Ο αγώνας για την Ανεξαρτησία των Ελλήνων περιγράφεται από τους σύγχρονους ιστορικούς ως ένα κίνημα με εθνικές και κοινωνικές διαστάσεις. Πάντως, αποτελεί έναν πόλεμο με τις αντίστοιχές του επιπτώσεις. Πολλές από αυτές φυσικά, αφορούν και το περιβάλλον.
Στο βιβλίο «Η κοινωνική σημασία της ελληνικής επανάστασης του 1821» μαθαίνουμε ότι ο αγωνιστής Λυκούργος Λογοθέτης, μετά την οριστική απελευθέρωση του νησιού της Σάμου-από όπου καταγόταν-στόχευε να βοηθήσει ένα εξίσου σημαντικό νησί, τη Χίο, να γλυτώσει από τον Οθωμανικό ζυγό. Με τη βοήθεια των Σαμιωτών, λοιπόν, το καλοκαίρι του 1821, ο Λογοθέτης κατέβαλε προσπάθειες για την απελευθέρωση του νησιού της Χίου. Δυστυχώς, οι Οθωμανοί κατέφθασαν στο νησί και μαζί με τις σφαγές γυναικόπαιδων, (γεγονός το οποίο ενέπνευσε τη δημιουργία του γνωστού πίνακα «Η σφαγή της Χίου»), έκαψαν πολλές κατοικίες, οδηγώντας στον οικοδομικό μαρασμό του νησιού. Το σίγουρο είναι, ότι δεν πρόκειται για την μοναδική περίπτωση κατά την οποία ξέσπασε πυρκαγιά στον επαναστατικό αγώνα.
Βέβαια, η επανάσταση, πέρα από τις πυρκαγιές και τα ερείπια που άφησε, γονάτισε την ελληνική χερσόνησο. Ιστορικές πηγές αναφέρουν την κατάρρευση της αγροτικής οικονομίας εξαιτίας των κατεστραμμένων αμπελιών και των πυρπολημένων φυτειών. Επί μια ολόκληρη δεκαετία, οι άνθρωποι της Πελοποννήσου ζούσαν στα βουνά, βασιζόμενοι στα δικά τους αποθέματα τροφής, μέχρι να αναγκαστούν να καταναλώσουν χόρτα ή σαλιγκάρια.
Συμπερασματικά, γίνεται αντιληπτό σε όλους μας το αρνητικό αντίκτυπο ενός πολέμου- ακόμα και με αυτόν τον χαρακτήρα- στο φυσικό περιβάλλον. Ιδιαίτερα μάλιστα, όταν η διατροφή του ανθρώπου εξαρτάται ολοκληρωτικά από αυτό. Θα μπορούσε κανείς να πει, λοιπόν, ότι η Επανάσταση του ’21 διδάσκει τον σεβασμό που οφείλουμε να έχουμε για τη φύση.
Πηγές:
«Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας», Γ’ Γενικού Λυκείου
Εκδόσεις Διόφαντος Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα, 2018
“Η Κοινωνική Σημασία της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821” Γιάννης Κορδάτος
Εκδόσεις Μάτι, 2005, Αθήνα
