Ποια είναι η συχνότερη ορμονική εκτροπή που κλέβει αθόρυβα τη σωματική, ψυχική και διανοητική υγεία μας και προκαλεί ένα σωρό «ανεξήγητα» παράπονα, ασθένειες και κακά αποτελέσματα εξετάσεων; Στα προηγούμενα άρθρα πραγματευτήκαμε ένα σπουδαίο εχθρό της υγείας που δεν σας είπαν, την ομοκυστεϊνη. Εκεί αναφέρθηκε ότι τα υψηλά επίπεδα ομοκυστεϊνης προκαλούνται ή/και συνοδεύονται –πέραν των άλλων- και από συγκεκριμένες ορμονικές εκτροπές. Μια από τις συχνότερες από αυτές τις εκτροπές -και που σχεδόν πάντα περνάει απαρατήρητη μέχρις ότου μας έχει προκαλέσει σοβαρές ζημιές στο σώμα, την ψυχή και τη διάνοια- είναι αυτή που θα πραγματευτούμε τώρα.

Το κατά πόσο τα κύτταρά μας και άρα όλο μας το σώμα θα οξυγονώνονται, θα αιματώνονται  και θα αναπνέουν επαρκώς εξαρτάται κυρίως από μια αφάνταστης σπουδαιότητας ορμόνη, δηλαδή από το κατά πόσο η ορμόνη αυτή θα καταφέρνει να μπαίνει επαρκώς μέσα στα κύτταρά μας. Και όχι μόνο αυτό: αν λείπει η δράση της συγκεκριμένης αυτής ορμόνης μέσα στα κύτταρά μας τότε τα σκουπίδια από τη ζωή του κυττάρου δεν απομακρύνονται και συσσωρεύονται μέσα ή ακριβώς απέξω από το κύτταρο. Επίσης ούτε οι φούρνοι των κυττάρων μας καίνε ενέργεια ούτε φτιάχνουμε τους πολύτιμους νευροδιαβιβαστές για να λειτουργούμε ψυχικά και διανοητικά. Στην πράξη, η ορμονική αυτή διαταραχή σημαίνει 1/6 με 1/8 λιγότερη και υποβαθμισμένης ποιότητας ζωή!  Τρεις με τέσσερις ώρες λιγότερη ζωή κάθε μέρα!

Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι ενώ τις συντριπτικά περισσότερες φορές τα όποια παράπονα και αρρώστιες έχουμε οφείλονται σε συγκεκριμένες ορμονικές εκτροπές, ο τρόπος που συμβατικά αντιμετωπίζονται τα ζητήματα αυτά της υγείας μας είναι με χημικά φάρμακα που απλώς και μόνο καταστέλλουν κάποια από τα συμπτώματα, αλλά προκαλούν βλαβερές παρενέργειες για τις οποίες κατόπιν δίνονται κι άλλα χημικά φάρμακα που με τη σειρά τους θα προκαλέσουν κι άλλες παρενέργειες, οπότε κι άλλα φάρμακα κ.ο.κ. Ακόμα χειρότερα, αντιμετωπίζονται με το χειρουργικό νυστέρι (επισήμως πάνω από 40% των χειρουργικών επεμβάσεων δεν χρειάζεται να γίνονται), με τις επιπτώσεις και επιπλοκές που μπορεί να έχει μια χειρουργική επέμβαση ή η αφαίρεση ζωτικών οργάνων μας. Παρά τα χημικά φάρμακα ή το χειρουργείο, οι ορμονικές εκτροπές που εξαρχής οδήγησαν στην ασθένειά μας αυτή παραμένουν και συχνά μάλιστα χειροτερεύουν. Έτσι αφήνονται ελεύθερες να υποσκάπτουν περαιτέρω την υγεία μας ώστε τελικά να εκδηλωθούν ακόμα περισσότερες –και χειρότερες- ασθένειες.

Ακόμα και στην παχυσαρκία, που είναι ξεκάθαρα και αποκλειστικά μια πολλαπλή ορμονική εκτροπή παθολογικής συσσώρευσης λίπους –και άρα η θεραπεία της μπορεί να γίνει με ορμονικά έξυπνη διατροφή και φυσική ορμονική εξισορρόπηση- βλέπουμε ανθρώπους που η άγνοια των λεγόμενων «ειδικών» πάνω στο θέμα τους έχει οδηγήσει σε βήματα απόγνωσης όπως οι ορμονικά ανόητες στερητικές δίαιτες ή οι διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις στο στομάχι, κάτι που επιφυλάσσει πολλούς κινδύνους και συνέχιση των απογοητεύσεων.

Από την άλλη, ακόμα κι όταν η συμβατική ιατρική δεήσει να ασχοληθεί με τις ορμόνες μας, δυστυχώς γίνεται περισσότερο κακό παρά καλό. Αντί προσεκτικά να δίνονται -κι αυτό μόνο αν χρειαστεί- χαμηλές φυσιολογικές ή υποφυσιολογικές δόσεις φυσικών ανθρωπο-πανομοιότυπων ορμονών (όπως αυτές που παράγουμε μέσα μας ο ίδιοι), φροντίζοντας μάλιστα ώστε όλες οι υπόλοιπες ορμονικές μας δυνάμεις να βρίσκονται σε δυναμική ισορροπία μεταξύ τους, γίνεται ακριβώς το αντίθετο: Δίνονται χημικές πειραγμένες «ορμόνες», που στην πραγματικότητα δεν είναι ορμόνες αλλά δυνητικώς τοξικά φάρμακα, σε υψηλές πάνω από το φυσιολογικό δόσεις (συχνά σε επίπεδα ντοπαρίσματος) μεμονωμένα χωρίς να φροντίζεται η διατήρηση της συνολικής ορμονικής μας ισορροπίας. Δηλαδή διαφεύγει σχεδόν πλήρως το ότι όταν παρεμβαίνεις σε μια ορμόνη επηρεάζονται λιγότερο ή περισσότερο κι όλες οι άλλες ορμόνες μας. Επίσης διαφεύγει το ότι το σώμα μας δεν μπορεί να δει αυτές τις αλλοιωμένες ορμόνες σαν κάτι το δικό του και άρα δεν μπορεί να τις χειριστεί σωστά και να τις αποτοξινώσει. Η συνέπεια;  Και πάλι σοβαρές βλαβερές παρενέργειες. Τι κρίμα που οι φυσικές ορμόνες δεν πατεντάρονται και άρα δεν σημαίνουν αστρονομικά κέρδη για τα οικονομικά συμφέροντα…

Όσον αφορά τώρα την ορμονική εκτροπή που αποτελεί το συχνότερο ασύλληπτο κλέφτη της υγείας μας, δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι τουλάχιστον τα μισά από όλα αυτά που θεωρούμε ότι χαρακτηρίζουν τα γεράματα οφείλονται σε αυτή την ορμονική ανεπάρκεια. Στα επόμενα θα δούμε ποια είναι τα παράπονα, τα συμπτώματα και οι ασθένειες με τα οποία αυτή εκδηλώνεται καθώς και τους φυσικούς τρόπους θεραπείας της.

Η χειρουργική θεραπεία των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης έχει εξελιχθεί σημαντικά στις μέρες μας. Τα χειρουργικά ρομπότ και τα κομπιούτερ λαμβάνουν ένα διαρκώς διευρυνόμενο ρόλο στην αύξηση της ακρίβειας και της αποτελεσματικότητας των χειρουργικών επεμβάσεων. Το ρομπότ αυξάνει σημαντικά την ακρίβεια της τοποθέτησης των εμφυτευμάτων στην σπονδυλική στήλη σε ποσοστό που ξεπερνά το 99,5% και μειώνει τις πιθανότητες επιπλοκών. Η επιθυμητή θέση του εμφυτεύματος σχεδιάζεται πριν την επέμβαση μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή στον οποίο έχει εισαχθεί η αξονική τομογραφία του ασθενούς. Ο υπολογιστής στη συνέχεια κατευθύνει τον ρομποτικό βραχίονα προς την προκαθορισμένη θέση. Επίσης, με τις σύγχρονες τεχνικές της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής, πολλές επεμβάσεις σήμερα μπορούν να γίνουν χωρίς τις κλασσικές ανοικτές τομές.
 
Τι είναι η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική της σπονδυλικής στήλης;

Μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις στις μέρες μας είναι η ανάπτυξη τεχνικών ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής στην σπονδυλική στήλη. Η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική χρησιμοποιεί μεθόδους που επιτρέπουν την εκτέλεση επεμβάσεων χωρίς μεγάλες τομές και κακώσεις στους μύες και τις άλλες ευαίσθητες δομές της σπονδυλικής στήλης είτε με τη χρήση του ενδοσκοπίου ή μέσω ειδικών στενών σωλήνων που εισάγονται με ακτινοσκοπικό έλεγχο. Τα πλεονεκτήματα της είναι: μικρότερες τομές, λιγότερες κακοποιήσεις στους ιστούς και λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος, λιγότερη απώλεια αίματος, ταχύτερη έξοδος από το νοσοκομείο, γρηγορότερη ανάρρωση και ανώτερο κοσμητικό αποτέλεσμα από πλευράς ουλής. Η ομάδα που αποτελείται από τον ορθοπαιδικό-χειρούργο Νίκο Μπενάρδο, τον καθηγητή της ορθοπεδικής κο Χατζηπαύλου και τον ορθοπαιδικό -χειρουργό σπονδυλικής στήλης κο Τζερμιαδιανό, χρησιμοποιεί το spine assist, ένα από τα πιο εξελιγμένα χειρουργικά ρομπότ για την τοποθέτηση σπονδυλικών εμφυτευμάτων.
 
Τι ακριβώς είναι η ενδοσκοπική δισκεκτομή;

Η ενδοσκοπική δισκεκτομή είναι μια επέμβαση για την αντιμετώπιση παθήσεων του μεσοσπονδυλίου δίσκου που μπορεί να προκαλούν πόνο στη μέση ή το κάτω άκρο. Η επέμβαση μπορεί να γίνει με γενική ή τοπική αναισθησία. Ο ασθενής μπορεί να παραμένει ξύπνιος κατά τη διάρκεια της επέμβασης και να συνομιλεί με τον γιατρό. Η επέμβαση εκτελείται με τη βοήθεια του ενδοσκοπίου που εισάγεται από μία μικρή τομή μισού εκατοστού. Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος και τα νεύρα γίνονται ορατά μέσω ειδικών οπτικών ινών που προβάλουν σε ειδική οθόνη. Η κήλη του δίσκου αφαιρείται με ειδικά λεπτά εργαλεία μέσα από το ενδοσκόπιο με ποσοστά επιτυχίας παρόμοια με αυτά της παραδοσιακής ανοικτής επέμβασης. Επίσης, το κατεστραμμένο τμήμα του δίσκου μπορεί να διορθωθεί με λέιζερ και ηλεκτροθερμική ενέργεια.
 
Μπορεί μια σπονδυλοδεσία να γίνει με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές;

Ακόμη και μεγαλύτερες επεμβάσεις όπως η σπονδυλοδεσία μπορούν να γίνουν μέσω ειδικών στενών σωλήνων που εισάγονται με ακτινοσκοπικό έλεγχο. Η αξονική διασωματική σπονδυλοδεσία είναι ένα παράδειγμα. Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του πόνου στη μέση που προκαλείται από εκφύλιση των δίσκων των κατώτερων σπονδυλικών διαστημάτων. Η επέμβαση γίνεται με τομή 3 εκατοστών δίπλα στον κόκκυγα. Με την ακτινοσκόπηση, ο χειρουργός μπορεί να εισάγει ένα στενό σωλήνα από τον κόκκυγα προς την σπονδυλική στήλη, μέσω του οποίου περνούν ειδικά εργαλεία που καθαρίζουν τον κατεστραμμένο δίσκο. Από τον σωλήνα επίσης περνούν τα υλικά της σπονδυλοδεσίας που βιδώνουν στους σπονδύλους και επαναφέρουν το μεσοσπονδύλιο διάστημα που είχε στενέψει από την εκφύλιση και την καθίζηση του δίσκου. Η επαναφορά του μεσοσπονδυλίου διαστήματος διορθώνει την στένωση την μικρών τρημάτων από τα οποία εξέρχονται οι νευρικές ρίζες για τα κάτω άκρα.

Άλλο παράδειγμα είναι η πλάγια διασωματική σπονδυλοδεσία η οποία εκτελείται μέσω τομής 4 εκατοστών στα πλάγια της κοιλιάς. Τα πλεονεκτήματα της είναι ότι αφενός δεν καταστρέφει τους μύες και τους συνδέσμους της σπονδυλικής στήλης, αφετέρου αποφεύγει τη επαφή με το σπονδυλικό σωλήνα που περιέχει τις ευαίσθητες νευρικές ρίζες και τον νωτιαίο μυελό. Με τη χρήση ειδικής συσκευής νευροπαρακολούθησης αποφεύγονται τα νεύρα που εξέρχονται από την σπονδυλική στήλη. Το σύστημα αυτό προειδοποιεί εγκαίρως τον χειρουργό κάθε φορά που πλησιάζει ένα νεύρο, ώστε να το αποφεύγει. Ο δίσκος που πάσχει αφαιρείται και στη θέση του τοποθετείται ένα ειδικό εμφύτευμα που ανατάσσει το μεσοσπονδύλιο διάστημα που έχει υποστεί καθίζηση ή ολίσθηση. Μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα επίπεδα της σπονδυλικής στήλης εκτός από το κατώτερο μεσοσπονδύλιο διάστημα (Ο5-Ι1).

Μπορούν οι ελάχιστα επεμβατικές σπονδυλοδεσίας να βελτιώσουν τα αποτελέσματα των παραδοσιακών ανοικτών επεμβάσεων;

Σκοπός των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών στην σπονδυλοδεσία είναι να αποφευχθούν οι κακώσεις των μυών που προκαλούνται με την συμβατική κλασσική ανοικτή τεχνική. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η κλασσική ανοικτή οπίσθια σπονδυλοδεσία μπορεί να είναι τεχνικά επιτυχημένες, οι ακτινογραφίες να δείχνουν καλά αποτελέσματα, όμως τα αποτελέσματα όσον αφορά τα συμπτώματα μπορεί να είναι φτωχότερα από τα αναμενόμενα. Γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό; Η αιτία έχει ονομαστεί «νόσος της σπονδυλοδεσίας». Οι κύριες εκδηλώσεις είναι: παραμονή του πόνου στη μέση, ελάττωση της δύναμης των μυών της ράχης και αίσθημα κόπωσης ή βάρους στη μέση μετά από κάποια δραστηριότητα. Η κατάσταση αυτή οφείλεται κυρίως στην κάκωση των μυών της πλάτης κατά την χειρουργική επέμβαση για την σπονδυλοδεσία. Αποφεύγοντας τις εκτεταμένες τομές, τις αποκολλήσεις των μυών από την σπονδυλική στήλη και την καταστροφή των αγγείων και των νεύρων που τους τροφοδοτούν, μπορεί να προληφθεί αυτό το πρόβλημα.

Γενικά, η φιλοσοφία που ακολουθεί η ομάδα αυτή, είναι η αντιμετώπιση του προβλήματος με τη μικρότερη δυνατή επέμβατική πρακτική. Όπου είναι δυνατό, γίνεται προσπάθεια να εφαρμοσθούν λιγότερο παρεμβατικές τεχνικές για να αποφευχθεί η σπονδυλοδεσία. Ακόμη και στις περιπτώσεις που η σπονδυλοδεσία είναι αναπόφευκτη, πραγματοποιείται με τις λιγότερο τραυματικές τεχνικές αυξάνοντας ταυτόχρονα την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητά της με τη χρήση του ρομπότ και των συστημάτων διεγχειρητικής νευροπαρακολούθησης.
 
Τι άλλες επεμβάσεις μπορούν να γίνουν με ελάχιστα επεμβατική χειρουργική;

Πέρα από την σπονδυλοδεσία, η τεχνική των λεπτών σωλήνων μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για άλλες επεμβάσεις όπως η κυφοπλαστική, που είναι μια σύγχρονη μέθοδος αντιμετώπισης οστεοπορωτικών καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης. Η επέμβαση γίνεται με δύο μικρές τομές ενός εκατοστού για κάθε σπόνδυλο. Μέσω των σωλήνων εισάγεται στο σπόνδυλο ένα ειδικό μπαλόνι, το οποίο καθώς φουσκώνει διορθώνει το σχήμα του σπασμένου σπονδύλου. Το κενό που δημιουργείται μετά το ξεφούσκωμα του μπαλονιού γεμίζει με ακρυλικό τσιμέντο και έτσι το σπονδυλικό σώμα ενισχύεται και σταθεροποιείται. Οι επιπλοκές, όπως π.χ. η διαρροή του τσιμέντου, είναι πολύ σπάνιες. Ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο συνήθως για μία ημέρα. Η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες είναι άμεση και η ανακούφιση από το πόνο είναι θεαματική.

Με την βοήθεια των εξειδικευμένων ρομπότ οι επεμβάσεις στην σπονδυλική στήλη γίνονται ευκολότερες και λιγότερο επεμβατικές, ώστε ο ασθενής να μπορεί να επιστρέψει υγιής στις καθημερινές ασχολίες του το συντομότερο δυνατόν, έχοντας αναρρώσει με πολύ ηπιότερα συμπτώματα πόνου και οιδήματος.

Ο Θοδωρής Γιάνναρος είναι μοριακός – πυρηνικός βιολόγος