Στα πλαίσια της διδασκαλίας του μαθήματος της Γλώσσας, της Ε’ δημοτικού και συγκεκριμένα της 11ης ενότητας, με τίτλο «παιχνίδια, παιχνίδια, παιχνίδια» οι μαθητές/-τριες γνώρισαν μερικά παραδοσιακά παιχνίδια που τα έπαιζαν τα παιδιά σε παλιότερες εποχές, στην εποχή των παππούδων και των γιαγιάδων. Μερικά συνεχίζονται να παίζονται μέχρι και σήμερα..
Αναζητήσαμε και καταγράψαμε μερικά παραδοσιακά παιχνίδια και τα παίξαμε στην αυλή του σχολείου.
- Περνά περνά η μέλισσα..
Ομαδικό παιχνίδι που παίζεται σε ανοιχτό χώρο από πολλά παιδιά. Δύο παιδιά που είναι οι «μάνες», στέκονται αντιμέτωπες με σηκωμένα χέρια και πλεγμένα δάχτυλα σχηματίζοντας μια «καμάρα». Χτυπούν τις παλάμες τους ρυθμικά και τραγουδούν:
Περνά-περνά η μέλισσα με τα μελισσόπουλα, με τα μελισσόπουλα και με τα παιδόπουλα.
Τα άλλα παιδιά σχηματίζουν μια ουρά και περνούν κάτω από την καμάρα. Όταν το τραγούδι σταματήσει, οι «μάνες» πιάνουν το τελευταίο παιδί της σειράς ανάμεσα στα χέρια τους και το ρωτούν χαμηλόφωνα, ώστε να μην ακούσουν τα άλλα παιδιά:
«Τι θέλεις; μήλο ή πορτοκάλι;» ή «κίτρινο ή κόκκινο;» ή «Τρίκαλα ή Λάρισα;» κτλ.
Οι «μάνες», πριν ακόμα ξεκινήσει το παιχνίδι, έχουν διαλέξει μία από τις δύο επιλογές. Όποιο παιδί πει ότι θέλει μήλο, πηγαίνει πίσω από τη μάνα που έχει το μήλο και όποιο παιδί πει το πορτοκάλι πηγαίνει πίσω από τη μάνα που έχει διαλέξει το πορτοκάλι. Το παιχνίδι αρχίζει ξανά από την αρχή και η διαδικασία γίνεται μέχρι να τελειώσουν όλα τα παιδιά. Στο τέλος σχηματίζονται δύο ομάδες παιδιών καθεμιά με τη δική της μάνα. Οι ομάδες αυτές, τις περισσότερες φορές, δεν έχουν ίσο αριθμό παιδιών. Στο σημείο αυτό, τα παιδιά γίνονται δύο αλυσίδες αγκαλιάζοντας τις μάνες. Οι δύο μάνες πιάνονται από τα χέρια ή πιάνονται από ένα μικρό ραβδί και τραβιούνται από τα πίσω παιδιά. Όποια ομάδα τραβήξει την άλλη προς το μέρος της κερδίζει. Έπειτα αλλάζουν οι μάνες και το παιχνίδι αρχίζει από την αρχή.
- Δεν περνάς κυρα- Μαρία..
Τα παιδιά σχηματίζουν έναν κύκλο και πιάνονται από το χέρι. Με λάχνισμα επιλέγεται ένα παιδί που στέκεται στη μέση. Είναι η κυρα Μαρία! Αρχίζουν να γυρίζουν περπατώντας γύρω γύρω και να τραγουδούν ενώ η…κυρα- Μαρία προσπαθεί να περάσει ανάμεσά τους. Τότε λαμβάνει χώρα ο παρακάτω τραγουδιστός διάλογος:
ΠΑΙΔΙΑ: Δεν περνάς κυρα-Μαρία, δεν περνάς δεν περνάς,
Δεν περνάς κυρα-Μαρία, δεν περνάς, περνάς!
ΜΑΡΙΑ: Θε να πάω εις τους κήπους δεν περνώ, δεν περνώ.
Θε να πάω εις τους κήπους δεν περνώ, περνώ!
ΠΑΙΔΙΑ: Τι θα κάνεις εις τους κήπους δεν περνάς, δεν περνάς
Τι θα κάνεις εις τους κήπους δεν περνάς, περνάς!
ΜΑΡΙΑ: Θα μαζέψω 2 βιολέτες δεν περνώ, δεν περνώ
Θα μαζέψω 2 βιολέτες δεν περνώ, περνώ!
ΠΑΙΔΙΑ: Τι θα κάνεις τις βιολέτες δεν περνάς, δεν περνάς
Τι θα κάνεις τις βιολέτες δεν περνάς, περνάς!
ΜΑΡΙΑ: Θα τις δώσω στην καλή μου δεν περνώ, δεν περνώ
Θα τις δώσω στην καλή μου δεν περνώ, περνώ!
ΠΑΙΔΙΑ: Και ποια είναι η καλή σου δεν περνάς, δεν περνάς
Και ποια είναι η καλή σου δεν περνάς, περνάς!
ΜΑΡΙΑ: Η καλή μου είν’ η (π.χ.η Κάτια) , δεν περνώ, δεν περνώ
Η καλή μου είν’ η (π.χ.η Κάτια) , δεν περνώ, περνώ!
- Ο Βασιλιάς..
Ένα παιδί κάθεται κάπου ψηλά και κάνει το βασιλιά. Τα υπόλοιπα κάνουν μία ομάδα μπροστά του και ρωτούν:
–Βασιλιά, βασιλιά με τα δώδεκα σπαθιά, τι δουλειά;
-Τεμπελιά! Απαντά ο βασιλιάς.
Κατόπιν τα παιδιά συνεννοούνται μεταξύ τους κρυφά από το βασιλιά και παριστάνουν όλα χωρίς να μιλούν, ότι κάνουν μία δουλειά (παντομίμα) π.χ. ότι θερίζουν, ότι πατούν τα σταφύλια, ότι ζυμώνουν, ότι μαγειρεύουν…. Ταυτόχρονα ρωτούν πάλι:
–Βασιλιά με τα δώδεκα σπαθιά, τι δουλειά;
Ο βασιλιάς πρέπει να μαντέψει τι δουλειά κάνουν τα παιδιά.
Αν δεν το μαντέψει, τα παιδιά φωνάζουν:
“Όχι!” και συνεχίζουν μέχρι να το βρει. Όταν τελικά ο βασιλιάς μαντέψει, τι δουλειά κάνουν, τότε τα παιδιά φωνάζουν:
“Ναι” και σκορπίζουν τρέχοντας. Ο βασιλιάς τότε πρέπει να πιάσει ένα παιδί κυνηγώντας το, για να τα φυλάξει βασιλιάς.. Αν, πάλι, δε βρει όλες τις δουλειές, οι άλλοι τον ρωτάνε:
– Να το πάρει το ποτάμι; (δηλαδή: να σου φανερώσουμε τις δουλειές που δε βρίσκεις;) Έτσι και πει ο βασιλιάς ναι, τότε του φανερώνουν το καθένα τη δουλειά του και το παιχνίδι συνεχίζεται με τον ίδιο βασιλιά.
- Κρυφτό..
Το κλασσικό και παραδοσιακό παιχνίδι που όλοι αγαπήσαμε! Κάποιος γίνεται φύλακας και με κλειστά μάτια μετράει ανά 5 μέχρι να φτάσει στο 100. Τα υπόλοιπα παιδιά κρύβονται σε μια συγκεκριμένη ακτίνα. Ο φύλακας αφού τελειώσει το μέτρημα φωνάζει:
“Φτού και βγαίνω”.
Όταν δει που είναι κρυμμένο κάποιο παιδί πρέπει να πάει στη βάση και να πει:
“Φτού ο τάδε”, ανάλογα το όνομα του παιδιού. Αν κάποιο παιδί φτάσει πιο γρήγορα στη βάση από τον φύλακα είναι ασφαλές και δεν κινδυνεύει να φυλάξει αυτό την επόμενη φορά. Αν ο φύλακας δεν προλάβει τον τελευταίο και πει:
“Φτου ξελεφτερία για όλους”, φυλάει ξανά.
- Το Κουτσό..
1. Χαράζουμε πάνω στο τσιμέντο με μια κιμωλία ένα μεγάλο
παραλληλόγραμμο.
2. Το χωρίζουμε κατόπιν σε τέσσερα μέρη, τα τρία πρώτα ίδια σε μέγεθος και το τελευταίο μεγαλύτερο. Αυτό είναι ο «βασιλιάς».
3. Ορίζουμε τη σειρά των παιχτών με λάχνισμα.
4. Παίρνουμε μια πλακουτσή πέτρα και τη ρίχνουμε μέσα στο πρώτο σκαλάκι.
5. Τη ρίχνουμε έπειτα στο δεύτερο, στο τρίτο, και πηδάμε κουτσαίνοντας με το δεξί πόδι από σκαλί σε σκαλί.
6. Φτάνουμε στο «βασιλιά», ξεκουραζόμαστε και στρίβουμε χωρίς να
πατήσουμε και τα δυο πόδια κάτω.
7. Φτάνουμε πάλι στο πρώτο σκαλοπάτι και χτυπάμε την πετρούλα με τη μύτη του παπουτσιού μας για να τη βγάλουμε έξω.
8. Αφού τελειώνουμε όλα τα σκαλάκια, χωρίς να χάνουμε,συνεχίζουμε.
9. Τη δεύτερη φορά αρχίζουμε από το δεύτερο σκαλάκι, μετά από το τρίτο και τέλος από το «βασιλιά».
10. Μετά βάζουμε την πετρούλα στη μύτη του παπουτσιού μας, περνάμε απ’ τα σκαλάκια σιγά σιγά και επιστρέφουμε.
11. Μετά τη βάζουμε κάτω από την κλείδωση του γόνατου, επαναλαμβάνουμε το ίδιο και επιστρέφουμε.
12. Τέλος, κλείνουμε τα μάτια και επαναλαμβάνουμε τις κινήσεις με μεγάλη προσοχή για να μην πατήσουμε καμιά γραμμή.
13. Για κάθε βήμα ρωτάμε τους άλλους «πατώ» και, αν απαντήσουν «όχι», τότε συνεχίζουμε.
14. Όροι του παιχνιδιού είναι να μην πατήσουμε καμιά γραμμή ή κάτω το κουτσό πόδι, να μη βγάλουμε έξω από τα πλάγια την πετρούλα και να μην τη ρίξουμε κατά το ρίξιμο ή το χτύπημα πάνω σε μια γραμμή, γιατί τότε χάνουμε τη σειρά μας.
Συνέχεια ανάγνωσης “Τα παιχνίδια που έπαιζαν οι γιαγιάδες και οι παππούδες μας..”
