Όταν πρωτομπήκαμε στο facebook, ψάχναμε τους παλιούς μας φίλους. Μετά αρχίσαμε να κάνουμε καινούργιους. Μήπως όμως οι παλιοί είναι τελικά πιο σημαντικοί;
Την τελευταία φορά που ταξίδεψα πήγα με βαριά καρδιά. Την ώρα που ανεβoκατέβαινα σε αεροπλάνα, οι παλιοί μου συμμαθητές διοργάνωναν «reunion» μετά από τρία χρόνια και κάτι. Αν νομίζετε ότι τέτοιες εκδηλώσεις είναι για να θυμηθείς τις σχολικές εκδρομές και να ξαναδείς το αμόρε της εποχής εκείνης, είσαστε γελασμένοι. Οι κακοί άνθρωποι πηγαίνουν για να ευχαριστηθούν με εκείνους που έχουν λιγότερα μαλλιά ή περισσότερα κιλά από αυτούς και οι καλοί άνθρωποι πηγαίνουν για να θυμηθούν τα όνειρα με τα οποία ξεκίνησε η ζωή τους.
Θέλω, όμως, να πιστεύω ότι εμείς είμαστε διαφορετικοί. Μετά το ολονύχτιο γλέντι, οι παλιοί μου συμμαθητές έφτιαξαν μια ομάδα στο facebook και από τότε την παρακολουθώ συνεχώς. Ανεβάζουν παλιές και καινούργιες φωτογραφίες, τραγούδια που ακούγαμε και πολλές πολλές καλημέρες. Η αίσθηση του να ανήκεις σε μια τέτοια ομάδα, όπου σε αντίθεση με άλλες στο facebook, γνωρίζεις όλα τα μέλη είναι πραγματικά ιδιαίτερη.
Ανήκουμε σε ομάδες που έχουν σχέση με τη δουλειά μας, τα ενδιαφέροντά μας, τα χόμπι μας, γνωρίζουμε ανθρώπους που σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο με μας ή που ασκούν το ίδιο επάγγελμα, αλλά αυτή η ετερόκλητη, μετά από τόσα χρόνια ομάδα, έχει το μοναδικό γνώρισμα, τα μέλη της να έχουν μιλήσει, να έχουν τσακωθεί, να έχουν παίξει ποδόσφαιρο, να έχουν φάει, πιει, διασκεδάσει, κοιμηθεί, ταξιδέψει μαζί.
Κι εκεί δεν έχει ψευδώνυμα να σου επιτίθενται, ούτε αγνώστους να στην πέφτουν, ένα φαινόμενο που δυστυχώς συνεχώς οξύνεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εχει μόνο καλή διάθεση. Και θυμήθηκα μια έρευνα* που διάβασα πρόσφατα με θέμα πώς το facebook, εάν χρησιμοποιηθεί σωστά, μπορεί να συσφίγξει ακόμα περισσότερο τις φιλίες.
Το ενδιαφέρον είναι οι τρόποι με τους οποίους μπορεί κάτι τέτοιο να επιτευχθεί, γιατί όπως κάθε εργαλείο το πώς το χρησιμοποιείς είναι το πιο σημαντικό. Διάβαζα, λοιπόν, ότι οτιδήποτε απαιτεί προσπάθεια, δηλαδή μια ανάρτηση ή ένα σχόλιο ή ένα μήνυμα, βελτιώνει τη φιλία. Αντίθετα, τα «Likes» έχουν ελάχιστη επίδραση, πιθανόν, όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές, γιατί δεν έχουν «κοινωνικό κόστος».
Η διαφορά ανάμεσα στα σχόλια και τα Likes είναι η ίδια με τη διαφορά ανάμεσα σ’ ένα γράμμα και μία καρτ-ποστάλ, λένε οι ερευνητές (μα πού τα θυμήθηκαν αυτά τώρα;). Και τα δύο παρέχουν πληροφορίες για τον αποστολέα και δείχνουν ότι νοιάζεται για τον παραλήπτη, αλλά το γράμμα έχει περισσότερο περιεχόμενο και απαιτεί μεγαλύτερη προσπάθεια. Αυτή η προσπάθεια ή αλλιώς το «κόστος» εκλαμβάνεται από τον παραλήπτη ως αξιόπιστο στοιχείο ένδειξης φιλίας.
Οι ερευνητές σημειώνουν, επίσης, πως το να διαβάζεις για ένα φίλο, μέσα από το feed, έχει κι αυτό πολύ θετική επίδραση. Οι διαπιστώσεις αυτές ισχύουν και για άτομα τα οποία έχουν κανονική σχέση, βλέπονται, μιλάνε στο τηλέφωνο, ανταλλάσσουν email. Το facebook σε αυτούς λειτουργεί προσθετικά.
Ας σημειώσουμε ότι το facebook δεν επηρεάζει καθόλου τις οικογενειακές σχέσεις. Οσα μηνύματα και ν’ ανταλλάξουν δύο αδέλφια, για παράδειγμα, ούτε έρχονται πιο κοντά ούτε απομακρύνονται. Ούτε και η σχέση παντρεμένων ζευγαριών επηρεάζεται από την επικοινωνία τους μέσω του δημοφιλούς μέσου κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, πολλοί από εκείνους που πήραν μέρος στην έρευνα δήλωσαν ότι μέσω του facebook ανακαλύπτουν την «κοινωνική προσωπικότητα» του γονιού ή του παιδιού τους, κάτι μέσα στην οικογένεια δεν επιτυγχάνεται εύκολα.
Τελικά, λοιπόν, καλά κάναμε και φτιάξαμε ομάδα στο facebook. Θα επικοινωνούμε και θα οργανώσουμε το επόμενο «reunion» συντομότερα, ελπίζω. Και μπορεί να ξαναθυμηθούμε ότι στην εποχή της κρίσης και των χαμένων αξιών, η φιλία είναι μια από τις πιο σταθερές άγκυρες.
* https://www.facebook.com/download/270075549826845/burke_chi2014_relationships-final-mb.pdf
Πηγή: “Η Εφημερίδα των ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ” _ Άρθρο της Βάλιας Καϊμάκη (13-4-2014)
