Καραθανάση Άννα

Τι είναι κακοποίηση;

Κακοποίηση είναι μία βίαιη και επιθετική συμπεριφορά ή ενέργεια που δημιουργεί βλάβη, τραύμα, πόνο, φόβο, απειλή, αίσθημα δυσαρέσκειας, δυσφορίας, αποστροφής ή ενοχής και έχει αρνητική επίδραση στο άτομο που τη δέχεται.

Ποιες είναι οι συνηθέστερες μορφές κακοποίησης;

• Η σωματική κακοποίηση

• Η σεξουαλική κακοποίηση

• Η συναισθηματική κακοποίηση

• Η παραμέληση και η έκθεση σε κίνδυνο

• Η εκμετάλλευση

Τι συνιστά σωματική κακοποίηση;

• Το να χτυπά κάποιος ένα παιδί δυνατό, να το τσιμπά, να του τραβά τα μαλλιά, να το χαστουκίζει, να το δαγκώνει, να το καίει π.χ. με τσιγάρο.

• Η χρήση αντικειμένων για να πονέσει το παιδί π.χ. ξύλο με ζώνη, κουτάλα, ραβδί.

• Χρήση ακατάλληλων μεθόδων πειθαρχίας για την ηλικία του παιδιού π.χ. να ταρακουνά κάποιος ένα βρέφος ή να το πετά δυνατά σε μία επιφάνεια, ακόμη και στην κούνια του.

Τι είναι η σεξουαλική κακοποίηση;

Σεξουαλική κακοποίηση είναι οποιουδήποτε τύπου επαφή ενός ενηλίκου με ένα παιδί με στόχο τη σεξουαλική ικανοποίηση του ενηλίκου, ο οποίος έχει πάντα την αποκλειστική ευθύνη γιατί τα παιδιά δεν είναι δυνατόν να συγκατατεθούν σε οποιαδήποτε τέτοια ενέργεια.

Τι συμπεριλαμβάνει η σεξουαλική κακοποίηση;

• Η επαφή καθ’ οιονδήποτε τρόπο με τα γεννητικά όργανα του παιδιού από ενήλικα και το αντίστροφο.

• Η διείσδυση με οποιονδήποτε τρόπο στο στόμα, τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό του παιδιού.

• Η έκθεση του παιδιού σε πορνογραφικό υλικό οπτικά ή ακουστικά.

• Η παρακολούθηση ενός παιδιού χωρίς ρούχα από ενήλικα ή το αντίστροφο.

• Ο βιασμός.

Ποιοι είναι συνήθως οι δράστες της σεξουαλικής κακοποίησης;

Συνήθως είναι άτομα του οικογενειακού, φιλικού και κοινωνικού περιβάλλοντος του παιδιού. Ατομα που έχουν επαφές με το παιδί και σχέση εξουσίας μαζί του, ώστε να εξασφαλίσουν τη σιωπή του.

Πώς μπορούμε να καταλάβουμε αν ένα παιδί έχει γίνει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης;

• Παίρνουμε σοβαρά υπόψη τις εκμυστηρεύσεις του και τις εξετάζουμε με βοήθεια ειδικού.

• Ανησυχούμε με την αλλαγή συμπεριφοράς του π.χ. αύξηση επιθετικότητας, εσωστρέφεια, ενδιαφέρον για το σεξ κ.α.

• Εξετάζουμε τους λόγους παλινδρόμησης σε προηγούμενες συμπεριφορές όπως ενούρηση και εγκόπρηση ενός παιδιού που είχε μεγαλώσει και έλεγχε τις συμπεριφορές αυτές.

• Ελέγχουμε τον τρόπο που απέκτησε γνώση για το σεξ μεγαλύτερη από την ηλικία του.

• Προβληματιζόμαστε με τη συμπεριφορά του αν είναι ξαφνικά πολύ ενοχική και εκφράζεται είτε με συστολή και σιωπή είτε με πολλή προθυμία και κολακεία.

Πώς αντιμετωπίζεται ένα θύμα σεξουαλικής κακοποίησης;

Με τη βοήθεια ειδικών του σώματος και της ψυχής θα ανιχνευθεί η ακριβής φύση και ο βαθμός της κακοποίησης και το παιδί θα δεχθεί υποστήριξη και θεραπεία για να ξεπεράσει την τραυματική εμπειρία.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις αν το παιδί δεν βοηθηθεί;

Στην περίπτωση που το παιδί δεν επικοινωνήσει με οποιονδήποτε τρόπο το συμβάν και οι δικοί του δεν το αντιληφθούν, μένει με φοβερά αισθήματα ενοχής, άγχους, κατάθλιψης, μειονεξίας, σοβαρά ψυχικά τραύματα που έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε όλες τις εκδηλώσεις της προσωπικότητας και του χαρακτήρα του καθώς και στη φυσιολογική σεξουαλική του ζωή. Πολλά θύματα αποκτούν εξαρτήσεις από ουσίες και αντικοινωνική συμπεριφορά ή φτάνουν ακόμη και στην αυτοκτονία.

Πώς μπορούμε να προλάβουμε τη σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών;

Θα πρέπει τόσο οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να είναι ενήμεροι ώστε να προστατεύουν τα παιδιά, όσο και τα ίδια τα παιδιά να γνωρίζουν το σώμα τους και τη λειτουργία του και τους πιθανούς κινδύνους που τα απειλούν για να προφυλάσσονται.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς;

• Το παιδί πάνω από τα τρία χρόνια του πρέπει να γνωρίζει τα μέρη του σώματός του, το όνομά τους και τη λειτουργία τους. Μιλάμε γι’ αυτά με την πρώτη κατάλληλη ευκαιρία και ανάλογα με την ηλικία.

• Το παιδί πρέπει να γνωρίζει να λέει «όχι» σε οποιονδήποτε προσπαθεί να το αγγίξει ενώ το ίδιο δεν θέλει. Το σώμα του παιδιού του ανήκει και πρέπει να απαιτεί σεβασμό από τους άλλους σε αυτό.

• Το παιδί πρέπει να σέβεται τους ενήλικες αλλά να μην συγκατατίθεται σε ό,τι του ζητούν, αν αυτό το ενοχλεί και το τρομάζει ή δεν το έχει διδαχθεί από τους ίδιους τους γονείς του.

• Δεν αφήνουμε το παιδί μόνο του, ή με κάποιον που δεν γνωρίζουμε καλά για πολλές ώρες και χωρίς διακριτική παρακολούθηση.

• Ενθαρρύνουμε το παιδί σε ανοιχτή και ειλικρινή επικοινωνία μαζί μας ώστε να μπορεί να μας εκμυστηρευθεί ό,τι του συμβαίνει, ακόμη κι αν αισθάνεται (συν-)ενοχή. Ακούμε πάντα προσεκτικά ό,τι μας λέει και δεν εκφραζόμαστε αρνητικά ή απορριπτικά αλλά το διερευνούμε. Αν του δείξουμε ότι δεν το πιστεύουμε, δεν θα μας ξαναεμπιστευθεί.

• Ελέγχουμε τους λόγους που κάνουν το παιδί να μην θέλει να μείνει με κάποιον ή που τον αποστρέφεται.

• Γνωρίζουμε πάντα τους φίλους και τους ανθρώπους που είναι κοντά του.

• Επιβλέπουμε το παιδί όταν πλοηγείται στο διαδίκτυο ή χρησιμοποιεί τον υπολογιστεί του.

Τι πρέπει να γνωρίζουν τα παιδιά;

• Το σώμα μου και το μυαλό μου είναι δικά μου. Οι άλλοι, μικροί και μεγάλοι, πρέπει να σέβονται το δικαίωμά μου αυτό.

• Μπορώ να πω «όχι» σε κάποιον που θέλει να με αγγίξει ενώ εγώ δεν το επιθυμώ.

• Πρέπει να λέω «όχι» σε κάθε συμπεριφορά που με κάνει να ανησυχώ, να φοβάμαι ή να νιώθω μπερδεμένος/η.

• Τρέχω μακριά από όποιον με κάνει να φοβηθώ.

• Λέω πάντα στους γονείς μου – και στους δύο ή στον ένα από τους δύο ό,τι μου συμβαίνει κυρίως αν με κάνει να νιώθω άσχημα.

• Οι γονείς μου και οι δικοί μου άνθρωποι γνωρίζουν πάντα που βρίσκονται και με ποιον.

• Δεν πηγαίνω ποτέ κάπου όπου δεν γνωρίζω και αν μου συμβεί κάτι δεν θα ξέρω πώς να βοηθήσω.

• Δεν ακολουθώ ποτέ αγνώστους και δεν πλησιάζω περισσότερο από όσο πρέπει αυτοκίνητα με ανθρώπους που δεν γνωρίζω.

• Βρίσκω πάντα κάποιον που να μπορώ να του έχω εμπιστοσύνη για να με βοηθήσει, όπως οι δάσκαλοί μου.

• Γνωρίζω τον αριθμό 10 56 για να τηλεφωνήσω από παντού και χωρίς χρήματα και να ζητήσω βοήθεια, συμβουλή και υποστήριξη.

Τι είναι η συναισθηματική κακοποίηση;

Είναι ο τύπος της συμπεριφοράς, λεκτικής ή πρακτικής που θέτει την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού σε κίνδυνο.

Παραδείγματα συναισθηματικής κακοποίησης αποτελούν:

• Οι φωνές και οι κραυγές.

• Οι χαρακτηρισμοί «είσαι ηλίθιος», «είσαι κακό παιδί», «είσαι άχρηστος/η».

• Η σύγκριση των παιδιών με άλλα παιδιά, εις βάρος του «δεν αξίζεις τίποτε», «ο ξάδελφος σου πάει καλύτερα από σένα» κλπ.

• Η έλλειψη στοργής, αγάπης και τρυφερών εκδηλώσεων.

• Η δημιουργία ενοχών «θα με κάνεις να πεθάνω», «εσύ φταις για όλα».

• Η ταπείνωση του παιδιού «είσαι για πέταμα», «τι ήθελα και έκανα ένα παιδί σαν και σένα» κλπ

• Οι απειλές εγκατάλειψης ή βίας «θα φύγω και θα σε παρατήσω», «θα σε κλείσω σε ίδρυμα», «θα σου σπάσω τα κόκαλα» κλπ.

• Οι ακραίες μορφές τιμωρίας π.χ. στέρηση φαγητού, νερού, κλείδωμα σε σκοτεινούς χώρους, δέσιμο κλπ.

Εκμετάλλευση

Εκμετάλλευση θεωρείται η με κάθε τρόπο χρησιμοποίηση του παιδιού για να αποκομίσει οφέλη ο ενήλικας που το χρησιμοποιεί.

Δείγματα εκμετάλλευσης αποτελούν:

• Η έκθεση του ανηλίκου με στόχο την επαιτεία από πλευράς ενήλικα.

• Η ώθηση του ανηλίκου σε επαιτεία.

• Η ώθηση του ανηλίκου στην πορνεία καθ’ οιονδήποτε τρόπο π.χ. φωτογράφηση, μαγνητοσκόπηση, σεξουαλική επαφή.

Παραμέληση

Παραμέληση αποτελεί η στέρηση του παιδιού από τις βασικές και απαραίτητες προϋποθέσεις ασφαλούς και υγιούς ανάπτυξής του όπως το καθαρό και υγιεινό σπιτικό, η τροφή και η ένδυση, η ιατρική περίθαλψη και η εκπαίδευση.

Δείγματα παραμέλησης είναι τα ακόλουθα:

• Μη επαρκής σίτιση, στέγαση ή ένδυση.

• Ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης.

• Εγκατάλειψη του παιδιού.

• Ανεπαρκής φροντίδα του παιδιού και έκθεσή του σε κίνδυνο π.χ. όταν κάποιος αφήνει το παιδί να παίζει μόνο του ή να μένει μόνο του.

• Ανεπαρκής ιατρική φροντίδα π.χ. έλλειψη εμβολιασμού, ιατρικής παρακολούθησης και φαρμάκων.

• Μη εγγραφή του παιδιού σε σχολείο και αδιαφορία για την παρακολούθηση της φοίτησής του.

Μία πολύ όμορφη και έξυπνη παρουσίαση για την ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με την ανακύκλωση!

http://www.deneinaiparamithi.gr

ΚΙΝΗΣΗ – ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ – ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

( Σημειώσεις από σεμινάρια)

1. Περπατάμε…..βάδισμα στο χώρο ελεύθερα, χωρίς κύκλο. Κάθε παιδί ακολουθεί τη δική του πορεία προς διάφορες κατευθύνσεις. Κινείται όπου υπάρχει κενός χώρος, αποφεύγοντας τις συγκρούσεις. Ο εμψυχωτής δίνει τις οδηγίες και περιγράφει ενώ ταυτόχρονα χτυπά το ταμπουρίνο ή τα ξυλάκια δίνοντας και το ρυθμό:

– Περπατάμε για να φτάσουμε στην Ιθαγδάτη

– Ο ήλιος καίει, κάνει ζέστη, τα πόδια μας πονάνε, διψάμε αλλά συνεχίζουμε να περπατάμε. Κουραζόμαστε. Αρχίζουμε να περπατάμε σκυφτοί από την κούραση, τα γόνατα μας λύνονται, θα πέσουμε……Φρρρρτ! Περνάει ένα πουλάκι. Μας δίνει κουράγιο. Ξαναρχίζουμε. Περπατάμε καλύτερα τώρα.

– Κάνει κρύο. Βρέχει…..Χαλάζι. Ο αέρας είναι δυνατός , μας σπρώχνει πίσω και μας χτυπάει από και από κει. Η βροχή στο πρόσωπό μας, τα ρούχα μας βρεγμένα, κρυώνουμε. Δεν αντέχουμε άλλο, θυμόμαστε όμως το ζεστό μας σπίτι, την οικογένειά μας, το σκύλο μας, τους φίλους μας …..Παίρνουμε κουράγιο και ξαναρχίζουμε να περπατάμε γρήγορα και αποφασιστικά.

– Νυχτώνει….. Περπατάμε με δυσκολία στο σκοτάδι. Σκοντάφτουμε, πέφτουμε ξανασηκωνόμαστε. Νυστάζουμε, θέλουμε να κοιμηθούμε αλλά συνεχίζουμε. Μέσα στο σκοτάδι ξεχωρίζουμε έναν μεγάλο δρόμο και προχωράμε προς τα κει.

Βλέπουμε κάποιον και του φωνάζουμε:

-Για την Ιθαγδάτη, πάμε καλά;

– Καλά.

-Είναι μακριά;

– Μακριά.

Συνεχίζουμε να περπατάμε……..( αυτός που συναντάμε μας δίνει οδηγίες για να συνεχίσουμε το δρόμο μας.)

2. – Στη θάλασσα….

– Τέσσερα παιδιά κρατάνε από τις άκρες δύο μεγάλα και μακριά μπλε πανιά. Τα υπόλοιπα παιδιά βρίσκονται ανάμεσα στα πανιά σε διάφορες θέσεις ( όρθια, καθιστά, ακουμπώντας το ένα το άλλο κ.λ.π.) Ανάλογα με το ρυθμό που τα παιδιά κινούν τα πανιά, όσοι είναι μέσα συντονίζονται και αντιδρούν σαν να βρίσκονται σε πλεούμενο με θαλασσοταραχή, με απαλό κύμα και ξαφνικά σε πετρωμένη θάλασσα…..

– Το σώμα γίνεται ρευστό και κυλάει….

– Τα παιδιά γίνονται κύματα

– Τα σώματα – κύματα συνθέτουν τη θάλασσα

– Γίνονται ναυαγοί που τους χτυπάει το κύμα.

– Τα παιδιά δοκιμάζουν την κίνηση της γοργόνας.

Εξέλιξη: Η μάδα χωρίζεται. Οι μισοί είναι τα κύματα και οι υπόλοιποι οι ναυαγοί. Ανάμεσά τους κολυμπά η γοργόνα. Αφήνουμε τα παιδιά να αυτοσχεδιάσουν ( βάζουμε μουσική και ήχους που έχουν σχέση με τη θάλασσα.

3. Ο Καθρέφτης.

Τα παιδιά χωρίζονται σε ζευγάρια. Στέκονται αντικριστά σε μικρή απόσταση. Αποφασίζουμε ποιος θα είναι ο καθρέφτης και ποιος ο άνθρωπος μπροστά στον καθρέφτη. Μένουμε ακίνητοι και κοιταζόμαστε στα μάτια. Ο «άνθρωπος» κάνει μια αργή κίνηση και ο «καθρέφτης» του πρέπει ταυτόχρονα να κινηθεί αντιγράφοντας με ακρίβεια την κίνηση. Οι κινήσεις πρέπει να είναι αργές και απλές για να προλαβαίνει ο καθρέφτης να αντιγράφει. Οι παίχτες θα προσπαθήσουν να φτάσουν σε ένα σημείο να μη γίνεται αντιληπτό ποιος είναι ο οδηγός και ποιο το είδωλο. Με εντολή του εμψυχωτή οι ρόλοι αντιστρέφονται. Όταν το ζευγάρι εξοικειωθεί με την άσκηση, ο οδηγός αλλάζει χωρίς εντολή ή συνεννόηση και οι κινήσεις μπορούν να γίνουν πιο σύνθετες.

Η ίδια άσκηση μπορεί να επαναληφθεί με το ζευγάρι να στέκεται δίπλα- δίπλα.

4. Καθοδηγώντας….

Τα παιδιά είναι χωρισμένα σε ζευγάρια που στέκονται αντικριστά. Ο παίχτης που καθοδηγεί έχει την παλάμη του μπροστά από το πρόσωπο του συμπαίχτη του. Εκείνος ακολουθεί σαν υπνωτισμένος τις κινήσεις που του υποβάλλει το χέρι, μετακινώντας και όλο το σώμα αν χρειάζεται. Αλλάζουμε ρόλους και επαναλαμβάνουμε την άσκηση ( μπορούμε να δοκιμάσουμε να καθοδηγήσουμε το σώμα του συμπαίχτη μας και από άλλα σημεία π.χ. τον ώμο, το γόνατο, το στέρνο κ.λ.π.)

5. Συμπληρώνοντας…..

Τα παιδιά είναι σε ζευγάρια. Το ένα κάνει μια κίνηση και μόλις τη ολοκληρώσει και μείνει ακίνητο, ο συμπαίχτης του τη συμπληρώνει. Το ένα σώμα συμπληρώνει το άλλο χωρίς υποδείξεις. Χωρίς να διακοπεί η άσκηση ο εμψυχωτής δημιουργεί τετράδες που συνεχίζουν να κινούνται με τον ίδιο τρόπο και κατόπιν εξάδες.

6. Σωματοποίηση Λέξεων – Εννοιών

Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες που στέκονται αντικριστά. Ο εμψυχωτής λέει εναλλάξ στην κάθε ομάδα μία λέξη και οι παίχτες αντιδρώντας γρήγορα και συλλογικά, χωρίς πολύ σκέψη ή συνεννόηση, ακινητοποιούνται σε μια ομαδική στάση αποδίδοντας τη λέξη με τα σώματά τους. Τα μέλη της άλλης ομάδας λειτουργούν ως θεατές. Παρατηρούν, σχολιάζουν αλλά και επεμβαίνουν στην εικόνα κάνοντας μικρές μετατροπές στη στάση και τη θέση των παιχτών. Στη συνέχεια μπορούν ως ομάδα να δώσουν μια εναλλακτική εκδοχή απόδοσης της έννοιας. Παραδείγματα λέξεων – εννοιών που μπορεί να δοθούν ως εντολές από τον εμψυχωτή:

Παραμύθι

Ταξίδι

Απογοήτευση

Επιμονή

Μαγεία

Μάγια

Λησμονιά

Σοφία

Νοσταλγία.

7. Τα φίδια και τα φύκια

Τα μέλη της ομάδας χωρίζονται σε δύο στήλες παράλληλες. Η μία είναι τα φύκια και η άλλη τα φίδια. Όταν ο εμψυχωτής φωνάξει «φύκια», τότε αυτά κυνηγούν τα φίδια που τρέχουν να ξεφύγουν, δηλ. η μία ομάδα γίνεται κυνηγός της άλλης.

8. Βρες το ταίρι σου

Το κάθε ζευγάρι συμφωνεί σε ένα δικό του χαρακτηριστικό ήχο. Όλοι προχωρούν στο χώρο με κλειστά μάτια, σε διάφορες κατευθύνσεις και καθένας κάνει τον ήχο του, μέχρι να πλησιάσει και να αναγνωριστεί από το ταίρι του. Τότε αποσύρονται.

9. Σωτηρία στην αγκάλη σου

Ένας γίνεται κυνηγός, χτυπάει κάποιον με το χέρι του και φωνάζει: «άλλος». Τότε αυτός γίνεται κυνηγός, Το θήραμα για να αποφύγει τον κυνηγό πρέπει να καταφύγει στην αγκαλιά ενός άλλου παίχτη και να μείνει εκεί για τουλάχιστον 3΄΄(παιχνίδι εμπιστοσύνης – συνεργασίας)

10. Σωματικές εικόνες – Καθρέφτες.

Ζευγάρια. Ο ένας απέναντι στον άλλο κάνουν τον καθρέφτη, αρχικά αντικριστά και μετά παράλληλα. Ενώ εξελίσσεται η κίνηση ο εμψυχωτής ζητάει να γίνεται αργά σε χρόνους 1- 2- 3 και μετά να παγώνει. Έτσι το κάθε ζευγάρι δημιουργεί τ6ο δικό του σχήμα.

ΤΑ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΑ ΛΑΘΗ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ.

Οι περισσότεροι γονείς αγνοούν τις ιδιαιτερότητες της παιδικής ψυχής και κάτω από την πίεση του άγχους που τραυματίζει την καθημερινότητά τους συμπεριφέρονται με τρόπους που δεν βοηθούν την ομαλή, ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού.

Πάρ’ το μέσα δεν αντέχω άλλο.

Το παιδί δεν έχει τη δυνατότητα να μπει στη θέση σου, να νοιώσει τα αισθήματά σου και να σε καταλάβει. Περιμένει από εσένα να ικανοποιήσεις τις δικές του ανάγκες. Αν είσαι κουρασμένος, εξαντλημένος ή νευριασμένος το παιδί δεν μπορεί να σε βοηθήσει. Προσπάθησε να οργανώσεις με τέτοιο τρόπο τις δουλειές σου ώστε να έχεις το χρόνο και τη διάθεση να παίξεις μαζί του. Αφιέρωσέ του ποιοτικό χρόνο. Δείχνε του αγάπη, άγγιζέ το, παίξε μαζί του. Αν δεν κουραστείς βοηθώντας το να παίξει δημιουργικά θα εκνευριστείς από την φασαρία και την αταξία του. Η αδιαφορία όπως και η υπερπροστασία των μεγάλων ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τις αταξίες και την επιθετική συμπεριφορά των παιδιών.

Δε με νοιάζει τι κάνουν τα άλλα παιδάκια εσύ θα είσαι στην αγκαλίτσα μου.

Άστο να ζήσει, να είναι ο εαυτός του, να πειραματιστεί. Όταν βγάλεις το παιδί βόλτα σε ένα χώρο για παιχνίδι επίτρεψέ του να κινηθεί ελεύθερα και να αυτενεργήσει. Αν δεν κινδυνέψει δεν θα μάθει. Εξήγησε στο παιδί ότι είναι καλό να απομακρύνεται από κοντά σου και ότι είναι αναπόφευκτο να πέφτει ή να χτυπά ή να συγκρούεται με τα άλλα παιδάκια. Πρόσεχε το από απόσταση και μην επεμβαίνεις συνέχεια για να το προστατεύεις από τους επικείμενους κινδύνους. Το παιδί που αναγκαστικά κάθεται ήσυχα δεν ωφελείται και δεν ωριμάζει. Παρότρυνέ το να ασχολείται όσο περισσότερο γίνεται με δημιουργικές δραστηριότητες.

Δεν πειράζει ας’ το να το χαλάσει.

Το παιδί χρειάζεται σταθερά όρια. Όπως του βάζεις όρια για να διαφυλάξεις τη σωματική του ακεραιότητα το παιδί χρειάζεται όρια στη συμπεριφορά για να μπορέσει να προσαρμοσθεί στην κοινωνική ζωή. Αν δεν μάθει να συντονίζεται στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος θα έχει πάντοτε στη μετέπειτα ζωή του δυσκολίες προσαρμογής. Χρειάζεται σταθερότητα στα όρια αρκεί η επιβολή των κανόνων να μη φθείρει τη σχέση αγάπης μέσα από συνεχείς συγκρούσεις.

Μου έτυχε δουλειά ρε παιδάκι μου δε μπορώ.

Να είσαι συνεπής με τις υποσχέσεις σου. Το παιδί έχει μεγάλη ανάγκη να διαπιστώνει ότι υπάρχει μια τάξη στο περιβάλλον του και ότι μπορεί να εμπιστεύεται τους άλλους. Αν δεν τηρείς το λόγο σου το παιδί ζει σε ένα άτακτο περιβάλλον που δεν μπορεί να εμπιστευτεί. Δημιουργούνται μέσα του αισθήματα ανασφάλειας και επιπλέον μαθαίνει να είναι το ίδιο ανεύθυνο.

Γιαννάκη ο μπαμπάς με απατάει με τη Νονά.

Μην φορτώνεις το παιδί με τα δικά σου προβλήματα. Το παιδί δεν είναι φίλος σου παρά το ότι είναι σημαντικό να έχεις φιλικές σχέσεις μαζί του. Το παιδί δεν ωφελείται με το να μαθαίνει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζεις στις διαπροσωπικές σου σχέσεις και τις επαγγελματικές σου δραστηριότητες. Το κριτήριο για το αν είναι σωστό να πεις κάτι στο παιδί δεν είναι το να ξελαφρώσεις εξωτερικεύοντας αυτό που συμβαίνει μέσα σου αλλά το να ωφεληθεί το παιδί από την επικοινωνία σας.

Όχι έτσι ρε βλάκα…κοίτα πως το κάνει το κοριτσάκι.

Μη ξεχνάς ότι δεν θα σου άρεσε να συγκρίνουν τις επιδόσεις σου με τις επιδόσεις των άλλων και μάλιστα για να σου υπογραμμίσουν ότι δεν τα καταφέρνεις όσο οι άλλοι. Το παιδί δεν θα βελτιώσει τη συμπεριφορά του μέσα από την σύγκριση, απλά θα μειώσει την εμπιστοσύνη που έχει στον εαυτό του. Μη ξεχνάς ότι κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του χαρίσματα και αξιοποιεί τις δυνατότητές του στο βαθμό που μπορεί. Αντί να συγκρίνω το παιδί μου με άλλα παιδιά είναι προτιμότερο να ενισχύω κάθε φορά αυτό που μπορεί να πετύχει. Στηρίζω τις προσπάθειες του παιδιού χωρίς να περιμένω να ικανοποιήσει τις προσδοκίες μου.

Μου τη δίνει να το βγάζω βόλτα.

Φρόντισε να παίζει πολύ κάθε μέρα. Δώσε ραντεβού με γονείς που έχουν παιδιά στην ίδια ηλικία με το δικό σου ώστε να συναντηθείτε για να παίξουν. Μην τρέχεις συνεχώς πίσω από το παιδί για να το προσέχεις. Η υπερπροστατευτική σου διάθεση σε κουράζει περισσότερο από τις αταξίες του παιδιού. Πήγαινε το παιδί να παίξει σε χώρους που του παρέχουν κάποια στοιχειώδη ασφάλεια και είναι ειδικά διαμορφωμένοι για παιχνίδι. Αν πας με το παιδί σε κάποιο χώρο που αρέσει μόνο σ’ εσένα το πιθανότερο είναι να περάσεις άσχημα. Αν το παιδί δεν μπορέσει να βρει κάποια ενδιαφέρουσα απασχόληση θα σε βασανίσει με τη γκρίνια και τις αταξίες του.

Ρίξ’ του για να μάθει.

Το ξύλο δεν βγήκε από τον παράδεισο. Το ξύλο εκφράζει τη δική μας κόλαση. Συνήθως δεν χτυπάμε για να παιδαγωγήσουμε αλλά για να εκφράσουμε την αναστάτωση και το θυμό μας. Κανείς δεν γίνεται καλύτερος με τη βία. Το ξύλο δεν εμπνέει σεβασμό αλλά φόβο. Ακόμη και όταν είναι αποτελεσματικό έχει πολλές παρενέργειες. Τραυματίζει την αυτοπεποίθηση, διαταράσσει τις προσωπικές σχέσεις, διδάσκει τη βία και όχι τον αυτοέλεγχο. Όταν χτυπήσεις το παιδί προσπάθησε να αποδεχτείς ειρηνικά το λάθος σου. Συγχώρεσε τον εαυτό σου και προσπάθησε να βρεις τρόπους εκφόρτισης και χαλάρωσης. Αν σου έχει γίνει συνήθεια να χτυπάς το παιδί σου και νοιώθεις να μην ελέγχεις τα νεύρα σου αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν βαθύτερες αλλαγές στις συνθήκες διαβίωσής σου.

Δεν είμαι σωστή μάνα (πατέρας).

Πως είναι δυνατόν να φέρομαι με τόσο άσκημο τρόπο στο παιδί μου ενώ το αγαπώ τόσο πολύ;

Αν συμπεριφέρεσαι με άσχημο τρόπο στο παιδί και δεν μπορείς να συγκρατήσεις τα νεύρα σου. Αν του μιλάς άσχημα, είσαι συνεχώς εκνευρισμένος και έχεις βίαιες εκρήξεις θυμού μη προσπαθείς να αλλάξεις με το ζόρι τη συμπεριφορά σου. Οι προσπάθειες σου να συγκρατηθείς θα αποτύχουν και νοιώσεις περισσότερες ενοχές. Για να μην θυμώνεις πρέπει να μπορείς να διαμορφώσεις μια πιο όμορφη καθημερινότητα. Αντί να κατηγορείς τον εαυτό σου χρειάζεται να προσπαθήσεις να αλλάξεις τον τρόπο της ζωής σου. Ίσως χρειάζεται να ξεκουράζεσαι περισσότερο, να βρεις ελεύθερο χρόνο, να βελτιώσεις την επικοινωνία με τον (την) σύζυγο ή να αναζητήσεις νόημα ζωής σε δημιουργικές δραστηριότητες έξω από το σπίτι. Οι ατομικές μας προσπάθειες δεν μπορούν να φέρουν αποτέλεσμα κάτω από δυσβάσταχτες συνθήκες. Όταν δεν είμαστε ευχαριστημένοι από τη ζωή μας είναι δύσκολο να εφαρμόζουμε τους σωστούς κανόνες της παιδαγωγικής που θα θέλαμε.

Βάλτου πιπέρι στο στόμα.

Το παιδί βρίζει για να προκαλέσει το ενδιαφέρον σου ή γιατί έμαθε να εκφράζει με άσχημες λέξεις τα αρνητικά του αισθήματα. Προσπάθησε να διατηρήσεις την ψυχραιμία σου. Αν κάποτε γέλασες με τη βρισιά που είπε τώρα δεν ωφελεί να θυμώνεις. Μάθε του να χρησιμοποιεί εναλλακτικές λέξεις με ουδέτερο φορτίο ως βρισιές. (π.χ. το λαγό σου, πίσω Κίτσο). Οι βρισιές δεν βλάπτουν τόσο το παιδί όσο οι συνεχείς και έντονες επιπλήξεις.

Όλο ψέματα λες.

Όταν είναι πολύ μικρό δεν λέει ψέματα με τον τρόπο που το κάνει κάποιος μεγάλος απλά καλλιεργεί τη φαντασία του. Το μικρό παιδί δεν έχει την πρόθεση να αποκρύψει την αλήθεια για να εξαπατήσει τους άλλους. Απλά δυσκολεύεται ακόμη να διαχωρίσει το φανταστικό από το πραγματικό. Έτσι συχνά δεν λέει τα πράγματα έτσι όπως είναι αλλά έτσι όπως θα ήθελε να είναι ή όπως θα φοβόταν ότι θα μπορούσε να είναι. Εξήγησέ του ευγενικά ότι όταν λέει “ψέματα” οι άλλοι δεν θα το πιστεύουν ακόμη και όταν λέει αλήθεια και δεν θα το εμπιστεύονται. Επιβράβευσέ το όταν λέει την αλήθεια και μην δίνεις προσοχή και ενδιαφέρον στα ψέματα.

Φύγε θα το χαλάσεις. Άσε να το φτιάξω εγώ.

Μη ζητάς από το παιδί να κάνει τα πράγματα όπως εσύ. Χρειάζονται πολλές δοκιμές και πολλά λάθη για να μάθει το παιδί να κάνει κάτι σωστά. Επιβράβευσε την προσπάθεια του παιδιού ακόμα και όταν αποτυγχάνει. Απόφευγε να του λες μη, σταμάτα, όχι, δεν μπορείς, δεν ξέρεις. Ενίσχυσε τις πρωτοβουλίες του. Είναι προτιμότερο να κάνει κάτι με λάθος τρόπο παρά να μην τολμά να δοκιμάσει τις ικανότητές του. Ενώ είναι πιο εύκολο και πιο ασφαλές να κάνεις κάτι από μόνο σου είναι προτιμότερο να ζητήσεις από το παιδί να σε βοηθήσει για να μπορέσεις να το ενισχύσεις.

Δεν είναι καταπληκτικό το καινούργιο μας μωράκι;

Ένα νέο μωρό στην οικογένεια είναι πάντα μια απειλή για το μεγαλύτερο παιδί διότι το εκθρονίζει και γίνεται αυτό το κέντρο της προσοχής των μεγάλων. Σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχουμε όλο τον απαραίτητο χρόνο για να καλλιεργήσουμε στο μεγαλύτερο παιδί αισθήματα αγάπης και συμπάθειας για το μωρό που πρόκειται να γεννηθεί. Μετά τη γέννηση του μωρού είναι καλύτερα να αποφεύγουμε τα πολλά καλά λόγια για το μικρό μπροστά στο μεγάλο. Είναι σημαντικό να υπογραμμίζουμε συχνά την αγάπη και την εκτίμησή μας στο μεγαλύτερο παιδί και να το παροτρύνουμε ευγενικά να συμβάλλει ενεργά στην φροντίδα του μωρού. Τέλος θα μας βοηθήσει να έχουμε πάντοτε υπόψη μας ότι το μεγαλύτερο παιδί είναι μεν μεγαλύτερο αλλά δεν προϋποθέτει την ωριμότητα του ενήλικα συνεπώς δεν έχει αυτό την ευθύνη για κάθε σύγκρουση ή αταξία που αφορά και στα δύο παιδιά.

Σταμάτα να χτυπιέσαι.

Μην το αφήνεις να χτυπιέται δείχνοντας αδιαφορία. Μην το δέρνεις. Μην του κάνεις το χατίρι. Μη ζητάς τη λύση μέσα από επίμονο διάλογο. Μείνε ήρεμος, πάρε το αγκαλιά, πήγαινε το σε ένα ήσυχο μέρος και με αγάπη εξήγησέ του ότι μόλις νιώσει καλύτερα μπορεί να σηκωθεί. Προσπάθησε να καταλάβεις τι έγινε. Εξήγησέ του αργότερα ότι αυτός δεν ήταν ο καλύτερος τρόπος για να διαμαρτύρεται και πως αν επαναληφθεί θα έχει συνέπειες.

Που έχεις το μυαλό σου;

Το παιδί δεν μπορεί να είναι προσεκτικό όποτε εμείς θέλουμε και στο βαθμό που το θέλουμε. Όταν το αναγκάζουμε να κάνει πράγματα που δεν το ενδιαφέρουν είναι φυσικό να μη προσέχει και να αφαιρείται. Συχνά αυτό που είναι σημαντικό για το παιδί είναι ασήμαντο για τους μεγάλους και αυτό που είναι σημαντικό για τους μεγάλους είναι ασήμαντο για το παιδί.

Σταμάτα τα κλάματα.

Είναι φυσικό ένα μικρό παιδί να χρησιμοποιεί το κλάμα σαν όπλο για να πετύχει το στόχο του. Επέτρεψε στο παιδί να κλάψει όσο θέλει. Μην επιμένεις να σταματήσει αμέσως το κλάμα του. Βεβαίωσε το παιδί ότι το αγαπάς. Εξήγησέ του με σαφήνεια ότι δεν πρόκειται να γίνει αυτό που θέλει. Προσπάθησε να του αποσπάσεις την προσοχή με κάτι άλλο που το ενδιαφέρει. Θύμισέ του ότι ενώ είναι αλήθεια ότι το αγαπάς δεν πρόκειται να υποχωρήσεις.

Κάτσε σε ένα μέρος επιτέλους.

Ένα άτακτο παιδί είναι εξίσου καλό με ένα ήσυχο παιδί. Μερικά φυσιολογικά παιδιά αισθάνονται την ανάγκη να είναι συνεχώς σε κίνηση. Δεν επιλέγουν επίτηδες αυτή τη συμπεριφορά αλλά συγκεκριμένες νευρο-ορμονικές λειτουργίες του σώματος σε συνδυασμό με καταπιεστικές συνθήκες του περιβάλλοντος τα εξωθούν στην υπερκινητικότητα. Τα παιδιά αυτά που διαθέτουν περισσή ενεργητικότητα χρειάζονται κατάλληλο χώρο και άφθονο χρόνο για να εκτονωθούν. Είναι μάταιο και ανώφελο να απαιτούμε από ένα παιδί γεμάτο ζωτικότητα να παραμένει ήσυχο μέσα στο διαμέρισμα. Ενώ συνήθως πιστεύουμε ότι μια έως δύο ώρες παιχνίδι σε ανοιχτό χώρο είναι αρκετό για το παιδί στην πραγματικότητα μια έως δύο ώρες μέσα στο διαμέρισμα, ιδιαίτερα όταν ο καιρός είναι καλός, είναι ήδη πολύ για το παιδί. Το φυσικό περιβάλλον για τον άνθρωπο είναι η φύση και όχι οι στενοί χώροι των διαμερισμάτων.