Η Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό (γνωστή και ως Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού) είναι μια διεθνώς αναγνωρισμένη ημέρα που γιορτάζεται στις 2 Απριλίου κάθε έτους, ενθαρρύνοντας τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών να λάβουν μέτρα για την ευαισθητοποίηση σχετικά με ανθρώπους με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού, συμπεριλαμβανομένου του αυτισμού και του συνδρόμου Asperger, σε ολόκληρο τον κόσμο. Ορίστηκε με το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών “62/139 “Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό”, που εγκρίθηκε την 1 Νοεμβρίου 2007 και ενσωματώθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2007. Προτάθηκε από την εκπρόσωπο του Κατάρ στα Ηνωμένα Έθνη, την Αυτή Μεγαλειότατη Σεΐχισσα Mozah Bint Nasser Al-Missned, σύζυγο του Αυτού Μεγαλειότατου Σεΐχη Hamad Bin Khalifa Al-Thani, τον Εμίρη του Κράτους του Κατάρ, και υποστηρίχθηκε από όλα τα κράτη μέλη. Το ψήφισμα αυτό κατατέθηκε και εγκρίθηκε χωρίς ψήφο στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, κυρίως ως συμπλήρωμα προηγούμενων πρωτοβουλιών των Ηνωμένων Εθνών για τη βελτίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού είναι μία από τις επτά επίσημες ημέρες του ΟΗΕ για την υγεία. Η ίδια η ημέρα φέρνει σε επαφή μεμονωμένες οργανώσεις αυτισμού σε όλο τον κόσμο για να βοηθήσει στην έρευνα, τη διάγνωση, τη θεραπεία και την αποδοχή για όσους επηρεάζονται από αυτήν την αναπτυξιακή διαταραχή.
ΦΑΣΜΑ ΤΟΥ ΑΥΤΙΣΜΟΥ-ΑΥΤΙΣΜΟΣ-ASPERGER
Το φάσμα του αυτισμού (γνωστό και ως διαταραχές του φάσματος του αυτισμού) είναι εύρος νευροαναπτυξιακών ψυχικών διαταραχών. Περιλαμβάνει τον αυτισμό και το σύνδρομο Asperger. Τα άτομα που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες με την κοινωνική τους αλληλεπίδραση και επικοινωνία και μπορεί να εκθέτουν περιορισμένες, επαναλαμβανόμενες συνήθειες συμπεριφοράς, ενδιαφέροντα ή δραστηριότητες. Τα συμπτώματα αναγνωρίζονται συνήθως στην ηλικία των ενός με δύο ετών. Τα μακροχρόνια προβλήματα περιλαμβάνουν: δυσκολία εκτέλεσης καθημερινών εργασιών, διατήρησης σταθερής εργασίας, και δημιουργίας-διατήρησης σχέσεων.
Η αιτία εκδήλωσης του φάσματος του αυτισμού είναι αβέβαιη. Οι παράγοντες κινδύνου είναι: γονέας μεγαλύτερης ηλικίας, οικογενειακό ιστορικό αυτισμού και συγκεκριμένες γενετικές καταστάσεις. Εκτιμάται ότι το 64% με 91% των πιθανοτήτων είναι βάσει οικογενειακού ιστορικού. Η διάγνωση βασίζεται στα συμπτώματα. Το DSM-5 επαναόρισε τις διαταραχές του φάσματος του αυτισμού για να συμπεριλάβει προηγούμενες διαγνώσεις αυτισμού, συνδρόμου Asperger, διάχυτης αναπτυξιακής διαταραχής και άλλων.
Ο αυτισμός αποτελεί μία σοβαρή νευροψυχολογική διαταραχή, που διαρκεί μία ολόκληρη ζωή και είναι συνήθως παρούσα από τη γέννηση του παιδιού. Ο αυτισμός δεν είναι ψυχιατρική νόσος, αλλά εντάσσεται στην κατηγορία των Διάχυτων Αναπτυξιακών Διαταραχών. Αυτές οι διαταραχές χαρακτηρίζονται από σοβαρά ελλείμματα σε πολλούς τομείς της ανάπτυξης, για αυτό το λόγο ονομάζονται «διάχυτες». Πρόκειται για μια αναπτυξιακή διαταραχή του ατόμου, μια διαταραχή της ψυχολογικής του ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτής της διαταραχής εμποδίζεται ή δυσκολεύεται η ανάπτυξη ορισμένων ψυχολογικών δεξιοτήτων, που είναι ζωτικές για την ψυχο-κοινωνική λειτουργία και επάρκεια του ανθρώπου. Οι δεξιότητες αυτές σχετίζονται με την κοινωνική συναλλαγή και αμοιβαιότητα, την επικοινωνία και την οργάνωση πρόσφορης και σκόπιμης δραστηριότητας. Στις περιοχές αυτές, τα αυτιστικά άτομα εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες και χαρακτηριστικές αποκλίσεις. Ένα ακόμα στοιχείο που επιδεικνύει τη σημαντικότητα του θέματος είναι ότι πέρα από τη ζωή του παιδιού που επηρεάζεται άμεσα, αλλάζει και αυτή των οικογενειών τους, δηλαδή του ευρύτερου κοινωνικού πλαισίου.
Αυτισμός και συμπεριφορά
Εκτός από τα σοβαρά προβλήματα στη γλώσσα και τις κοινωνικές σχέσεις, τα άτομα με αυτισμό βιώνουν συχνά μια τρομερή υπερκινητικότητα ή ασυνήθιστη παθητικότητα στις καθημερινές τους δραστηριότητες, καθώς επίσης και στις σχέσεις τους με τους γονείς τους, τα μέλη της οικογένειας και τα άλλα άτομα. Τα προβλήματα συμπεριφοράς διακυμαίνονται από πολύ σοβαρής έως και πολύ ελαφριάς μορφής. Τα σοβαρά προβλήματα συμπεριφοράς εκδηλώνονται με τη μορφή πολύ ασυνήθιστης, επιθετικής και σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμα και αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς. Αυτοί οι τρόποι συμπεριφοράς μπορεί να είναι επίμονοι και πολύ δύσκολο να αλλάξουν. Στην πιο ελαφριά του μορφή, ο αυτισμός μοιάζει με μαθησιακή δυσκολία. Συχνά, όμως, ακόμα και άτομα που πάσχουν από ελαφριά μορφή αυτισμού έχουν σημαντικές αναπηρίες στην καθημερινή τους ζωή, λόγω των ελλείψεων τους στους τομείς της επικοινωνίας και των κοινωνικών σχέσεων.
Δραστηριότητες που ευχαριστούν τα άτομα με αυτισμό
Τα άτομα με αυτισμό απολαμβάνουν συχνά τις ίδιες ψυχαγωγικές δραστηριότητες με τα άτομα που δεν έχουν κάποια αναπηρία. Συχνά, τους αρέσει η μουσική, το κολύμπι, η πεζοπορία, το τραγούδι, η ιππασία και άλλες δραστηριότητες. Αρκετές φορές, τα άτομα με αυτισμό μπορεί να έχουν ένα συγκεκριμένο ενδιαφέρον σε κάποια δραστηριότητα στην οποία να έχουν γίνει «ειδικοί», θέματα για συγκεκριμένα ενδιαφέροντα μπορεί να είναι το δελτίο καιρού, οι διαδρομές λεωφορείων, η γεωγραφία, οι μάρκες αυτοκίνητων, οι αθλητικές ειδήσεις. Για άλλα άτομα, τα συγκεκριμένα ενδιαφέροντα μπορεί να είναι πράγματα που ερεθίζουν τις αισθήσεις τους, όπως το να βλέπουν το νερό να τρέχει και να χάνεται στην αποχέτευση, να ξεφυλλίζουν τις σελίδες ενός βιβλίου, να κουνούν ένα κομμάτι σύρμα, να τρίβουν τα χέρια τους σε συγκεκριμένα υφάσματα και άλλα παρόμοια.
