Τ
ο Team Building αποτελεί μία ενδεδειγμένη διαδικασία για την ενδυνάμωση και διαμόρφωση δημιουργικών ομάδων, ενώ θέτει ως στόχο τη βελτίωση της απόδοσης και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας ενός οργανισμού, εναρμονισμένα με τον στρατηγικό στόχο και διαπνεόμενη από συνεργατικότητα και ομαδικό πνεύμα. Συνεκτικές ομάδες με ξεκάθαρο όραμα, συλλογική συνείδηση, στοχευμένο προσανατολισμό και συνεργατική συμπεριφορά αποτελούν το συστατικό επιτυχίας των εταιρειών σήμερα.
Ως ομάδα ορίζεται το σύνολο ατόμων που δρουν και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους διαθέτοντας ωστόσο ένα κοινό σκοπό ή βασική επιδίωξη και ένα κοινά αποδεκτό πλαίσιο λειτουργίας. Στην ουσία πρόκειται για ένα δυναμικό σύνολο με συγκλίνουσες δυνάμεις -χάρη στα διαφορετικά χαρακτηριστικά/δεξιότητες των ανθρώπων που την απαρτίζουν- που καθορίζουν την τελική πορεία ή κατεύθυνση που θα λάβει. Σε έναν οργανισμό η έννοια της ομάδας αποτελεί ένα από τα συστατικά επιτυχίας του, κι αυτό διότι η ανάγκη για περισσότερο συλλογικά αποτελέσματα και όχι για προσωπική αναγνώριση αποτελεί την ειδοποιό διαφορά ανάμεσα σε επιτυχημένους οργανισμούς και μη. Έτσι, μία ομάδα με συνοχή και ξεκάθαρο όραμα, ευγενή άμιλλα και στοχευμένο προσανατολισμό δεν μπορεί παρά να αποτελεί ζητούμενο στο εσωτερικό των εταιρειών για θετικά αποτελέσματα.
Η ανάγκη για επίτευξη υψηλών επιμέρους και συνολικών επιδόσεων και παραγωγικότητας αντίστοιχα, αποτελούν και τις βασικές επιδιώξεις των προγραμμάτων team building. Μέσω των προγραμμάτων αυτών προωθείται άριστα η συνέργεια των ομάδων, η ενίσχυση της εμπιστοσύνης και η συλλογική συνείδηση με στόχο τη δημιουργία αποτελεσματικών ατομικών προσπαθειών στο πλαίσιο ωστόσο των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της ομάδας. Όπως εξηγεί και η Αθηνά Τσίγκρου, Marketing Manager, Ελληνικά Ψυχαγωγικά Πάρκα: «Το team building είναι μια διαδικασία μεταμόρφωσης ενός συνόλου ανθρώπων σε μια αποτελεσματική ομάδα. Η δημιουργία μίας ή περισσότερων αποτελεσματικών ομάδων μέσα σε μια επιχείρηση κινητοποιεί τους εργαζόμενους και βελτιώνει τη συνολική απόδοση. Περαιτέρω οφέλη που μπορούν να προκύψουν είναι η βελτίωση του εργασιακού κλίματος και της ενδοεταιρικής επικοινωνίας, ο εντοπισμός αδυναμιών αλλά και δυνατών σημείων και η αύξηση της δημιουργικότητας και της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων».
Συνεργατική συμπεριφορά
Όταν ένα άτομο εντάσσεται σε μία ομάδα, οφείλει να σεβαστεί και να υιοθετήσει τους κανόνες που έχουν αναπτυχθεί καθώς επίσης και να κινηθεί εντός πλαισίου. Συνήθως, ο λόγος που δημιουργούνται ομάδες είναι διότι μέσω της αλληλεπίδρασης και αλληλοσυμπλήρωσης των ατόμων κα των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων τους μπορούν να επιτευχθούν θαυμάσια αποτελέσματα. Έτσι, τα άτομα εκ των πραγμάτων καλούνται να αναπτύξουν μία συνεργατική συμπεριφορά, αναζητώντας την ανατροφοδότηση μέσα από αυτήν. Όταν τα μέλη μίας ομάδας υιοθετούν συνεργατική συμπεριφορά, πρακτικά αυτό σημαίνει ότι πραγματοποιούν συντονισμό ιδεών και ενεργειών και μέσω της αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης, και παρά την ανομοιογένεια των ατόμων, τελικά διαμορφώνουν από κοινού τα αποτελέσματα.
Αναφορικά με την ανατροφοδότηση που συνεπάγεται η συμπεριφορά αυτή μέσα στο πλαίσιο της ομάδας μπορεί να αφορά την επίτευξη στόχων, την ανάπτυξη σχέσεων, τη συναισθηματική κάλυψη ή την κοινωνική επιβεβαίωση. Μέσα σε έναν οργανισμό, η συνεργατική συμπεριφορά συνήθως έχει ως αποτέλεσμα την επίτευξη στόχων, κι αυτό διότι η συνεργασία διαφορετικών ατόμων πραγματοποιείται με μοναδικό σκοπό -μέσω της από κοινού προσπάθειας- να επιτευχθούν στόχοι που δεν θα ήταν εφικτοί μέσω της μεμονωμένης προσπάθειας των ατόμων. Ουσιαστικά, μία ποικιλόμορφη ομάδα μπορεί να πετύχει σαφώς καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα και ακόμη πιο καινοτόμα προϊόντα.
Αποτελεσματική ομάδα
Μέσα σε ένα εργάσιμο περιβάλλον η προαγωγή της ομαδικότητας οφείλει να αποτελεί μέρος της εταιρικής κουλτούρας και να ενισχύεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Εκτός από τη δημιουργία αποτελεσματικών ομάδων η διατήρηση ή/και η αύξηση της δυναμικής τους είναι εξίσου σημαντική παράμετρος. «Μια αποτελεσματική ομάδα δουλεύει σε κοινά αποδεκτούς και κατανοητούς από όλους στόχους, τους οποίους προσπαθεί να πετύχει σε μια άνετη και φιλική ατμόσφαιρα» εξηγεί η Α. Τσίγκρου και συνεχίζει: «Τα μέλη επικοινωνούν ανοιχτά μεταξύ τους μέσα σε κλίμα εμπιστοσύνης και συνεργασίας, όπου όμως έχει προηγηθεί ξεκάθαρη κατανομή ρόλων και ισορροπία μεταξύ της ανάγκης για ατομική προβολή των συμμετεχόντων και ομαδικής απόδοσης».
Τα προγράμματα team building ως διαδικασία μπορούν να αποτελέσουν αρωγό της προσπάθειας αυτής εξασφαλίζοντας την επιτυχία τους. Η ενίσχυση των δυνατοτήτων, η ανάπτυξη νέων ικανοτήτων και χαρακτηριστικών, η προσαρμογή σε αλλαγές και η ενδυνάμωση των επιμέρους δεσμών που αναπτύσσονται μέσα σε μία ομάδα είναι μόνο μερικοί από τους λόγους που επιλέγονται τα προγράμματα team building. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν indoor ή outdoor δραστηριότητες, ασκήσεις επικοινωνίας ή εμπιστοσύνης ακόμη και δραστηριότητες με εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Ως βασικό τους στόχο τοποθετούν την ενδυνάμωση του ομαδικού πνεύματος και την ενεργή συμμετοχή των ατόμων σε επίπεδο ομάδων, και των ομάδων σε επίπεδο οργανισμού αντίστοιχα.
Επιπρόσθετα, όπως αναφέρει η Α. Τσίγκρου «Τα team building προγράμματα οφείλουν να προσαρμόζονται στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε εταιρείας ή ομάδας για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και για αυτό το λόγο είναι απαραίτητο να σχεδιάζονται ξεχωριστά για κάθε εταιρεία και μαζί με τους εκπροσώπους της». «Ανάλογα με τους επιμέρους στόχους και ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν, καθορίζεται η δομή και το περιεχόμενο του προγράμματος, δραστηριότητες αφαιρούνται, προστίθενται, τροποποιούνται ή ακόμα δημιουργούνται από την αρχή» καταλήγει η ίδια.
Μέσα, λοιπόν, από αυτές τις ενέργειες η εταιρεία προσπαθεί έμπρακτα να εξασφαλίσει αποτελεσματικές ομάδες. Όμως τι ορίζεται ως αποτελεσματική ομάδα και ποια είναι τα χαρακτηριστικά που συνήθως διαθέτει; Σύμφωνα με τον Thomas L. Quick, στο βιβλίο του «Successful Team Building», υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια που χαρακτηρίζουν μία επιτυχημένη, λειτουργική και εξίσου αποδοτική ομάδα τα οποία είναι:
Στόχοι, αποδοχή και δέσμευση: Κατά τη διαδικασία δημιουργίας μίας ομάδας βασική παράμετρος λειτουργίας είναι να τεθεί ένας ξεκάθαρος στόχος, τον οποίο θα ενστερνιστούν όλα τα μέλη της και θα δεσμευθούν ως προς την επίτευξή του. Σε μία αποτελεσματική ομάδα παρατηρείται απόλυτη δέσμευση σε αυτόν και πλήρη αφοσίωση ως την εκπλήρωσή του.
Συμμετοχή: Σε μία αποτελεσματική ομάδα η συμμετοχή των ατόμων οφείλει να είναι καθολική καθώς όλοι καλούνται να αναλάβουν δράση ως προς την εκπλήρωση του στόχου για τον οποίο έχουν δεσμευθεί.
Καταμερισμός εργασίας: Στο εσωτερικό μίας ομάδας τα άτομα που τη διαμορφώνουν διαφέρουν σημαντικά είτε ως προς τις ικανότητες/δεξιότητες είτε ως προς τις πεποιθήσεις. Η επιμέρους ανάθεση εργασιών οφείλει να ακολουθήσει συγκεκριμένη οργάνωση, μέσα από αποτελεσματική εξειδίκευση. Πρακτικά, το κάθε στέλεχος καλείται να διαχειριστεί συγκεκριμένη εργασία ώστε να συμπληρώσει το παζλ που δημιουργείται ως προς τη «γραμμή παραγωγής» που διαμορφώνει η ίδια η ομάδα.
Λειτουργία: Συγκεκριμένες λειτουργίες και διαδικασίες αποφασίζονται και γίνονται δεκτές από κοινού μέσα σε μία ομάδα. Ωστόσο, για να χαρακτηρίζεται ως αποτελεσματική οι λειτουργίες και οι διαδικασίες οφείλουν να είναι γνωστές και να παρακολουθούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα ώστε να αποφευχθούν αστοχίες.
Λήψη αποφάσεων: Σύμφωνα με τον Thomas L. Quick οι αποδοτικές ομάδες τείνουν να λαμβάνουν αποφάσεις συναινετικά. Όλοι καλούνται να είναι ενήμεροι και να συμμετέχουν σε αυτές επιβεβαιώνοντας ότι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του συνόλου.
Επικοινωνία & πληροφόρηση: Ένα εξίσου σημαντικό χαρακτηριστικό που ξεχωρίζει τις επιτυχημένες ομάδες είναι και η επικοινωνία που διατηρούν τα στελέχη στο εσωτερικό της ομάδας. Η συχνή επικοινωνία όλων και η ανταλλαγή πληροφοριών αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της.
Συγκρούσεις: Μέσα σε μία ομάδα είναι λογικό να εντοπίζονται σημεία διαφωνίας λόγω της διαφορετικότητας των ατόμων. Αυτό που κάνει τις αποτελεσματικές ομάδες να ξεχωρίζουν είναι ότι τα προβλήματα και οι όποιες συγκρούσεις αντιμετωπίζονται και επιλύονται άμεσα. Αυτό συμβάλει στην ενίσχυση της ομαδικότητας και της απαρέγκλιτης συνεργασίας.
Κλίμα & Σχέσεις: Μέσα σε μία ομάδα τα άτομα καλούνται να αναπτύξουν μεταξύ τους σχέσεις, οι οποίες δεν θα χαρακτηρίζονται από ανταγωνιστικό πνεύμα. Για την εύρυθμη λειτουργία της το κλίμα θα πρέπει να είναι άνετο και φιλικό σε πολλές περιπτώσεις, καθώς ο καθένας μπορεί να εκφράσει τις απόψεις του, ενώ σε κάθε περίπτωση μπορεί να στραφεί προς τους συναδέλφους για οποιαδήποτε διευκρίνιση ή βοήθεια.
Performance management: Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο όπου πρέπει να δοθεί η αντίστοιχη προσοχή σχετίζεται με την αξιολόγηση της απόδοσης των ατόμων αλλά και της ομάδας. Σε μία αποτελεσματική ομάδα λοιπόν, η αξιολόγηση πραγματοποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα ενώ καλείται να είναι ειλικρινής και κυρίως αντικειμενική. Το feedback σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντικό και πάνω σε αυτό μπορεί να προσδιοριστεί η μέχρι τώρα πορεία της ομάδας και του ατόμου καθώς επίσης και η αποφυγή κακών πρακτικών.
Πηγή: HR Professional (T. 119), άρθρο της Αντωνίας Κατσουλιέρη
