη φύση είναι ιδιοκτησιακή-κτητική.

Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΒΑΛΝΤΟ

Η ψυχή του φωτίζεται, το γκρίζο χρώμα της πόλης χάνεται και μετατρέπεται σε εσωτερικό φως. Ο Μαρκοβάλντο αδιαφορεί για τα καθημερινά προβλήματά του, τη δουλειά, τα επιδόματα διατροφής. Όλα φαίνονται ασήμαντα μπροστά στην ευτυχία του για την εμφάνιση των μανιταριών. Η χαρά τον κάνει να είναι αφηρημένος ακόμα και στη δουλειά του καθώς σκέπτεται τα μανιτάρια.

Η ΦΥΣΗ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

Τα συναισθήματα του Μαρκοβάλντο μετά την ανακάλυψη των μανιταριών δείχνουν πόσο ευεργετική είναι η ζωή στη φύση για την ψυχολογία και τη διάθεση του ανθρώπου. Ακόμη και ένα μικρό ίχνος φύσης (τα μανιτάρια), γαληνεύει την ανθρώπινη ψυχή και φέρνει τη χαρά.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ

Α) Η χαρά του Μαρκοβάλντο στην ανακάλυψη των μανιταριών.

Β) Τα παιδιά του δεν έχουν δει ποτέ μανιτάρια και γι’ αυτό αναγκάζεται να τα περιγράψει ( η ζωή στην πόλη α αποκόπτει τους δεσμούς του ανθρώπου με τη φύση).

ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΒΑΛΝΤΟ

Αρχικά κυριεύεται από χαρά (με την ανακάλυψη). Έπειτα νιώθει τόση ανυπομονησία για την ωρίμανση των μανιταριών, που αδιαφορεί για τη δουλειά του. Έπειτα τον κυριεύει το άγχος και η ανησυχία μήπως τα εντοπίσουν και άλλοι και τα μαζέψουν. Οργίζεται με τον οδοκαθαριστή σκεπτόμενος ότι ίσως του κλέψει τον θησαυρό του. Την ώρα που πάει με την οικογένειά του να μαζέψει τα μανιτάρια  και βλέπει ότι ο Αμάντιτζι ήδη τα μαζεύει, νιώθει οργή, ζήλεια και απογοήτευση ίσως και μίσος. Αμέσως μετά όμως αλλάζει διάθεση και προσκαλεί γενναιόδωρα όλο τον κόσμο για να μαζέψει κι αυτός. Εδώ κυριαρχεί ο αλτρουισμός. Το απόσπασμα κλείνει με την οργή προς τον Αμάντιτζι στο νοσοκομείο.

Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΞΑΦΝΙΚΗΣ ΓΕΝΝΑΙΟΔΩΡΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΒΑΛΝΤΟ

Αφού δεν μπορούσε  να  κρατήσει όλα τα μανιτάρια για τον εαυτό του και ο οδοκαθαριστής προσκαλούσε κι άλλους να τα μαζέψουν, έκρινε ότι θα ήταν καλύτερο να τους προσκαλέσει αυτός. Ίσως ένιωθε τύψεις για την προηγούμενη εγωιστική στάση του. Μπορεί επίσης η φύση που ζωντάνεψε στην πόλη με τα μανιτάρια, να τον έκανε ξανά ευαίσθητο και γενναιόδωρο. Του επανέφερε  δηλαδή την ανάγκη να μοιραστεί με άλλους τα αγαθά.

ΕΛΑΤΕ ΝΑ ΤΑ ΦΑΜΕ ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ

Η φράση δηλώνει την επιθυμία των ανθρώπων που ζουν συγκεντρωμένοι αλλά αποξενωμένοι στις πόλεις να ξαναγυρίσουν σε ένα πιο παραδοσιακό τρόπο ζωής να ξαναέρθουν σε επαφή μεταξύ τους και να δημιουργήσουν ξανά ανθρώπινες σχέσεις. Όμως αυτό δεν πραγματοποιείται. Φαίνεται ότι οι άνθρωποι στην πόλη έχουν μπει οριστικά σε μοναχικό δρόμο. Όπως έλεγε ο Αντώνης Σαμαράκης: «Ποτέ άλλοτε οι στέγες των σπιτιών δεν ήταν τόσο κοντά η μια στην άλλη, κι όμως ποτέ άλλοτε οι ψυχές των ανθρώπων δεν ήταν τόσο μακριά η μια από την άλλη»

ΚΩΜΙΚΟ ΤΕΛΟΣ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ

Το διήγημα κλείνει με τρόπο κωμικό, καθώς όλοι όσοι μάζεψαν μανιτάρια κατέληξαν στο νοσοκομείο για πλύση στομάχου ( ήταν δηλητηριασμένα). Το τέλος συμβολίζει την διάψευση της ελπίδας  ότι μπορεί να αλλάξει ζωή ο άνθρωπος της μεγαλούπολης και να ζωντανέψει τη φύση στη ζωή του.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΜΑΡΙΑ IΟΡΔΑΝΙΔΟΥ  

Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας

         Η αστική καθημερινότητα της σύγχρονης εποχής μέσα στην οποία κυριαρχούν το τσιμέντο και οι πολυκατοικίες είναι το θέμα με το οποίο ασχολήθηκε η Μαρία Ιορδανίδου στο τελευταίο της πεζογράφημα Η αυλή μας (1981). Το παρακάτω απόσπασμα προέρχεται από την αρχή του βιβλίου και είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό. Η ηλικιωμένη Κωνσταντινουπολίτισσα συγγραφέας ζει πια σε πολυκατοικία, όπου βιώνει όλα τα προβλήματα της κοινής ζωής, τις ενοχλήσεις από τα άλλα διαμερίσματα και την ψυχική αποξένωση των ενοίκων.

Ζούμε στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας.
Κι εγώ τώρα κάθουμαι σε πολυκατοικία. Έχω ένα εσωτερικό δυάρι στον τρίτο όροφο. Εσωτερικά τα λένε τώρα τα διαμερίσματα που δε βλέπουν στο δρόμο αλλά στην αυλή. Μα και η αυλή πια δε λέγεται αυλή αλλά ακάλυπτος χώρος.
Στις περισσότερες απ’ αυτές τις πολυκατοικίες, που χτίζονται η μια ύστερα απ’ την άλλη, σπάνια θα δεις παράθυρο. Είναι όλο μπαλκονόπορτες και βγαίνουν σ’ ένα μπαλκόνι που ζώνει την πολυκατοικία ένα γύρο και θυμίζει κατάστρωμα βαποριού. Έτσι λοιπόν, μπαλκονόπορτα και κάμαρα, και η κάθε κάμαρα μοιάζει διάδρομος. Πώς επιπλώνεται, πώς κατοικείται αυτός ο χώρος, δεν έχεις ανάγκη να το σκεφτείς εσύ. Το αποφάσισε προκαταβολικά ο αρχιτέκτονας. Σου έβαλε την πρίζα για την τηλεόραση εκεί που πρέπει να την τοποθετήσεις, σου έβαλε τις απλίκες* εκεί που θα μπει το «καθιστικό», δηλαδή ο καναπές, το χαμηλό τραπέζι και οι δυο τεράστιες πολυθρόνες της μόδας.
Δεν υπάρχει κατάλληλη γωνιά για να εγκαταστήσει η νοικοκυρά την «κόχη» της. Εκεί που θα κουρνιάσει* να πιει το καφεδάκι της, να πάρει τη γάτα στην αγκαλιά της, και να αφουγκραστεί* την ανάσα του σπιτιού της. Ίσως γι’ αυτό η σημερινή γυναίκα δεν αγαπά το σπίτι της. Ξένο πράμα. Όλα τυποποιημένα, όλα προμελετημένα.* Η απόσταση που μπορείς να απλώσεις το πόδι σου και το χέρι σου. Πόσο πρέπει να σκύψεις το κεφάλι σου όταν σηκώνεσαι όρθιος μέσα στην μπανιέρα, έτσι που να μην κουτουλήσεις στο σώμα του καλοριφέρ που κρέμεται στον τοίχο.

Αλλάζουν οι καιροί, αλλάζουν και οι άνθρωποι. Μέσα στις πολυκατοικίες οι άνθρωποι γίνανε αγγλοπρεπείς.* Βλέπεις κάποιον στη σκάλα ή στο ασανσέρ και δε σε χαιρετά. Στέκεται μπροστά σου σαν κολόνα πάγου, φοβάσαι να τον χαιρετήσεις κι εσύ. Δεν ξέρεις καλά καλά συγκάτοικος είναι ή ξένος. Έχασαν οι Ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους.
Τα μούτρα των συγκατοίκων μου ας μην τα ξέρω. Ξέρω όμως τη φωνή τους, το βήχα τους. Ξέρω της διπλανής μου τον αναστεναγμό και το βογκητό. Βογκά τα βράδια όταν πέφτει στο κρεβάτι της, βογκά και τη νύχτα. Φαίνεται πως έχει άλατα στις κλειδώσεις της και πονεί. Κάθε πρωί στις έξι ακούω το ξυπνητήρι της. Όλα αυτά ακούονται γιατί το κρεβάτι της είναι δίπλα στο δικό μου και μας χωρίζει ένας τοίχος.
Από το λουτροκαμπινέ συνορεύω με το διαμέρισμα που η πόρτα του είναι απέναντι στην πόρτα του δικού μου διαμερίσματος.
Εκεί πάλι ακούς σπαραχτικές φωνές παιδιού. Κάθε πρωί η μητέρα του προσπαθεί να το ντύσει, εκείνο, αγουροξυπνημένο, αμύνεται, και φαίνεται πως το δέρνει.
– Κυρία μου, φωνάζω εγώ από το παράθυρο του μπάνιου, αφήστε το παιδί να ηρεμήσει. Είναι σε ηλικία που πρέπει να μάθει να ντύνεται μόνο του.
– Τι λες, κυρά μου; φωνάζει έξαλλη από μέσα η μητέρα. Εγώ πρέπει στις οχτώ να είμαι στη δουλειά μου. Ήρθε και το αυτοκίνητο του σχολείου να την πάρει, δεν το ακούτε στο δρόμο που κορνάρει;
Πραγματικά, από το δρόμο ακούγεται το μπικ-μπικ του αυτοκινήτου. Δε μίλησα. Ήξερα από την Παναγιώτα την καθαρίστρια πως η μητέρα και ο πατέρας ήταν τραπεζικοί υπάλληλοι.
Λίγες ώρες ησυχία, και το μεσημέρι πάλι φωνές παιδιού. Το αυτοκίνητο του σχολείου έφτασε, όμως η μητέρα άργησε, και ο σωφέρ δεν μπορεί ν’ αφήσει το παιδί στο πεζοδρόμιο. Το παίρνει μαζί του και ξεκινά. Το παιδί από μέσα ωρύεται.*
Για κανένα μήνα ησύχασα όταν το αντρόγυνο πήρε την άδειά του την καλοκαιρινή. Ξεκίνησαν οι δυο με τ’ αυτοκίνητό τους για το εξωτερικό και το κοριτσάκι το άφησαν στη γιαγιά του που έμενε στο Χαϊδάρι. Μια μέρα, από τις φωνές του παιδιού και της μητέρας, κατάλαβα πως η άδεια τελείωσε. Γύρισαν πίσω. Ακούω ένα βράδυ σπαραχτικές φωνές παιδιού, φωνές πόνου.
– Φά’ το! φά’ το είπα! Δεν το τρως;
Σε λίγο η σπαραχτική φωνή πάλι.
– Άνοιξε το στόμα σου! Θα σε μπατσίσω!
Και πάλι η φωνή.
Δε βάσταξα. Πετιέμαι έξω, μ’ αρπάζει η Νέλλη,* με τραβοκοπά.
– Πού πας;
– Πάω να πιάσω την πόρτα τους με τις κλοτσιές. Άσε με.
– Τρελάθηκες;
Ναι, πραγματικά τρελάθηκα. Σκέφτομαι σε ποιον ν’ αποταθώ.* Στην Αστυνομία; Σε κανένα σύλλογο; Φωνάζω την Παναγιώτα και τη ρωτώ τι συμβαίνει.
– Το παιδάκι από τον καιρό που γύρισαν πίσω δεν τρώει τίποτα. Έγινε πετσί και κόκαλο. Το κακόμαθε η γιαγιά του φαίνεται.
Οι Γάλλοι λένε: Les enfants, quand ils sont petits, ils nous aiment. Quand ils grandissent, ils nous jugent, et parfois ils nous pardonnent, Τα παιδιά, όταν είναι μικρά μας αγαπάνε, όταν μεγαλώνουν μας κρίνουνε, και καμιά φορά μάς συγχωρούνε.
Αυτή η μικρούλα, φαίνεται, μεγάλωσε πριν από την ώρα της, έκρινε τη μητέρα της και δεν τη συγχώρεσε ούτε για το ξύλο ούτε για την εγκατάλειψη. Την εκδικείται, πώς αλλιώς μπορεί να την εκδικηθεί. Έχουν την αξιοπρέπειά τους και τα παιδιά.
Η ζωή μου μέσα σ’ αυτή την πολυκατοικία είχε καταντήσει αφόρητη. Ευτυχώς όμως η οικογένεια αγόρασε δικό της διαμέρισμα και μετακόμισε. Το διαμέρισμα ξανανοικιάστηκε πολύ γρήγορα. Το έπιασε ένας εργένης και ησυχάσαμε

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 14 Δεκεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

15. Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί (ερωτήσεις και απαντήσεις)

Τι σημαίνουν οι όροι «Ιμπεριαλισμός» και «Αποικιοκρατία»

 Ιμπεριαλισμός = η επεκτατική πολιτική των ισχυρών κρατών που έχει στόχο την εκμετάλλευση των αδύναμων και την απόκτηση περισσότερης δύναμης.

• Αποικιοκρατία = η αναζήτηση και κατάκτηση από τα ισχυρά ευρωπαϊκά κράτη εδαφών εκτός Ευρώπης για εκμετάλλευση.

Ποια ήταν τα κύρια αίτια της αποικιοκρατίας;

• Η ανάγκη των εκβιομηχανισμένων κρατών της Ευρώπης για εύρεση νέων αγορών για τα βιομηχανικά προϊόντα τους, πρώτων υλών, καυσίμων, νέων περιοχών για επένδυση των κεφαλαίων τους.
• Η απόκτηση αποικιών, εμπορικών σταθμών και βάσεων και η ενίσχυση του  εθνικού γοήτρου.

Ποιες κοινωνικές ομάδες αποτέλεσαν τη  βάση της αποικιοκρατίας;

• Η αστική τάξη.
• Τα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα.

Ποιοι ήταν οι πρωτοπόροι της αποικιοκρατίας;

• Οι εξερευνητές: αναζητούσαν γνώσεις και ανακάλυπταν συχνά νέες περιοχές.
• Οι ιεραπόστολοι: διέδιδαν το χριστιανισμό.
• Οι έμποροι: αναζητούσαν νέες αγορές.

Ποιες ήταν οι  μέθοδοι αποικιοκρατικής πολιτικής;

• Η κατάκτηση εδαφών και η καθυπόταξη των κατοίκων τους.
• Η οικονομική διείσδυση.

Η αποικιακή εξάπλωση: ποιες χώρες ήταν αποικιοκρατικές δυνάμεις και ποιες  περιοχές ήταν αποικιοκρατούμενες;

Αποικιοκρατικές δυνάμεις:

Μ. Βρετανία, Γαλλία, Βέλγιο, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, Ολλανδία, Γερμανία, Ρωσία.

Αποικιοκρατούμενες περιοχές:

Καναδάς, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Ασία, Αφρική.

Ποια ήταν τα  αποτελέσματα της αποικιοκρατίας;

Για τις αποικίες:

• Ο πλούτος τους λεηλατήθηκε.
• Οι λαοί τους αντιμετωπίστηκαν ως κατώτεροι.
• Οι πολιτισμοί τους υποτιμήθηκαν.
• Οι αποικιοκράτες έφεραν στις αποικίες τα στοιχεία των πολιτισμών τους.

Για τα αποικιοκρατικά κράτη και τους λαούς τους:

• Οδηγήθηκαν στην πολιτισμική αλαζονεία.
• Οξύνθηκε ο μεταξύ τους ανταγωνισμός.

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 14 Δεκεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

13. Κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της βιομηχανικής επανάστασης (ερωτήσεις και απαντήσεις)

Μετανάστευση – Αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος

Η παιδική εργασία

Οι αγώνες για το δικαίωμα ψήφου για τις γυναίκες

Ποιες πληθυσμιακές μεταβολές έγιναν; (ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ)

• Εσωτερική μετανάστευση: με κατεύθυνση προς τις βιομηχανικές πόλεις.
• Εξωτερική μετανάστευση: με κατεύθυνση προς ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία.

Πώς διαμορφώθηκαν οι κοινωνικές τάξεις μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση και  ποιοι κοινωνικοί μετασχηματισμοί σημειώθηκαν; (ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ)

Οι αριστοκράτες:

• Πανίσχυροι σε περιοχές, όπου οι κοινωνικές δομές δεν άλλαξαν.
• Κράτησαν διπλή στάση σε περιοχές, όπου επικράτησε η βιομηχανική επανάσταση: (α) στην Αγγλία άρχισαν να ασχολούνται με επιχειρήσεις καπιταλιστικού χαρακτήρα, (β) στη Γαλλία, αντίθετα, δεν έδειξαν ενδιαφέρον για νέου τύπου δραστηριότητες.

Οι αστοί:

Ήταν η κυρίαρχη πλέον τάξη και διακρινόταν:

• σε μεγαλοαστούς: βιομήχανοι, μεγαλέμποροι, τραπεζίτες,
• σε μεσοαστούς: βιοτέχνες, ελεύθεροι επαγγελματίες,
• σε μικροαστούς: δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι.

Οι αγρότες:

Ζούσαν κάτω από ασταθείς συνθήκες και πολλοί μετανάστευσαν.

Οι εργάτες:

Ζούσαν σε άθλιες συνθήκες, καθώς εργάζονταν 12 έως 16 ώρες καθημερινά, χωρίς ημέρα ανάπαυσης και έπαιρναν πολύ χαμηλούς μισθούς.

Ποιες σοσιαλιστικές θεωρίες αναπτύχθηκαν;

Ουτοπικός σοσιαλισμός:

Πρόβαλε μια εξιδανικευμένη μορφή κοινωνίας και εκφράστηκε από τους πρώτους σοσιαλιστές (Σαιν Σιμόν, Φουριέ, Όουεν, Μπλαν).

Μαρξισμός:

Πρόβαλε την άποψη ότι κύρια αιτία της κοινωνικής αδικίας ήταν το γεγονός ότι ολιγάριθμοι αστοί ήταν ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής και έθεσε ως στόχο τη δημιουργία μιας αταξικής κοινωνίας, όπου δεν θα υπήρχε εκμετάλλευση. Διαμορφώθηκε από τους Γερμανούς Καρλ Μαρξ και Φριντριχ Έγκελς, που το 1848 δημοσίευσαν το Κομμουνιστικό Μανιφέστο.

Ποια είναι τα πρώτα βήματα για την  ανάπτυξη του συνδικαλισμού;

• Μετά το 1830 οι εργάτες άρχισαν να διεκδικούν οργανωμένα την ικανοποίηση των αιτημάτων τους, όπως ήταν η οκτάωρη εργασία.
• Το 1838 η αγγλική Ένωση Εργατών δημοσίευσε τη Χάρτα του Λαού με  πολιτικά αιτήματα, όπως τη θέσπιση καθολικής ψηφοφορίας.
• Την 1^η Μαϊου του 1886 μία εργατική απεργία στο Σικάγο των ΗΠΑ με αίτημα τη καθιέρωση της οκτάωρης εργασίας πνίγηκε στο αίμα. Από το 1890 η Πρωτομαγιά γιορτάζεται ως παγκόσμια ημέρα εργατών.
•  Στα τέλη του 19^ου αι. το εργατικό κίνημα είχε σημειώσει κάποιες επιτυχίες:

μείωση των ωρών εργασίας σε δέκα,

δημιουργία ταμείων ασφάλισης,

υπογραφή συλλογικών συμβάσεων εργασίας με τους εργοδότες.

Πότε έγινε η  πολιτική οργάνωση των εργατών;

• Το 1864 ιδρύθηκε η πρώτη Διεθνής Ένωση Εργατών (πρώτη Διεθνής)
• To 1889 στο Παρίσι ιδρύθηκε η δεύτερη Διεθνής με τη συμμετοχή μόνο πολιτικών κομμάτων που δέχονταν το μαρξισμό.
• Τα επόμενα χρόνια δημιουργήθηκαν σε διάφορες χώρες σοσιαλιστικά και εργατικά κόμματα με μετριοπαθή ή επαναστατικό χαρακτήρα.

Από πού  ξεκίνησε  το κίνημα για τη χειραφέτηση της γυναίκας;

Το 1903 η Αγγλίδα Πάνκχορστ ίδρυσε την Κοινωνική και Πολιτική Ένωση Γυναικών που μαχόταν για την παραχώρηση πολιτικών δικαιωμάτων στις γυναίκες,.

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 10 Δεκεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ 5: Ο πλούτος της αττικής γης

Κείμενο- Μετάφραση

© Ελληνικός Πολιτισμός –  Γιάννης Παπαθανασίου-Κατερίνα Πρανδέκου

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ

Παραγωγή ουσιαστικών

Παραγωγή ουσιαστικών από ουσιαστικά (β′ μέρος)

 Παρώνυμα – Εθνικά – Πατρωνυμικά – Γονεωνυμικά

ΠΗΓΗ:http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2244/Archaia-Elliniki-Glossa_A-Gymnasiou_html-empl/index05.html

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

1. Οριστική ενεστώτα ρήματος εἰμί

ἐγώ                                       εἰμί
σύ                                        εἶ
(οὗτος, αὕτη, τοῦτο)        ἐστί(ν)
ἡμεῖς                                  ἐσμέν
ὑμεῖς                                  ἐστέ
(οὗτοι, αὗται, ταῦτα)      εἰσί(ν) 

2. Οριστική ενεστώτα και μέλλοντα ενεργητικής φωνής βαρύτονων ρημάτων

Ποια ρήματα λέγονται βαρύτονα;

Βαρύτονα λέγονται τα ρήματα που δεν τονίζονται στη λήγουσα, π.χ. λύω, νομίζω, διώκω

Τι είναι το θέμα;

Θέμα είναι το αμετάβλητο μέρος μια κλιτής λέξης, δηλαδή το μέρος εκείνο που δεν αλλάζει μορφή, όταν κλίνεται μια λέξη, π.χ. λύ-ω, λύ-εις, λύ-ει

Τι είναι ο χαρακτήρας;

Χαρακτήρας είναι το τελευταίο γράμμα του θέματος, π.χ.

1) Έχουμε το ρήμα λύω. Αφαιρώντας την κατάληξη –ω μένει το θέμα λυ–

Το τελευταίο γράμμα του θέματος, δηλ. το –υ-, είναι ο χαρακτήρας.

2) Έχουμε το ρήμα διώκω. Αφαιρώντας την κατάληξη –ω μένει το θέμα διωκ–

Το τελευταίο γράμμα του θέματος, δηλ. το –κ-, είναι ο χαρακτήρας.

Ποιο ρήμα λέγεται φωνηεντόληκτο και ποιο συμφωνόληκτο;

Αν ο χαρακτήρας είναι φωνήεν τότε το ρήμα λέγεται φωνηεντόληκτο.

Αν ο χαρακτήρας είναι σύμφωνο τότε το ρήμα λέγεται συμφωνόληκτο.

Για παράδειγμα:στρατεύω » θέμα = στρατευ- χαρακτήρας = -υ- » φωνηεντόληκτο

γράφω » θέμα = γραφ- χαρακτήρας –φ- » συμφωνόληκτο

Πώς σχηματίζω τον ενεστώτα;

Για να σχηματίσουμε τον ενεστώτα των βαρύτονων ρημάτων προσθέτουμε στο χρονικό θέμα του ρήματος τις καταλήξεις του ενεστώτα.

λύ-ω
λύ-εις
λύ-ει
λύ-ομεν
λύ-ετε
λύ-ουσιν

Πώς σχηματίζουμε τον μέλλοντα;

Για να σχηματίσουμε τον μέλλοντα των φωνηεντόληκτων ρημάτων, (δηλαδή των ρημάτων που έχουν χαρακτήρα φωνήεν)
α. παίρνουμε το ρήμα όπως το κλίναμε στον ενεστώτα
β. ανάμεσα στο θέμα και στην κατάληξη προσθέτουμε το χαρακτηριστικό γράμμα του μέλλοντα που είναι το –σ– και λέγεται χρονικός χαρακτήρας.

λύ-σ–ω
λύ-σ–εις
λύ-σ–ει
λύ-σ–ομεν
λύ-σ–ετε
λύ-σ–ουσιν

Τι γίνεται με τα ρήματα που είναι αφωνόληκτα;όσα, δηλαδή, έχουν χαρακτήρα:
χειλικό: π, β, φ
ουρανικό: κ, γ, χ
οδοντικό: τ, δ, θ
Ο χαρακτήρας των ρημάτων αυτών με το –σ– του μέλλοντα δίνει διάφορες μεταβολές. Έτσι,

Ο χαρακτήρας (π, β, φ, πτ) των χειλικόληκτων ενώνεται με τον χρονικό χαρακτήρα σ και μετατρέπεται σε ψ:
π, β, φ, πτ,  +  σ = ψ, π.χ.
τρέπω » τρέψω,
τρίβω » τρίψω,
γράφω » γράψω,
βλάπτω » βλάψω

π.χ.

γρά-ψ–ω
γρά-ψ–εις
γρά-ψ–ει
γρά-ψ–ομεν
γρά-ψ–ετε
γρά-ψ–ουσιν

Ο χαρακτήρας (κ, γ, χ ττ, σσ, ζ) των ουρανικόληκτων ενώνεται με τον χρονικό χαρακτήρα σ και μετατρέπεται σε ξ:
κ, γ, χ,  ττ, σσ, ζ  +  σ = ξ,
π.χ.
διώκω » διώξω,
λέγω » λέξω,
ἄρχω » ἄρξω,
φυλάττω » φυλάξω
ἀλαλάζω » ἀλαλάξω

π.χ.

ἄρ-ξ–ω
ἄρ-ξ–εις
ἄρ-ξ–ει
ἄρ-ξ–ομεν
ἄρ-ξ–ετε
ἄρ-ξ–ουσιν

Ο χαρακτήρας (τ, δ, θ, ττ, ζ,) των οδοντικόληκτων αποβάλλεται μπροστά από τον χρονικό χαρακτήρα σ και έτσι μένει μόνο το σ:
τ, δ, θ,  -ζ και -ίζ + σ = σ,»
π.χ.
πείθω » πείσω,
σχίζω » σχίσω
ἁρμόζω » ἁρμόσω

π.χ.

πεί-σ–ω
πεί-σ–εις
πεί-σ–ει
πεί-σ–ομεν
πεί-σ–ετε
πεί-σ–ουσιν

ΠΗΓΗ:https://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/baritona.htm

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 9 Δεκεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΦΩΝΕΣ, ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ, ΣΥΖΥΓΙΕΣ, ΤΑΞΕΙΣ, Α΄ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ

Β1  ΜΕΡΟΣ: ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Σε ποιες κατηγορίες χωρίζονται τα ρήματα σύμφωνα με την κατάληξή τους;

Με τα ρήματα δηλώνουμε τι κάνουμε, π.χ. τρέχω, γελώ,  κοιμάμαι, ντύνομαι,  περιποιούμαι κ.τ.λ.

Παρατηρώντας τα ρήματα διαπιστώνουμε ότι στο α’ ενικό πρόσωπο του ενεστώτα (δηλ. εγώ τώρα…) τελειώνουν σε δύο μόνο καταλήξεις:

στην κατάληξη –ω, π.χ. τρέχω, ζω, αδικώ

στην κατάληξη -μαι, π.χ. φαίνομαι, έρχομαι

Για να μπορούμε, λοιπόν, να τα μελετάμε πιο εύκολα, χωρίζουμε τα ρήματα σε δύο μεγάλες κατηγορίες, ανάλογα με την κατάληξή τους. Τις κατηγορίες αυτές τις ονομάζουμε φωνές. Έτσι,

όσα ρήματα τελειώνουν σε -ω ανήκουν στην ενεργητική φωνή, ενώ όσα ρήματα τελειώνουν σε –μαι ανήκουν στην παθητική φωνή.

ΠΡΟΣΟΧΗ

• Μην μπερδεύουμε τις φωνές με τις διαθέσειςτου ρήματος. Η φωνή αναφέρεται μόνο στο είδος της κατάληξης. Η διάθεση είναι μια ιδιότητα του ρήματος με την οποία φαίνεται αν το υποκείμενο ενεργεί ή δέχεται μια ενέργεια ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.

• Πολλά ρήματα τα συναντάμε και στις δυο φωνές, π.χ. γράφω – γράφομαι, μιλώ – μιλιέμαι.
• Υπάρχουν ρήματα που τα συναντάμε μόνο στην ενεργητική φωνή, π.χ. ζω, ξυπνώ, τρέχω
• Υπάρχουν ρήματα που τα συναντάμε μόνο στην παθητική φωνή, π.χ. έρχομαι, φαίνομαι. Τα ρήματα που έχουν μόνο παθητική φωνή ονομάζονται αποθετικά.
• Η ενεργητική και η παθητική φωνή δεν ταυτίζονται πάντα με τη σημασία των ρημάτων. π.χ. σκέφτομαι: παθητική φωνή, ενεργητική σημασία.
• Αν μας δοθεί ένας τύπος του ρήματος που δεν είναι στο α’ ενικό του ενεστώτα, τότε εμείς, για να καταλάβουμε σε ποια φωνή ανήκει, θα το μεταφέρουμε στο α’ ενικό του ενεστώτα, δηλαδή στο εγώ και τώρα, π.χ.

ΠΗΓΗ

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos

Β2 ΜΕΡΟΣ: ΣΥΖΥΓΙΕΣ

Συζυγία: κατηγορία ρημάτων

Σε ποιες  μικρότερες κατηγορίες χωρίζονται τα ρήματα  σύμφωνα με τον τονισμό τους;

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Μελετώντας τα παραδείγματα διαπιστώνουμε ότι τα ρήματα της ενεργητικής φωνής δεν τονίζονται όλα στην ίδια συλλαβή. Άλλα τονίζονται στην παραλήγουσα, (α’ στήλη) ενώ άλλα  τονίζονται στη λήγουσα (β’ στήλη). Από τα ρήματα της παθητικής φωνής άλλα τελειώνουν σε -όμαι και τονίζονται στην προπαραλήγουσα  κι άλλα τελειώνουν σε -ιέμαι ή -ούμαι ή -άμαι και τονίζονται στην παραλήγουσα. Γι’ αυτό τα ρήματα  χωρίζονται ανάλογα με τον τονισμό τους κατά την κλίση τους σε δύο συζυγίες την πρώτη συζυγία και τη δεύτερη συζυγία.

ΠΡΩΤΗ ΣΥΖΥΓΙΑ: περιλαμβάνει  τα ρήματα που τονίζονται στην παραλήγουσα της ενεργητικής π.χ. τρέχω, παίζω ή στην προπαραλήγουσα  της παθητικής, π.χ. λύνομαι, γράφομαι

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΖΥΓΙΑ: περιλαμβάνει  τα ρήματα που τονίζονται στη λήγουσα της ενεργητικής, π.χ. μιλώ, γελώ (ή στην παραλήγουσα αν είναι σε -άω, μιλάω) και στην παραλήγουσα της παθητικής, π.χ. μιλιέμαι, προσποιούμαι, φοβάμαι.

Ποιες είναι οι τάξεις (μικρότερες κατηγορίες) της Β΄συζυγίας;

Στην α’ τάξη θα ανήκουν εκείνα τα ρήματα της β’ συζυγίας  που κλείνονται στην ενεργητική σε –ώ, -άς, -ά και στην παθητική σε –ιέμαι, -ιέσαι, -ιέται

Στη β’ τάξη θα ανήκουν εκείνα τα ρήματα της β’ συζυγίας που κλείνονται στην ενεργητική σε –ώ, -είς, -εί και στην παθητική σε -ούμαι, -είσαι, είται ή ούμαι/άμαι, -άσαι, -άται

Μελετήστε τον τρόπο κλίσης των ρημάτων της δεύτερης συζυγίας στο βιβλίο της Γραμματικής  της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, σελίδες 84-86 και 88-93 ή στην ψηφιακή του έκδοση στη διεύθυνση:

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A112/621/4006,17975/

ΠΗΓΕΣ:

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α΄Β΄Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko

Γ ΜΕΡΟΣ: ΤΟ Α΄ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ

Τι μέρος του λόγου μπορεί να είναι το α΄συνθετικό;

Μπορεί να είναι:

• ουσιαστικό, π.χ. άνεμος + θύελλα > ανεμοθύελλα
• επίθετο, π.χ. άγριος + λουλούδι > αγριολούλουδο
• ρήμα, π.χ. μπαίνω + βγαίνω > μπαινοβγαίνω
• αριθμητικό, π.χ. δύο + όροφος > διώροφος
• επίρρημα, π.χ. ξανά + βλέπω > ξαναβλέπω
• πρόθεση, π.χ. μετά + αύριο > μεθαύριο
• αντωνυμία, π.χ. αυτό + κολλώ > αυτοκόλλητο

ΠΡΟΣΟΧΗ:

ένας + πλευρά > μονόπλευρος

δύο + όροφος > δι-ώροφος

μετά + αύριο > μεθαύριο

αντί + υπολοχαγός > ανθυπολοχαγός

από + οπλισμός > αφοπλίζω

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΓΛΩΣΣΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 7 Δεκεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

Η εορτή του πατρός μου, Εμμανουήλ Ροϊδης

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΙΔΟΣ

Διήγημα από τον κύκλο των αυτοβιογραφικών έργων του Ροϊδη.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

1^η «Την ερχόμενη Πέμπτην…την τελετήν.»

Η αναμονή της γιορτής του πατέρα  και η διαταγή της μητέρας στον γιο να προσφωνήσει τον πατέρα του.

2^η «Διά να γίνουν….εκπλήξεως»

Οι προετοιμασίες του συγγραφέα και  της μητέρας του για τη γιορτή του πατέρα.

3^η Τέλος πάντων….εξήντα πέντε ημέρας.»

Η ημέρα της γιορτής καταλήγει σε κωμική φάρσα.

ΠΗΓΗ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ  – ΘΕΜΑ

Πηγή έμπνευσης είναι το παλιό μοντέλο αγωγής των παιδιών, ιδιαίτερα όσων ανήκαν στη μεγαλοαστική τάξη που προϋπέθετε τον σεβασμό αλλά  όχι την πραγματική επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας. Κάτι τέτοιο δεν είναι υγιές, γιατί η αγάπη και ο σεβασμός δεν εκβιάζονται.  Το συγκεκριμένο θέμα είναι η γιορτή του πατέρα.

ΤΙΤΛΟΣ

Δίνει την περίσταση με αφορμή την οποία ξετυλίγεται η υπόθεση του διηγήματος. Η τυπικότητα του τίτλου δείχνει τον τρόμο του παιδιού όχι για τη γιορτή αλλά για το τυπικό που την περιβάλλει.

ΣΧΕΣΕΙΣ ΓΟΝΙΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ

Υπάρχει έλλειψη πραγματικής επαφής, επιβάλλονται αυστηροί κανόνες συμπεριφοράς στα παιδιά και η στάση των  γονιών είναι πολύ αυστηρή καθώς δίνουν διαρκώς διαταγές, κάνουν επιπλήξεις και φέρονται με βία (ξύλο).

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ

ΠΑΤΕΡΑΣ: Άνθρωπος σοβαρός, λιγομίλητος, αυστηρός. Η γυναίκα και ο γιος του πρέπει να του δείχνουν σεβασμό και να είναι τυπικοί μπροστά του. Δεν έχει εγκάρδιες και θερμές σχέσεις με το παιδί του αλλά ο φόβος και η προσποιητή ευγένεια χαρακτήριζε τις σχέσεις τους. Ο ίδιος απαιτούσε τις τελετές και τις τιμητικές προσφωνήσεις. Φαίνεται σκληρός και απαξιωτικός απέναντι στο παιδί του και δεν εκτιμά το ότι του πρασέφερε  το λουλούδι, αλλά το μούντζωσε  για την απροσεξία του.

ΜΗΤΕΡΑ: Είναι τυπολάτρης  και γι’ αυτό θέλει τη μέρα της γιορτής να τηρηθούν τα τυπικά μιας επίσημης τελετής. Είναι αυστηρή με το παιδί της και δεν του αφήνει περιθώρια επιλογών, αλλά του επιβάλλει με κάθε λεπτομέρεια τον τρόπο συμπεριφοράς του, ενώ το επιπλήττει και το χτυπάει όταν δεν εκτελεί σωστά τις διαταγές της. Δείχνει σεβασμό στον άνδρα της αλλά με τρόπο τυπικό και υποτακτικό, σαν να υπάρχει απόσταση μεταξύ τους.

ΠΑΙΔΙ: Είναι ένα συνηθισμένο παιδί που δεν του αρέσουν οι τυπικότητες, του φαίνονται ανόητες, γελοίες και ψεύτικες οι «στημένες «τελετές. Όπως όλα τα παιδιά, έχει αμεσότητα, ευθύτητα, απλοϊκότητα και δεν υποκρίνεται. Είναι όμως υπάκουο και υποταγμένο στις επιθυμίες των γονιών του. Φοβάται τον πατέρα του και δέχεται χωρίς διαμαρτυρία τις επιπλήξεις και το ξύλο από τη μητέρα του.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΟΥ

Βαρεμάρα, φόβος, άγχος, αδιαφορία, ειρωνική διάθεση, απαξίωση.

ΣΧΕΣΗ ΑΦΗΓΗΤΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΩΝ

Η σχέση αυτή χαρακτηρίζεται από την τυπικότητα, την υποκρισία, την αυστηρότητα, τον φόβο, το ψεύτικο κλίμα αγάπης και οικογενειακής θαλπωρής, τον προσποιητό σεβασμό και την ψεύτικη εκτίμηση.

ΚΩΜΙΚΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

Το γέλιο προκαλείται  με δύο τρόπους: α)με τη χρήση της γλώσσας ( καθαρεύουσα, στομφώδεις εκφράσεις κλπ. ) και β) με τα γεγονότα που περιγράφονται ( το περιστατικό στο ανθοπωλείο και άλλα).

ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ

Η υποκρισία υπάρχει σε όλο το διήγημα , αλλά κορυφώνεται στην τελευταία ενότητα όπου το παιδί τη μέρα της γιορτής δίνει  την παράσταση για την οποία είχε κάνει τόσες πρόβες και ο πατέρας προσποιείται τον έκπληκτο για την τελετή την οποία ήξερε και περίμενε.

ΕΙΡΩΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΣΑΡΚΑΣΜΟΣ

Η ειρωνεία υπάρχει παντού διάσπαρτη. Ο αφηγητής ειρωνεύεται την ψεύτικη τελετή, τη σπουδαιότητα της γιορτής του πατέρα, την προσφώνηση, τις προετοιμασίες, τη μεγαλομανία και τη ματαιοδοξία (=επιδίωξη μάταιης δόξας), την υποκριτική έκπληξη του πατέρα στα δώρα. της μητέρας.

Αυτοσαρκασμός ( ο αφηγητής ειρωνεύεται τον εαυτό του) υπάρχει σε πολλά σημεία.  Ο αφηγητής εκδηλώνει την άγνοιά του για τις τελετές, την πιθανότητα να τα κάνει θάλασσα, την ανικανότητά του να γράψει καλλιγραφικά, την  εξωτερική του εμφάνιση και τη γενικότερη αδεξιότητά του που οδήγησε στη μούντζα και τη σφαλιάρα.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ

Πρωτοπρόσωπος αφηγητής που συμμετέχει ως ήρωας στην ιστορία. Είναι το παιδί που  διηγείται μια ιστορία από τα παιδικά του χρόνια.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ

Αφήγηση (πρωτοπρόσωπη).Κυριαρχεί στο διήγημα, καθώς το παιδί αφηγείται τα γεγονότα που συμβαίνουν σπίτι του.

Διάλογος. Ελάχιστα δείγματα  διαλόγου υπάρχουν. Για παράδειγμα,  «Πώς! Είναι σήμερον η εορτή μου! Εγήρασα ακόμη έναν χρόνον…»

Περιγραφή. «Το απόγευμα υπήγαμε εις την Αγία Ειρήνη…δια μίαν και εξήντα πέντε» Αισθητοποιούνται τα γεγονότα στο ανθοπωλείο και άλλα περιστατικά.

Εσωτερικός μονόλογος. Για παράδειγμα, «Έπρεπεν άρα να σταθώ…τα κόκκινα γένια του πατρός μου;». Ζωντανεύει τις σκέψεις του παιδιού.

ΓΛΩΣΣΑ

Αν και ο συγγραφέας ήταν δημοτικιστής, γράφει στην καθαρεύουσα με στόχο να σατιρίσει τόσο τις τυπικές σχέσεις των μελών μιας μεγαλοαστικής οικογένειας, όσο και την ίδια την καθαρεύουσα, ως γλώσσα ανεπαρκή να εκφράσει τον συναισθηματικό κόσμο των ανθρώπων. Γενικά η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι λιτή και ακριβής με έντονη την ειρωνεία.

ΥΦΟΣ

Ειρωνικό, σατιρικό και επιτηδευμένο (φτιαχτό, ψεύτικο) με χρήση πομπωδών εκφράσεων για να επιτευχθεί το χιούμορ και η σάτιρα

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ

Μεταφορές, π.χ. «απελέκητες ελληνικούρες»

Παρομοιώσεις, πχ. «ως ήσαν ψάρια»

Υπερβολή, π.χ. «μου το ενθυμίζει δέκα φορές τουλάχιστον την ημέραν..»

Εικόνες, π.χ.  το επεισόδιο στο ανθοπωλείο.

Ειρωνεία για π.χ. Δεν ηξιώθην ποτέ να λάβω βραβείον καλλιγραφίας…»

Κλιμάκωση, π.χ. «Ο ανθοπώλης ήτο άνθρωπος με ολίγην υπομονήν  και ολιγοτέραν ανατροφήν»

Αντίθεση, π.χ. «ανέτειλεν  η επίσημος ημέρα…πριν φέξει.»

Ασύνδετο, π.χ. «Ενύσταζα, εκρύωνα, έσταζεν η μύτη μου»

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΡΟΪΔΗ

Ο Εμμανουήλ Ροΐδης γεννήθηκε στη Σύρo, από οικογένεια εύπορη, το 1836. Από έξι ως δεκατριών χρόνων έζησε στην Γένοβα. Ύστερα γύρισε στην Σύρo, όπου ακολούθησε κανονικά σχολικά μαθήματα. Ως οικότροφος σε Λύκειο, ξενυχτάει κρυφά διαβάζοντας άπληστα  μυθιστορήματα. Από τότε πρωτοφανερώθηκε σε αυτόν και η συγγραφική διάθεση. Από τα 1855, παιδί σχεδόν ζει στην Γερμανία, στην Ρουμανία και στην Αίγυπτο. Στα είκοσι επτά του χρόνια, έρχεται να εγκατασταθεί οριστικά στην Αθήνα με  το κοσμοπολιτικό στοιχείο μέσα στην ζωή του. Φιλαναγνώστης, φιλότεχνος, μοιράζει τις ώρες του ανάμεσα στις βιβλιοθήκες,  στα μουσεία και στις συναυλίες. Δύο αλλεπάλληλα ατυχήματα έρχονται: ακοή του ελαττώνεται σε βαθμό να δυσκολεύει την κοσμική του ζωή, και μια σειρά από κακές επιχειρήσεις τον καταστρέφει οικονομικά. Το διάβασμα, που έγινε πια μοναδική χαρά της ζωής του. Πέθανε στην Αθήνα, στις 7 Ιανουαρίου 1904.

Το γνωστότερο έργο του είναι  «Η Πάπισσα Ιωάννα» . Η υπόθεση του έργου είναι ένας θρύλος του 9ου αι. αρκετά διαδεδομένος στην Ευρώπη, για μια γυναίκα που κατάφερε να ανέλθει στον παπικό θρόνο, έμεινε έγκυος και γέννησε κατά τη διάρκεια μιας λιτανείας, οπότε και πέθανε. Έγραψε πολλά  διηγήματα που διαδραματίζονται στην Αθήνα και στην Ερμούπολη και στηρίζονται κυρίως σε προσωπικά του βιώματα. Είναι εμφανής σε όλα η κριτική του διάθεση εναντίον της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας. Χαρακτηριστικό είναι ότι πολλά έχουν ήρωες ζώα: η σύγκριση των ζώων με τον άνθρωπο είναι αρνητική εις βάρος του δευτέρου.

ΠΗΓΗ : https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%85%CE%AE%CE%BB_%CE%A1%CE%BF%CE%90%CE%B4%CE%B7%CF%82

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 4 Δεκεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

12. Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης

Εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τον 17^ο και τον 18^ο αι.

Οικονομικές μεταβολές

Στη διάρκεια του 18^ου αιώνα στην Ευρώπη σημειώθηκαν:

• θεαματική αύξηση του πληθυσμού.
• μεταβολές στην αγροτική οικονομία (αγροτική επανάσταση).
• ανάπτυξη του εμπορίου (Ευρώπη à Αφρική à Αμερική à Ευρώπη = τριγωνικό εμπόριο) και συσσώρευση κεφαλαίων.
• μεταβολές στην παραγωγική διαδικασία à εκβιομηχάνιση (α΄ φάση βιομηχανικής επανάστασης: 1750 – 1780 στη Μ. Βρετανία)

Κοινωνικές μεταβολές

• Αριστοκράτες: προσπαθούν να διαφυλάξουν τα προνόμιά τους.
• Αστική τάξη: ενισχύει διαρκώς τη θέση της.
• Αγρότες και ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα: ζουν σε άθλιες συνθήκες.

Πολιτική κατάσταση

• Ευρώπη: απόλυτη μοναρχία.
• Μ. Βρετανία: πολιτικά δικαιώματα για τις οικονομικά ισχυρές τάξεις ως αποτέλεσμα της ένδοξης επανάστασης του 1688.

Πνευματικές εξελίξεις

Πρόοδος των φυσικών επιστημών – Πρωτοπόροι:

• Φράνσις Μπέικον: κάθε επιστημονική θέση πρέπει να επαληθεύεται με πείραμα.
• Ρενέ Ντεκάρτ: η συστηματική αμφιβολία οδηγεί στην αληθινή γνώση.
• Τζον Λοκ: Οι άνθρωποι έχουν απαραβίαστα φυσικά δικαιώματα.

Ισαάκ Νεύτων: νόμος της παγκόσμιας έλξης – το σύμπαν λειτουργεί με βάση φυσικούς νόμους

Το φαινόμενο βιομηχανική επανάσταση

1. Πού και πότε δημιουργήθηκαν οι πρώτες βιομηχανίες;

Οι πρώτες βιομηχανίες δημιουργήθηκαν στη Μεγάλη Βρετανία γύρω στα 1750-1780. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε εκβιομηχάνιση.

2. Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της εκβιομηχάνισης;

A. Η εκτεταμένη χρήση νέων τεχνικών μέσων με επακόλουθα:

• τον περιορισμό της χειρωνακτικής εργασίας,
• την  αύξηση της παραγωγής,
• τη μείωση του κόστους των προϊόντων.

Β. Η αξιοποίηση νέων μορφών ενέργειας – κυρίως του άνθρακα.

Γ. Η εφαρμογή καινοτομιών στη μεταλλουργία.

Δ. Η συγκέντρωση των εργαζομένων στα εργοστάσια.

Ε. Οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης.

3. Ποιοι ήταν οι κύριοι πόλοι  της βιομηχανικής ανάπτυξης;

Η  υφαντουργία και η μεταλλουργία.

Η εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης

4. Πού εξαπλώθηκε η βιομηχανική επανάσταση;

Α)Στα μέσα του 19^ου αιώνα η εκβιομηχάνιση περιοριζόταν:

• στη Μ. Βρετανία,
• στη βόρεια και ανατολική Γαλλία,
• στις Κάτω Χώρες και το Βέλγιο,
• στις όχθες του ποταμού Ρήνου,
• στη βόρεια Ιταλία.

Β)Από τα μέσα του 19^ου αιώνα και μετά εξαπλώθηκε με γρήγορους ρυθμούς σε νέες περιοχές της Ευρώπης και στις ΗΠΑ.

5. Ποιες ήταν οι καινοτομίες  τον 19^ο αιώνα;

• Χημεία: μαζική παραγωγή αγαθών.
• Ηλεκτρισμός: (α) ως πηγή ενέργειας, (β) ως μέσο φωτισμού.

Η επανάσταση στις συγκοινωνίες και τις επικοινωνίες

6. Ποια επιτεύγματα σημειώθηκαν  στις συγκοινωνίες και τις επικοινωνίες;

• Σιδηρόδρομος
• Ατμόπλοιο
• Αυτοκίνητο
• Αεροπλάνο
• Μέσα μετάδοσης ήχου

7. Ποια ήταν τα σύμβολα της βιομηχανικής ανάπτυξης;

Ο σιδηρόδρομος και το ατμόπλοιο .

Οικονομικός φιλελευθερισμός και καπιταλισμός

8. Πώς ονομάστηκε ο νέος τρόπος οργάνωσης της οικονομίας;

Ο νέος τρόπος οργάνωσης της οικονομίας ονομάστηκε οικονομία της ελεύθερης αγοράς ή καπιταλισμός  ή κεφαλαιοκρατία. Σύμφωνα με το νέο οικονομικό σύστημα οι επιχειρηματίες είχαν το δικαίωμα να πράττουν ό,τι εκείνοι έκριναν αναγκαίο για να κερδίζουν. Το ατομικό συμφέρον θεωρούνταν ανώτερο του κοινωνικού Αυτός είναι ο οικονομικός φιλελευθερισμός.

 9. Ποια ήταν η ιδεολογική βάση του νέου συστήματος;

Ο οικονομικός φιλελευθερισμός, σύμφωνα με τον οποίο οι επιχειρηματίες είχαν την ελευθερία να πράττουν ό,τι εκείνοι έκριναν αναγκαίο, για να κερδίζουν. Άρα  το ατομικό συμφέρον θεωρούνταν σημαντικότερο του κοινωνικού.

10. Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά του καπιταλισμού;

• επιχειρήσεις με μετοχικό κεφάλαιο,
• μεγάλες τράπεζες,
• ολιγοπώλια ή μονοπώλια,
• περιοδικές οικονομικές κρίσεις.

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 4 Δεκεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

10. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ (ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ)

Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΚΑΙ Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ

Ο ΛΟΡΔΟΣ ΒΥΡΩΝ

Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη

Ελληνική επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία (1821-1830)

Γιατί ήταν αρνητική η  διεθνής συγκυρία;

• Στόχος των ευρωπαϊκών δυνάμεων ήταν η διαμόρφωση μιας ισορροπίας δυνάμεων, ενός status quo  (=σταθερή κατάσταση), που θα απέτρεπε στο μέλλον τις συγκρούσεις.
• Η Ευρώπη βίωνε την Παλινόρθωση (επιστροφή στη μοναρχία).
• Η ελληνική επανάσταση ήταν μια συνιστώσα (τμήμα) του ανατολικού ζητήματος (=ζήτημα που αφορούσε τη διατήρηση ή τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και απασχολούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα τις Μεγάλες Δυνάμεις).

Γιατί τα δύο πρώτα χρόνια της Επανάστασης οι Μεγάλες Δυνάμεις κράτησαν σταθερά αρνητική στάση;

• Αυτό υπαγόρευαν τα συμφέροντά τους.
• Δεν επιθυμούσαν τη διάλυση του Οθωμανικού κράτους, γιατί αυτό θα τις έφερνε σε σύγκρουση μεταξύ τους (Ανατολικό Ζήτημα).

Ποια ενέργεια των Μ. Δ. αποδεικνύει  αυτή την αρνητική στάση;

• 1821-1822: καταδίκη της ελληνικής επανάστασης από τον τσάρο και επικράτηση του δόγματος της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Ποιες  ήταν με χρονολογική σειρά οι  διπλωματικές εξελίξεις κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης (1821-1830); ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΟΥΛΙΑΝΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ( 1827) ΚΑΙ  ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ (1830).

• 1823: στροφή στην ευρωπαϊκή διπλωματία από τον Άγγλο υπουργό Εξωτερικών Τζόρτζ Κάνιγκ, που αναγνώρισε τους Έλληνες ως εμπόλεμη δύναμη.
• 1824: αντίδραση της Ρωσίας με την πρόταση του σχεδίου των τριών τμημάτων, το οποίο απορρίφθηκε και από το σουλτάνο και από τους Έλληνες.
• 1824-1825: σύναψη από τους επαναστάτες δύο δανείων με αγγλικές τράπεζες.
• 1825: υπογραφή από τους Έλληνες της πράξης προστασίας από τους Άγγλους.
• 1826: απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων να λύσουν το ελληνικό ζήτημα.
• 1827: υπογραφή από Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία της ιουλιανής συνθήκης του Λονδίνου (6 Ιουλίου) και ένοπλη επέμβασή τους, στη ναυμαχία του Ναβαρίνου, (8 Οκτωβρίου) όπου οι στόλοι των τριών Δυνάμεων συνέτριψαν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο.
• 1828-1829: ήττα του σουλτάνου στο ρωσοτουρκικό πόλεμο.
• 1829: απόδοχή από τον σουλτάνο των αποφάσεων των Δυνάμεων με τη συνθήκη της Αδριανούπολης.
• 1830: υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Ανεξαρτησίας στο Λονδίνο (3 Φεβρουαρίου), με το οποίο οι 3 Δυνάμεις αποφάσισαν την ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους και επέλεξαν ως ηγεμόνα του τον Λεοπόλδο του Σαξ-Κόμπουργκ, αλλά ο ίδιος δεν αποδέχτηκε την εκλογή του.

Το κίνημα του φιλελληνισμού

Τι ήταν το κίνημα του φιλελληνισμού;

Ο φιλελληνισμός ήταν ένα κίνημα συμπαράστασης στους Έλληνες και στρεφόταν εναντίον τόσο της οθωμανικής απολυταρχίας, όσο και της Ιερής συμμαχίας.

Ποιες  ήταν οι αιτίες ανάπτυξης του φιλελληνισμού;

• ο φιλελευθερισμός και ο ριζοσπαστισμός της γαλλική επανάστασης,
• ο θαυμασμός των Ευρωπαίων για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό,
• ο αποτροπιασμός για τις βιαιότητες των Τούρκων,
• η συγκίνηση από τις ελληνικές επιτυχίες.

Ποια ήταν η προσφορά του φιλελληνισμού;

• οικονομική ενίσχυση,
• ηθική συμπαράσταση,
• προσωπική συμμετοχή φιλελλήνων στον Αγώνα.

Ποια είναι τα βασικά  διπλωματικά βήματα που  οδήγησαν στην ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους;

• Η Ιουλιανή Συνθήκη του Λονδίνου  (6 Ιουλίου 1827)  προέβλεπε την ίδρυση αυτόνομου κράτους.
• Η άρνηση του σουλτάνου να την αποδεχθεί οδήγησε στην Ναυμαχία του Ναυαρίνου  (8 Οκτωβρίου 1827).
• Ακολουθεί νέος ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-1829) που υποχρεώνει τον σουλτάνο να δεχθεί τις αποφάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων.
• Υπογράφεται μετά από πρόταση της Αγγλίας και της Γαλλίας το Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας (3 Φεβρουαρίου 1830)  από τις τρεις δυνάμεις. Είναι η πρώτη διπλωματική πράξη που αναγνώριζε την Ελλάδα ως ανεξάρτητο κράτος με συνοριακή γραμμή τους ποταμούς Αχελώο και Σπερχειό.

ΣΥΝΘΗΚΗ: Συμφωνία μεταξύ κρατών για διμερή ή διεθνή ζητήματα (συνθήκη ειρήνης).

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ: Έντυπο που αναφέρει επί μέρους λεπτομέρειες σχετικά με συνθήκη που υπογράφτηκε.

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1 Δεκεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ 9 Πρώτες προσπάθειες των επαναστατημένων Ελλήνων για συγκρότηση κράτους (ερωτήσεις και απαντήσεις)

ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΜΕ ΤΟΠΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ

Γιατί η πολιτική οργάνωση ήταν αναγκαία;

Η πολιτική οργάνωση ήταν αναγκαία διότι, για να εδραιωθεί η επανάσταση, χρειάζονταν α) ανεφοδιασμός των ελληνικών στρατευμάτων και β) πολιτική οργάνωση των περιοχών που απελευθερώνονταν. Ακόμη ήταν αναγκαία γ) για τη διαχείριση των εθνικών γαιών ή εθνικών κτημάτων, δηλαδή των ακίνητων οθωμανικών περιουσιών που είχαν περάσει στον έλεγχο των Ελλήνων.

Ποιοι ανέλαβαν την πολιτική οργάνωση των επαναστατημένων Ελλήνων αρχικά; Τι ήταν οι τοπικοί οργανισμοί και ποιοι συμμετείχαν σε αυτούς;

Τις ανάγκες για πολιτική οργάνωση ανέλαβαν να καλύψουν οι τοπικές κυβερνήσεις που ονομάστηκαν  οι τοπικοί οργανισμοί. Οι περισσότεροι ελέγχονταν από προεστούς, Φαναριώτες και ιεράρχες. Η παρουσία σε αυτούς εκπροσώπων των κατώτερων τάξεων ήταν σπάνια.

Ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι τοπικοί οργανισμοί (τοπικές κυβερνήσεις);

Α) Η Πελοποννησιακή Γερουσία, που συστάθηκε με πρωτοβουλία Πελοποννήσιων προεστών, δίχως τη συμμετοχή κανενός άλλου φορέα του Αγώνα.

Β) Η Γερουσία της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος (=Δ. Στερεάς Ελλάδας), που είχε επικεφαλής τον έμπειρο Φαναριώτη πολιτικό Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο.

Γ) Ο Άρειος Πάγος, που διοικούσε την Α. Στερεά Ελλάδα και είχε επικεφαλής τον επίσης Φαναριώτη Θεόδωρο Νέγρη.

Πώς δημιουργήθηκαν από ποιους και πώς κλιμακώθηκαν οι πολιτικές διαμάχες;

Η συγκρότηση τοπικών οργανισμών, αν και βοήθησε στην αντιμετώπιση ορισμένων επειγόντων προβλημάτων, έφερε στην επιφάνεια και διαμάχες.

Αυτές κλιμακώθηκαν από το καλοκαίρι του 1821, όταν έφτασε στην Πελοπόννησο ο Δημήτριος Yψηλάντης, αδερφός του ηγέτη της Φιλικής Εταιρείας Αλ. Yψηλάντη, ως εκπρόσωπός του, για να αναλάβει την ηγεσία του Αγώνα.

Τότε, αρκετοί οπλαρχηγοί και Φιλικοί, που κατηγορούσαν τους προεστούς, τους Φαναριώτες και τους ιεράρχες ότι επιχειρούσαν να μονοπωλήσουν τη διαχείριση της εξουσίας, συσπειρώθηκαν γύρω του.

Μάλιστα, το καλοκαίρι του 1821, όταν οι προεστοί της Πελοποννήσου αρνήθηκαν να συνεργαστούν με τον Yψηλάντη, απειλήθηκαν, και μάλιστα δύο φορές, με σφαγή από εξοργισμένους αγωνιστές. Σώθηκαν τελικά, μόνο χάρη στις παρεμβάσεις του Κολοκοτρώνη.

Ποιες ήταν οι αντίπαλες κοινωνικοπολιτικές ομάδες;

α) Οι οπλαρχηγοί και οι Φιλικοί (στο πλευρό του Δημητρίου Υψηλάντη)

β) Οι προεστοί, οι αρχιερείς και οι Φαναριώτες

Η Α΄ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ

Για ποιους λόγους καταργήθηκαν οι τοπικοί οργανισμοί;

Η ανάγκη ενιαίας διεύθυνσης του Αγώνα οδήγησε, σύντομα, στην απόφαση κατάργησης των τοπικών οργανισμών και δημιουργίας κεντρικής διοίκησης. Έτσι, προκηρύχθηκαν εκλογές για την ανάδειξη εκπροσώπων του λαού που θα αποτελούσαν την Εθνική Συνέλευση.

Πότε και πού έγινε η Α΄ Εθνοσυνέλευση και ποιο ήταν το έργο της; Ποια ιδιαιτερότητα είχε το ελληνικό σύνταγμα;

Η Α΄ Εθνοσυνέλευση έγινε κοντά στην Επίδαυρο (Δεκέμβριος 1821-Ιανουάριος 1822), έμεινε γνωστή ως Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου και ψήφισε το πρώτο ελληνικό σύνταγμα, γνωστό ως σύνταγμα της Επιδαύρου.

Το κείμενο του συντάγματος ήταν έντονα επηρεασμένο από τα συντάγματα της γαλλικής επανάστασης. Με το σύνταγμα αυτό: α) ανακηρυσσόταν η ελληνική ανεξαρτησία και β) θεσπιζόταν το πολίτευμα της αβασίλευτης δημοκρατίας. Η τελευταία ρύθμιση αποτελούσε μοναδική εξαίρεση σε όλη την Ευρώπη, όπου επικρατούσε τότε η βασιλεία. Έχοντας επίγνωση αυτής της διαφοράς, η Εθνοσυνέλευση έσπευσε να διακηρύξει ότι η επανάσταση ήταν εθνική και δεν είχε κοινωνικοανατρεπτικές προθέσεις. Τέλος, η διοίκηση ορίστηκε ότι θα αποτελούνταν από δύο σώματα με ετήσια θητεία, το Εκτελεστικό (κυβέρνηση), με πέντε μέλη, και το Βουλευτικό, με 70 μέλη. Πρόεδρος του πρώτου εκλέχτηκε ο Αλ. Μαυροκορδάτος και του δεύτερου ο Δ. Yψηλάντης.

Η Β΄ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ

Πότε και  πού έγινε η Β΄ Εθνοσυνέλευση; Ποιες βασικές αποφάσεις έλαβε;

Σε συνθήκες πολιτικής έντασης έγινε στο Άστρος της Κυνουρίας η Β΄ Εθνοσυνέλευση (Μάρτιος-Απρίλιος 1823). Εγκρίθηκε μια νέα, ελαφρώς τροποποιημένη, εκδοχή του συντάγματος της Επιδαύρου, ο νόμος της Επιδαύρου, καταργήθηκαν όλοι οι τοπικοί οργανισμοί, καθώς και το αξίωμα του αρχιστράτηγου που έφερε έως τότε ο Κολοκοτρώνης.

Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Πότε και πώς αρχίζει ο εμφύλιος;

Η πολιτική ένταση δεν άργησε να οδηγήσει σε εμφύλια σύρραξη, που εκδηλώθηκε το φθινόπωρο του 1823, αρχικά ως σφοδρή πολιτική σύγκρουση και λίγο αργότερα ως ανοιχτή ένοπλη αναμέτρηση.

Ποιες ήταν οι αιτίες της εμφύλιας διαμάχης;

α) Οι αντιθέσεις ανάμεσα στους Έλληνες που προεπαναστατικά διέθεταν εξουσία και τώρα επιδίωκαν να τη διατηρήσουν (πρόκριτοι, ιεράρχες, Φαναριώτες) και σ’ εκείνους που αναδείχτηκαν στα πεδία των μαχών και θεωρούσαν αυτονόητο δικαίωμά τους να πρωταγωνιστήσουν στα κοινά (οπλαρχηγοί, Φιλικοί),

β) οι τοπικιστικές αντιθέσεις,

γ) οι διαφωνίες για τη διαχείριση των χρημάτων του δανείου που είχε συναφθεί στην Αγγλία και

δ) οι καθαρά προσωπικές αντιπαλότητες και φιλοδοξίες γέννησαν την εμφύλια διαμάχη.

Ποιοι συγκρούστηκαν στην α΄φάση του εμφυλίου;

Αρχικά (φθινόπωρο 1823-καλοκαίρι 1824) συγκρούστηκαν δύο παρατάξεις με επικεφαλής τους Θεόδωρο Κολοκοτρώνη (αντιπρόεδρο του Εκτελεστικού), και Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο (πρόεδρο του Βουλευτικού). Όταν ο τελευταίος εξασφάλισε την υποστήριξη των ισχυρότερων προκρίτων της Πελοποννήσου και της Ύδρας, ο Κολοκοτρώνης αναγκαστικά υποχώρησε.

Ποιοι συγκρούστηκαν στη β΄φάση του εμφυλίου πολέμου;

Κατόπιν (Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825), ο Μαυροκορδάτος και οι Yδραίοι συμμάχησαν με τον Ιωάννη Κωλέττη, που επηρέαζε πολλούς οπλαρχηγούς της Στερεάς Ελλάδας, και απέκλεισαν τους Πελοποννήσιους από την εξουσία. Όταν οι τελευταίοι συνασπίστηκαν, στρατεύματα από τη Στερεά λεηλάτησαν τη βόρεια Πελοπόννησο αναγκάζοντας τους Πελοποννήσιους να συνθηκολογήσουν. Οι νικητές φυλάκισαν τον Κολοκοτρώνη και τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, που λίγο αργότερα δολοφονήθηκε.

Η Γ’  ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ

Πότε, πού  και γιατί συγκλήθηκε η Γ΄ Εθνοσυνέλευση;

Η Γ’  Εθνοσυνέλευση συγκλήθηκε το 1826 στην Επίδαυρο, αλλά διαλύθηκε σχεδόν αμέσως, όταν έγινε γνωστή η πτώση του Μεσολογγίου. Συγκλήθηκε ξανά, την άνοιξη του 1827, στην Τροιζήνα, όπου και εξέλεξε Κυβερνήτη της Ελλάδος τον Ιωάννη Καποδίστρια με θητεία επτά ετών. Τέλος, ψήφισε το Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδος, που βασιζόταν στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών, διαπνεόταν από φιλελεύθερες ιδέες και ήταν το πιο δημοκρατικό σύνταγμα της εποχής του.

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 24 Νοεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ 8 Η εξέλιξη της ελληνικής επανάστασης (1821-1827) με ερωτήσεις και απαντήσεις

Ποιοι παράγοντες συντελούσαν στην επιτυχή έκβαση της επανάστασης στην Πελοπόννησο;

• Οι ελληνικοί πληθυσμοί ήταν πυκνότεροι.
• Ο οθωμανικός στρατός δεν ήταν ιδιαίτερα ισχυρός.
• Υπήρχαν πολλοί Φιλικοί που προετοίμαζαν κι ανέμεναν τον ξεσηκωμό.
• Υπήρχαν ένοπλα σώματα Ελλήνων.
• Υπήρχαν ελληνικά εμπορικά σκάφη εφοδιασμένα με κανόνια.
• Υπήρχαν πολλοί Έλληνες που διέθεταν σημαντική πολεμική εμπειρία.
• Το ορεινό έδαφος διευκόλυνε τον κλεφτοπόλεμο.

Πού ήταν οι επαναστατικές εστίες;

Πελοπόννησος, Στερεά Ελλάδα, Κρήτη, Αιγαίο, Ήπειρος, Μακεδονία, Θράκη, Κύπρος και Μ. Ασία.

Σε ποιες περιοχές η καταστολή της επανάστασης ήταν άμεση και σε ποιες επικράτησε ;

Η  επανάσταση καταπνίγηκε σε περιοχές που ήταν πεδινές και που ήταν εύκολο να φτάσει ο οθωμανικός στρατός.

Η επανάσταση εδραιώθηκε σε Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα και νησιά του Αιγαίου.

Ποιοι ήταν οι  πρωταγωνιστές;

Κολοκοτρώνης, Καραϊσκάκης, Ανδρούτσος, Μπότσαρης, Κανάρης, Μιαούλης,  Μπουμπουλίνα και Μαντώ  Μαυρογένους.

Η ΦΑΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΤΥΧΙΩΝ (1821-1824)

 Ποιες ήταν οι Ελληνικές επιτυχίες από το 1821 ως το 1824;

• Ο περιορισμός των Τούρκων στα τοπικά φρούρια και η κατάληψη σημαντικών πόλεων της Πελοποννήσου.
• Η παρεμπόδιση τουρκικών στρατευμάτων σε διάφορα σημεία της Στερεάς Ελλάδας από οπλαρχηγούς, όπως ο Ανδρούτσος και ο Αθ. Διάκος.
• Η άλωση της Τριπολιτσάς με επικεφαλής τον Θ. Κολοκοτρώνη.
• Η παρεμπόδιση του τουρκικού στόλου από τις ελληνικές δυνάμεις.

Ποιες ήταν οι  αντιδράσεις των Τούρκων;

• Τα αντίποινα σε βάρος αμάχων σε Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Θράκη κ.ά..
• Ο απαγχονισμός του πατριάρχη Γρηγορίου  Ε΄.
• Η κατάληψη της Χίου και η σφαγή του ελληνικού πληθυσμού της.
• Η συμμαχία του σουλτάνου με τον ηγεμόνα της Αιγύπτου Μοχάμετ Άλι.
• Η καταστολή της επανάστασης στην Κρήτη.
• Η καταστροφή της Κάσου και των Ψαρών.

Η ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΜΨΗΣ (1825-1827)

Πότε και γιατί αρχίζει η κάμψη;

• Αποβίβαση του Ιμπραήμ (μετά από τη  συμφωνία  Σουλτάνου και Μοχάμετ Άλι) στην Πελοπόννησο.
• Ανακατάληψη μεγάλου μέρους της Πελοποννήσου.
• Εκδήλωση εμφυλίου πολέμου μεταξύ των Ελλήνων επαναστατών.
• Η πολιορκία και η ηρωική έξοδος στο Μεσολόγγι.
• Ο θάνατος του Γ. Καραϊσκάκη.

Από ποιους υπογράφεται και τι  προέβλεπε η Συνθήκη του Λονδίνου (6 Ιουλίου 1827);

• Υπογράφεται από τις Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία).
• Προέβλεπε την ειρήνευση και τη δημιουργία ελληνικού κράτους.

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΜΑΧΩΝ: ΤΟΠΟΣ, ΧΡΟΝΟΣ, ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ, ΕΚΒΑΣΗ

https://www.google.com/maps/d/u/0/viewer?mid=11HAQ5aOyJGZ7IyWcPdFpbLJgEc1HDQUc&ll=38.76828407651495%2C23.503757807772548&z=8

Η ΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

https://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9443

ΨΗΦΙΑΚΗ ΧΡΟΝΟΓΡΑΜΜΗ

http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/education/greek_history/index.html#12

ΠΗΓΗ

ΨΗΦΙΑΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 6 Νοεμβρίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ