Κεφ. Ε6 – Ο Μεσοπόλεμος

Σχεδιάγραμμα του μαθήματος θα βρείτε εδώ.

Περίληψη του μαθήματος

Μετά τη μικρασιατική καταστροφή, υπογράφηκε η συνθήκη της Λωζάνης το 1923. Η συνθήκη όριζε ότι η Ελλάδα αποσύρεται από την Ανατολική Θράκη, τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος και η περιοχή της Σμύρνης, περνάνε στην Τουρκία, τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία και αποφασίστηκε και η ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Το 1924, επικυρώνεται με δημοψήφισμα η αβασίλευτη δημοκρατία στην Ελλάδα και πρώτος πρωθυπουργός ορίζεται ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου.

Στην Ελλάδα η κατάσταση επιδεινώνεται λόγω των πολλών προσφύγων που έφτασαν στη χώρα καθώς και λόγω της διεθνούς οικονομικής κρίσης του 1929. Οι δυσκολίες αυτές έφεραν αναστάτωση την οποία εκμεταλλεύτηκε ο Μεταξάς και επέβαλε δικτατορία, προετοιμάζοντας παράλληλα τη χώρα για τον επερχόμενο παγκόσμιο πόλεμο.

Κεφ. Ε5 – Η Μικρασιατική Καταστροφή

Κάντε κλικ στην εικόνα για να δείτε έναν χάρτη με τις κινήσεις του ελληνικού στρατού κατά την περίοδο 1919-1922.

πηγή

Σχεδιάγραμμα του μαθήματος εδώ και εδώ.

Περίληψη του μαθήματος

Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου η Ελλάδα, ως νικήτρια χώρα, απέστειλε στρατό στη Μικρά Ασία. Το όνειρο της απελευθέρωσης των αλύτρωτων αδελφών της περιοχής φάνηκε προς στιγμή να πραγματοποιείται. Όμως σύντομα οι ελπίδες διαψεύσθηκαν. Στα τέλη Αυγούστου του 1922 τα τουρκικά στρατεύματα νίκησαν οριστικά τον ελληνικό στρατό. Η ήττα του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος είχε ως συνέπεια τις σφαγές, τις λεηλασίες και τελικά την καταστροφή του μικρασιατικού ελληνισμού και τον ξεριζωμό του από τις εστίες του, την αποκαλούμενη Μικρασιατική Καταστροφή.

Κεφ.Ε4 – Ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος

Σχεδιάγραμμα θα βρείτε εδώ και εδώ.

Περίληψη του μαθήματος

Μετά τους βαλκανικούς πολέμους η Ελλάδα αντιμετώπιζε διάφορα προβλήματα, καθώς τα εδάφη της διπλασιάστηκαν και τα σύνορα ήταν δύσκολο να φυλαχθούν αποτελεσματικά. Επιπλέον δεν υπήρχε οδικό δίκτυο και τα νησιά του Αιγαίου δεν είχαν κατοχυρωθεί στην Ελλάδα, ούτε είχαν οριστεί τα σύνορα της Αλβανίας. Επιπλέον η Βουλγαρία εποφθαλμιούσε τα ελληνικά εδάφη, και γι’ αυτό άρχισαν στα σύνορα να κατασκευάζονται οχυρά.

Ο αυξανόμενος ανταγωνισμός μεταξύ των Μ. Δυνάμεων στην Ευρώπη, ο έλεγχος του εμπορίου και η κυριαρχία στα Βαλκάνια, ήταν οι αιτίες που οδήγησαν στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο το καλοκαίρι του 1914. Τέθηκαν αντιμέτωπες οι δυνάμεις της Αντάντ (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία και ΗΠΑ) με τις Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία, Αυστροουγγαρία και Ιταλία).

Η Ελλάδα αρχικά θέλησε να διατηρήσει ουδετερότητα, όμως οι πιέσεις των βενιζελικών την έκαναν να ενταχθεί στο πλευρό της Αντάντ (1917). Η Βουλγαρία και η Τουρκία πήγαν με το μέρος των Κεντρικών Δυνάμεων και έτσι άρχισαν σκληρές μάχες, που έληξαν με ήττα των Κεντρικών Δυνάμεων το 1918 και υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών (10 Αυγούστου 1920). Η συνθήκη όριζε ότι κατοχυρώνονται τα νησιά του Αιγαίου, η Δυτική και Ανατολική Θράκη (εκτός Κων/πολης) και ανέλαβε τη διοίκηση της περιοχής της Σμύρνης για 5 χρόνια.

Κεφ. Ε3 – Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι

Σχεδιάγραμμα του μαθήματος θα βρείτε εδώ και εδώ.

Περίληψη μαθήματος

Οι προσδοκίες των βαλκανικών λαών παρά τις διακηρύξεις των Νεότουρκων για ισότητα, διαψεύστηκαν γρήγορα. Έτσι οι βαλκανικοί λαοί (Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία, Μαυροβούνιο) συμμάχησαν και κήρυξαν τον πόλεμο εναντίον της Τουρκίας. Ο πόλεμος αυτός ήταν ο Α Βαλκανικός Πόλεμος και ξέσπασε τον Οκτώβριο του 1912. Η Ελλάδα έγκαιρα είχε οργανωθεί, ο στρατός είχε εξοπλιστεί και είχε πολλές νίκες σε μάχες εναντίον των Τούρκων απελευθερώνοντας σχεδόν όλη τη βόρεια Ελλάδα μα αρχηγό τον διάδοχο Κωνσταντίνο. Ο πόλεμος τερματίστηκε με παρέμβαση των Μ. Δυνάμεων και η Τουρκία παρέδωσε στην Ελλάδα  τη βόρεια Ελλάδα, τα νησιά του Ανατ. Αιγαίου και την Κρήτη.

Η Βουλγαρία δεν έμεινε ευχαριστημένη από τη μοιρασιά και ήρθε σε σύγκρουση με τους πρώην συμμάχους της. Έτσι ξεκίνησε ο Β Βαλκανικός Πόλεμος τον Ιούνιο του 1913, ο οποίος έληξε με ήττα της Βουλγαρίας. Με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου η Β. Ήπειρος παραδόθηκε στην Αλβανία, Η Δυτ. Θράκη στην Βουλγαρία και η Ανατ. Θράκη στην Ελλάδα.

Μετά τους πολέμους, το ελληνικό κράτος σχεδόν διπλασίασε την έκτασή του και ο πληθυσμός αυξήθηκε θεαματικά.

Κεφ.Ε2 – Το κίνημα στο Γουδί και η κυβέρνηση Βενιζέλου

Σχεδιάγραμμα του μαθήματος θα βρείτε εδώ.

Περίληψη του μαθήματος

Οι Έλληνες απογοητευμένοι από το γεγονός ότι δεν έγιναν οι αλλαγές που είχε υποσχεθεί ο βασιλιάς Γεώργιος ο Α’, με τη λαϊκή δυσαρέσκεια όλο και να αυξάνεται, οδηγήθηκαν στο κίνημα στο Γουδί τον Αύγουστο του 1909. Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος με επικεφαλής τον Νικόλαο Ζορμπά ζήτησε μεταρρυθμίσεις, αλλαγές στο στράτευμα και νέο Σύνταγμα. Η κυβέρνηση αναγκάζεται να παραιτηθεί και ένα νέο πρόσωπο εμφανίζεται να αναλάβει την εξουσία, ο Ελευθέριος Βενιζέλος.

Ο Βενιζέλος έμπειρος στη πολιτική υπήρξε επικεφαλής των Κρητών επαναστατών το 1905. Όταν έφτασε στην Αθήνα θέλησε να εκσυγχρονίσει την Ελλάδα, να εργαστεί για την ένωση των αλύτρωτων περιοχών και τον εξοπλισμό του στρατού. Μετά τις εκλογές του 1910, το κόμμα του «Οι Φιλελεύθεροι» κέρδισε την πλειοψηφία.

Οι αλλαγές ξεκίνησαν με νέο Σύνταγμα, την υποχρεωτική και δωρεάν φοίτηση στο δημοτικό, καθιέρωση αργιών και ωραρίου εργασίας, οργάνωση του στρατού και έγινε προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η εκμετάλλευση των κολίγων (εργατών) από τους γαιοκτήμονες (ιδιοκτήτες γης).

Κεφ. Ε1 – Ο Μακεδονικός Αγώνας

Σχεδιάγραμμα θα βρείτε εδώ.

Περίληψη του μαθήματος στη συνέχεια.

Μετά την ήττα στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, οι Έλληνες ήταν απογοητευμένοι. Γρήγορα όμως αναδιοργανώθηκαν και το 1905 ξέσπασε εξέγερση με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο στο Θέρισο της Κρήτης, με κυρίαρχο αίτημα την ένωση του νησιού με την Ελλάδα. Η ένωση τελικά δεν έγινε καθώς η εξέγερση απέτυχε. Λίγο αργότερα έγινε νέα εξέγερση, αλλά τότε το ελληνικό κράτος δεν δέχθηκε την ένωση, ώστε να μην επαναληφθούν τα γεγονότα του 1897, προκαλώντας λαϊκή δυσαρέσκεια.

Στη Μακεδονία η κατάσταση ήταν δυσκολότερη καθώς οι Βούλγαροι, διεκδικώντας τις περιοχές στη Μακεδονία, έστελναν αντάρτες (κομιτατζήδες) να πιέζουν τους κατοίκους να δηλώσουν ότι ανήκουν στην ανεξάρτητη βουλγαρική εκκλησία. Τότε οι Έλληνες σχηματίζουν άλλες αντάρτικες ομάδες (Παύλος Μελάς και Τέλος Άγρας) πολεμώντας Τούρκους και Βούλγαρους που ήθελαν να προσαρτήσουν τις περιοχές αυτές. Ο θάνατος του Παύλου Μελά σε μάχη με τους Τούρκους, ενεργοποιεί το ελληνικό κράτος, το οποίο αναλαμβάνει ενεργά δράση και διεκδικεί τη Μακεδονία. Η ελληνική αυτή αντεπίθεση, διακόπτει τη βουλγαρική διείσδυση.

Ωστόσο από το 1908 εμφανίζεται ένα νέο κίνημα στη Τουρκία, αυτό των Νεότουρκων, το οποίο υπόσχεται ειρήνη και τερματισμό των εχθροπραξιών. Έλληνες και Βούλγαροι πείθονται και παραδίδουν τα όπλα, σταματούν τις συγκρούσεις και προσπαθούν να βρουν λύση.

Κεφ. Δ6 – Η κρίση στα Βαλκάνια

Σχεδιάγραμμα θα βρείτε εδώ.

Κεφ. Δ5 – Η Θράκη,ο Πόντος και η Μ.Ασία

Σχεδιάγραμμα του μαθήματος θα βρείτε εδώ.

Περίληψη μαθήματος

Με το πρωτόκολλο που υπέγραψαν στο Λονδίνο οι Μεγάλες Δυνάμεις το 1830, ρυθμίστηκε
το ελληνικό ζήτημα και συγκροτήθηκε ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. Το Πρωτόκολλο του
Λονδίνου όμως δεν ικανοποιούσε όλες τις προσδοκίες των Ελλήνων. Τα σύνορα του νέου κρά-
τους ήταν περιορισμένα, αφήνοντας έξω από τα όριά του πολλούς ελληνικούς πληθυσμούς
καθώς και σημαντικές πόλεις, όπου ανθούσε το ελληνικό εμπόριο. Ιδιαίτερα στη Θράκη, στα
παράλια της Μικράς Ασίας, στον Πόντο αλλά και στην απομακρυσμένη Καππαδοκία ζούσαν
εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες, που ήταν Ορθόδοξοι Χριστιανοί και μιλούσαν την ελληνική,
την τουρκική ή την αρμενική γλώσσα.

Κεφ. Δ4 – Η Ελλάδα τον 19ο αι.

Περίληψη μαθήματος

Η Ελλάδα μετά την επανάσταση αρχίζει να οργανώνεται στα πρότυπα των ευρωπαϊκών κρατών. Όμως τα δάνεια που έχει πάρει, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση λόγω κατάρρευσης του παγκόσμιου εμπορίου σταφίδας, φέρνουν την πτώχευση το 1893. Την ίδια περίοδο συμμορίες ληστών επιτίθονταν κυρίως στην ύπαιθρο, ενώ επαναστατικό κίνημα ξεσπά στη Κρήτη το οποίο υποστηρίζεται από το ελληνικό κράτος. Η Τουρκία τότε κηρύττει το πόλεμο εναντίον της Ελλάδας, η Ελλάδα χάνει στο πόλεμο και αναγκάζεται να πληρώσει μεγάλες αποζημιώσεις με νέα δάνεια και εποπτεία των εσόδων του κράτους από τις Μεγάλες Δυνάμεις.

Τέλος την ίδια περίοδο κυριαρχεί και το γλωσσικό ζήτημα, η διαμάχη δηλαδή για το ποια γλώσσα πρέπει να χρησιμοποιείται στο ελληνικό κράτος (δημοτική ή καθαρεύουσα). Μετά το 1880 στη λογοτεχνία επικρατεί η δημοτική. Σημαντικοί λογοτέχνες του 19^ου α. ήταν οι Κωσταντίνος Καβάφης, Κωστής Παλαμάς και Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης.

Κεφ. Δ3 – Επαναστατικά κινήματα στη Μακεδονία και τη Κρήτη

Δείτε εδώ σχεδιάγραμμα για το μάθημα.

Σε αυτό το λινκ υπάρχουν επιπλέον πληροφορίες για τα επαναστατικά κινήματα.

Περίληψη μαθήματος

Μετά την επανάσταση του 21, οργανώθηκε επαναστατικό κίνημα και στη Μακεδονία, η οποία ήθελε να ενωθεί με το ελληνικό κράτος. Διάφορες μυστικές εταιρείες και παλιοί αγωνιστές, βοηθούσαν τους Έλληνες να πολεμήσουν, αλλά τελικά το 1978 ηττήθηκαν. Η Βουλγαρία τότε θέλησε να προσαρτήσει τις περιοχές αυτές, αλλά οι Μεγάλες Δυνάμεις δε τις παραχώρησαν.

Το 1866 ξεκινά η επανάσταση και στη Κρήτη. Οι Κρητικοί ήθελαν να απελευθερωθούν από το τουρκικό ζυγό και ακολούθησαν το παράδειγμα της Μακεδονίας. Πολλές φορές και κατά το παρελθόν είχαν ξεσηκωθεί, αλλά δε τα είχαν καταφέρει. Αυτή τη φορά όμως οργανώθηκαν ένοπλα τμήματα και υπήρξε μεγάλη υποστήριξη από φιλελληνικά κινήματα. Κορύφωση της Κρητικής Επανάστασης, υπήρξε το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου όπου μετά από πολιορκία αρκετών ημερών, τα γυναικόπαιδα και οι πολιορκημένοι που είχαν καταφύγει εκεί, ανατινάχθηκαν για να μη πέσουν στα χέρια των Τούρκων.

Ωστόσο η επανάσταση και αυτή τη φορά απέτυχε, το ελληνικό κράτος υποχρεώθηκε να πληρώσει αποζημίωση και να σταματήσει να υποστηρίζει επαναστατικά κινήματα εντός της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Λίγο αργότερα όμως το 1896 μετά από μια εξέγερση ακόμη, ο σουλτάνος αναγκάζεται να παραχωρήσει αυτονομία στη Κρήτη. Έτσι αρχίζει η δικαίωση των ένοπλων αγώνων.