Ο Γεώργιος Α΄ βασιλιάς των Ελλήνων – Η ενσωμάτωση των Επτανήσων
Πότε ο Γεώργιος Α΄ γίνεται βασιλιάς των Ελλήνων;
Μετά την έξωση του Όθωνα, το 1862, οι Δυνάμεις αναγόρευσαν βασιλιά των Ελλήνων τον 18χρονο Δανό πρίγκιπα Γουλιέλμο-Γεώργιο Γκλύξμπουργκ με το όνομα Γεώργιος.
Πότε και γιατί γίνεται η ενσωμάτωση των Επτανήσων;
Η Αγγλία, πιεζόμενη σοβαρά από τους αγώνες των ριζοσπαστών Επτανησίων που αξίωναν ένωση με την Ελλάδα, πρόσφερε στον νέο βασιλιά τα Επτάνησα (1863). Η επίσημη ενσωμάτωσή τους στο ελληνικό κράτος έγινε το 1864.
Το σύνταγμα του 1864
Ποιοι ήταν οι όροι του Συντάγματος του 1864;
Όταν ο Γεώργιος έφτασε στην Ελλάδα (1863), είχε ήδη συγκληθεί Εθνοσυνέλευση με σκοπό την ψήφιση συντάγματος.
α) Το νέο σύνταγμα του 1864 θεμελιωνόταν στη δημοκρατική αρχή, δηλαδή αναγνώριζε τον λαό ως κυρίαρχο παράγοντα του πολιτεύματος.
β) Ο βασιλιάς οριζόταν ανώτατος άρχοντας της πολιτείας. Έτσι, θεσπιζόταν το πολίτευμα της βασιλευομένης δημοκρατίας.
γ) Τη νομοθετική εξουσία θα ασκούσαν από κοινού ο βασιλιάς και η Βουλή. Η Γερουσία καταργήθηκε ως θεσμός αντιδημοκρατικός.
δ) Δικαίωμα ψήφου αναγνωριζόταν στους άνδρες που είχαν συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας τους.
ε) Η εκτελεστική εξουσία ασκούνταν από τον βασιλιά με τη συνεργασία υπουργών που διόριζε ο ίδιος.
στ) Η δικαστική εξουσία κηρύχθηκε ανεξάρτητη.
Εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις
Ποιο ήταν το έργο του Κουμουνδούρου ως πρωθυπουργού; Γιατί ο βασιλιάς τον απομάκρυνε από τη θέση του;
Ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος ήταν ο πολιτικός που δέσποσε την περίοδο 1864-1881. Ως πρωθυπουργός :
α) προχώρησε σε διανομή των εθνικών γαιών (1871) που είχαν μείνει αδιάθετες και
β) επεδίωξε τη διεύρυνση των ελληνικών συνόρων.
Αρκετές επιλογές του, ιδίως στην εξωτερική πολιτική, έβρισκαν αντίθετο τον Γεώργιο, που τον απομάκρυνε όταν ο Κουμουνδούρος αποφάσισε την αποστολή ελληνικού στρατού για την ενίσχυση της κρητικής επανάστασης των ετών 1866-1869.
Πώς κρίνεται η λειτουργία του κοινοβουλευτισμού την περίοδο αυτή;
Γενικότερα, ο κοινοβουλευτισμός λειτουργούσε με προβλήματα.
α) Με δεδομένο ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν ήταν μόνιμοι, πολλοί πολίτες πίεζαν τους βουλευτές για να εξασφαλίσουν κάποιο διορισμό στο δημόσιο.
β) Καθώς δεν υπήρχαν συγκροτημένα κόμματα, οι βουλευτές, με τη σειρά τους, στήριζαν με την ψήφο τους στη Βουλή εκείνον τον πολιτικό αρχηγό που τους εξασφάλιζε διορισμούς των οπαδών τους.
γ) Ο κυριότερος, ωστόσο, παράγοντας πολιτικής αστάθειας ήταν ο βασιλιάς, που, όταν διαφωνούσε με μια κυβέρνηση, δεν δίσταζε να την ανατρέψει.
Τι ήταν η «αρχή της δεδηλωμένης»;
Όπως προαναφέρθηκε, ο βασιλιά ήταν παράγοντας πολιτικής αστάθειας γιατί όταν διαφωνούσε με μια κυβέρνηση, δεν δίσταζε να την ανατρέψει. Την αντίθεσή του σε αυτή την πρακτική εξέφρασε ένας νέος πολιτικός, ο Χαρίλαος Τρικούπης, σε άρθρο του υπό τον χαρακτηριστικό τίτλο «Τις πταίει;» (1874). Σύμφωνα με τον Τρικούπη, ο βασιλιάς θα έπρεπε να διορίζει πρωθυπουργό μόνο εκείνον που είχε τη «δεδηλωμένη» εμπιστοσύνη της Βουλής, δηλαδή την υποστήριξη της πλειοψηφίας των βουλευτών.
Πώς αντέδρασε ο βασιλιάς στην κριτική του Χαριλάου Τρικούπη;
Αντιμέτωπος με αυτή την κριτική, ο Γεώργιος διόρισε, το 1875, τον επικριτή του, Χαρίλαο Τρικούπη προσωρινό πρωθυπουργό για να πραγματοποιήσει εκλογές. Κατά την έναρξη των εργασιών της νέας Βουλής, ο Γεώργιος εκφώνησε λόγο γραμμένο από τον Τρικούπη (Λόγος του Θρόνου) στον οποίο αναγνώριζε την αρχή της δεδηλωμένης. Έτσι άρχισε μια νέα φάση στην πολιτική ζωή της Ελλάδας.
Ο δικομματισμός
Τι ήταν ο δικομματισμός και πώς επικράτησε;
Η καθιέρωση της αρχής της δεδηλωμένης οδήγησε τα μικρά κόμματα, που δεν μπορούσαν, πλέον, να παίζουν αυτόνομα κάποιο σημαντικό ρόλο, είτε στην εξαφάνιση είτε στην ενσωμάτωση σε μεγαλύτερα κόμματα. Έτσι, τη δεκαετία 1885-1895 εναλλάσσονταν στην εξουσία δύο κόμματα, με επικεφαλής, το ένα τον Χαρίλαο Τρικούπη και το άλλο τον Θεόδωρο Δηλιγιάννη. Το σύστημα αυτό ονομάστηκε δικομματισμός.
Το πρόγραμμα του Χαρίλαου Τρικούπη
Ποιοι ήταν οι στόχοι του Χαρίλαου Τρικούπη ως πρωθυπουργού;
Οι στόχοι του Χ. Τρικούπη συνοψίζονταν στη δημιουργία ενός κράτους σύγχρονου και οικονομικά αναπτυγμένου. Κύριες πλευρές της πολιτικής του ήταν:
α) η κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής (σιδηροδρομικό δίκτυο, οδοποιία, διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου κ.ά.) που θα στήριζαν την οικονομική ανάπτυξη,
β) η ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων,
γ) η εξυγίανση της δημόσιας διοίκησης μέσω της θέσπισης αντικειμενικών κριτηρίων πρόσληψης και
δ) η επιδίωξη ειρηνικής συμβίωσης με την Οθωμανική αυτοκρατορία.
Ποια μέτρα πήρε ο Τρικούπης για να υλοποιήσει τους στόχους του;
Για να πετύχει τα παραπάνω, ο Τρικούπης:
α) Επέβαλε βαρύτατη φορολογία.
β) Σύναψε μεγάλα δάνεια με τράπεζες του εξωτερικού.
γ) Προσέφερε στους Έλληνες κεφαλαιούχους του εξωτερικού προνομιακούς όρους για επενδύσεις.
Οι θέσεις του Θεόδωρου Δηλιγιάννη
Ποιες ήταν οι πολιτικές απόψεις του πολιτικού αντιπάλου του Τρικούπη, Θ. Δηλιγιάννη;
Ο Θ. Δηλιγιάννης:
α) Υποστήριζε ότι θα έπρεπε η φορολόγηση να είναι η μικρότερη δυνατή.
β) Υπογράμμιζε τις συνέπειες των τρικουπικών μέτρων για τα μεσαία και κατώτερα κοινωνικά στρώματα.
γ) Κατηγορούσε τον Τρικούπη ότι έδειχνε εύνοια προς τους οικονομικά ισχυρούς.
δ) Θεωρούσε θεμιτή (λογική) την εναλλαγή των οπαδών της εκάστοτε κυβέρνησης στις κρατικές θέσεις και γι’ αυτό, κατήργησε, όταν έγινε πρωθυπουργός, τον τρικουπικό νόμο περί «προσόντων των δημοσίων υπαλλήλων».
Η πορεία προς την οικονομική και εθνική κρίση
Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην πτώχευση; Ποιος ανέλαβε έπειτα την εξουσία;
Η αδυναμία της Ελλάδας να ανταποκριθεί στις οικονομικές της υποχρεώσεις οδήγησε τον Χ. Τρικούπη στην απόφαση να κηρύξει, το 1893, τη χώρα υπό πτώχευση. Στις εκλογές που έγιναν το 1895 ο Τρικούπης δεν εκλέχτηκε ούτε βουλευτής. Ο νέος πρωθυπουργός Θ. Δηλιγιάννης ήρθε αντιμέτωπος με πλήθος προβλημάτων.
Ο πόλεμος του 1897 και οι πολιτικές εξελίξεις έως το 1908
Ποια ήταν η αφορμή του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897; Πώς έληξε;
Το 1896 ξέσπασε επανάσταση στην Κρήτη. Πιεζόμενος από την κοινή γνώμη, ο Δηλιγιάννης, που εμπνεόταν από τη Μεγάλη Ιδέα, έστειλε στρατό στην Κρήτη (Φεβρουάριος 1897). Σχεδόν αμέσως άρχισε στη Θεσσαλία ελληνοτουρκικός πόλεμος στον οποίο ο ελληνικός στρατός, με αρχιστράτηγο τον διάδοχο Κωνσταντίνο, ηττήθηκε. Μάλιστα, οι οθωμανικές δυνάμεις έφτασαν ως τη Λαμία και σταμάτησαν τις επιχειρήσεις εκκενώνοντας τη Θεσσαλία μόνο αφού ο σουλτάνος έλαβε διαβεβαίωση από τις Δυνάμεις ότι η Ελλάδα θα πλήρωνε τεράστια πολεμική αποζημίωση.
Ποιες ήταν οι οικονομικές συνέπειες της ήττας του 1897 για την Ελλάδα;
α) Προκειμένου να πληρώσει την τεράστια αποζημίωση στον σουλτάνο, η Ελλάδα αναγκάστηκε να πάρει νέο δάνειο.
β) Επιπλέον, οι Δυνάμεις, για να διασφαλίσουν ότι η Ελλάδα θα αποπληρώσει τα χρέη της, υποχρέωσαν τη χώρα να δεχτεί μια επιτροπή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ), η οποία ανέλαβε τη διαχείριση των κυριότερων ελληνικών δημοσίων εσόδων.
Ποιο λόγοι οδήγησαν στο Κίνημα στου Γουδή;
α) Μετά την ήττα του 1897, η λαϊκή δυσαρέσκεια εναντίον των πολιτικών και των Ανακτόρων συνεχώς μεγάλωνε.
β) Οι συνεχείς παρεμβάσεις, τόσο του βασιλιά Γεώργιου όσο και άλλων μελών της βασιλικής οικογένειας, στην πολιτική ζωή και στη λειτουργία των ενόπλων δυνάμεων ήταν ένας από τους κύριους παράγοντες που οδήγησαν στην εκδήλωση, το 1909, στρατιωτικού κινήματος στου Γουδή .
ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ
Αρχή της δεδηλωμένης: Ήταν όρος λειτουργίας του πολιτεύματος, σύμφωνα με τον οποίο βασιλιάς θα έπρεπε να διορίζει πρωθυπουργό μόνο εκείνον που είχε τη «δεδηλωμένη» εμπιστοσύνη της Βουλής, δηλαδή την υποστήριξη της πλειοψηφίας των βουλευτών.
Δικομματισμός: Η εναλλαγή στην εξουσία δύο μόνο κομμάτων
Όπως και στη Νέα Ελληνική, τα επίθετα προσδίδουν μια ιδιότητα σε ένα ουσιαστικό. Στην Αρχαία Ελληνική υπάρχουν δευτερόκλιτα και τριτόκλιτα επίθετα. Στα δευτερόκλιτα περιλαμβάνονται επίθετα τρικατάληκτα (δηλ. με τρεις καταλήξεις, μία για κάθε γένος) και δικατάληκτα (δηλ. με δύο καταλήξεις, μία κοινή για το αρσενικό και το θηλυκό και μία για το ουδέτερο). Συγκεκριμένα:
Στα τρικατάληκτα δευτερόκλιτα επίθετα το αρσενικό και το ουδέτερο γένος κλίνονται σύμφωνα με τη β′ κλίση των ουσιαστικών (βλ. Ενότητα 4), ενώ το θηλυκό κλίνεται σύμφωνα με την α′ κλίση των ουσιαστικών (βλ. Ενότητα 6).
Το θηλυκό γένος των τρικατάληκτων δευτερόκλιτων επιθέτων κανονικά λήγει σε-η. Όταν, όμως, πριν από την κατάληξη -ος του αρσενικού υπάρχει φωνήεν ή -ρ-, τότε λήγει σε-α (μακρό), π.χ. ἀγαθ-ός, ἀγαθ-ή, ἀγαθ-όν, αλλά πλούσι-ος, πλουσί-α (προσοχή στον τονισμό, η λήγουσα είναι μακρά), πλούσι-ον και μικρ-ός, μικρ-ά, μικρ-όν.
Το θηλυκό των τρικατάληκτων δευτερόκλιτων επιθέτων στην ονομαστική, γενική και κλητική του πληθυντικού τονίζεται όπου και όπως το αρσενικό στις αντίστοιχες πτώσεις, π.χ. πλούσιαι, πλουσίων (αρσ.: πλούσιοι, πλουσίων).
Δικατάληκτα είναι κυρίως τα περισσότερα σύνθετα επίθετα σε -ος, π.χ. ὁ/ἡ ἔνδοξος, τὸ ἔνδοξον – ὁ/ἡ ἀθάνατος, τὸ ἀθάνατον.
α) Τρικατάληκτα με 3 γένη (σε -ος, -η, -ον και -ος, -α, -ον)
Αποτελείται από έναν αριθμό πλασματικών συνήθως επιστολών, ο οποίος δεν είναι σταθερός αλλά ποικίλει. Ο ρόλος του κάθε ήρωα-επιστολογράφου σηματοδοτείται από τον αριθμό των επιστολών του μέσα στο μυθιστόρημα. Υπάρχουν μυθιστορήματα που περιέχουν τις επιστολές μόνο ενός προσώπου, του επώνυμου «ήρωα» ή της «ηρωίδας» του μυθιστορήματος. Τα περισσότερα όμως είναι «πολυφωνικά», δηλαδή οι επιστολογράφοι-ήρωες είναι περισσότεροι.
Το είδος αυτό του μυθιστορήματος αναπτύχθηκε ιδιαίτερα τον 18ο αιώνα, καθώς έδινε τη δυνατότητα στους συγγραφείς να παρουσιάσουν τις πληροφορίες ως αληθινές μαρτυρίες – ντοκουμέντα. Επιπλέον παρουσιάζει τα γεγονότα από την οπτική γωνία του κάθε αφηγητή. Τέλος, επειδή απουσιάζει η συνθετική ικανότητα του αφηγητή, ο αναγνώστης του είναι «υποχρεωμένος» ν’ αναπληρώνει τα πολύ περισσότερα απ’ ό,τι στο κανονικό μυθιστόρημα «κενά σημεία». Αυτό σημαίνει ότι ο αναγνώστης αποκτά πιο ενεργό ρόλο προκειμένου να συμπληρώσει τα γεγονότα και τα νοήματα.
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
1η επιστολή: Τα παράπονα της Βερόνικας για τη σκληρή στάση των ανθρώπων.
2η επιστολή: Η κατανόηση και η στήριξη της Ελένης.
ΠΗΓΗ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ-ΘΕΜΑ
Η άρνηση των ανθρώπων να αποδεχτούν τη διαφορετικότητα και οι συνέπειες.
ΗΡΩΕΣ
Κύριοι: Η Βερόνικα και η Ελένη
Δευτερεύοντες: Στην 1η επιστολή, η μητέρα, ο πατέρας και ο αδερφός της Βερόνικας, οι νέοι γείτονες κάποιος ένοικος και ο ιδιοκτήτης του διαμερίσματος. Στη 2η επιστολή, ο πατέρας και διάφοροι άγνωστοι άνθρωποι.
1η ΕΠΙΣΤΟΛΗ
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΒΕΡΟΝΙΚΑΣ
Είναι η ρατσιστική συμπεριφορά των γειτόνων που όχι μόνο δεν κάνουν σχέσεις με την οικογένειά της αλλά θέλουν να τους διώξουν από την πολυκατοικία. Επειδή είναι Αλβανοί, θεωρούνται κακοί και ανεπιθύμητοι και αντιμετωπίζονται σκληρά, επιθετικά και απαξιωτικά. Το πρόβλημα είναι ψυχολογικό (θλίψη) και πρακτικό (θα τους διώξουν). Το πρόβλημα αισθητοποιείται από την αναφορά πολλών περιστατικών, όπως η προσβολή προς τη μητέρα και τον αδερφό της.
ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΕΡΟΝΙΚΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΗΣ
Η επιστολή με το Α΄ πρόσωπο και τον εξομολογητικό χαρακτήρα, παρουσιάζει άμεσα τα συναισθήματα. Είναι η θλίψη, η απογοήτευση, ο πόνος, το αίσθημα της αδικίας, του διωγμού, της περιθωριοποίησης και της περιφρόνησης. Δεν μπορεί να καταλάβει ποια διαφορά υπάρχει μεταξύ ανθρώπων διαφορετικής εθνικότητας ούτε το μίσος των ανθρώπων. Νιώθει ζήλια (όχι με την κακή έννοια) για την Ελένη που δεν αντιμετωπίζει τέτοια προβλήματα.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΒΕΡΟΝΙΚΑΣ
Ευαίσθητη, απογοητευμένη, πικραμένη, σέβεται τις ανθρωπιστικές αξίες, οραματίζεται έναν κόσμο χωρίς διαχωριστικές γραμμές.
2η ΕΠΙΣΤΟΛΗ
ΤΙ ΕΝΟΧΛΕΙ ΤΗΝ ΕΛΕΝΗ ΣΤΗ ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
Ως πιο αρνητικό δε θεωρεί τη σκληρή στάση, αλλά την υποκρισία και τον οίκτο. Δηλαδή, θεωρεί απαράδεκτο οι άνθρωποι να λυπούνται κάποιον που έχει πρόβλημα ή να αδιαφορούν για το πρόβλημα και να κάνουν ότι δεν το βλέπουν. Προφανώς όλα αυτά προέρχονται από την προσωπική της εμπειρία.
Ο ΑΥΡΙΑΝΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΜΠΑΣΚΕΤ
Η Ελένη είναι ανάπηρη και δεν μπορεί να συμμετέχει σε αγώνες. Προσπαθεί όμως να αντιμετωπίσει το πρόβλημά της πλάθοντας στη φαντασία της μια άλλη εικόνα του εαυτού της (ένα υγιές κορίτσι που ασχολείται με αθλητισμό). Άρα δεν έχει συμβιβαστεί με την κατάστασή της και κρύβει το πρόβλημα από τη φίλη της παρουσιάζοντας μια εξιδανικευμένη εικόνα του εαυτού της.
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΕΛΕΝΗΣ
Αισθάνεται λύπη, κατανόηση και ενδιαφέρον για τη φίλη της. Φαίνεται να έχει θάρρος και ελπίδα για τη ζωή και ελπίζει ότι κάποτε θα κατακτήσει την ευτυχία αν και ο δρόμος για τον παράδεισο είναι μακρύς.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΕΛΕΝΗΣ
Η Ελένη προσπαθεί να στηρίξει τη φίλη της δίνοντας κουράγιο και αισιοδοξία. Είναι μια ώριμη κοπέλα, που γνωρίζει τις δυσκολίες της ζωής, κατανοεί τη σκληρότητα του κόσμου. Δεν μας εκπλήσσει αυτό, γιατί το πρόβλημά της (κινητικά προβλήματα) την οδηγεί και αυτήν στο κοινωνικό περιθώριο και τον αποκλεισμό. Εμπνέεται από τις ανθρωπιστικές αξίες και κατακρίνει τον ρατσισμό και την ξενοφοβία. Δεν έχει όμως συμβιβαστεί με το πρόβλημά της και βρίσκει διέξοδο σε μια φανταστική πραγματικότητα. (φαντάζεται πως είναι ένα υγιές, κοινωνικό και γεμάτο δραστηριότητες κορίτσι).
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΙΤΛΟΥ (Ο δρόμος για τον Παράδεισο είναι μακρύς)
Ο Παράδεισος συμβολίζει την ευτυχία, τη γαλήνη. Η πορεία (ο δρόμος) προς την ευτυχία είναι δύσκολος, δύσβατος. Συναντά κανείς εμπόδια, την έχθρα ή την αδιαφορία των άλλων, τη δική του απογοήτευση, την αδυναμία να συνεχίσει την πορεία αυτή. Όταν αλλάξουν οι συνθήκες και γίνουν πιο φιλικές και όταν ο ίδιος ανακτήσει τις δυνάμεις του και συνεχίσει τον δρόμο ξεπερνώντας τις δυσκολίες αυτές, φτάνει στον δικό του Παράδεισο. Χρειάζεται όμως συνεχής αγώνας, κουράγιο, δύναμη και πείσμα. Αυτό τον αγώνα έχει να κάνει η Βερόνικα και η Ελένη για να τις δεχτεί η κοινωνία και να τις αντιμετωπίσει ως ισότιμα μέλη της.
ΓΛΩΣΣΑ
Απλή δημοτική, πράγμα λογικό αφού γράφουν δυο δεκαπεντάχρονα κορίτσια. Το ύφος είναι απλό, σαφές , κατανοητό, εξομολογητικό, προσωπικό και αποκαλυπτικό, αφού πρόκειται για επιστολές.
ΧΡΟΝΟΣ
Ο σαφής χρόνος των επιστολών (1η και 6η Δεκεμβρίου) και ο ακαθόριστος χρόνος των γεγονότων (προ ημερών, χθες, αύριο κλπ).
ΤΟΠΟΣ
Η πολυκατοικία.
ΑΦΗΓΗΤΗΣ ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ
Πρόκειται για πρωτοπρόσωπους αφηγητές, δηλαδή τα δύο κορίτσια που παρουσιάζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Φυσικά το κείμενο στηρίζεται στην αφήγηση ως αφηγηματικό τρόπο, αφού πρόκειται για επιστολές. Θα μπορούσαμε να πούμε, επίσης, ότι στις επιστολές αυτές ενσωματώνεται και ο εσωτερικός μονόλογος-σκέψεις αλλά και ο διάλογος αφού οι επιστολές έχουν αποδέκτη.
Εικόνες οπτικοακουστικές (η μαμά δε μίλησε καθόλου)
Επανάληψη (πως με τον καιρό θα τους περάσει. Αυτούς μπορεί να τους περάσει.)
Αποσιώπηση: υπάρχει όταν ο λόγος σταματά, επειδή ο ομιλητής δεν θέλει να συνεχίσει (είτε από άγνοια είτε από συγκίνηση είτε για έμφαση) και τη θέση του παίρνουν αποσιωπητικά (….). Δες και την κατηγορία τα σχήματα λόγου της λογοτεχνία.
Ρητορική ερώτηση: είναι η ερώτηση που διατυπώνεται απλώς ως σχήμα λόγου και όχι για να απαντηθεί, καθώς η απάντησή της είτε είναι αυτονόητη είτε εντελώς περιττή. Η ρητορική ερώτηση έχει σκοπό να προβληματίσει τον αναγνώστη και να τον οδηγήσει στο υπονοούμενο συμπέρασμα του πομπού.
Ο ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ
Ο όρος ρατσισμός κυριολεκτικά σημαίνει το μίσος ή τον φόβο για άτομα που ανήκουν σε φυλές διαφορετικές από τη δική μας, καθώς και την εχθρική ή και υποτιμητική στάση απέναντί τους. Τα παραπάνω συνδέονται με την πεποίθηση ότι οι φυλές από τις οποίες προέρχονται είναι κατώτερες από τη δική μας. Ο όρος ρατσισμός χρησιμοποιείται κατ’ επέκταση και προς άτομα διαφορετικά από εμάς, όσον αφορά άλλα διακριτικά γνωρίσματα πέρα από τη φυλή, π.χ. το φύλο, την εθνική/τοπική καταγωγή, την κοινωνική θέση, την κατάσταση της υγείας.
Κοινωνικός ρατσισμός: εκδηλώνεται απέναντι σε άτομα που έχουν αναπηρίες, ανήκουν σε χαμηλότερα κοινωνικά και οικονομικά στρώματα, είναι ναρκομανείς, φυλακισμένοι, ασκούν χειρωνακτικά επαγγέλματα, δεν έχουν καλές επιδόσεις στο σχολείο, δεν ντύνονται σύμφωνα με τη μόδα…
Θρησκευτικός ρατσισμός: εκδηλώνεται όταν μια θρησκεία (ή δόγμα) θεωρείται ως η μόνη αληθινή και αντιμετωπίζονται υποτιμητικά και εχθρικά οι άλλες θρησκείες (ή δόγματα).
Φυλετικός ρατσισμός: τα άτομα που ανήκουν σε μια συγκεκριμένη φυλή (πχ λευκή) θεωρούν ότι είναι ανώτεροι από αυτούς που ανήκουν σε άλλη φυλή (πχ μαύρη φυλή)
Εθνικός ρατσισμός: άτομα ενός έθνους θεωρούνται ανώτερα από τα άλλα έθνη.
ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ Ο δρόμος για τον παράδεισο είναι μακρύς.
Μια αγγελία για αλληλογραφία σε ένα περιοδικό γίνεται η αφορμή για τη δημιουργία μιας ζεστής φιλίας ανάμεσα σε δύο δεκαπεντάχρονα κορίτσια που ανήκουν σε δυο διαφορετικούς κόσμους: τη Βερόνικα, που έρχεται από την Αλβανία κουβαλώντας τις τραυματικές εμπειρίες του ξεριζωμού, και την Ελένη, κόρη αστικής αθηναϊκής οικογένειας, που κανένα πρόβλημα δε φαίνεται να σκιάζει τη ζωής της.
Επί οχτώ ολόκληρους μήνες οι δυο φίλες αλληλογραφούν και εκμυστηρεύονται η μία στην άλλη τις ενδόμυχες σκέψεις και τα όνειρά τους. Περιγράφουν με χιούμορ τη ζωή τους στο σχολείο, σχολιάζουν τα όσα παράλογα συμβαίνουν γύρω τους, ερωτεύονται, απογοητεύονται, αλλά και ελπίζουν.
Και ξαφνικά… Ξαφνικά όλα ανατρέπονται. Η γέφυρα επικοινωνίας που έχουν στήσει ανάμεσά τους κλονίζεται. Ένα μυστικό σκιάζει τη σχέση τους. Θα σταθεί άραγε αυτό αφορμή για να χαλάσει η φιλία τους;
ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΒΙΒΛΙΟ
Αντώνη Σουρούνη, «Ξενοφοβία»
Το σήμα κατατεθέν του πατέρα μου ήταν πάντα το χοντρό του μουστάκι. Στη δεκαετία του ’50, όταν πήγε στη Γερμανία να δουλέψει, μετά από λίγο καιρό ο προϊστάμενος στο εργοστάσιο του είπε:
«Ή τη δουλειά ή το μουστάκι. Διάλεξε ποιο από τα δύο θες να χάσεις».
Την εποχή εκείνη υπήρχαν πολύ λίγοι ξένοι κι ακόμη λιγότεροι ξένοι με μουστάκι. Όταν θέλησε να μάθει το λόγο, του είπαν ότι οι Γερμανοί συνάδελφοι τον βλέπουν και τρομάζουν. Ο πατέρας μου ήξερε καλά τί θα πει τρόμος. Είχε ζήσει τη σφαγή της Σμύρνης, είχε ζήσει το αλβανικό μέτωπο, τον Εμφύλιο, τη φτώχια, την ανεργία, δεν ήθελε λοιπόν να τρομάζει τους ανθρώπους. Το ξύρισε. Τώρα όμως τρόμαξε ο ίδιος και σ’ ένα μήνα το ξανάφησε.
«Ας με διώξουν», είπε. «Δεν θα μου λεν οι Γερμανοί πώς να ξυρίζομαι».
Δεν τον έδιωξαν, γιατί είχαν προλάβει να δούνε όλοι πως δίχως εκείνες τις τρίχες ήταν κι αυτός ένας συνηθισμένος άνθρωπος σαν τους ίδιους και δεν υπήρχε λόγος να τον φοβούνται. Είχαμε προλάβει όμως κι εμείς να διαπιστώσουμε γιατί οι γείτονές μας Γερμανοί δεν καλημέριζαν την καλημέρα μας. Μας φοβούνταν. Εμείς φοβόμασταν αυτούς κι αυτοί εμάς. Όταν μπαίναμε στο μπακάλικο να ψωνίσουμε, ο μπακάλης βιαζόταν να ξεμπερδεύει μαζί μας, κι αν τύχαινε κανένας γείτονας να ’ρχεται από απέναντι, άλλαζε καλού κακού πεζοδρόμιο. Οι ποσότητες των τροφίμων που αγοράζαμε τον είχαν τρομάξει και το είχε διαδώσει παντού. Άλλωστε μας έβλεπαν όλοι που γυρίζαμε καταφορτωμένοι. Αφού πεινούσαμε τόσο, γιατί να μη φάμε και άνθρωπο; Πού ξέρανε με τί τρεφόμασταν εκεί απ’ όπου ήρθαμε; Δυο βήματα παρακάτω ήταν η Αφρική, μπορεί κι ένα βήμα. Γιατί λοιπόν να μην καταβροχθίζομε κι ανθρώπους; Εδώ που τα λέμε, ίσως και να το κάναμε, αν δεν είχαμε τη δουλειά μας και δε χορταίναμε απ’ αυτήν.
Ο δρόμος όπου έμεναν οι γονείς μου ήταν ένας εργατικός δρόμος, όπου σπάνια συναντούσες άνθρωπο. Ολημερίς βρίσκονταν κλεισμένοι στα εργοστάσια, ολοβραδίς μπρος στην τηλεόραση κι ολονυχτίς κοιμούνταν. Όποιος έκανε κάτι έξω απ’ αυτά ήταν ύποπτος. Οι συμπατριώτες μας που έρχονταν από μακριά να γιορτάσουμε τις άγιες μέρες τούς τρόμαζαν και τους πανικόβαλλαν. Παρακολουθούσαν πίσω από τις κουρτίνες τα αυτοκίνητα που κατέφθαναν γεμάτα οικογένειες, ταψιά και τεντζερέδες και δεν μπορούσαν να καταλάβουν τί συμβαίνει. Για κείνους ήταν άγριες μέρες και δεν ησύχαζαν ώσπου ν’ ακούσουν τ’ αυτοκίνητα να φεύγουν. Ρωτούσαν το σπιτονοικοκύρη μήπως υπήρχε καμιά κρυφή ταβέρνα μες στο σπίτι του και ποιος πληρώνει όλα τούτα τα φαγιά. Εκείνος φοβόταν πιο πολύ απ’ όλους, γιατί είχε καταντήσει να ’ναι ξένος μέσα στο ίδιο του το σπίτι. Μόνο η δική του οικογένεια ήταν γερμανική κι ούτε ήξερε μέχρι πότε θα εξακολουθούσε να ’ναι. Μέσα στο αχούρι του ζούσαν άλλες δύο οικογένειες αλλοδαποί, μια ιταλική και μια ακόμα ελληνική. Οι μόνοι γκάσταρμπάιτερ σ’ ολόκληρη την περιοχή. Όλοι αυτοί ανεβοκατέβαιναν τις σάπιες σκάλες που χρησιμοποιούσαν η γυναίκα του και τα παιδιά του, μπαινόβγαιναν στο ίδιο αποχωρητήριο της αυλής με ξεκούμπωτα πουκάμισα και λυμένα ζωνάρια και ανοιγόκλειναν την ίδια πόρτα, που πίσω της ποτέ δεν ήξερες τί σε περιμένει. Τα ’λεγε όλα αυτά στους γείτονες, όταν τον κατηγορούσαν πως έφερε μες στα πόδια τους αγριωπούς και πεινασμένους αγνώστους για μια χούφτα μάρκα. Προσπαθούσε να τους πείσει ότι τα κεφαλάκια και τα έντερα που έβλεπαν να κουβαλάνε οι νοικάρηδές του προέρχονταν από αρνάκια που αγόραζαν κανονικά από τα σφαγεία κι όχι από σφαγμένους Γερμανούς. Τί να πει κι ο ίδιος, που τα παιδιά του του μιλούσαν ήδη λέξεις ακαταλαβίστικες και τρώγανε όλ’ αυτά τα σκατά. Το σπίτι του βρομοκοπούσε σκόρδο χωρίς να το βάζει στο στόμα του. Όπως κι εκείνοι μισούσε το σκόρδο κι όμως ήταν αναγκασμένος ν’ ανέχεται την μπόχα του, για να μπορεί ν’ αγοράζει τα λουκάνικα που τόσο αγαπούσε.
Η κόρη του αγάπησε το σκόρδο, επειδή προηγουμένως αγάπησε τον Έλληνα που το ’τρωγε. Όταν περνάω από την Κολονία, πηγαίνω και τους βλέπω.
«Το καλοκαίρι θα ’ρθω στην Ελλάδα», μου λέει κάθε φορά ο παλιός μου σπιτονοικοκύρης. «Ο εγγονός μου μου μαθαίνει ελληνικά».
Ποτέ δεν ήρθε. Και γιατί νά ’ρθει άλλωστε; Η Ελλάδα πήγε κοντά του.
Ποιο πολίτευμα θεσπίστηκε από την Εθνοσυνέλευση που συγκλήθηκε ύστερα από το κίνημα (επανάσταση) της 3ης Σεπτεμβρίου 1843; Ποιοι ασκούσαν καθεμιά από τις εξουσίες; (ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ)
Η Εθνοσυνέλευση, το 1844, ψήφισε σύνταγμα με το οποίο θεσπίστηκε το πολίτευμα της συνταγματικής μοναρχίας.
Τη νομοθετική εξουσία ασκούσαν από κοινού α) ο βασιλιάς, β) η Γερουσία (τα μέλη της διορίζονταν από τον βασιλιά και ήταν ισόβια) και γ) η Βουλή (τα μέλη της εκλέγονταν από το λαό).
Η εκτελεστική εξουσία ασκούνταν από τον βασιλιά μέσω υπουργών που ο ίδιος διόριζε και έπαυε, χωρίς την έγκριση της Βουλής.
Οι δικαστές (δικαστική εξουσία) διορίζονταν και παύονταν από τον βασιλιά.
Πάντως, το σύνταγμα του 1844 διέθετε και ορισμένα φιλελεύθερα στοιχεία (άρθρα για τις ατομικές ελευθερίες).
Η διαμάχη αυτοχθόνων-ετεροχθόνων
Ποια αντίθεση εκφράστηκε στην Εθνοσυνέλευση; (ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ)
Στη διάρκεια της Εθνοσυνέλευσης εκφράστηκε με ένταση η αντίθεση μεταξύ αυτοχθόνων (Ελλήνων γεννημένων σε περιοχές που εντάχθηκαν στο ελληνικό κράτος) και ετεροχθόνων (Ελλήνων γεννημένων σε περιοχές που βρίσκονταν έξω από τα σύνορα του ελληνικού κράτους). Οι αυτόχθονες διαμαρτύρονταν επειδή οι ετερόχθονες είχαν καταλάβει, χάρη στη μόρφωση που συνήθως διέθεταν, πολλές από τις θέσεις της δημόσιας διοίκησης. Οι αυτόχθονες πίεσαν ώστε οι ετερόχθονες να μην επιτρέπεται να διοριστούν σε θέσεις της διοίκησης.
Η λειτουργία του πολιτεύματος
Ποια ήταν τα υπέρ και ποια τα κατά από τη θέσπιση του νέου πολιτεύματος;(ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ)
ΥΠΕΡ: Η καθιέρωση των κοινοβουλευτικών θεσμών αποτέλεσε, αναμφισβήτητα, μια θετική εξέλιξη.
ΚΑΤΑ: α) Οι υπερεξουσίες του βασιλιά, νόθευαν τον δημοκρατικό χαρακτήρα του πολιτεύματος.
β) τα κόμματα αν και συνέχιζαν να αναπτύσσουν δράση, όμως, δεν ήταν επίσημα αναγνωρισμένα.
Ποιες πρακτικές χρησιμοποιήθηκαν στις επόμενες εκλογές του 1844; Ποιο κόμμα τις εφάρμοσε κυρίως;(ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ)
Χρησιμοποιήθηκαν αθέμιτα μέσα (καλπονοθεία, εκβιασμοί, χρηματισμοί) για να επηρεαστούν οι ψηφοφόροι.
Τέτοιες πρακτικές εφάρμοσε κυρίως το γαλλικό κόμμα και ο ηγέτης του, ο Ιωάννης Κωλέττης, που αναδείχτηκε και νικητής των εκλογών.
Πώς κυβέρνησε ως πρωθυπουργός ο Κωλέττης (1844-1847);(ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ)
α)Συνεργάστηκε με τον Όθωνα,
β)παραβίασε κατ’ επανάληψη το σύνταγμα,
γ)αγνόησε τη Βουλή και
δ) χρησιμοποίησε χρήματα του κράτους για την εξυπηρέτηση ψηφοφόρων του.
Μεγάλη Ιδέα και αλυτρωτισμός
Τι ήταν η Μεγάλη Ιδέα;(ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ)
Ήταν η άποψη ότι για να αναπτυχθεί η χώρα, θα έπρεπε πρώτα να διευρυνθούν τα ελληνικά σύνορα ώστε να περιλάβουν περιοχές με ελληνικούς πληθυσμούς που βρίσκονταν υπό ξένη και, κυρίως, υπό οθωμανική κυριαρχία, επειδή η Ελλάδα ήταν φτωχή και οι περισσότεροι Έλληνες ζούσαν έξω από τα σύνορα του ελληνικού κράτους.
Ποιος χρησιμοποίηση για πρώτη φορά τον όρο Μεγάλη Ιδέα την περίοδο αυτή;(ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ)
Αν και η ιδέα της διεύρυνσης των συνόρων κυκλοφορούσε σχεδόν από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, ο Κωλέττης, σε ομιλία του στην Εθνοσυνέλευση το 1844, ήταν εκείνος που χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον όρο Μεγάλη Ιδέα, δηλαδή ιδέα για την οποία αξίζει να αγωνιστεί όλο το έθνος.
Ποια θέση απέκτησε η Μεγάλη Ιδέα στην ελληνική πολιτική και ως πότε διατηρήθηκε;(ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ)
Γρήγορα, η Μεγάλη Ιδέα έγινε αποδεκτή από την ελληνική κοινωνία, υιοθετήθηκε ως επίσημη κρατική πολιτική και σφράγισε τη ζωή και την ιδεολογία του ελληνισμού μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. (Μικρασιατική καταστροφή)
Ποιοι ονομάστηκαν αλύτρωτοι Έλληνες και τι ήταν ο αλυτρωτισμός;(ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ)
Οι Έλληνες που ζούσαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία ονομάστηκαν αλύτρωτοι, επειδή δεν είχαν, ακόμη, λυτρωθεί, δηλαδή απελευθερωθεί.
Η πολιτική που στόχευε στην ένταξη, των αλύτρωτων Ελλήνων και των εδαφών στα οποία κατοικούσαν, στο ελληνικό κράτος ονομάστηκε αλυτρωτισμός.
Ποια ήταν η αντίληψη του αγγλικού κόμματος και του ηγέτη του Μαυροκορδάτου για τον αλυτρωτισμό;(ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ)
Η αντίληψη αυτών ήταν ότι μόνο αν προηγούνταν η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας θα ήταν εφικτή και η εδαφική επέκτασή της. Όμως, έβρισκε λιγότερους υποστηρικτές.
Ο Κριμαϊκός πόλεμος (1854-1856) και ο ελληνισμός (ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ)
Πότε κι ανάμεσα σε ποιους ξέσπασε ο Κριμαϊκός πόλεμος; Πώς εξελίχθηκε; Τι συνέπειες είχε για την Ελλάδα;
Το 1854 ξέσπασε ρωσοτουρκικός πόλεμος.
Αγγλία και Γαλλία τάχθηκαν αμέσως στο πλευρό του σουλτάνου και ο πόλεμος μεταφέρθηκε στη ρωσική χερσόνησο της Κριμαίας (Κριμαϊκός πόλεμος).
Ο Όθωνας και πολλοί Έλληνες θεώρησαν ότι δινόταν στην Ελλάδα μια καλή ευκαιρία να διευρύνει τα σύνορά της. Έτσι οργανώθηκαν εξεγέρσεις στη Θεσσαλία, στην Ήπειρο και στη Μακεδονία.
Αμέσως, αγγλικά και γαλλικά στρατεύματα κατέλαβαν τον Πειραιά (1854-1857) απαιτώντας από τον Όθωνα να τηρήσει η Ελλάδα αυστηρή ουδετερότητα.
Τελικά, ο Κριμαϊκός πόλεμος έληξε με ήττα της Ρωσίας. Αμέσως μετά, ο σουλτάνος, πιεζόμενος και από τις Δυνάμεις, προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις, γνωστές ως Χάτι Χουμαγιούν (1856), με στόχο τη διασφάλιση της ισότητας όλων των υπηκόων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ανεξάρτητα από φυλή ή θρήσκευμα. Έτσι εγκαινιάστηκε μια περίοδος ανάπτυξης του ελληνισμού στην Οθωμανική αυτοκρατορία.
Παράλληλα στην Ελλάδα, τα τρία παλαιά κόμματα (αγγλικό, γαλλικό και ρωσικό) έπαψαν να υπάρχουν, καθώς, μετά τις εξελίξεις του Κριμαϊκού πολέμου, η ελληνική κοινή γνώμη έχασε την εμπιστοσύνη της και στις τρεις Μεγάλες Δυνάμεις.
Η έξωση του Όθωνα(1862) (ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ)
Πότε και γιατί κηρύσσεται έκπτωτος ο Όθωνας;
Εμφάνιση μιας νέας γενιάς πολιτικών, κατά τη δεκαετία του 1850 οδήγησε σε επανάσταση με αίτημα την απομάκρυνση του Όθωνα (αρχικά στο Ναύπλιο και έπειτα στην Αθήνα). Τελικά ο Όθωνας εγκαταλείπει τη χώρα από το 1862.
Για ποιους λόγους οι Μεγάλες Δυνάμεις επεμβαίνουν στα ελληνικά πράγματα μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια και ποιες ενέργειες έκαναν;
Ο εμφύλιος πόλεμος που ξέσπασε στην Ελλάδα μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια (1831) έκανε τις Δυνάμεις να επέμβουν στα ελληνικά πράγματα, για να αποτρέψουν τη δημιουργία μιας εστίας αναταραχής στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, εξέλιξη που θα έβλαπτε τα συμφέροντά τους. Οι ενέργειες που έκαναν ήταν:
α) Όρισαν, βασιλιά της Ελλάδας τον Όθωνα, τον 17χρονο γιο του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α‘ (συνθήκη του Λονδίνου, 1832). Το πολίτευμα ορίστηκε να είναι απόλυτη μοναρχία.
β) Έδωσαν στην Ελλάδα 20.000.000 φράγκα ως πρώτη δόση ενός δανείου που θα έφτανε συνολικά τα 60.000.000 φράγκα.
Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΙΑΣ (1833-1835)
Τι ήταν η αντιβασιλεία, γιατί διορίστηκε και ποια ήταν τα μέλη της;
Η Αντιβασιλεία ήταν μια επιτροπή από Βαυαρούς αξιωματούχους που θα ασκούσε την εξουσία μέχρι την ενηλικίωσή του Όθωνα (1835).
Διορίστηκε από τον πατέρα του Όθωνα, επειδή ο Όθωνας ήταν ανήλικος.
Τα τρία κύρια μέλη της ήταν ο Άρμανσμπεργκ, πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών, ο Μάουρερ, αρμόδιος για την εκπαίδευση, τη δικαιοσύνη και την εκκλησία, και ο Χάιντεκ, υπεύθυνος για τις ένοπλες δυνάμεις.
Ποιους στόχους είχε η Αντιβασιλεία;
Η Αντιβασιλεία θέλησε να οικοδομήσει ένα σύγχρονο, κατά τα δυτικά πρότυπα, εθνικό κράτος. Οι επιδιώξεις της συνοψίζονταν στο τρίπτυχο:
εθνική ανεξαρτησία,
βασιλική απολυταρχία και συγκεντρωτικό σύστημα διακυβέρνησης.
Πώς η Αντιβασιλεία αναδιοργάνωσε η διοίκηση του κράτους; Ποια επιλέχθηκε ως νέα πρωτεύουσα και γιατί;
Η διοίκηση του κράτους ήταν συγκεντρωτική. Η Ελλάδα διαιρέθηκε σε 10 νομούς, ενώ η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε το 1834 από το Ναύπλιο στην Αθήνα, κίνηση που σκοπό είχε να τονίσει ότι το νέο κράτος ήταν κληρονόμος της αρχαίας Ελλάδας.
Πώς η Αντιβασιλεία αναδιοργάνωσε τον στρατό; Τι συνέπειες υπήρξαν;
Ο στρατός βασίστηκε, αρχικά, στους περίπου 3.500 Βαυαρούς στρατιωτικούς που είχαν έρθει μαζί με τον Όθωνα στην Ελλάδα. Οι Έλληνες αγωνιστές που δεν έγιναν δεκτοί στις ένοπλες δυνάμεις του κράτους έμειναν χωρίς κανέναν πόρο ζωής, με αποτέλεσμα τη μεγάλη δυσαρέσκειά τους. Αρκετοί από αυτούς στράφηκαν στη ληστεία.
Πώς η Αντιβασιλεία αναδιοργάνωσε τη Δικαιοσύνη;
Ιδρύθηκαν δικαστήρια και συντάχθηκαν νέοι νόμοι.
Πώς η Αντιβασιλεία αναδιοργάνωσε την εκπαίδευση; Τι παραμελήθηκε;
α) Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση παρεχόταν στα επταετούς διάρκειας αλληλοδιδακτικά Δημοτικά σχολεία.
β) Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση προσφερόταν στα τριτάξια Ελληνικά σχολεία, που βρίσκονταν στις πρωτεύουσες των επαρχιών, και στα τετρατάξια Γυμνάσια, που υπήρχαν στις πρωτεύουσες των νομών.
γ) Ιδρύθηκε, το 1837, Πανεπιστήμιο στην Αθήνα. Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε και το Πολυτεχνικό Σχολείο, πρόδρομος του σημερινού Πολυτεχνείου.
Ωστόσο, η εκπαίδευση των κοριτσιών παρέμεινε παραμελημένη.
Ποια μέτρα έλαβε η Αντιβασιλεία σχετικά με την εκκλησία;
α) Η ελληνική εκκλησία ορίστηκε αυτοκέφαλη, δηλαδή χωρίστηκε διοικητικά από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, απόφαση που υπαγορεύθηκε από το ότι το τελευταίο βρισκόταν σε οθωμανικό έδαφος, υπό την άμεση επιρροή του σουλτάνου.
β) Διατάχθηκε το κλείσιμο των μοναστηριών που είχαν μικρό αριθμό μοναχών.
Ποια ήταν η στάση των Ελλήνων απέναντι στην Αντιβασιλεία;
Η στάση των Ελλήνων απέναντι στην Αντιβασιλεία ήταν αρχικά δύσπιστη και στη συνέχεια απροκάλυπτα εχθρική. Αναπτύχθηκαν, μάλιστα, συνωμοτικές κινήσεις με σκοπό την ανατροπή της Αντιβασιλείας, ενώ δεν έλειψαν και ανοιχτές εξεγέρσεις.
Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΜΟΝΑΡΧΙΑΣ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ (1835-1843)
Σταμάτησε η δυσαρέσκεια των Ελλήνων όταν ανέλαβε την εξουσία ο Όθωνας; Γιατί;
Μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον Όθωνα (Μάιος 1835), η κατάσταση δεν άλλαξε. Ο βασιλιάς προσπάθησε, όπως και η Αντιβασιλεία πριν απ’ αυτόν, να περιορίσει την επιρροή των κομμάτων ενισχύοντας κατά περιόδους ένα από αυτά και περιθωριοποιώντας τα άλλα. Η πολιτική αυτή συνάντησε έντονες αντιδράσεις που εκφράστηκαν αρχικά με εξεγέρσεις τοπικού χαρακτήρα (Ύδρα, Μεσσηνία).
Η 3η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1843
Ποια προβλήματα οδήγησαν στη επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843;
α) Η προσπάθεια του βασιλιά να περιορίσει την επιρροή των κομμάτων ενισχύοντας κατά περιόδους ένα από αυτά και περιθωριοποιώντας τα άλλα.
β) Η οικονομική κατάσταση των αγροτών που χειροτέρευε και στην ύπαιθρο αναπτυσσόταν η ληστεία.
γ) Η Ελλάδα αδυνατούσε να εξοφλήσει τα δάνειά της, με αποτέλεσμα οι Δυνάμεις να επιβάλουν οικονομικό έλεγχο στη χώρα και περικοπή των κρατικών δαπανών. Οι στρατιωτικοί, από τα πρώτα θύματα των περικοπών, στράφηκαν εναντίον του Όθωνα.
Ποιοι κινητοποιήθηκαν για την επανάσταση και με ποιο σκεπτικό;
Λόγω της γενικής αναταραχής υπήρξε έντονη πολιτική κινητοποίηση από τους πολιτικούς όλων των κομμάτων. Κοινή ήταν η πεποίθηση ότι η παραχώρηση συντάγματος θα απάλλασσε τη χώρα από τους Βαυαρούς και θα την ανακούφιζε από την οικονομική και κοινωνική κρίση.
Ποια ήταν τα γεγονότα;
Τη νύχτα της 2ης προς την 3η Σεπτεμβρίου 1843 α) δυνάμεις της φρουράς της Αθήνας και β) πολλοί πολίτες με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη και τον αγωνιστή του ’21 Μακρυγιάννη συγκεντρώθηκαν έξω από τα ανάκτορα (σημερινή Βουλή) και απαίτησαν από τον Όθωνα να παραχωρήσει σύνταγμα (σε ανάμνηση των γεγονότων ο χώρος ονομάστηκε αργότερα πλατεία Συντάγματος).
Ποια ήταν η αρχική και ποια η τελική στάση του βασιλιά απέναντι στα αιτήματα των επαναστατών;
Ο βασιλιάς, αν και αρχικά αρνήθηκε, υποχρεώθηκε τελικά να προκηρύξει εκλογές για Εθνοσυνέλευση, που θα ψήφιζε σύνταγμα. Έτσι, τελείωσε η περίοδος της απόλυτης μοναρχίας του Όθωνα.
ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ – ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ – ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ
Τι εννοούμε όταν λέμε διάθεση του ρήματος;
Διάθεση είναι η έννοια του ρήματος που δείχνει τι κάνει, τι παθαίνει ή σε ποια κατάσταση βρίσκεται το υποκείμενο. Αναφέρεται δηλαδή στη σημασία του ρήματος και στη σχέση που έχει με το υποκείμενό του.
Ποιες είναι οι διαθέσεις του ρήματος;
Η ενεργητική, η παθητική, η μέση και η ουδέτερη διάθεση.
Τι φανερώνουν τα ρήματα της κάθε διάθεσης;
Τα ρήματα ενεργητικής διάθεσης φανερώνουν ότι το υποκείμενο είναι ο δράστης, δηλαδή ενεργεί ή κάνει κάτι, π.χ. Ο Νίκος χτύπησε τον Γιώργο.
Τα ρήματα παθητικής διάθεσης φανερώνουν ότι το υποκείμενο είναι ο δέκτης, δηλαδήπαθαίνει κάτι ή δέχεται μια ενέργεια από άλλον π.χ. Ο Γιώργος χτυπήθηκεαπό το Νίκο.
Τα ρήματα μέσης διάθεσης φανερώνουν ότι το υποκείμενο είναι συγχρόνως δράστης και δέκτης μιας ενέργειας, δηλαδή ενεργεί και η ενέργεια γυρίζει σ’ αυτό π.χ. Η φίλη μου βάφεταιπολύ έντονα. Τα ρήματα ουδέτερης διάθεσηςείναι τα ρήματα που φανερώνουν ότι το υποκείμενο βρίσκεται απλώς σε μια κατάσταση, ούτε ενεργεί ούτε παθαίνει κάτι π.χ. κοιμάμαι, ξεκουράζομαι, παραμένω.
Ποια διαφορά έχει η διάθεση από τη φωνή του ρήματος;
Η διάθεση δεν πρέπει να συγχέεται με τη φωνή. Η φωνή (ενεργητική ή παθητική) αναφέρεται στη μορφή του ρήματος (πιο συγκεκριμένα στις καταλήξεις των ρημάτων), ενώ η διάθεση αναφέρεται στη σημασία του ρήματος σε σχέση με το υποκείμενό του. Αυτό σημαίνει πως μπορεί ένα ρήμα να είναι παθητικής φωνής, αλλά ενεργητικής διάθεσης π.χ. εργάζομαι ή και το αντίστροφο π.χ. μαύρισα από τον ήλιο).
Ποια ρήματα λέγονται αποθετικά;
Αποθετικά λέγονται τα ρήματα που σχηματίζουν μόνο παθητική φωνή και έχουν ενεργητική διάθεση. Π.χ. Ο πατέρας μου αισθάνθηκεέναν οξύ πόνο στο στομάχι.
Πότε λέμε ότι έχουμε ενεργητική και πότε παθητική σύνταξη;
Όταν διατυπώνουμε μια πρόταση με ρήμα ενεργητικής διάθεσης, π.χ. Ο Νίκος χτύπησε τον Γιώργο, έχουμε ενεργητική σύνταξη.
Όταν διατυπώνουμε την πρόταση με ρήμα παθητικής διάθεσης, π.χ. Ο Γιώργος χτυπήθηκε από τον Νίκο, έχουμε παθητική σύνταξη.
Τι είναι το ποιητικό αίτιο;
Στην παθητική σύνταξη, το πρόσωπο ή πράγμα που κάνει την ενέργεια (από το οποίο παθαίνει κάτι το υποκείμενο) δίνεται με ένα προθετικό σύνολο (πρόθεση «από» + όνομα) και ονομάζεται ποιητικό αίτιο, π.χ. Ο Γιώργος χτυπήθηκε από τον Νίκο.
Το «από» + αιτιατική είναι πάντα ποιητικό αίτιο;
Το «από» + αιτιατική δε δηλώνει πάντα το ποιητικό αίτιο. Μπορεί να δηλώνει και την αιτία (να είναι προθετικό σύνολο που δηλώνει αιτία), π.χ. «Προδόθηκε από ένα σημάδι που είχε στο πρόσωπο» (το «από ένα σημάδι» δηλώνει αιτία και δεν είναι ποιητικό αίτιο).
Γιατί επιλέγεται η ενεργητική ή η παθητική σύνταξη;
Με την ενεργητική σύνταξη δίνεται τονίζεται το υποκείμενο, δηλαδή ο δράστης και το ύφος γίνεται πιο προσωπικό, άμεσο, ζωντανό κ.λπ..
Με την παθητική σύνταξη τονίζεται το αποτέλεσμα της ενέργειας, η πράξη που κάνει το υποκείμενο και το ύφος γίνεται πιο επίσημο, τυπικό και απρόσωπο.
Πώς γίνεται η μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική και αντίστροφα;
1)Το αντικείμενο (εκεί που μεταβαίνει η ενέργεια) της ενεργητικής σύνταξης γίνεται υποκείμενο της παθητικής σύνταξης,
2) το ρήμα της ενεργητικής σύνταξης μετατρέπεται σε ρήμα παθητικής διάθεσης,
3) το υποκείμενο της ενεργητικής μετατρέπεται σε ποιητικό αίτιο της παθητικής σύνταξης.
Υποκ. Ρήμα Ενεργ. Διάθ. Αντικ.
Ενεργητική σύνταξη → «Ο αδερφός μου χτύπησε τη γάτα»
Υποκ. Ρήμα Παθ. Διάθ. Ποιητ. αίτιο.
Παθητική σύνταξη → «Η γάτα χτυπήθηκε από τον αδερφό μου»
ΜΕΡΟΣ Β2: Μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα
Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται τα ρήματα ενεργητικής διάθεσης;
Διακρίνονται σε μεταβατικάκαιαμετάβατα.
Μεταβατικάείναι τα ρήματα που δείχνουν ότι η ενέργεια του υποκειμένου μεταβαίνει σε άλλο πρόσωπο ή πράγμα που είναι το αντικείμενο π.χ. Ο μαθητής μουτζουρώνειτο βιβλίο.
Αμετάβαταείναι τα ρήματα που δείχνουν ότι η ενέργεια του υποκειμένου δε μεταβαίνει κάπου αλλού π.χ. Οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες εργάζονται.
Πολλά ρήματα της νέας ελληνικής γλώσσας είναι και μεταβατικά και αμετάβατα, σε διαφορετικό όμως κάθε φορά γλωσσικό περιβάλλον .
Π.χ. Άρχισε να βγάζει λόγο – Η εκδήλωση άρχισε μετά τις εννέα.
ΜΕΡΟΣ Β3:Αντικείμενο – Μονόπτωτα και δίπτωτα ρήματα
Τι είναι το αντικείμενο;
Το πρόσωπο ή το πράγμα που δέχεται την ενέργεια ή την επίδραση του υποκειμένου ενός μεταβατικού ρήματος και αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα της έννοιάς του λέγεται αντικείμενο.
Ποια μορφή μπορεί να έχει το αντικείμενο;
Το αντικείμενο ενός μεταβατικού ρήματος μπορεί να είναι:
α) Ουσιαστικό (με ή χωρίς άρθρο), π.χ. «Ένας μαθητής άνοιξε την πόρτα».
β) Άλλο μέρος του λόγου που έχει θέση ουσιαστικού, όπως:
Επίθετο π.χ. Περιμένω την καλή μου για να πάμε βόλτα.
Αντωνυμία π.χ. Μόλις έφυγες είδα εκείνον.
Μετοχή π.χ. Η ανυπομονησία κυριεύει τους ερωτευμένους.
Δευτερεύουσα ονοματική πρόταση π.χ. Πιστεύω ότι θα τα καταφέρω.
Προθετικό σύνολο, δηλαδή πρόθεση από, με, σε/στο/στη/στο, για + αιτιατική π.χ. Πήγα στον κινηματογράφο χθες.
Άκλιτο μέρος του λόγου, συνήθως με άρθρο μπροστά π.χ. Θα μάθεις το γιατί, Τελικά είπα το ναι.
Ποια μεταβατικά ρήματα ονομάζονταιμονόπτωτα και ποια δίπτωτα;
Α) Τα μεταβατικά ρήματα που χρειάζονται ως συμπλήρωμα μία μόνο πτώση (ένα αντικείμενο) λέγονται μονόπτωτα.
Σε ποια πτώση βρίσκεται το αντικείμενο στα μονόπτωτα ρήματα;
Τα μονόπτωτα ρήματα παίρνουν αντικείμενο συνήθως σε πτώση αιτιατική, π.χ. κόβω το ξύλο, και σε μερικές περιπτώσεις σε πτώση γενική π.χ. Μοιάζω του πατέρα μου.
Ποιο αντικείμενο ονομάζεται εσωτερικό ή σύστοιχο;
Το αντικείμενο των μονόπτωτων ρημάτων που βρίσκεται σε πτώση αιτιατικήονομάζεται εσωτερικό ή σύστοιχο όταν έχει ετυμολογική συγγένεια ή την ίδια/παρόμοια σημασία με το ρήμα π.χ. Χόρεψε έναν ζωηρό χορό. Συχνά παραλείπεται και αντικαθίσταται από την αόριστη αντωνυμία κάτι π.χ. . Χόρεψε κάτι ζωηρό.
Παραδείγματα ρημάτων που παίρνουν σύστοιχο αντικείμενο.
Β) Τα μεταβατικά που χρειάζονται ως συμπλήρωμα δύο πτώσεις (δύο αντικείμενα) λέγονται δίπτωτα. Από αυτά, το αντικείμενο που συνδέεται στενότερα με το ρήμα λέγεται άμεσο, ενώ το άλλο λέγεται έμμεσο, γιατί η ενέργεια του υποκειμένου του ρήματος απευθύνεται έμμεσα προς αυτό.
Συγκεντρωτικός πίνακας δίπτωτων ρημάτων
ΑΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
ΕΜΜΕΣΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
αιτιατική
γενική
αιτιατική προσώπου
αιτιατική πράγματος
αιτιατική προσώπου/πράγματος
αιτιατική προσώπου/πράγματος ισοδύναμο με εμπρόθετο
ΠΡΟΣΟΧΗ: Δύο ή περισσότερα όμοια αντικείμενα (όλα πρόσωπα ή όλα πράγματα) που βρίσκονται στην ίδια πτώση και συνδέονται μεταξύ τους με συνδέσμους ή χωρίζονται με κόμμα θεωρούνται μία πτώση.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΩΝ
Περιπτώσεις
άμεσο αντικείμενο
έμμεσοαντικείμενο
α)
αιτιατική + γενική Του ζήτησα χρήματα.
αιτιατική
γενική
β)
αιτιατική + εμπρόθετο
Ζήτησα από το Γιώργοχρήματα.
αιτιατική
εμπρόθετο
γ)
πρόταση + γενική
Ο Γιώργος μου ζήτησε να πάμε στο γήπεδο.
πρόταση
γενική
δ)
αιτιατική προσώπου + αιτιατική πράγματος
Η μάνα μου με τάιζε πατάτες.
αιτιατική προσώπου
αιτιατική πράγματος
ε)
αιτιατική πράγματος + αιτιατική πράγματος ισοδύναμη με εμπρόθετο
Ο Γιώργος γέμισε το συρτάρι (με) χαρτιά.
αιτιατική πράγματος
αιτιατική πράγματος ισοδύναμη με εμπρόθετο
στ)
αιτιατική προσώπου + αιτιατική προσώπου ισοδύναμη με εμπρόθετο
Παρουσίασε στους μαθητέςτο διευθυντή.
αιτιατική προσώπου
αιτιατική προσώπου
ισοδύναμη με εμπρόθετο
Τι είναι η γενική προσωπική;
Δίπλα σε ένα απρόσωπο ρήμα (π.χ. χρειάζεται, φαίνεται, πρέπει) ή σε μια απρόσωπη έκφραση (π.χ. είναι αδύνατο) υπάρχει γενική πτώση της προσωπικής αντωνυμίας (μου, του σου), που δεν έχει θέση αντικειμένου. Το ίδιο συχνά παρατηρούμε και σε ρήματα ενεργητικά μεταβατικά ( π.χ. φιλώ, κανονίζω). Η γενική αυτή λέγεται γενική προσωπική, γιατί φανερώνει το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται η έννοια του ρήματος. Το ότι δεν είναι αντικείμενο φαίνεται από το ότι δε μεταβαίνει στη γενική αυτή καμιά ενέργεια του υποκειμένου. Παραδείγματα:
Είναι η ομαλή μετάβαση από τη μια σκέψη στην άλλη και από την μια ιδέα στην άλλη. Οι σκέψεις αυτές οργανώνονται λογικά σε παραγράφους.
Η αλληλουχία επιτυγχάνεται με:
Α)Τη σαφή διάκριση των τμημάτων του κειμένου. Αν πρόκειται για έκθεση, σε πρόλογο – κύριο θέμα – επίλογο και αν πρόκειται για παράγραφο, σε θεματική πρόταση – λεπτομέρειες – κατακλείδα.
Β) Τη σωστή διάταξη των ιδεών – τη σωστή τοποθέτηση τους μέσα στο κείμενο ανάλογα με το είδος κειμένου.
Αν το κείμενο είναι αφηγηματικό, πρέπει να τοποθετήσω τα γεγονότα ή τα στοιχεία του κειμένου που θα γράψω χρονολογικά.
Αν το κείμενο είναι περιγραφικό, θ’ ακολουθήσω τοπική διάταξη στη σειρά των θεμάτων που θα περιγράψω.
Αν το κείμενο είναι επιχειρηματολογικό, όπως είναι μια έκθεση ιδεών, η διάταξη των ιδεών πρέπει να είναι λογική και ιεραρχική από τα πιο σπουδαία προς τα δευτερεύοντα ή από το ένα επιχείρημα στο άμεσα συσχετιζόμενο με αυτό.
ΣΥΝΟΧΗ
Είναι ο τρόπος σύνδεσης των προτάσεων, των περιόδων και των παραγράφων μεταξύ τους, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχεια των νοημάτων και η ευκολία με την οποία μεταδίδονται τα εκπεμπόμενα μηνύματα στον αναγνώστη.
Η σύνδεση επιτυγχάνεται με δύο τρόπους:
Α)Εξωτερικά : με ποικίλες συνδετικές λέξεις ή φράσεις που λειτουργούν συμπλεκτικά ή μεταβατικά στις ιδέες του κειμένου.
Β) Εσωτερικά : νοηματικά , από αφορμές που μας δίνει το ίδιο το κείμενο όπως εξελίσσεται.
Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ ΜΕ ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ / ΦΡΑΣΕΙΣ
ΒΕΒΑΙΩΣΗ: βέβαια, πράγματι, πραγματικά, είναι βέβαιο, το βέβαιο είναι ότι, ασφαλώς, αναμφίβολα, κατά γενική ομολογία , προφανώς, είναι αλήθεια, είναι γεγονός ότι…, είναι γενικά αποδεκτό, είναι γενικά παραδεκτό, είναι κοινός τόπος ότι.., είναι γενική παραδοχή ότι…, όλοι θα συμφωνήσουν ότι…
ΑΠΑΡΙΘΜΗΣΗ: πρώτον, δεύτερον, τρίτον…., αρχικά, πρώτα πρώτα, στη συνέχεια, έπειτα, ακολούθως, κατόπιν, μια πρώτη επισήμανση είναι…, τελικά, τέλος, στο τέλος, κλείνοντας…
ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ: δηλαδή, πιο συγκεκριμένα, ειδικότερα, με άλλα λόγια, για να γίνω πιο συγκεκριμένος, για να γίνει αυτό πιο κατανοητό, αυτό σημαίνει ότι.., πιο συγκεκριμένα…
ΑΝΤΙΘΕΣΗ / ΕΝΑΝΤΙΩΣΗ: όμως, αλλά, ενώ, αν και, εντούτοις, ωστόσο, αντίθετα, από την άλλη πλευρά, παρόλο που, στον αντίποδα αυτού του φαινομένου/ της κατάστασης παρατηρείται….. ΠΡΟΣΘΗΚΗ: ακόμη, επίσης, επιπλέον, επιπρόσθετα, συμπληρωματικά, εξάλλου, εκτός απ’ αυτό…
ΑΙΤΙΑ /ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ: επειδή, γιατί, λόγω του ότι, εξαιτίας , ο λόγος είναι ότι.., εφόσον, αυτό οφείλεται, αυτό συμβαίνει γιατί, μια και ….
ΣΥΓΚΡΙΣΗ / ΟΜΟΙΟΤΗΤΑ: παρόμοια, αντίστοιχα, με τον ίδιο τρόπο, κατ’ ανάλογο τρόπο, κάτι ανάλογο συμβαίνει, έτσι ….
ΟΡΟΣ / ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ: αν, με την προϋπόθεση ότι, με τον όρο, στην περίπτωση που, κάτω απ’ αυτές τις προϋποθέσεις, υπό αυτές τις συνθήκες , με αυτά τα δεδομένα, σε αυτό το πλαίσιο…
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: επομένως, λοιπόν, άρα, συνεπώς, συμπερασματικά, όπως φαίνεται, όπως προκύπτει, καταληκτικά, εν κατακλείδι, συνοψίζοντας…
ΧΡΟΝΙΚΗ ΣΕΙΡΑ: μετά, ύστερα, αργότερα, κατόπιν, έπειτα, την ίδια στιγμή…
ΤΟΠΟΣ: πάνω, κάτω, δεξιά, αριστερά, στην άκρη, στο κέντρο…..
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: παραδείγματος χάρη, λόγου χάρη, για παράδειγμα…
ΕΜΦΑΣΗ: ιδιαίτερα, μάλιστα, κυρίως, προπάντων, θα θέλαμε να τονίσουμε…
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ
Επιτυγχάνεται με έμμεση αναφορά – παραπομπή στην προηγούμενη παράγραφο. Αυτό σημαίνει :
α)Επανάληψη της τελευταίας λέξης ή φράσης ή ιδέας της προηγούμενης παραγράφου ή περιόδου.
β)Με επανάληψη του κεντρικού νοήματος της προηγούμενης παραγράφου ή της τελευταίας περιόδου.
γ)Με αντικατάσταση μιας λέξης με αντωνυμία, επίρρημα, ή με άλλη συνώνυμη.
δ)Με τη νοηματική αλληλουχία.
Παραδείγματα:
Ο άνθρωπος χρωστά τα πάντα στη φύση. Η φύση του δίνει ζωή.
Όλοι κοίταζαν με θαυμασμό τον πίνακα. Αυτός απεικόνιζε ένα τοπίο.
Πότε έφτασε ο Καποδίστριας στην Ελλάδα και σε ποια κατάσταση την βρήκε;
Ο Ιωάννης Καποδίστριας εκλέχτηκε κυβερνήτης της Ελλάδας από την Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας (άνοιξη 1827) και στις αρχές του 1828 ήρθε στο Ναύπλιο. Η κατάσταση που βρήκε ήταν τραγική:
α) Η χώρα ήταν κατερειπωμένη και ο λαός εξαθλιωμένος.
β) Ληστές και πειρατές έλεγχαν μεγάλες περιοχές.
γ) Ο αιγυπτιακός στρατός παρέμενε στη ΝΔ Πελοπόννησο και τουρκικός στη Στερεά Ελλάδα.
Ποια αλλαγή έγινε στο πολίτευμα με τον ερχομό του Καποδίστρια και γιατί; Πού, πότε και γιατί γίνεται η Δ΄ Εθνοσυνέλευση;
Ο Καποδίστριας ανέστειλε (=έπαυσε προσωρινά) την ισχύ του συντάγματος της Τροιζήνας και συγκέντρωσε στα χέρια του όλες τις εξουσίες. Έκρινε ότι αυτό ήταν αναγκαίο για να αντιμετωπιστούν τα επείγοντα προβλήματα της χώρας. Η Δ΄ Εθνοσυνέλευση (Άργος, καλοκαίρι 1829) επικύρωσε αυτές τις αποφάσεις και έθεσε τις βασικές αρχές μιας μελλοντικής συνταγματικής αναθεώρησης.
Ποια μέτρα έλαβε ο Κυβερνήτης για να ενισχύσει τις ένοπλες δυνάμεις;
α) Ο Κυβερνήτης ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη συγκρότηση τακτικών ενόπλων δυνάμεων, καθώς έπρεπε να εκκαθαρισθεί η Στερεά Ελλάδα από τον τουρκικό στρατό αλλά και να αντιμετωπιστούν σοβαρά προβλήματα εσωτερικής τάξης (ληστεία, πειρατεία). Ορισμένοι από τους αγωνιστές αξιοποιήθηκαν για τη δημιουργία τακτικού στρατού.
β) Επιπλέον, ιδρύθηκε ο Λόχος των Ευελπίδων, πρόδρομος της σημερινής Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων.
γ) Έγιναν τα πρώτα βήματα για την οργάνωση τακτικού πολεμικού ναυτικού.
δ) Καταπολεμήθηκε η πειρατεία χάρη και στη δράση του Ανδρέα Μιαούλη.
Ποια οικονομικά μέτρα έλαβε ο Κυβερνήτης;
α) Ο Καποδίστριας σχημάτισε ένα πρώτο κρατικό ταμείο, το οποίο προήλθε από εισφορές Ελλήνων του εξωτερικού και φιλελλήνων.
β) Κατόπιν προχώρησε, με τη συνεργασία του φίλου του Γαλλοελβετού τραπεζίτη Εΰνάρδου, στην ίδρυση τράπεζας και στην κοπή νομίσματος, του φοίνικα.
γ) Παράλληλα, εφάρμοσε αυστηρή λιτότητα στις δημόσιες δαπάνες.
δ) Επιχείρησε να εκσυγχρονίσει τη γεωργία εισάγοντας νέες καλλιέργειες (πατάτα) και νέες καλλιεργητικές μεθόδους (χρήση σιδερένιου άροτρου).
Ποια μέτρα έλαβε ο Καποδίστριας στην εκπαίδευση;
Μια από τις κύριες προτεραιότητες του Κυβερνήτη υπήρξε η οργάνωση της εκπαίδευσης:
α) Ίδρυσε το Ορφανοτροφείο της Αίγινας, στο οποίο λειτούργησαν:
τρία αλληλοδιδακτικά σχολεία (αντίστοιχα των σημερινών δημοτικών αλλά τετραετούς φοίτησης),
τρία ελληνικά (αντίστοιχα των σημερινών γυμνασίων με τριετή φοίτηση),
αρκετά χειροτεχνεία (επαγγελματικές σχολές),
καθώς και το Πρότυπον Σχολείον, στο οποίο σπούδαζαν όσοι προορίζονταν για δάσκαλοι στα αλληλοδιδακτικά.
β) Ιδρύθηκε το Κεντρικόν Σχολείον, στο οποίο φοιτούσαν όσοι προορίζονταν για σπουδές σε πανεπιστήμια του εξωτερικού.
γ) Επιπλέον, δημιουργήθηκε στην Τίρυνθα (περιοχή ανάμεσα στο Άργος και το Ναύπλιο) το Πρότυπον Αγροκήπιον (γεωργική σχολή).
Γιατί δεν ίδρυσε πανεπιστήμιο;
Ο Καποδίστριας πίστευε ότι στη δεδομένη στιγμή η εκπαίδευση θα έπρεπε να παρέχει, πρώτα απ’ όλα, βασικές γνώσεις και επαγγελματική κατάρτιση. Αυτός ήταν και ο λόγος που δεν προχώρησε τότε στην ίδρυση πανεπιστημίου.
Ποιες διπλωματικές εκκρεμότητες υπήρχαν όταν ήρθε ο Κυβερνήτης;
Όταν έφτασε στην Ελλάδα ο Καποδίστριας, η επανάσταση βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη. Εκκρεμούσαν:
α) ο βαθμός ανεξαρτησίας του κράτους (δηλαδή αν θα ήταν αυτόνομο ή ανεξάρτητο)
β) ο καθορισμός των συνόρων του.
γ) Επίσης, οι πολεμικές επιχειρήσεις συνεχίζονταν.
Πότε και πού διεξάγεται η τελευταία μάχη της επανάστασης;
Η τελευταία μάχη δόθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1829 στην Πέτρα της Βοιωτίας, όπου ελληνικές δυνάμεις με επικεφαλής τον Δ. Yψηλάντη επικράτησαν επίλεκτων τουρκικών δυνάμεων.
Ποιες ήταν οι επιτυχίες του Κυβερνήτη όσον αφορά την εξωτερική πολιτική (διπλωματία);
Χάρη και στους επιδέξιους χειρισμούς του Κυβερνήτη, η Ελλάδα:
α)αναγνωρίστηκε ως κράτος ανεξάρτητο (Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας, 1830) και
β) διεύρυνε τα σύνορά της ενσωματώνοντας όλα τα εδάφη νοτίως της γραμμής Αμβρακικού κόλπου-Παγασητικού κόλπου, με τη συνθήκη της Κωνσταντινούπολης το 1832.
Το ελληνικό κράτος θα περιελάμβανε τη Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο, τα νησιά του Αργοσαρωνικού, την Εύβοια, τις Κυκλάδες και τις Σποράδες.
Ποιοι αντιτάχθηκαν στον Καποδίστρια και γιατί;
Η επιλογή του Καποδίστρια να συγκροτήσει ένα ισχυρό, συγκεντρωτικό κράτος, κατά τα δυτικά πρότυπα, προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Δυσαρεστήθηκαν:
α) πρόκριτοι με τοπική εξουσία (Π. Μαυρομιχάλης),
β) πλούσιοι πλοιοκτήτες (Γ. Κουντουριώτης),
γ) έμπειροι Φαναριώτες (Α. Μαυροκορδάτος).
δ) Την ίδια στιγμή, φιλελεύθεροι διανοούμενοι (Αδ. Κοραής) καυτηρίαζαν τον αυταρχισμό του Καποδίστρια και αξίωναν την παραχώρηση συνταγματικών ελευθεριών.
ε) Επίσης, η Αγγλία και η Γαλλία υποκινούσαν τις αντικαποδιστριακές κινήσεις, επειδή θεωρούσαν τον Κυβερνήτη όργανο της Ρωσίας.
Ποιες εξεγέρσεις έγιναν; Ποιο ήταν το τέλος του Καποδίστρια;
Από τις αρχές του 1830 σημειώθηκαν εξεγέρσεις και αργότερα ο Α. Μιαούλης, αντίπαλος πλέον του Κυβερνήτη, ανατίναξε στον Πόρο τα δύο μεγαλύτερα ελληνικά πολεμικά πλοία. Στην Ύδρα, κέντρο της αντιπολίτευσης, η εφημερίδα Απόλλων προπαγάνδιζε τη δολοφονία του Κυβερνήτη. Η ένταση κορυφώθηκε όταν ο Καποδίστριας φυλάκισε τον πρόκριτο της Μάνης Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη θεωρώντάς τον υπεύθυνο για αντικυβερνητικές κινήσεις. Η αντίδραση δεν άργησε. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 ο Κωνσταντίνος και ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης δολοφόνησαν τον Καποδίστρια στο Ναύπλιο.
ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ
Αυτόνομο ονομάζεται ένα κράτος όταν αυτοδιοικείται, χωρίς η κυβέρνησή του να αποφασίζει για όλα τα θέματα που το αφορούν. Τα αυτόνομα κράτη συνδέονται στενά με μεγαλύτερα κράτη.
Ανεξάρτητο ονομάζεται ένα κράτος όταν διαθέτει δική του κυβέρνηση η οποία αποφασίζει για όλα τα θέματα που αφορούν αυτό το κράτος.
Συνθήκη είναι η συμφωνία μεταξύ κρατών για διμερή ή διεθνή ζητήματα (συνθήκη ειρήνης).
Πρωτόκολλο είναι το έντυπο που αναφέρει επί μέρους λεπτομέρειες σχετικά με συνθήκη που υπογράφτηκε.
Είναι ένα κειμενικό είδος στο οποίο ένα άτομο καταγράφει τα πιο σημαντικά γεγονότα της προσωπικής του ζωής καθώς και της δημόσιας ζωής της εποχής του. Είναι κείμενο με προσωπικό χαρακτήρα και δε γράφεται για να δημοσιευτεί ή για να διαβαστεί από άλλους εκτός από τον ίδιο τον συγγραφέα.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ
Ακριβής προσδιορισμός του χρόνου και του τόπου με την καταγραφή της ημερομηνίας στην αρχή της σελίδας πάνω δεξιά. Π.χ Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2015.
Χρησιμοποίηση της φράσης «αγαπημένο μου ημερολόγιο» από κάτω και αριστερά .
Αυστηρά χρονολογική παράθεση των γεγονότων που επιλέγει ο δημιουργός του να καταγράψει.
Χρήση συνήθως πρώτου ενικού προσώπου. Υπάρχει περίπτωση το ημερολόγιο να απευθύνεται σε κάποιο τρίτο, συνήθως φανταστικό πρόσωπο, οπότε χρησιμοποιείται το δεύτερο ενικό πρόσωπο.
Λόγος αυθόρμητος, απλός , καθημερινός .
Ύφος απλό, προσωπικό.
Αν προορίζεται για δημοσίευση, τότε το ύφος είναι πιο φροντισμένο.
Παράδειγματα ημερολογίου
Απόσπασμα από το βιβλίο της Zωρζ Σαρή ” Το ψέμα”
19 Oκτωβρίου, στο δωματιάκι μου.
Oι μέρες πέρασαν χωρίς να γράψω ούτε μια λέξη. Kι όμως, Xριστινάκι, εσύ το ξέρεις καλά πόσα πολλά θα ‘χα να σου πω. H μητέρα κοιμάται. Όταν βραδιάζει, είναι πάντα κουρασμένη. […]
Άρχισα γερμανικά σ’ ένα φροντιστήριο της πλατείας Kάνιγγος. Παίρνω το λεωφορείο που σταματάει μπροστά στο σπίτι μας και κατεβαίνω στο τέρμα. Tρεις φορές την εβδομάδα. Έχω πολλή μελέτη.
H μαμά δεν έφερε αντίρρηση για τα γερμανικά. Ξέρω όμως πως πολύ στενοχωρέθηκε. Aχ, θα ήθελα να μη μου περίσσευε καιρός ούτε για να πάρω ανάσα. Δε θέλω να σκέφτομαι. Προσπαθώ να σβήσω απ’ το μυαλό μου τον πατέρα, το θυρωρείο. Kι όμως, η κάθε λεπτομέρεια της ζωής μου μπήγεται στη σκέψη μου σαν τη βελόνα της μαμάς στο ρούχο της πελάτισσας.
Απόσπασμα από το βιβλίο “Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ”
Σάββατο, 7 Νοεμβρίου 1942
Αγαπητή Κίτυ,
Η μητέρα είναι τρομερά εκνευρισμένη, πράγμα που με εκθέτει σε κίνδυνο. Είναι τάχα τυχαίο που πάντα εγώ τα πληρώνω και ποτέ η Μαργκότ; Χθες βράδυ, για παράδειγμα, η Μαργκότ διάβαζε ένα βιβλίο εικονογραφημένο με υπέροχα σκίτσα· κάποια στιγμή σηκώθηκε και βγήκε από το δωμάτιο, αφήνοντας το βιβλίο της ανοιχτό, για να συνεχίσει το διάβασμα μόλις θα ξαναγύριζε. Δεν είχα τίποτα το ιδιαίτερο να κάνω εκείνη την ώρα και το πήρα για να χαζέψω τις εικόνες. Μόλις γύρισε η Μαργκότ, με είδε με το βιβλίο στα χέρια, ζάρωσε τα φρύδια της και με παρακάλεσε να της το δώσω. Θέλησα να το κρατήσω ακόμα μια στιγμή. Η Μαργκότ θύμωσε για τα καλά και τότε μπήκε στη μέση η μητέρα λέγοντας: – Η Μαργκότ είχε και διάβαζε αυτό το βιβλίο· πρέπει λοιπόν να της το δώσεις…….. (συνεχίζεται)
Ύφος: απλό, οικείο, προσωπικό, φυσικό που φανερώνει φυσικότητα και οικειότητα.
Αρχίζουμε την επιστολή αναφερόμενοι στην αφορμή και στο θέμα.
Κλείνουμε την επιστολή αναμένοντας τα σχόλια και τις σκέψεις του («Αναμένω με αγωνία τις σκέψεις σου…», «Θα με ενδιέφερε πολύ και η δική σου άποψη…» κ.λπ.).
Ύφος: τυπικό και επίσημο που φανερώνει σεβασμό και εμπιστοσύνη και δεσμεύει τον αποδέκτη να ανταποκριθεί στο αίτημά μας.
Αρχίζουμε την επιστολή αναφέροντας ποιοι είμαστε και το θέμα της επιστολής. Γράφουμε δηλαδή για ποιο σκοπό στέλνουμε την επιστολή. Μπορούμε να αναφέρουμε επίσης με ποια αφορμή και γιατί την στέλνουμε στο συγκεκριμένο πρόσωπο ή Αρχή. Λόγου χάρη, «Είμαστε το 15μελές Συμβούλιο του Γυμνασίου Πάρου…, Αφορμή για την επιστολή αυτή …, Αποφασίσαμε να σας στείλουμε την επιστολή αυτή διότι είστε το πιο αρμόδιο πρόσωπο…,Προσδοκούμε να ακούσετε με προσοχή τις σκέψεις και προτάσεις μας, προκειμένου να… κ.λπ.»)
Εκφράζουμε με ευγένεια τις σκέψεις και διαμαρτυρίες μας: Για παράδειγμα, «Επιτρέψτε μας να…, Θα επιθυμούσαμε να…, Θα θέλαμε να…, αισθανόμαστε την ανάγκη να… κ.λπ.»
Κλείνουμε την επιστολή εκφράζοντας τη βεβαιότητα πως ο παραλήπτης θα συμμεριστεί τον προβληματισμό μας και αναμένοντας τη θετική του ανταπόκριση…
Γ)ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Οι επιστολές αυτές έχουν ως σκοπό να λάβει γνώση του περιεχομένου τους η κοινή γνώμη και δημοσιεύονται.
Τυπικά χαρακτηριστικά:Προσφώνηση: «Κύριε Διευθυντά της εφφημερίδας….» / Αποφώνηση: «Ευχαριστούμε για τη φιλοξενία»
Αρχίζουμε την επιστολή αναφερόμενοι στο ποιοι είμαστε, στο θέμα της επιστολής, στην αφορμή για να την στείλουμε, στον σκοπό μας που είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των αναγνωστών-κοινής γνώμης.
Ύφος τυπικό και επίσημο, που φανερώνει σεβασμό και εμπιστοσύνη κυρίως προς τους αναγνώστες, σαφήνεια λόγου. Καλό είναι να αποφεύγονται η έντονη ειρωνεία, οι ύβρεις και οι προσβλητικοί υπαινιγμοί.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ
Aθήνα, 10-12-71
Αγαπητέ μου Πωλ,
Μου γράφεις πως το Παρίσι είναι χιονισμένο, κι εδώ έχουμε σωστό ανοιξιάτικο καιρό. Κι ας είναι Δεκέμβρης. Πόσο γρήγορα κυλάνε οι μέρες του χρόνου! Τελειώνουμε και τους διαγωνισμούς του πρώτου τριμήνου. Σήμερα Μαθηματικά, αύριο Χημεία και τέρμα. Μεθαύριο θα κάνουμε τη δεύτερη μεγάλη σχολική εκδρομή. Θα πάμε στους Δελφούς. Θυμάσαι που είχαμε πάει μαζί, με τους γονείς μου, πριν από δύο χρόνια; Αλλά τι τα θέλεις, μια εκδρομή με το σχολείο είναι άλλο πράμα. Όλα τα χαίρεσαι πιο έντονα. Θα επισκεφτούμε πρώτα το Mουσείο και τα Aρχαία, κι ύστερα θα ξεχυθούμε για παιχνίδι. Θα φάμε σε εστιατόριο. Έχει το γλέντι του κι αυτό. Οι καθηγητές μας πετάνε την αυστηρή μάσκα που φοράνε στο σχολείο και γίνονται άλλοι άνθρωποι. Έχουμε φτιάξει για τον καθένα σατιρικούς* στίχους. Ο Πέτρος βοήθησε πολύ με το χιούμορ του. Ελπίζω να δω τον κύριο Ευαγγέλου να χαμογελάει, επιτέλους.
Η Σόφη είναι ενθουσιασμένη με το σχολείο μας. Έχουμε φτιάξει μια καλή παρέα, τους ξέρεις πάνω κάτω όλους. Μόνο η Χριστίνα σού είναι άγνωστη, μια καινούρια από τη Θεσσαλονίκη. Ξέρεις, είναι σπουδαίο κορίτσι. Έξυπνη, τρώει την Τάνια στους βαθμούς και είναι όμορφη. Έχει κάτι τεράστια μάτια. Μόνο που συχνά φέρεται παράξενα, με ξαφνιάζουν οι τρόποι της. Στις αρχές νομίζαμε πως ήταν περήφανη κι ακατάδεχτη. Τώρα όμως που τη γνώρισα καλύτερα, ξέρω πόσο απλή είναι. Η Λίνα ψήλωσε, έγινε σωστή δεσποινίς. Για σκέψου: το μωρό μας πάει Πρώτη Γυμνασίου. Πώς περνάει ο καιρός!
Φίλησέ μου τη Νικόλ και τη μαμά σου. Μην αργήσεις να μου γράψεις.
Σε τέτοια παράγωγα η κύρια παραγωγική κατάληξη είναι -ία (όπως στα προηγούμενα)· αλλά η κατάληξη αυτή μαζί με το προηγούμενο φωνήεν του θέματος παρουσιάζεται σαν –εία:βασιλε-ία – βασιλεία.
-ος
(αρσ. της β΄ κλίσης): τρέμω: τρόμ-ος, τρέπω: τρόπ-ος, ψέγω: ψόγ-ος· πλέω: πλό-ος – πλοῦς, ῥέ-ω: ῥό-ος – ῥοῦς κ.ά.
Πολλά τέτοια παράγωγα στον πληθυντικό σημαίνουν αμοιβή για τη σχετική ενέργεια: διδάσκω: δίδακ-τρα, λύω: λύ-τρα, τρέφω: θρέπ-τρα (= αμοιβή για την τροφή) κ.ά.
1) οι καταλήξεις του πληθυντικού των αρσενικών και των θηλυκών είναι οι ίδιες·
2) το α στην κατάληξη -ας (σε οποιαδήποτε πτώση) είναι πάντοτε μακρόχρονο: ὁ Αἰνείᾱς, τῆς χώρᾱς, τοὺς στρατιώτᾱς
3) η γενική του πληθ. τονίζεται στη λήγουσα και παίρνει περισπωμένη: τῶν νεανιῶν, τῶν θαλασσῶν. .
Β. Από τα πρωτόκλιτα αρσενικά σε –ης σχηματίζουν την κλητική του ενικού σε -ᾱ και όχι σε -η:
α) τα εθνικά: ὦ Πέρσᾰ, ὦ Σκύθᾰ.
β) όσα λήγουν σε -της και τα σύνθετα (με β΄ συνθ. ρήμα) σε -άρχης, -μέτρης, -πώλης, -τρίβης, -ώνης κτλ.: ὦ στρατιῶτα, ὦ γυμνασιάρχα, ὦ βιβλιοπῶλα, ὦ παιδοτρίβα, ὦ τελῶνα.
Γ. Στα πρωτόκλιτα θηλυκά που λήγουν σε –α:
1) αν πριν από την κατάληξη α υπάρχει σύμφωνο (εκτός από το ρ), τότε το α αυτό λέγεται μη καθαρό, είναι κανονικά βραχύχρονο και στη γενική και δοτική του ενικού τρέπεται σε η: ἡ μοῦσα, τῆς μούσης, τῇ μούσῃ κτλ. – ἡ μᾶζα, τῆς μάζης, τῇ μάζῃ κτλ.
2) αν πριν από την κατάληξη α υπάρχει φωνήεν ή ρ, τότε το α αυτό λέγεται καθαρό, είναι κανονικά μακρόχρονο και φυλάγεται σε όλες τις πτώσεις του ενικού: ἡ πολιτεία, τῆς πολιτείας, τῇ πολιτείᾳ κτλ. – ἡ ὥρα, τῆς ὥρας, τῇ ὥρᾳ κτλ.
3) το α της κατάληξης στην αιτιατική και την κλητική του ενικού είναι μακρόχρονο ή βραχύχρονο, ανάλογα με το τι είναι στην ονομαστική: (ἡ πολιτείᾱ) τὴν πολιτείᾱν, ὦ πολιτείᾱ – (ἡ μοῦσᾰ) τὴν μοῦσᾰν, ὦ μοῦσᾰ.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
Πρόσφατα σχόλια