Το 30% των νέων της Ε.Ε., ηλικίας 25 έως 34 ετών, εργάζεται σε δουλειά που απαιτεί χαμηλότερα προσόντα από αυτά που κατέχει – επτά χρόνια μετά το πέρας των σπουδών τους είναι σε προσωρινή δουλειά ή σε διαφορετικό αντικείμενο από αυτό που σπούδασαν (από το ευρωπαϊκό συνέδριο για την απασχόληση των νέων, στη Θεσσαλονίκη). Η οικονομική ύφεση έχει περιορίσει την οικονομική ανάπτυξη. Έτσι οι νέοι υψηλής ειδίκευσης ωθούνται να καλύψουν χαμηλά αμειβόμενες θέσεις περιστασιακής ή μερικής απασχόλησης, εκτοπίζοντας παράλληλα άτομα χαμηλής ειδίκευσης.
Την ίδια στιγμή εμφανίζεται μια ισχυρή αντίφαση στην αγορά εργασίας, όπως έδειξε πρόσφατη πανευρωπαϊκή έρευνα (McKinsey). Ενώ η ανεργία νέων αγγίζει το 61,5% στην Ελλάδα (μέσος ευρωπαϊκός όρος: 23,2%), οι εργοδότες παραπονιούνται πως δεν μπορούν να βρουν υπαλλήλους με τα απαιτούμενα προσόντα.
Βασική αιτία θεωρείται ο λαθεμένος προσανατολισμός του εκπαιδευτικού συστήματος και ευρύτερα της κοινωνίας αναφορικά με τα εφόδια που πρέπει να έχουν οι νέοι. Παράδειγμα, το επάγγελμα των αρχιτεκτόνων: ενώ η κατασκευαστική αγορά από το 2005 έχει μειωθεί κατά 50%, οι απόφοιτοι της αρχιτεκτονικής έχουν αυξηθεί κατά 50%. Η ελληνική κοινωνία συνεχίζει να στρέφει τους νέους σε επαγγέλματα κορεσμένα και το εκπαιδευτικό σύστημα να παράγει επιστήμονες τους οποίους δεν μπορεί να απορροφήσει η σχεδόν στάσιμη ελληνική οικονομία.
Όμως στη σημερινή κοινωνία της γνώσης, των νέων τεχνολογιών, της καινοτομίας, είναι συντριπτική η πίεση για εκπαίδευση. Ο αριθμός των φοιτητών αυξάνεται, οδηγώντας στην καθολική τριτοβάθμια εκπαίδευση και σε στρατιές ανέργων.
Παράλληλα, στην ανεργία οδηγούνται οι νέοι, που για οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους μένουν εκτός εκπαίδευσης, εκτός κατάρτισης. Η παρατεταμένη ύφεση και η εκπτώχευση μεγάλων κοινωνικών στρωμάτων διεύρυναν τον αριθμό των εφήβων που δεν συνεχίζουν το σχολείο μετά το γυμνάσιο (13,5%), συγκροτώντας μια διογκούμενη μερίδα νέων μεταξύ 15 και 24 ετών, που απένταροι, αδρανείς βουλιάζουν στην κλιμακούμενη απαξίωση – τα υψηλότερα ποσοστά τους στα νησιά του νοτίου Αιγαίου, τη Στερεά Ελλάδα και τα νησιά του Ιονίου (έρευνα ΓΣΕΕ, Πανεπιστημίου Κρήτης).
Οι υπερ-εκπαιδευμένοι, λοιπόν, σε χαμηλών απαιτήσεων θέσεις ή στο εξωτερικό. Δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν αν πρώτα δεν δεκατίσουν τις απογοητεύσεις τους. Οι ανεκπαίδευτοι, από την άλλη, να περιφέρονται, ακατάλληλοι για τις λιγοστές θέσεις εργασίας. Το ανέκφραστο ολοκαύτωμα της συγκυρίας. Μια ετοιμόρροπη ραχιτική εικόνα που δεν προσιδιάζει στο σώμα του μέλλοντος.
Η ελληνική «αρρώστια» είναι γνωστή ― μικρά ποσοστά κατάρτισης, μικρή αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων. Ωστόσο η επίγνωση της δυστυχίας δεν θεραπεύει. Το αντίδοτο στη νόσο είναι ένα εθνικό σχέδιο για την ενίσχυση της απασχόλησης των νέων, μια πολιτική που δεν θα εξαντλείται στην ευκαιριακή απορρόφηση κοινοτικών πόρων ή στον πλουτισμό μεμονωμένων ιδιωτών που εκμεταλλεύονται τα νεανικά όνειρα, που δεν θα μασκαρεύει τα κοινά δηλητήρια σε ανταλλακτικές αξίες, την αισθητή φθορά σε κοινωνικό σφρίγος.
Η βάναυση αμφισημία της κρίσης απαιτεί ανά πάσα στιγμή την κυριαρχία της ειλικρίνειας ― και της βούλησης. Τις διαθέτει κανείς;
Πηγή: “Η Καθημερινή” _άρθρο της Τασούλας Καραϊσκάκη (23/02/14)
