20 Οκτωβρίου 1912
Η μάχη των Γιαννιτσών
Η σπουδαιότερη μάχη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου, που πραγματοποιήθηκε στις 19 και 20 Οκτωβρίου 1912.
Θα μπορούσαμε να γράψουμε πολλά γι΄ αυτή τη μάχη, η οποία σηματοδότησε και άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου), αλλά θα περιοριστούμε σε ένα σύντομο χρονικό ως φόρο τιμής σε αυτούς που μας χάρισαν την ελευθερία μας και για να μάθουμε καλύτερα το λόγο της αργίας και της παρέλασης που κάνουμε κάθε χρόνο τέτοια μέρα.
Μετά την απροσδόκητη νίκη του στο Σαραντάπορο, ο ελληνικός στρατός διασφάλισε τον έλεγχο της Κεντρικής Μακεδονίας και της Θεσσαλονίκης. Μπροστά στον διαγραφόμενο κίνδυνο, ο Τούρκος στρατηγός Χασάν Ταξίν πασάς αποφάσισε να αντιτάξει την άμυνά του στην ιερή για τους μουσουλμάνους κατοίκους της περιοχής πόλη των Γιαννιτσών (Γενιτζέ ι Βαρντάρ για τους Τούρκους), επειδή εκεί είχε ταφεί ο Γαζή Εβρενός, ένας διακεκριμένος οθωμανός στρατηγός του 14ου αιώνα. Η περιοχή παρείχε σημαντικά στρατιωτικά πλεονεκτήματα. Περικλειόταν βόρεια από το βουνό Πάικο και νότια από τη βαλτώδη λίμνη των Γιαννιτσών(αποξηράνθηκε το 1932) γνωστή από τον Μακεδονικό Αγώνα και από το μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα «Τα μυστικά του Βάλτου».
Στις 18 Οκτωβρίου ο στρατός του Ταξίν Πασά είχε οχυρωθεί σε ένα ύψωμα 130 μέτρων, από το οποίο μπορούσαν να ελέγχουν όλη την πεδιάδα. Το βράδυ της ίδιας ημέρας ο προελαύνων ελληνικός στρατός είχε μέτωπο προς τα βορειοανατολικά.
Το πρωί της 19ης Οκτωβρίου, η 2η και η 3η Μεραρχία επιτέθηκαν μετωπικά κατά του εχθρού, ενώ η 4η και 5η υπερκερωτικά εναντίον του δεξιού πλευρού του τουρκικού στρατού. Η κατά μέτωπον επίθεση εμποδίστηκε από τα πυρά του εχθρικού πυροβολικού, που εμπόδισαν τη διάβαση της γέφυρας Μπαλίντζα (Μελισσίου) στο δρόμο Βοδενών (Έδεσσας) – Γενιτσών , που αποτελούσε και τη μοναδική διάβαση. Ωστόσο η επιτυχημένη υπερκέραση του εχθρού από τις δύο μεραρχίες έκρινε τελικά την έκβαση της μάχης.
Βλέποντας την επικείμενη περικύκλωση του στρατού του, ο Χασίν Ταξίν Πασάς διέταξε υποχώρηση και άφησε στο πεδίο της μάχης τις πυροβολαρχίες του κι ένα μικρό τμήμα πεζικού ως οπισθοφυλακή για να διευκολύνει την υποχώρηση του κύριου όγκου του στρατού του. Αλλά και η οπισθοφυλακή αυτή υποχώρησε μπροστά στην εφόρμηση του ελληνικού στρατού το πρωί της 20ης Οκτωβρίου, ολοκληρώνοντας την ήττα του τουρκικού στρατού.
Στις 11.00 το πρωί της 20ης Οκτωβρίου οι πρώτες ελληνικές μονάδες με επικεφαλής τον αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο μπήκαν στην πόλη των Γιαννιτσών. Στο τέλος της ημέρας οι ελληνικές απώλειες υπολογίζονταν σε 188 νεκρούς και 785 τραυματίες, ενώ οι τουρκικές σε 250 νεκρούς, 1000 τραυματίες και 3000 αιχμαλώτους.
Η μάχη των Γιαννιτσών έγινε κάτω από καταρρακτώδη βροχή και οι Έλληνες στρατιώτες χρειάστηκε πολλές φορές να πολεμήσουν με τις λόγχες για να καταλάβουν τις εχθρικές οχυρώσεις.
Ο απεσταλμένος της Αθηναϊκής εφημερίδας «Σκριπ» σχολίαζε: « Η μάχη των Γενιτσών δύναται να χαρακτηρισθεί ως η μεγαλειτέρα, η πεισματωδεστέρα των μέχρι τούδε μαχών», ενώ ο βασιλιάς Γεώργιος χαρακτήρισε τη μάχη «πρωτοφανή εις μεγαλοπρέπειαν, πείσμα και ανδρείαν».
Για τη μεγάλη αυτή λοιπόν μάχη πραγματοποιείται από τότε μέχρι σήμερα κάθε χρόνο δοξολογία στη Μητρόπολη Γιαννιτσών (Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου), καταθέσεις στεφάνων και μεγάλη παρέλαση.
Το σχολείο μας τα τελευταία χρόνια συμμετέχει στην παρέλαση των Γιαννιτσών με το σώμα της σημαίας. Φέτος συνόδευσε στην παρέλαση τα παιδιά η δασκάλα τους, κ. Αλεξάνδρα Πιλάτου.
Οφείλουμε πολλά συγχαρητήρια στα παιδιά μας που παρέλασαν πραγματικά με πολύ καμάρι, ωραίο βήμα και σειρά και μας έκαναν περήφανους. Τους ευχόμαστε να είναι πάντα άξια αυτής της μεγάλης τιμής να συνοδεύσουν το σύμβολο της ελευθερίας μας, τη σημαία, και να κάνουν πάντα περήφανους τους γονείς και τους δασκάλους τους! Μπράβο, παιδιά!!!
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!
Για όποιον ενδιαφέρεται για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη μάχη των Γιαννιτσών παραθέτουμε το βίντεο από το αρχείο του Ιστορικού Μουσείου Γιαννιτσών στην παρακάτω διεύθυνση Η Μάχη των Γιαννιτσών 19-20 Οκτωβρίου 1912 – YouTube