Η συμπεριφορά ενός εφήβου μπορεί να θυμίσει σε μεγάλο βαθμό εκείνη ενός ενήλικου ναρκισσιστή. Πώς μπορούν οι γονείς να βρεθούν κοντά στα έφηβα παιδιά τους, σε αυτή τη σημαντική μεταβατική περίοδο της ζωής τους;
Η εφηβεία αποτελεί μία σημαντική μεταβατική περίοδο στη ζωή του ανθρώπου. Αποτελεί συνήθως το «ταραχώδες» σκαλοπάτι ανάμεσα στην παιδική ηλικία και την ενηλικίωση. Μία περίοδος γεμάτη από πρωτοφανείς εμπειρίες, συντροφικές σχέσεις, ερωτικές πράξεις, ορμονολογικές μεταβολές, αλλαγή σώματος, εικόνας και ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη, εμπειρίες που θα καθορίσουν σημαντικά την μετέπειτα ζωή του.
Ωστόσο, η «έκφραση» αυτών των αλλαγών μπορεί να συμβεί πολλές φορές με έναν έντονο, εκρηκτικό, επιθετικό κι εγωκεντρικό τρόπο, προκαλώντας στους γονείς μεγάλη δυσφορία και συναισθήματα θυμού, άγχους κι απογοήτευσης. Ο τρόπος αυτός αποτελεί μία δυσπροσαρμοστική συνήθως συμπεριφορά του έφηβου ατόμου στα νέα δεδομένα της πραγματικότητας που βιώνει, αλλά αυτή δεν εξαρτάται μόνο και μόνο από καθαυτές τις μεταβολές της εφηβείας. Οι πρώιμες παιδικές εμπειρίες, το οικογενειακό περιβάλλον και οι σχέσεις μέσα σε αυτό παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο.
Πολύ συχνά ένας έφηβος θα προσπαθήσει να διεκδικήσει την ανάδειξη της εικόνας του και των δυνατοτήτων του, να υποστηρίξει το δίκιο του πάση θυσία, να συγκρουστεί, να επαναστατήσει, να δείξει ότι είναι ο καλύτερος, ο πρώτος, ο πιο ωραίος, ότι καταφέρνει πολλά, ότι ξέρει την πραγματικότητα του κόσμου και το τι συμβαίνει σε αυτόν. Αντλεί αυτονόητα δικαιώματα αψηφώντας άλλους περιοριστικούς παράγοντες, συναγωνίζεται συχνά, ανταγωνίζεται έντονα, επιτίθεται, δεν επιθυμεί την ταλαιπωρία και τον κόπο … όλα αυτά για τους γονείς έχουν την αίσθηση … «Μπαμ!». Ξαφνικά το παιδί μεγαλώνει, επιτίθεται, αντιμιλά, δεν υπακούει, είναι αδιάφορο, παραβλέπει όρια και κανόνες.
Η εν γένει λειτουργική αντίδραση γονέων θα έχει καθοριστικό ρόλο για την φυσιολογική εξέλιξη, εκτόνωση και ύφεση αυτής της συμπεριφοράς. Ειδάλλως, μπορεί να οδηγήσει, σε συνάρτηση με την τακτική ανατροφής των προηγούμενων ετών, σε πολλά προβλήματα και συγκρούσεις στην οικογένεια, στο σχολείο και μετέπειτα στις συντροφικές σχέσεις και την εργασία.
Η Wendy Behary ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια, ιδρύτρια και διευθύντρια του Κέντρου Γνωσιακής Θεραπείας και του Ινστιτούτου Θεραπείας Σχημάτων της Νέας Υόρκης στο βιβλίο της Disarming the Narcissist…Surviving and Thriving with the Self-Absorbed (2013) εντρυφά στην ψυχοσύνθεση και θεραπευτική αντιμετώπιση των ναρκισσιστών.
Ο ναρκισσισμός δεν αφορά απλά ένα άτομο που, κατά την κοινή λογική, επιθυμεί να έχει καλή εξωτερική εμφάνιση και συνεχώς επιδεικνύεται για αυτή. Ο ναρκισσιστής είναι ένα άτομο που διακαώς:
- αναζητά κύρος κι αναγνώριση,
- επιδεικνύει κυριαρχική συμπεριφορά και υπερβολική διεκδικητικότητα,
- χειραγωγεί κι εκμεταλλεύεται,
- διακατέχεται από επιθετικότητα και εχθρικότητα.
Η συμπεριφορά ενός εφήβου μπορεί να θυμίσει σε μεγάλο βαθμό εκείνη ενός ενήλικου ναρκισσιστή. Σύμφωνα με τη Θεραπεία Σχημάτων, ο ναρκισσισμός προκύπτει ως αποτέλεσμα πρώιμων παιδικών και εφηβικών εμπειριών, από τη δυσλειτουργική ή τοξική σχέση ανάμεσα στο παιδί και τους γονείς, τις συγκρούσεις που έχουν επισυμβεί, την αδιαφορία για τις ανάγκες του, την επικριτικότητα, την υπό όρους αποδοχή και φροντίδα και την ελλιπή οριοθέτηση. Κάθε παιδί-έφηβος έχει ανάγκη να καλύπτονται οι πυρηνικές συναισθηματικές του ανάγκες, οι οποίες θεωρούνται καθολικές για όλους τους ανθρώπους, όπως:
- Ασφάλεια, προστασία & σταθερότητα
- Ζεστασιά, στοργή & αμοιβαιότητα
- Κατανόηση & καθοδήγηση
- Αποδοχή & εκτίμηση-επιβράβευση
- Αυτονομία, ικανότητα & αίσθηση ταυτότητας
- Ελευθερία έκφρασης ζωτικών αναγκών & συναισθημάτων
- Αίσθηση του «ανήκειν»
- Ευχάριστη διάθεση, παιχνίδι & αυθορμητισμός
- Υγιή, ρεαλιστικά όρια, αυτοέλεγχος, λογικές προσδοκίες
Όταν αυτές οι ανάγκες δεν καλυφθούν επαρκώς ή και καθόλου από τους γονείς επί μακρόν, το παιδί μπορεί να αναπτύξει κάποια γνωστικά σχήματα, κάποιες βαθιές πεποιθήσεις για τον εαυτό του, που μπορούν να οδηγούν ολοένα σε συνεχή αυτό-ηττώμενα μοτίβα ή παγίδες ζωής. Το άτομο, κατ΄αυτόν τον τρόπο, θα συμπεριφέρεται με ορισμένο τρόπο που επιβεβαιώνει και διαιωνίζει τα σχήματα που δημιουργήθηκαν όταν ήταν παιδί.
Κάποια άτομα αναπτύσσουν ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά και συμπεριφορές υπεραναπληρώνοντας για την επίπονη παρουσία των συνεπειών των σχημάτων στη ζωή του. Δηλαδή, θα κάνουν οτιδήποτε δεν επιβεβαιώνει τις βαθύτερες πεποιθήσεις για τον εαυτό τους, ότι είναι ανάξια αγάπης, συναισθηματικά στερημένα ή ελαττωματικά. Κατά παρόμοιο τρόπο, ένας έφηβος έχει ανάγκη από κατανόηση, αποδοχή, καθοδήγηση αλλά και ρεαλιστικά όρια. Τέτοια σχήματα μπορεί να είναι (Young, Klosko & Weishaar, 2003 – μετάφραση και προσαρμογή στα ελληνικά Ιωάννης Μαλογιάννης, Μιράντα Βλαβιανού, Ε.Ε.Θ.Σ.):
- Συναισθηματική στέρηση: η προσδοκία του ατόμου πως η επιθυμία του για έναν φυσιολογικό βαθμό συναισθηματικής υποστήριξης δεν θα καλυφθεί επαρκώς από τους άλλους. Το άτομο δεν έχει λάβει από τους γονείς-σημαντικούς άλλους την φροντίδα, την κατανόηση και προστασία που είχε ανάγκη ή λάμβανε υπό όρους αποδοχή κι αγάπη. Αισθάνεται κενός και μόνος, οπότε θα κάνει οτιδήποτε για να κερδίσει την προσοχή των άλλων και την φροντίδα τους και να βρεθεί πάλι στο «επίκεντρο».
- Ελαττωματικότητα: η αίσθηση του ατόμου πως είναι ελαττωματικό, κακό, ανεπιθύμητο, κατώτερο ή ανάξιο σε βασικά ζητήματα, ή πως αν εκτεθεί σε σημαντικούς άλλους θα είναι ανάξιο της αγάπης τους. Μπορεί να περιλαμβάνει υπερευαισθησία στην κριτική, στην απόρριψη ή στις κατηγορίες, ανασφάλεια και συγκρίσεις με άλλα άτομα, όταν βρίσκεται ανάμεσα με κόσμο ή μια αίσθηση ντροπής για ελαττώματα, τα οποία θεωρεί πως έχει. Οι γονείς-σημαντικοί άλλοι πιθανότατα επέκριναν, απέρριπταν, τιμωρούσαν το παιδί ή του προκαλούσαν ενοχές. Τυπικές συμπεριφορές είναι ότι λαχταρά θαυμασμό, αναζητά συνεχώς την επίδειξη ανωτερότητας, επιτευγμάτων και ικανοτήτων, επικρίνει, έχει πάντα δίκιο, θυμώνει, ελέγχει συνεχώς μήπως τον κοροϊδέψουν ή τον ειρωνευτούν και
- Αυτονόητο δικαίωμα: Η πεποίθηση πως το άτομο είναι ανώτερο από τους άλλους, πως αξίζει ειδικά δικαιώματα και προνόμια ή πως δεν υπάγεται στους κανόνες αμοιβαιότητας που διέπουν τη φυσιολογική κοινωνική διάδραση. Συχνά περιλαμβάνει την επιμονή πως το άτομο θα έπρεπε να κάνει ή να έχει ό,τι θέλει, ανεξάρτητα από το τι είναι ρεαλιστικό, από το τι οι άλλοι θεωρούν λογικό ή από τις συνέπειες που θα έχει αυτό στους άλλους. Επίσης, μπορεί να περιλαμβάνει μια υπερβολική επικέντρωση στην ανωτερότητα, ενδέχεται να αφορά σε μια υπερβολικά ανταγωνιστική ή κυριαρχική στάση απέναντι στους άλλους: επιβολή δύναμης και άποψης ή έλεγχος της συμπεριφοράς των άλλων σύμφωνα με τις προσωπικές επιθυμίες του ατόμου, χωρίς συναισθαντική κατανόηση ή ενδιαφέρον για τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων. Οι γονείς-σημαντικοί άλλοι δεν κατάφεραν να μεταδώσουν σε αυτά τα άτομα την αρχή της αμοιβαιότητας και να θέσουν όρια στο να αποκτούν αυτό που θέλουν όταν το θέλουν.
Η αντιμετώπιση μίας ανάλογης εφηβικής συμπεριφοράς από τους γονείς θα λειτουργήσει κατευναστικά, εφόσον οι γονείς δεν έρθουν σε ρήξη μαζί του. Οφείλουν να τηρήσουν τα υγιή και ρεαλιστικά όρια που έχουν θέσει ή να τα τροποποιήσουν σε περίπτωση που αυτά δεν έχουν βοηθήσει. Αυτά είναι το γονικό εργαλείο που θα διατηρήσει σε αυτή την εκρηκτική περίοδο τη συνοχή του οικογενειακού συστήματος. Οι γονείς δείχνοντας κατανόηση και συναισθηματική αντιστοίχηση στον έφηβο, θα καλύψουν τις βασικές του ανάγκες υπενθυμίζοντας, ωστόσο, τα όρια που πρέπει να τηρούνται ανάμεσα σε γονείς και παιδιά και ότι δεν δικαιούνται κάτι περισσότερο από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Όλοι οι άνθρωποι δικαιούνται ίση μεταχείριση.
Αν και η ρήξη μπορεί συχνά να φαίνεται αναπόφευκτη, οι γονείς οφείλουν να αναγνωρίσουν ποια συναισθήματα τους πυροδοτούνται από τη συμπεριφορά του παιδιού τους. Πρέπει να κάνουν ένα βήμα πίσω και να δουν πότε ο θυμός ή η οργή τους ενεργοποιείται και τείνει να τους κατακλύσει. Η δυσλειτουργική ένταση του συναισθήματός τους δεν αφορά το παιδί και σίγουρα δε θα βελτιώσει τη συμπεριφορά του. Ο γονέας, αφού αυτο-πειθαρχηθεί, χαλιναγωγώντας τα συναισθήματά του, μπορεί να τα εκφράσει και να ζητήσει από το παιδί του να συζητήσουν, δηλώνοντάς του ότι δεν θέλει να συγκρουστεί μαζί του.
«Δεν θέλω να μαλώσω μαζί σου, ούτε να συνεχίσω να θυμώνω με αυτό που κάνεις. Νομίζω ότι μπορούμε να συζητήσουμε πάνω σε αυτό που φαίνεται να σε ανησυχεί πολύ»
Ένα σημαντικό κομμάτι μόλις έλαβε χώρα· το συναίσθημα του γονιού εκφράστηκε, ο έφηβος δεν επικρίθηκε και φαίνεται να κατανοήθηκε η ανησυχία του, η σύγκρουση δεν ενισχύθηκε.
Επίσης, σημαντικό στοιχείο που μπορεί να ενισχύει τη δυσπροσαρμοστική συμπεριφορά των εφήβων είναι η πίεση και οι προσδοκίες των γονέων. Οι γονείς οφείλουν να αναγνωρίσουν ποιες είναι οι δικές τους ανάγκες και ποιες των παιδιών τους, χωρίς να μεταθέτουν ή να προβάλουν σε αυτά δικές τους ανεκπλήρωτες επιθυμίες. Οφείλουν να αποδεχθούν την ατομικότητά τους, επιτρέποντας τους να γράψουν τη δική τους έκθεσηστη ζωή και παρέχοντάς τους στοργή, καθοδήγηση και ασφάλεια. Επιπρόσθετα, οφείλουν να ενισχύουν την αυτονομία και τις ικανότητές τους, χωρίς να βρίσκονται συνεχώς πίσω τους και να τους παρέχουν απλόχερα ό,τι ζητήσουν.
«Καταλαβαίνω πολύ την ανάγκη σου να το κάνεις αυτό, αλλά σίγουρα αυτό δεν με βρίσκει σύμφωνο/η»
Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η προσωπικότητα κάθε ανθρώπου έχει πολλές διαστάσεις. Αυτό δε σημαίνει ένα άτομο ότι έχει πολλές προσωπικότητες, αλλά αρκετές πλευρές εαυτού, διάφορους τρόπους λειτουργίας που μπορούν να εναλλάσσονται από τη μία στιγμή στην άλλη. Φανταστείτε τις πολλαπλές μικρές πλευρές ενός πολύτιμου λίθου· ένας λίθος, πολλές πλευρές. Έτσι και αυτή η πλευρά του εφήβου θέλει να επιτεθεί, να επαναστατήσει, να θυμώσει, να επιδειχθεί. Οι γονείς οφείλουν να την κατανοήσουν, να αντιστοιχηθούν συναισθηματικά με το παιδί, αλλά επισημαίνοντας τα όρια και το δυσλειτουργικό κομμάτι στη συμπεριφορά τους. Αυτό δεν πρέπει να γίνει ούτε με επικριτική, ούτε με τιμωρητική, ούτε με ενοχική χροιά. Η στάση, τα λόγια και η συμπεριφορά των γονέων πρέπει να μεταδίδουν μία αίσθηση, ένα μήνυμα που να λέει:
«Δεν είναι δικό σου το φταίξιμο! Καταλαβαίνω ότι υπάρχει ένα μέρος του εαυτού σου που θέλει να ξεσπάσει έτσι. Δεν είσαι κακός ή ελαττωματικός άνθρωπος, επειδή νιώθεις έτσι. Ωστόσο, είναι δική σου ευθύνη να το αντιμετωπίσεις, να κάνεις κάτι για αυτό, γιατί δημιουργεί συχνά προβλήματα και πληγώνει. Είμαστε εδώ να σε βοηθήσουμε να βρεθεί λύση σε αυτό που θες».
Είναι εμφανές ότι με αυτόν τον τρόπο αποφεύγεται κάθε αίσθηση φταιξίματος ή επίκρισης κι ανοίγεται μία οδός συζήτησης. Ο έφηβος δε θα νιώσει να απειλείται και δε θα συνεχίσει να συμπεριφέρεται με το ότι «η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση». Αντίθετα, θα αντιληφθεί ότι τον κατανοούν και μπορεί να συνειδητοποιήσει τις δυνατότητές τους ως προς αυτό που διεκδικεί. Στόχος των γονέων πρέπει να είναι το να συνειδητοποιήσει ο έφηβος ότι η συμπεριφορά του δεν είναι λειτουργική και ότι μπορεί να πληγώσει. Οι γονείς καλούν τον έφηβο να αναλάβει την προσωπική του ευθύνη για όσα κάνει και να μάθει ότι υπάρχουν συνέπειες για αυτά, εντός της οικογένειας, στο σχολείο, την κοινωνία και τις σχέσεις γενικότερα, αλλά μέσα από μία υποστηρικτική και συναισθαντική στάση.
Κανέναν δεν μπορείς να σώσεις αν δεν θέλει να σωθεί
Ποιος δεν έχει νιώσει κάποια στιγμή την ανάγκη να βοηθήσει κάποιον που είναι φανερό πως χρειάζεται βοήθεια; Να γίνει για λίγο μικρός ή μεγάλος ήρωας και σωτήρας για κάποιον άλλο; Και ποιος δεν έχει νιώσει αργά ή γρήγορα απογοήτευση στη διαπίστωση πως κανέναν δεν μπορείς να σώσεις αν δεν θέλει ο ίδιος να σωθεί;
Οι ήρωες είναι αναπόσπαστο κομμάτι των επιρροών μας παιδιόθεν και αν κρίνουμε από τον διεθνή κινηματογράφο που αναπαράγει κι ενδυναμώνει διαρκώς τους ήδη υπάρχοντες ήρωες των παιδικών μας χρόνων – ενώ παράλληλα δεν παύει να δημιουργεί συνεχώς καινούργιους – φαίνεται πως εξακολουθεί να παραμένει αναπόσπαστο κομμάτι της ύπαρξής μας. Ίσως γιατί είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της ιδεατής φύσης μας, την οποία αφού αδυνατούμε να προσεγγίσουμε αλλιώς, αρκούμαστε να προσεγγίσουμε μέσω αυτών, εικονικά έστω.
Δεν είναι λίγες οι φορές ωστόσο που κάποιος δίπλα μας, κοντά μας ή και εντελώς άγνωστος, ζητάει τη βοήθειά μας, εκλιπαρεί γι΄αυτήν ή και την απαιτεί ίσως. Και τότε, συνήθως αυτόματα, σπεύδουμε να τον βοηθήσουμε με όποιον τρόπο μπορούμε, σύμφωνα πάντα με τις επιταγές της ηθικής μας, του δεσμού που μας συνδέει μαζί του ή τον βαθμό της κοινωνικής μας ευαισθησίας.
Η αλληλεγγύη και ο ανθρωπισμός μας επιβάλλουν να συνδράμουμε στην αδυναμία του άλλου. Και η ενσυναίσθηση ή η υψηλή αίσθηση ευθύνης, μας οδηγεί σαν πυξίδα σ’ αυτούς πολλές φορές, υπαγορεύοντάς μας να βρούμε λύσεις που εκείνοι δεν μπόρεσαν να βρουν για τους ίδιους. Και αυτό είναι υπέροχο, ειδικά όταν δεν γίνεται για προβολή του Εγώ και κοινωνικές ή άλλες σκοπιμότητες. Γιατί ενισχύει τα υψηλά μας αισθήματα προς τον συνάνθρωπο, ενδυναμώνει την πίστη μας στο καλό και ικανοποιεί την ανάγκη μας για πρόσφορά.
Μέχρις ενός σημείου όμως. Μέχρι το σημείο που εκείνος αρνείται την βοήθειά μας, ή αρχίζει να στηρίζεται εξ ολοκλήρου σ’ αυτήν, αρνούμενος την ευθύνη του για τη ζωή του και απομυζώντας μας κυριολεκτικά, απαιτώντας να είμαστε διαρκώς αρωγός του προκειμένου να συνεχίσει να υπάρχει. Γιατί είναι άλλο να απλώνεις το χέρι σου σε κάποιον που πέφτει στο γκρεμό για να τον βοηθήσεις να στηριχτεί και να ορθοποδήσει και άλλο να απαιτεί να τον πιάσεις χωρίς εκείνος να κάνει την παραμικρή προσπάθεια να ακουμπήσει έστω το χέρι σου. Και γιατί είναι άλλο να βοηθάς κάποιον που πνίγεται να σωθεί και άλλο να τον αφήσεις να γαντζωθεί επάνω σου κινδυνεύοντας έτσι να σε παρασύρει στον πνιγμό μαζί του.
Το ενδιαφέρον και η ευθύνη μας για τη ζωή και την ευημερία του άλλου, είναι απόδειξη πως είμαστε άνθρωποι. Αν όμως αυτά δεν συνάδουν με την αναγνώριση της ευθύνης που έχει ο καθένας απέναντι στη δική του ζωή πρωτίστως, καταλήγει δυστυχώς, καταχρηστικό κι ανούσιο.
Αχαΐα: Το Χιονοδρομικό Κέντρο Καλαβρύτων τίμησε τον Άγιο Υάκινθο
Την Τετάρτη 3 Ιουλίου η δημοτική αρχή των Καλαβρύτων, διοίκηση και εργαζόμενοι στο Χιονοδρομικό Κέντρο, τίμησαν τον Άγιο Υάκινθο.
Το ναΐδριο του Αγίου Υακίνθου, ένα από τα ελάχιστα εκκλησάκια του σε όλη την Ελλάδα, που βρίσκεται καρφωμένο στην πλαγιά του Χελμού, γίορτασε με λίγο κόσμο, κυρίως εργαζομένους στο Χιονοδρομικό και ο Διευθυντής του κ. Λεωνίδας Σπυρόπουλος. Στο εκκλησάκι του Αγίου Υακίνθου βρέθηκε και ο δήμαρχος Καλαβρύτων Γιώργος Λαζουράς, ο οποίος δεν παρέλειψε να ευχηθεί σε όλους τονίζοντας οτι το έργο του Χιονοδρομικού και των εργαζομένων του, αποτελούν τον οικονομικό πνεύμονα και το μεγαλύτερο αναπτυξιακό εργαλείο της περιοχής.
Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, προσφέρθηκαν παραδοσιακά εδέσματα σε όσους τίμησαν την εορτή. Ο Αγιος Υάκινθος, «Άγιος της αγάπης, προστάτης των ζευγαριών, της σχέσης άνδρα και γυναίκα» γιορτάζεται κάθε χρόνο ανελλιπώς πλέον στον χώρο του Χιονοδρομικού Κέντρου!
Ο Άγιος Υάκινθος
Ο Άγιος Υάκινθος καταγόταν από την Καισαρεία της Καππαδοκίας και έζησε επί αυτοκρατορίας Τραϊανού 98 – 117 μ.Χ. Ήταν άνθρωπος με εξαιρετική συμπεριφορά και διετέλεσε κουβικουλάριος του αυτοκράτορα. Διεκπεραίωνε τα καθήκοντά του μέσα στο παλάτι κατά τον καλύτερο τρόπο. Ήταν προσεκτικός και δε “μολύνθηκε” από τη χλιδή των ανακτόρων.
Η ψυχή του ολόκληρη ήταν δοσμένη στο Σωτήρα Χριστό. Γι’ αυτό, όταν ο αυτοκράτορας Τραϊανός διέταξε διωγμό κατά των χριστιανών, ο Άγιος Υάκινθος δε δίστασε να ομολογήσει μπροστά στον αυτοκράτορα ότι είναι χριστιανός. Ο Τραϊανός εξεπλάγη και του είπε ότι είναι αχάριστος, για την εμπιστοσύνη και την υπόληψη που του πρόσφερε το παλάτι. Τότε ο Άγιος με ψυχική άνεση απάντησε: «Αν η ευγνωμοσύνη είναι αρετή, βασιλιά, ποια απολογία θα μπορέσω να δώσω αρνούμενος το Σωτήρα μου Χριστό, ο Οποίος έχυσε για μένα το αίμα Του, ο Οποίος μου χάρισε την πίστη, την ελπίδα, την αγάπη, ο Οποίος μου δίνει λιμάνι στις τρικυμίες της ψυχής, παρηγοριά στη θλίψη, ασφάλεια στα κύματα, θώρακα στις δοκιμασίες; Και ο Οποίος μου επιφυλάσσει συμμετοχή αιώνια στη Βασιλεία Του και τη δόξα» Ο αυτοκράτορας, στενοχωρημένος από τα λόγια του Αγίου Υακίνθου, διέταξε να τον φυλακίσουν χωρίς να του δίνουν καθόλου φαγητό, εκτός και αν ήθελε να φάει ειδωλόθυτα. Σαράντα μέρες πέρασε έτσι ο Άγιος Υάκινθος, χωρίς να αγγίξει τα ειδωλόθυτα. Την 41η, όμως, παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο.
Όταν επικρίνουμε κάποιον άλλον δεν καθορίζουμε εκείνον αλλά τον εαυτό μας
Όταν επικρίνουμε κάποιον άλλο, η πράξη μας αυτή δεν υποδηλώνει κάτι για το άτομο που υφίσταται την κριτική. Αντίθετα, λέει κάτι για τη δική μας ανάγκη να είμαστε επικριτικοί.
Αν παραστείτε σε μια συγκέντρωση και παρακολουθήσετε όλη την κριτική που συνήθως ανταλλάσσεται μεταξύ των παρευρισκομένων και έπειτα πάτε στο σπίτι σας και σκεφτείτε κατά πόσο στην πραγματικότητα όλη αυτή η κριτική συνέβαλε στο να γίνει ο κόσμος μας καλύτερος, μάλλον θα καταλήξετε στο ίδιο συμπέρασμα με εμένα: Καθόλου! Δεν έκανε τίποτα. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό.
Όταν είστε επικριτικοί απέναντι στους άλλους, όχι μόνο δεν λύνετε τίποτα, αλλά συνεισφέρετε στον θυμό και στην έλλειψη εμπιστοσύνης που υπάρχει στη ζωή μας. Στο κάτω κάτω, σε κανέναν μας δεν αρέσει να τον επικρίνουν. Η συνήθης αντίδρασή μας είναι να αμυνόμαστε ή να απομακρυνόμαστε από τον άλλο. Ένα άτομο που νιώθει ότι του επιτίθενται, τις περισσότερες φορές, θα κάνει κάτι από τα δύο: είτε θα υποχωρήσει από φόβο ή ντροπή, είτε θα αντεπιτεθεί και θα θυμώσει.
Πόσες φορές έχετε ασκήσει σε κάποιον αρνητική κριτική και σας έχει απαντήσει: «Σ΄ευχαριστώ πάρα πολύ που μου έδειξες το λάθος μου, πραγματικά το εκτιμώ»; Η επίκριση δεν είναι στην πραγματικότητα τίποτα παραπάνω από μια κακιά συνήθεια. Είναι κάτι που έχουμε συνηθίσει να κάνουμε και γνωρίζουμε τα συναισθήματα που προκαλεί. Μας κρατάει απασχολημένους και μας δίνει ένα θέμα συζήτησης.
Αν, παρ΄όλα αυτά, εξετάσετε πώς νιώθετε αμέσως μετά τη στιγμή που επικρίνατε κάποιον, θα δείτε ότι το πάθος σας έχει ξεφουσκώσει και νιώθετε κάποια ντροπή, σχεδόν σαν να υπήρξατε εσείς το θύμα της επίθεσης. Η πραγματική αιτία γι΄αυτά σας τα συναισθήματα είναι ότι κάθε φορά που ασκείτε σε κάποιον κριτική, είναι σαν δηλώνετε στον κόσμο και στον εαυτό σας: «Έχω ανάγκη να λειτουργήσω επικριτικά». Και αυτό δεν είναι κάτι για το οποίο συνήθως νιώθουμε περήφανοι.
Η λύση είναι να συγκρατήσετε τον εαυτό σας κάθε φορά που πάει να γίνει επικριτικός. Παρατηρήστε πόσο συχνά το κάνετε και πόσο άσχημα σας κάνει να νιώθετε. Εμένα μου αρέσει να το βλέπω σαν παιχνίδι. Ακόμα πιάνω τον εαυτό μου να γίνεται επικριτικός, αλλά τη στιγμή που φουντώνει μέσα μου αυτή η διάθεση, σκέφτομαι: «Πάλι τα ίδια». Ευτυχώς, τις περισσότερες φορές μπορώ να μετατρέψω την κριτική μου διάθεση σε ανοχή και σεβασμό για τους γύρω μου. Δοκιμάστε το κι εσείς.
«Μη Βασανίζεστε για Μικροπράγματα» Richard Carlson
Το Ψυχοθεραπευτικό ταξίδι: Απ’ τον φόβο της σκιάς, στο φως της επίγνωσης
Το μεγαλύτερο μέρος του εσωτερικού σου κόσμου είναι μυστικό, κεκαλυμμένο, αφανές.
Ούτε μπορείς να το δεις κατάματα, ούτε -κι αν ακόμη κομμάτι του σου φανερωθεί- μπορείς με λόγια να το εκφράσεις.
Ο λόγος είναι σημαντικός γιατί σου επιτρέπει να οργανώσεις, να βάλεις σε κάποια τάξη το συνειδητό υλικό της ψυχής, και να δημιουργήσεις διαθέσιμο χώρο ώστε νέο υποσυνείδητο υλικό να φανερωθεί, διεκδικώντας από την ψυχική σου ενέργεια να το διαχειριστεί για να το εντάξει στην καθημερινότητά σου.
Βάζοντας σε λόγια τα συναισθήματα, τους φόβους και τις επιθυμίες σου, μπορείς να τα επεξεργαστείς στο διαπροσωπικό πλαίσιο των σχέσεων σου και της ψυχοθεραπείας, με απώτερο σκοπό να τα κατανοήσεις και να τα υπερβείς, αφήνοντας χώρο για την ανάδυση νέου ψυχικού υλικού προς επεξεργασία.
