Το Ψυχοθεραπευτικό ταξίδι: Απ’ τον φόβο της σκιάς, στο φως της επίγνωσης
Η ΜΠΟΓΙΑ – Αλέξανδρος Παναγούλης (2 Ιουλίου 1939 – 1 Μαΐου 1976)
Ζωντάνεψα τους τοίχους
φωνή τους έδωσα
πιο φιλική να γίνουν συντροφιά
Κι οι δεσμοφύλακες ζητούσαν να μάθουνε
που βρήκα τη μπογιά
Οι τοίχοι του κελιού
το μυστικό το κράτησαν
κι οι μισθοφόροι ψάξανε παντού
Όμως μπογιά δε βρήκαν
Γιατί στιγμή δε σκέφτηκαν
στις φλέβες μου να ψάξουν
Το Ψυχοθεραπευτικό ταξίδι: Απ’ τον φόβο της σκιάς, στο φως της επίγνωσης
Αν το μόνο που περιμένεις είναι οι μέρες να γίνουν καλύτερες, αστοχείς.
Η θέαση του έσω σου είναι θολή. Τα γυαλιά σου θαμπά.
Κοιτάς έξω, ενώ το μέσα σου σε καλεί απεγνωσμένα.
Καμιά μέρα και στιγμή δεν θα αλλάξει, όσο εσύ μένει ο ίδιος.
Όσο “αναλύεις” τους άλλους για να μην αναλυθείς.
Όσο εξιδανικεύεις τα επουσιώδη, για να μην δεις σε κάθε ευκαιρία ποιος Τώρα είσαι.
Όσο οι μέρες σου “σκουραίνουν”, τα σημάδια είναι αδιάψευστα:
Η ψυχική σου σκιά βολοδέρνει αυτόνομη κι ανένταχτη έξω από σένα, αψηφώντας την συνειδητή σου πρόθεση για έλεγχο, αυτονομία κι ευρυθμία.
Φυσάει αδιαφορία, κοινωνικοπολιτικά θέματα
δὲν εἶδες γύρω σου χιλιάδες τὰ ναυάγια
δὲν τὸ χαμπάρισες πὼς τὸ παιχνίδι ἦταν στημένο.
…………….
Πόσες χιλάδες ὧρες πέρασαν μὲ συνεδρίαση,
σ᾿ αχτίδες, κόβες καὶ κομματικοὺς πυρῆνες,
στὸ τέλος πάθαμε χρονία νικοτινίαση
κι ὁ πονοκέφαλος οὔτε περνοῦσε μ᾿ ασπιρίνες.
Μάθαμε ἀπ᾿ ὄξω -βασικὰ- ὅλα τὰ προβλήματα
καὶ τὴν ἀναγκαιότητα τῆς πάλης
καὶ γίναμε τὰ δακτυλοδειχτούμενα τὰ βλήματα
κρατώντας τὸν Μὰρξ – Ἔγκελς ὑπὸ μάλης.
Μέρα τὴ μέρα θά ῾ρχονταν ἡ Ἐπανάσταση
καὶ περιμένοντας πέρασαν τὰ χρόνια
κι ὅμως σ᾿ τὸ λέγαν οἱ γονεῖς σου «ἄσ᾿ τα σὺ
πάντα θὰ βρίσκονται στὸν κόσμο ἄλλα κωθώνια».
Πάντοτε ὁ καπιταλισμὸς βρίσκει περάσματα
καὶ ξεπερνᾶ τὶς δύσκολες τὶς κρίσεις.
Κι ἕνα πρωί: «Ἀπαγορεύονται τὰ ἄσματα
καὶ κοπιάστε στὸ τμῆμα γιὰ ἀνακρίσεις».
Τώρα νὰ σπάσεις δὲν μπορεῖς πιά, σὲ χρωμάτισαν
καὶ σ᾿ ἔχουν σὰν τὸν ποντικὸ μέσα στὴ φάκα
καὶ δὲν ξεφεύγεις ἀπὸ τοῦ χαφιὲ τὸ μάτι σὰν
συναναστρέφεσαι τὸν καθ᾿ ἕνα μαλάκα.
…………………………………………………….
σ᾿ ἐνοχλοῦσε καὶ σένα τὸ κατεστημένο,
δὲν εἶδες γύρω σου χιλιάδες τὰ ναυάγια
δὲν τὸ χαμπάρισες πὼς τὸ παιχνίδι ἦταν στημένο.
Μανώλης Αναγνωστάκης…Έφυγε σαν σήμερα το 2005
(Εδώ ὁ ποιητὴς ὑπογράφει ὡς: Μανοῦσος Φάσσης)
Μην ξεχνάς ποτέ, ότι στην ζωή σε αντιμετωπίζουν, όπως εσύ επέτρεψες να σε βλέπουν και να σου φέρονται. Άρχισε να μιλάς. Μην φοβάσαι να πεις αυτό που νιώθεις καιαισθάνεσαι. Ευγενικά και όμορφα, αρκεί να το πεις. Εάν ο άλλος θυμώσει μαζί σου, δεν είναι δικό σου πρόβλημα. Εσύ πρέπει να είσαι ειλικρινής. Τότε θα δεις, ότι με το καιρό και όσο σθεναρά το υποστηρίζεις, θα αρχίσουν σιγά σιγά να σε σέβονται και εκτιμούν περισσότερο, να σε υπολογίζουν. Και μην φοβάσαι θα δεις, ότι τίποτα κακό δεν θα συμβεί, ούτε θα αναγκαστείς να μαλώσεις με όλους, γιατί στην ουσία εσύ επιτρέπεις και απαγορεύεις συμπεριφορές. Οι άλλοι είναι οι καθρέπτες της δικής σου άποψης για τον εαυτό και την ζωή σου.
Το Αγιον Πνεύμα ζει μέσα σου, όταν αισθάνεσαι χαρά και πληρότητα ζωής, ανεξάρτητα από επιτυχίες και κατορθώματα.
Όταν είσαι χαρούμενη κι ας μην έχεις λύσει όλα τα προβλήματα της ζωής σου.
Όταν δεν περιμένεις να είναι όλα «τέλεια» για να ζεις τα δώρα και τις δωρεές του Θεού.
Όταν στα μικρά και ασήμαντα βλέπεις τα μεγάλα και θεϊκά.
Όταν το λίγο το κάνεις πολύ.
Έχεις το Πνεύμα του Θεού,
Όταν επιλέγεις να χαμογελάς και να δοξάζεις τον Θεό, σε έναν κόσμο που ξέρει μόνο να παραπονιέται και να ντύνεται στο χρώμα της γρίνιας και της θλίψης.
Όταν μπορείς στον άλλο να βλέπεις τα χαρίσματα και την ομορφιά της μοναδικότητα του.
Όταν μπορείς να συγχωρείς και να δίνεις ευκαιρίες στον άλλο, κατανοώντας ότι η απουσία του πονάει περισσότερο από το λάθος που έκανε.
Όταν η αγάπη δεν είναι απλά μια αρετή ή ηθική επιλογή, αλλά ο τρόπος που βλέπεις και ερμηνεύεις τα πάντα στην ζωή σου.
Όταν μπορείς να αγαπάς δίχως να μετράς, κρατώντας βερεσέδια.
Όταν οι επικρίσεις και τα λόγια του κόσμου δεν φτάνουν στην καρδιά σου, γιατί το Πνεύμα του Θεού σου φανερώνει, την ματαιότητα και παροδικότητα, τόσο εκείνων που σε κατηγορούν, όσο κι αυτών που σε χειροκροτούν.
Όταν ελπίζεις εκεί που όλοι σε μοιρολογούν.
Όταν σηκώνεσαι εκεί που σε είχαν όλοι τελειωμένο.
Όταν βλέπεις εκεί που οι άλλοι απλά κοιτάζουν.
Όταν σωπαίνεις εκεί που πάντες φλυαρούν.
Έχεις το πνεύμα του Θεού, όταν ο πόνος γίνεται εργαλείο εξέλιξης, τα ψυχικά τραύματα και φορτία δύναμη, οι φόβοι δώρα, το κλάμα γέλιο, και όλα τα βάσανα και προβλήματα σου, πύλες που γλυκοκοιτάζουν ουρανό ενώ ακόμη πατάς κόλαση.
Μα κι εαν δεν έχεις τίποτα απο ολα τα παραπάνω, πάλι το Άγιον Πνεύμα είναι Εκείνο που σε φωτίζει να ζητάς το Φως δίχως να απογοητεύεσαι απο το σκοτάδι.
Πατήρ Θεμιστοκλής Μουρτζανός – Φίλοι
ΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ ΤΟΥ ΕΝΟΣ, ΔΥΟ ΜΑΖΙ ΤΟ ΚΑΝΟΥΝ ΦΩΣ
«Ἐγώ εἰμί τό φῶς τοῦ κόσμου. Ὁ ἀκολουθῶν ἐμοί οὐ μή περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ’ ἕξει τό φῶς τῆς ζωῆς» (Ἰωάν. 8,12)
«Εγώ είμαι το φως του κόσμου. Όποιος με ακολουθεί, δεν θα πλανιέται στο σκοτάδι, αλλά θα έχει το φως που οδηγεί στην ζωή»
Ζούμε στους καιρούς που οι άνθρωποι πιστεύουμε ότι κατέχουμε το φως, ο καθένας για τον εαυτό μας και ο πολιτισμός για όλον τον κόσμο. Επιστήμη, πληροφορία, αίσθημα δύναμης, η εκκοσμίκευση που μας κάνει να πιστεύουμε ότι έχουμε όσα θέλουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι ή μπορούμε τουλάχιστον να προσπαθήσουμε, και από την άλλη ένα αίσθημα παντογνωσίας καθώς κριτήριο είναι ο εαυτός μας, μας κάνουν να νομίζουμε ότι δεν χρειαζόμαστε καμία άλλη φώτιση. Είναι τα υλικά αγαθά που μας έχουν οδηγήσει σε μία οίηση, μια υπερηφάνεια που σκοτίζει τον νου μας; Είναι η ευκαιρία να ικανοποιούμε κάθε επιθυμία μας, καθώς η ταχύτητα των μετακινήσεων, των πληροφοριών, αλλά και των απολαύσεων μας κάνει να γλιτώνουμε κόπο και σχέδιο; Είναι η ευχέρεια με την οποία συναντούμε άλλους ανθρώπους; Είναι το αίσθημα ότι δεν μας χρειάζεται η πίστη σε έναν Θεό που, έτσι κι αλλιώς, δεν βλέπουμε με τα αισθητά μας μάτια; Είναι η δύναμη της ιδεολογίας ενός πολιτισμού που υπόσχεται τα πάντα, ακόμη και την αναστολή του θανάτου; Πάντως, είτε το νιώθουμε είτε όχι, η αυτόφωτη πορεία είναι βύθιση σε ένα σκοτάδι υπαρξιακό και πνευματικό, καθότι όλα όσα ζούμε και απολαμβάνουμε δεν έχουν διάρκεια, ενώ η όποια ευχαρίστηση μας αποδίδουν δεν γίνεται εύκολα χαρά.
Απέναντι σ’ αυτήν την πορεία με φώτα παραπλανητικά και χωρίς τελικό προορισμό ζωής, η Εκκλησία επιμένει να γιορτάζει, με γνώμονα τον Τριαδικό Θεό. Μας διασώζει τα λόγια του Χριστού ότι «Αυτός είναι το φως». Ότι «όποιος Τον ακολουθεί, δεν θα πλανιέται στο σκοτάδι, αλλά θα έχει το φως που οδηγεί στην ζωή». Επιμένει να μας λέει ότι όποιος ακολουθεί τον Υιό, γνωρίζει τον Πατέρα. Όποιος είναι μέλος του σώματος του Υιού, εν Αγίω Πνεύματι βγαίνει από το σκοτάδι, διότι ξέρει γιατί ζει και πού τον οδηγεί η ζωή που ζει. Με τις χαρές και τις λύπες, με τις ήττες και τις νίκες, με την αντοχή στην διαφορετικότητα του άλλου και με την συνύπαρξη μαζί του. Και όποιος ακολουθεί τον Χριστό που δεν δίνει απλά φως, αλλά είναι ο ίδιος το Φως, μπορεί να βρει το ζητούμενο: την διάρκεια, την αγάπη, την αιωνιότητα! Να κρίνει τον κόσμο στον οποίο ζει, όχι για να τον απορρίψει, αλλά για να τον ομορφύνει. Να συγχωρέσει όσους τον πληγώνουν και να μοιραστεί ελπίδα. Να μην παραδοθεί στις επιθυμίες οι οποίες χαλάνε την αγάπη, αλλά να ασκηθεί ώστε να νικηθεί από την αγάπη και να νικήσει δι’ αυτής.
Μας αρέσει όμως το σκοτάδι στο οποίο ζούμε. Δεν διψά η ψυχή μας για φως, διότι δεν έχει καρδιοχτύπι γι’ αυτό. Νιώθουμε μικροί θεοί ή ζηλεύουμε αυτούς που έχουν τις δυνατότητες, δόξας και χρήματος, για να νιώθουν έτσι και τυφλωμένοι από το δαιμονικό σκοτάδι που το περνάμε για φως, καθώς δεν βλέπουμε το τέρμα του που είναι το σκοτεινό σπήλαιο του θανάτου, του τελειωμένου χρόνου για μας, βαδίζουμε ολοταχώς, χωρίς να θέλουμε να αλλάξουμε πορεία. Μας λείπει ο Χριστός, τον οποίο κάναμε συνήθεια, ιδεολογία, δικαίωση, κανόνες, χτες. Χρειαζόμαστε όμως τον Χριστό που μαζί Του το σκοτάδι μας θα γίνει φως (από τον στίχο του Αλκ. Αλκαίου «το σκοτάδι του ενός δυο μαζί το κάνουν φως)! Τον Χριστό της Εκκλησίας που θα κάνει την καρδιά μας να αγαπήσει, να μοιραστεί, να ενωθεί, σε κάθε σχέση, σε κάθε συνάντηση, σε κάθε στιγμή.
Έξοδος προς το Φως! Άγιο Πνεύμα να φωτίσει τις καρδιές μας! Να μας δείξει ότι στην Εκκλησία, πέρα από τα ανθρώπινα, τα θέσμια, τα αδύναμα, τα ανολοκλήρωτα, υπάρχει μια άλλη νοοτροπία: του να ακολουθούμε! Ας μην περιμένουμε δοκιμασίες για να αναζητήσουμε. Ας δώσουμε χρόνο, κάνοντας στάση στο νόημα της κάθε γιορτής, αφήνοντας νου και καρδιά να φωτιστεί! Πνεύματος επιδημία εορτάζουμε στην Πεντηκοστή. Όπως η επιδημία της ασθένειας απλώνεται παντού και κατατρώγει τον αδύναμο να αντισταθεί άνθρωπο, αντίστροφα, η επιδημία του Αγίου Πνεύματος ας μπει από κάθε πόρο της ύπαρξής μας και ας φωτίσει τον αδύναμο εαυτό μας, βγάζοντάς μας στην όντως ζωή! Κι εκεί όλα θα ιδωθούν από την αρχή!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Κέρκυρα, 16 Ιουνίου 2019
Πεντηκοστή
Η ποιότητα της ζωής εξαρτάται από το είδος των σχέσεων μας…
Η ποιότητα της ζωής εξαρτάται από το είδος των σχέσεων που καλλιεργούμε ή αλλιώς από τις δυναμικές των κοινωνικών μας δικτύων.
Αν εξαιρέσουμε την περίπτωση ατόμων με τεράστια αυτογνωσία, οι ετεροκαθορισμοί επηρεάζουν ακόμα και τον τρόπο, που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό.
Ο τακτικός απολογισμός των καταστάσεων, που μας καθηλώνουν και η αποτίμηση των προσώπων, που επιβραδύνουν την ψυχολογική, πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη είναι επιτακτικός.
Τα πρόσωπα αυτά, που κρυφά ή φανερά, αλλά σίγουρα λανθασμένα, μοιάζουν με αναγκαία κακά, δημιουργούν μια αρνητική κουλτούρα, ένα νοσηρό κλίμα, στο οποίο εγκλωβίζουν. Παραδόξως, παίρνουν και τη μορφή εκείνου, που θα μας βγάλει από την δεινή θέση, για την οποία εκείνα εν πολλοίς ευθύνονται.
Μοιάζουν με τους τωρινούς σωτήρες πολιτικούς, που θα μας απαλλάξουν από την κρίση, που οι ίδιοι επεδίωξαν. Όμως είναι πολύ πιο επικίνδυνα, επειδή εκμεταλλεύονται τους φόβους, τις ενοχές, την αγάπη, την ανάγκη, το καθήκον και την φιλοτιμία. Αλλά κυρίως, επειδή είναι προσφιλή, και η αγωνία της μοναξιάς ή της περιθωριοποίησης ζοφερή.
Θα τα αναγνωρίσετε εύκολα, επειδή αντιστέκονται σε κάθε εγχείρημα για αλλαγή. Κι αυτό γιατί η μεταβολή της ψυχολογικής σας ισορροπίας και η έκθεση σε νέα ερεθίσματα και πρόσωπα μπορεί να τα αποκαθηλώσει από το βάθρο, στο οποίο εσείς οι ίδιοι τα ενθρονίσατε.
Θα φανερωθούν εύκολα, επειδή καμιά φορά σας σπρώχνουν άκριτα προς την αλλαγή, χωρίς να σας προειδοποιούν για τις συνέπειες, με μόνο στόχο να επιστρέψετε ηττημένοι πίσω.
Θα τα διακρίνετε, καθώς δημιουργούν και παίζουν με τις ανασφάλειες, καθώς αντιλαμβάνονται εύκολα την εξαρτητική σχέση και λόγο στο λόγο φροντίζουν να τη συντηρούν και να την επιτείνουν.
Τρέφονται με την υποσυνείδητη πεποίθηση κάθε ανθρώπου πως ο ίδιος αποτελεί το κέντρο του σύμπαντος (όπως και η Γη για τους αρχαίους) και πως όλα περιστρέφονται γύρω από το υπερτροφικό ή αδύναμο εγώ, που ζητά επιβεβαίωση και ανατροφοδότηση.
Εξαφανίστε από τη ζωή σας τους μίζερους χαρακτήρες, εκείνους που δεν μπορούν να ευχαριστηθούν τη στιγμή, αντλούν ηδονή όμως με το να καθιστούν εσάς συνεργούς στην κακοδαιμονία και τη γκρίνια. Αποδέκτες καθώς καθίστασθε των αρνητικών συναισθημάτων, σταδιακά, είτε ενστερνίζεστε τη φιλοσοφία τους είτε είστε έτοιμοι να εκραγείτε, συνήθως σε αθώα θύματα. Μην τους απαντάτε, μην δικαιολογείστε, μην συνδιαλέγεστε. Δεν το επιθυμούν και δεν πρόκειται να αλλάξουν.
Εξορίστε όσους υποτιμούν την αξία σας, υποδαυλίζουν την αμφιβολία, μαραίνουν την αυτοεκτίμηση. Αλλά πρώτα φροντίστε να αποκτήσετε μια δόση υπερηφάνειας, που θα σας κάνει να πιστέψετε πως σε εσωτερικές αρετές κρύβεται ο θησαυρός κάθε ανθρώπου.
Ρίξτε στην πυρά εκείνους που παίρνουν τη ζωή, τους τύπους, τις διαδικασίες, τις συμβάσεις υπερβολικά σοβαρά. Τα χρόνια που απομένουν είναι τόσο πολύτιμα, που η κατασπατάλησή τους σε ανθρώπινες ματαιοδοξίες, κοινωνικά θέσφατα και υποκριτικά μετερίζια είναι ανούσια.
Απομονώστε τους κόλακες, αυτούς που σας επαινούν σε κάθε περίσταση, ετούτους που στους ανώτερους φέρονται δουλικά και σε όσους εκλαμβάνουν ως κατώτερους, δυναστικά. Σας σπρώχνουν σε περιπέτειες, για να σας δουν να καταστρέφεστε, σας παρουσιάζουν τις μισές αλήθειες και αλλοιωμένα τα δεδομένα.
Αντιληφθείτε τους ανέντιμους, που θα σας υποσκάψουν και θα σας τη φέρουν πισώπλατα. Αν στο περιβάλλον σας υπάρχουν παρόμοιοι, θα ενεδρεύουν σε κάθε σας προσπάθεια και θα καιροφυλαχτούν σε κάθε σας λάθος. Μην συσχετίζεσθε μαζί τους κι αν δεν είναι αυτό εφικτό, αποκαλύψτε τους πρώτοι.
Γίνετε ξένοι προς άτομα δίχως χιούμορ, αποξενωθείτε από εκείνους που δεν μπορούν να αυτοσαρκαστούν, από τους υπερευαίσθητους και ευερέθιστους. Το μόνο που επιδιώκουν είναι να σας αναγκάζουν διαρκώς να απολογείστε.
Αποφύγετε τους λογάδες, τους φλύαρους, την κομπορρημοσύνη και τον πομφολυγισμό. Οι περιττές λέξεις, ο πλεονασμός και οι τάχα ρηξικέλευθες αποφάνσεις απλά καλύπτουν την αδυναμία τους να διατυπώσουν οτιδήποτε ουσιώδες.
Πατάξτε τους προφήτες, τους μάντεις που ελλοχεύουν όχι προς χάριν της πρόληψης, αλλά για να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις, ώστε τα γεγονότα και οι πράξεις να έχουν την έκβαση, που θέλουν.
Να είστε επιφυλακτικοί όταν συναναστρέφεστε με άτομα, που δεν έχουν κανένα σχέδιο, στόχο ή προοπτική. Όσους αρμενίζουν χωρίς πυξίδες και στρατηγική και αλλάζουν κάθε τόσο τις πορείες τους, ανάλογα με τον άνεμο και τις συνθήκες.
Επιστέγασμα των θεωριών είναι οι πράξεις. Μην διακυβεύετε την ενέργειά σας με όσους χρησιμοποιούν τις θεωρίες, τα συνθήματα, τις κραυγές, για να αποκτήσουν προσωπική ταυτότητα. Ακόμα και η αγάπη μετριέται με το πλήθος των θυσιών, που είναι έτοιμος να κάνει κάποιος για σας. Τα υπόλοιπα είναι συμβιβασμός.
Συνεπακολούθως, αποστομώστε τους δήθεν, τους επιφανειακούς, εκείνους που χρησιμοποιούν την κουλτούρα, την αναζήτηση, την κοινωνική ευαισθησία, για να εντυπωσιάζουν και να γίνονται αποδεκτοί.
Η ηθική έχει ένα αξιοπρόσεκτο χαρακτηριστικό: Αν την αγνοήσεις στο ελάχιστο, είσαι έτοιμος και για τα σημαντικά να την αποκηρύξεις.Εναντιωθείτε στους ασυνεπείς, στα πρόσωπα που είναι διατεθειμένα να παραβούν, να σκευωρήσουν, να δράσουν παράτυπα. Συμπαρασύρουν με τα στιγμιαία οφέλη, που αποκομίζουν.
Ο έρωτας δωρήθηκε στους ανθρώπους για να δίνει χαρά. Αν ο σύντροφος συνέχεια σας ταλαιπωρεί με αμφιθυμίες, οπισθοχωρήσεις, βολέματα, υπεκφυγές, απιστίες, τότε δεν είναι για σας. Στα ερωτικά μην επαναπαυθείτε με τίποτα λιγότερο από όσο αξίζετε.
Μην απαιτείτε την ευτυχία, αν πρώτα δεν έχετε προπαρασκευασθεί να την χαρίσετε σε άλλους. Αντισταθείτε στους επηρμένους, που ζητούν, χωρίς να έχουν αποδείξει ότι μπορούν να ανταποδώσουν.
Αναγνωρίστε τα παράσιτα, τους ξενιστές, αυτούς που, ενώ φαντάζουν εξαρτημένοι από σας, στην πραγματικότητα απομυζούν τις δυνάμεις σας, αποστραγγίζουν τη δύναμή σας, δοκιμάζουν τα όρια και τις αντοχές σας. Μπορεί αρχικά να κολακευθείτε από την ψευδεπίγραφη σχέση υποτακτικής συνδιαλλαγής, αλλά όταν θα έχετε εξαντληθεί, αυτοί θα συνεχίσουν ακάθεκτοι, για να συναντήσουν το επόμενο ανυποψίαστο θύμα.
Μην δίνετε σημασία σε κουτσομπόληδες, επειδή οι αναλύσεις τους περί συμπεριφορών και κινήτρων είναι κατάπτυστες και γιατί το αντίτιμο της στρεβλής πληροφορίας είναι ο καταποντισμός σας στους άλλους από τα αμετροεπή στόματά τους.
Ευστράτιος Παπάνης Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου
