Μετοχές παθητικού παρακειμένου

Οι παρακάτω πληροφορίες προέρχονται από άρθρο συναδέλφου που βρήκαμε εδώ.

Μπορούμε να ανατρέξουμε στη Γραμματική μας στη σελ.160 για κάποιες επιπλέον πληροφορίες. Για τα επίθετα σε -ης/-ες μπορούμε να ανατρέξουμε στη σελ.104
Είχαμε αναφέρει πέρσι την ενεργητική μετοχή (Ενεστώτα) η οποία τελειώνει σε -οντας (π.χ. παίζοντας) ή -ώντας (π.χ. αγαπώντας).
Αυτή δείχνει τον τρόπο που εκδηλώνεται η ενέργεια του ρήματος και είναιάκλιτη.Υπάρχει όμως και η παθητική μετοχή (Παρακειμένου), που φανερώνει ότι η ενέργεια του ρήματος έχει επηρεάσει το υποκείμενο σε παρελθόντα χρόνο και είναι κλιτή με τρία γένη και δύο αριθμούς. Κλίνονται δε, όπως και τα ανάλογα επίθετα αφού και πολλές φορές χρησιμοποιούνται και σαν επίθετα (π.χ. δυστυχισμένος αντί δυστυχής)
Η μετοχή παθητικού παρακειμένου έχει διάφορες καταλήξεις. Οι πιο συχνές όμως είναι σε -μένος και -μμένος.

Τα ρήματα που τελειώνουν σε –ώνω σχηματίζουν παθητική μετοχή σε –ωμένος

Π.χ. περικυκλώνω-περικυκλωμένος

Ίδια κατάληξη έχουν και οι μετοχές κάποιων ανώμαλων ρημάτων:

Λέγω – παθητικός αόριστος β΄ ειπώθηκα- μετοχή: ειπωμένος

Τρώω- παθητικός αόριστος β’ φαγώθηκα- μετοχή: φαγωμένος

Είδα – παθητικός αόριστος β’ ειδώθηκα- μετοχή: ιδωμένος

Κάνω – παθητικός αόριστος β’ καμώθηκα- μετοχή: καμωμένος

Τα ρήματα σε –ίζω ακολουθούν τον κανόνα της διατήρησης του φωνήεντος της παραλήγουσας.

Π.χ. ποτίζω-ποτισμένος γυρίζω-γυρισμένος αλλά δανείζω-δανεισμένος, αθροίζω-αθροισμένος

Με 2 (μ) σχηματίζουν τη μετοχή του παθητικού παρακειμένου τα ρήματα της α’ συζυγίας με χαρακτήρα π, β, φ, πτ, φτ:

π. χ. βάφω – βαμμένος, σκάβω – σκαμμένος, βλάπτω – βλαμμένος, εγκαταλείπω-εγκαταλειμμένος

Σημ. Ο παραπάνω κανόνας αφορά μόνο τα παροξύτονα ρήματα εκ των οποίων όμως τα περισσότερα στη νέα ελληνική δεν σχηματίζουν μετοχή.

Εδώ πρέπει να προσέξουμε κάτι: η μετοχή αγαπημένος γράφεται με ένα (μ) παρόλο που το ρήμα αγαπώ έχει χαρακτήρα (π), όμως αυτό το ρήμα(αγαπώ) είναι β συζυγίας και όχι α’.Καταλήξεις μετοχών παθητικού παρακειμένου μπορούν να τελειώνουν ακόμα και σε:

-εμένος (δουλεμένος)
-ημένος (πουλημένος)
-ισμένος (φοβισμένος)
-σμένος (κλεισμένος)
-ωμένος (πιωμένος)κλπ

Για επιπλέον πληροφορίες σε σχέση με την ορθογραφία των μετοχών παθητικού παρακειμένου δείτε το παρακάτω αρχείο

Επιπλεον πληροφοριες για μετοχες