(Όλα ξεκίνησαν όταν η οικογένεια της Άννας εγκαταστάθηκε για το καλοκαίρι δίπλα στο σπίτι ενός παλαίμαχου μαθηματικού.Η Άννα ήταν από εκείνα τα παιδιά που η αγαπημένη τους λέξη είναι το “γιατί;” και ο νέος της γείτονας αρεσκόταν όχι μόνο να απαντά στις ερωτήσεις αλλά και να γεννά με κάθε του απάντηση μια νέα ερώτηση.Ο γείτονας της οικογένειας θα αποτελέσει τον μέντορα που θα επηρεάσει τις μελλοντικές επιλογές της Άννας,οδηγώντας την στον γοητευτικό κόσμο της επιστήμης των Μαθηματικών).
Πέρασαν δύο ακόμη καλοκαίρια.Κι ύστερα,μια μέρα,πάλι τέλη Ιουνίου ήταν,έκανε ξανά την εμφάνισή της στην πόρτα του κήπου μου.Φορούσε ένα κουρελιασμένο παντελόνι από ξεθωριασμένο τζιν-αργότερα έμαθα ότι κάθε του σκίσιμο διπλασίαζε την τιμή του.Τα μαλλιά της ήταν κοντοκουρεμένα από τη μια μεριά και βαμμένα σε χρώμα παπαγαλί,ενώ από την άλλη ήταν πλεγμένα σε μικρά κοτσιδάκια με πολύχρωμα εξτένσιον ανάμεσα στις τούφες.Στο πάνω μέρος της μύτης της γυαλοκοπούσε ένα μικρό καρφί -νομίζω ότι τα λένε πίρσινγκ αυτά τα πράγματα.Ήταν όμως η ίδια αυθάδικη μύτη που είχε ξεπροβάλει πριν από μερικά χρόνια μέσα από τα λιοτρόπια μου,όπως ίδια ήταν και τα μεγάλα περίεργα μάτια της,που με κοίταζαν με μια δόση ενοχής.
“Καλώς την Αννούλα” είπα.
Με κοίταξε διστακτικά. “Να’ρθω;”ρώτησε.
“Και βέβαια.Έλα στη βεράντα.Νομίζω έχουμε σπιτική πορτοκαλάδα”.
“Σόρι που χάθηκα”,είπε μόλις βολεύτηκε στην πολυθρόνα της, “αλλά…να…”.Θεώρησα την εξήγηση επαρκή και την ενθάρρυνα με το βλέμμα να συνεχίσει.
“Η αλήθεια είναι ότι μου λείψανε οι κουβέντες μας”
“Εγώ πάντως εδώ είμαι”
“Είναι κι αυτό το παιδί στο σχολείο…”
“Ναι;”
“Με τσαντίζει.Τα κορίτσια,λέει,δεν μπορούν να καταλάβουν τα μαθηματικά.Ακόμα κι αν τα καταφέρνουν στο σχολείο,είναι από το πολύ φυτούλιασμα,όχι γιατί καταλαβαίνουν την ουσία”.
“Εσύ θα ήθελες να καταλάβεις την ουσία;”
“Εεεε,ναι…”
“Γιατί;”
“Στο σχολείο τα καταφέρνω,λύνω όλες τις δύσκολες ασκήσεις,έχω μάθει όλα τα κόλπα,αλλά…”
“Αλλά;”
“Δεν πολυπιάνω τι νόημα έχουν όλα αυτά.Γιατί τα κάνουμε,πώς συνδέονται,πού εφαρμόζονται…Ο Δημήτρης λέει ότι τα καταλαβαίνει,εγώ όμως…”
“Ο Δημήτρης;”
Προσπάθησε να πάρει αδιάφορο ύφος.
“Αυτό το παιδί στο σχολείο”
Δίστασε,κοκκίνισε και τέλος το πήρε απόφαση.
“Εντάξει.Είναι ο φίλος μου και μου την ἐχει κατασπάσει με το ύφος του και τις παινεσιές του”.
“Ωραία λοιπόν.Για πες μου,εσύ τι νομίζεις πως είναι τα μαθηματικά;”
“Ξέρω κι εγώ;Αριθμοί,πράξεις,εξισώσεις,σχήματα…”
“Ας αρχίσουμε λοιπόν από τους αριθμούς”
Έψαξα λίγο στο ipad μου ώσπου βρήκα την εικόνα που ήθελα.
“Τι είναι αυτό;”
“Ειναι ένα κόκκαλο λύκου.Βρέθηκε σε έναν παλαιολιθικό οικισμό στο Βεστόνιτσε της Τσεχίας”.
“Και τι είναι αυτές οι χαρακιές που έχει;”
“Τούτες οι χαρακιές Αννούλα,είναι μια πρώτη απόπειρα αρίθμησης.Αυτός ο πρόγονός μας κάτι προσπαθούσε να μετρήσει.Πόσα ζώα είχε σκοτώσει στο κυνήγι;Πόσες μέρες είχαν περάσει από την τελευταία βροχή;Πόσα βήματα ήταν το πλάτος της σπηλιάς του;Δεν ξέρω τι μετρούσε.Για κάθε μία μονάδα έκανε σε τούτο το κόκκαλο κι από μία χαρακιά.Αυτή είναι η βάση της αρίθμησης.Η ένα προς ένα αντιστοιχία.Για κάθε μέρα που περνάει,μια χαρακιά στον τοίχο.Για κάθε αρνί μες στο μαντρί,ένα βότσαλο μέσα στο σακούλι.”
Γέλασε. “Οι πολλοί πλούσιοι βοσκοί θα πρέπει να ήταν μονίμως πιασμένοι,με όλες αυτές τις πέτρες που θα ἐπρεπε να κουβαλάνε”.
Τεύκρος Μιχαηλίδης, “Μιλώντας στην Άννα για τα μαθηματικά”,Εκδόσεις Πατάκη,2014.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1.α.Να παρουσιάσετε τα στοιχεία της προσωπικότητας του αφηγητή έτσι όπως αυτά προκύπτουν από τη συναναστροφή του με την Άννα.Μ.4
ή β.Ο αφηγητής υιοθετεί μια θετική στάση απέναντι στην εκκεντρική εμφάνιση της Άννας.Πόσο σημαντική θεωρείτε την αίσθηση αποδοχής για τους νέους ανθρώπους;Καταγράψτε τις σκέψεις σας σε 100 λέξεις.Μ.4
ή γ.Σε τι πιστεύετε ότι αποσκοπεί η αναλυτική αναφορά στο κόκκαλο του λύκου και στις χαρακιές που αυτό είχε επάνω του;Μ.4
2.α.Ποιος αφηγηματικός τρόπος επικρατεί στο κείμενο και σε τι αποσκοπεί η χρήση του;Μ.4
ή β.Να εντοπίσετε λέξεις που αποδίδουν τον νεανικό τρόπο ομιλίας.Γιατί τις χρησιμοποιεί ο συγγραφέας;Μ.4
ή γ.Ποια λειτουργία επιτελεί η ένταξη ενός νέου προσώπου,του Δημήτρη,στην εξέλιξη της ιστορίας;Μ.4
ή δ.Θεωρείτε δικαιολογημένη τη συναισθηματική κατάσταση της Άννας όταν αναφέρεται στον τρόπο που μιλάει ο Δημήτρης για τα κορίτσια και τα μαθηματικά;Αναπτύξτε τις σκέψεις σας σε 100 λέξεις.Μ.4
3.Η Άννα μεγαλώνοντας θα ακολουθήσει σπουδές στα μαθηματικά επηρεασμένη από τον γείτονα και φίλο της στα εφηβικά της χρόνια.Πόσο σημαντική θεωρείτε την ύπαρξη θετικών προτύπων στη ζωή των νέων;Αναζητήσατε ή είχατε εσείς ποτέ ένα πρότυπο στη ζωή σας;Λέξεις 150.Μ.7
Είναι η ώρα που οι περιπατητές στην παραλία έχουν πολλαπλασιαστεί.Χιλιάδες κόσμου,παρέες,οικογένειες,άντρες μόνοι,ποδηλάτες,κορίτσια με τα σκυλιά τους,έφηβοι,μαθητές,γέροντες,αφελείς φρεσκοπαντρεμένοι με καροτσάκια και μωρά,δρομείς που κάνουν τζόκινγκ,άλλοτε σωστοί,άλλοτε γραφικοί που ανακάλυψαν ξαφνικά στα γεράματα το τρέξιμο,πηγαινοέρχονται από τη μια άκρη στην άλλη.Κόσμος και κοσμάκης και κουραδόπλαση,σκέφτεται ο Πρίμο:λεβεντομόρτες,κενταυροζελέδες,πέρκες,σκαρπινόμαγκες,χοντροκώλες,
ξενούρες,ευγενείς ηλικιωμένοι,,αλάνια,αξιοπρεπείς γραμματείς executive με ταγιέρ,τουρίστες,καρότσια με μωρά,διπλά καρότσια με δίδυμα,μεσήλικες ψυχωτικοί με το περπάτημα,καλοντυμένοι πωλητές,παπππούδες με μπαστούνια και τραγιάσκες,κομψευόμενοι,γυφταριά.Απ’ όλα τα είδη μπαχαρικά.Είναι εφτά το απόγευμα και φυσάει ελαφρύ αεράκι στην παραλία δροσίζοντας τους περιπατητές,όλον αυτόν τον πληθυσμό,κουνώντας ελαφρά τα δέντρα πίσω και δίνοντας μίαν αίσθηση ελευθερίας και ανάπαυσης στον Πρίμο,που κάθεται μόνος του στο παγκάκι στο ύψος της Μπότσαρη,περίπου απέναντι από τα θρυλικά “Κοτόπουλα Βάσος”,βλέπει τη θάλασσα ν’ αλλάζει χρώματα και προσέχει όλους αυτούς που περνάνε.Τους βλέπει και τους κάνει dislike.Τους παρατηρεί,για πρώτη φορά,με απέχθεια,γιατί πια ξέρει ότι έχει κάποια εξάρτηση από αυτούς,αφού αποφάσισε πριν λίγο καιρό να ζητήσει την ψήφο τους.Μέχρι τώρα ήταν μια χαρά,ανεξάρτητος,χελιδόνι,και πλέον αναγκαστικά θα πρέπει να κάνει αυτή τη θυσία.Να πέσει στο έλεός τους.Γι αυτό και τους παρατηρεί με προκαταβολική αποστροφή και συνειδητοποιεί τώρα,άλλη μια φορά,αυτό που άκουσε από κάποιον και τότε του φάνηκε εξωφρενικό,απαράδεκτο,αλλά με το πέρασμα του καιρού άρχισε να του δίνει δίκιο: “Ο άνθρωπος από τη φύση του μισεί τους άλλους ανθρώπους”.Τους παρατηρεί ,λοιπόν,ο Πρίμο,ενώ περιμένει τον Αρίστο,καπνίζει ενώ τους βλέπει έναν έναν να περνούν,τους ακτινογραφεί στιγμιαία,σαν να’ ναι αντίπαλοί του στην πόκα.Χαμογελάει μοχθηρά και σκέφτεται πόσοι τέτοιοι σαν κι αυτούς,αλλά και σαν τον ίδιο,κυκλοφορούν έξω.Άπειροι.Λερναία Ύδρα.Έναν θάβεις και δυο γεννιούνται.Κάθε μέρα βγαίνουν και μεγαλώνουν φρέσκοι άνθρωποι με παλιές αυταπάτες,με παλιά βαρετά κλισέ,με τις ίδιες μωροφιλοδοξίες, με τα ίδια ψέμματα,τους ίδιους φανατισμούς,την ίδια ξεροκεφαλιά,την ίδια παθητικότητα,την ίδια μιζέρια,τα ίδια λόγια.Με ροπή προς τα ίδια προαιώνια λάθη.Και με τις ίδιες δικαιολογίες.Παρατηρεί αυτόν τον άγνωστο-γνωστό,ατελείωτο κόσμο.Την ποταπότητά τους την έχει ζήσει σε πολλές κηδείες.Την ιδιοτέλεια,τον κυνισμό,την αρπαγή.Δεν προλαβαίνει να φύγει ο άλλος και πέφτουνε αμέσως σαν τα τσακάλια οι συγγενείς,τα παιδιά,οι πιο κοντινοί του να διαμοιράσουν τα πάντα-σπίτια,λεφτά,αυτοκίνητα,ρούχα,αντικείμενα.Πριν ακόμα κρυώσει ο άνθρωπος,τον έχουνε κιόλας διαμελίσει κι αυτόν και τη μνήμη του.Πίνουνε στην υγειά του κορόιδου που αγχωνότανε.Σφάζονται μεταξύ τους,χωρίς έλεος,χωρίς σεβασμό,χωρίς δισταγμό.Το έχει δει ένα σωρό φορές ο Πρίμο:εκεί,στην τράπουλα και στον θάνατο φαίνονται όλα.Η καρμιριά,η οπισθοβουλία,η αδικία,η δειλία,η κρυψίνοια,ο τυχοδιωκτισμός,η κτηνωδία των ζωντανών.Πολύ σπάνιες οι εξαιρέσεις.Οι πραγματικά λαμπρές εξαιρέσεις.Οι μεγάλοι,γενναιόδωροι και τρυφεροί άντρες.Οι έξοχες,ευγενείς γυναίκες.Οι σοφοί,αυτάρκεις γέροντες.Και βλέπει τώρα όλες τις ποικιλίες να περνούν,όλες εδώ,μπροστά του στο ίδιο προαύλιο,αναζητώντας τους λαμπρούς ανάμεσά τους.Εκείνους με το ξεχωριστό φως,τη δύναμη και τη γλυκύτητα.Και καταλαβαίνει ότι μια ζωή στην πόλη και δεν γνωρίζει σχεδόν κανέναν από όλους αυτούς που πάνε κι έρχονται στην προκυμαία χωρίς νόημα και σκοπό,τουλάχιστον οι περισσότεροι.Ζώντας χωρίς κανένα ρίσκο.Χωρίς οι πιο πολλοί να αγαπούν κάτι πραγματικά,να είναι κάπου εξολοκλήρου αφοσιωμένοι,δοσμένοι-όπως αυτός,αγαπάει το παιχνίδι,τον τζόγο,έστω την καταστροφή,τον εξευτελισμό και το μεγαλείο της ματαιότητάς του.Και θα περιμένει από αυτούς να τον ψηφίσουν,να τον εγκρίνουν για να τους σώσει.Αυτός που απεχθάνεται κάθε σωτηρία και η πιο βαθιά του επιθυμία είναι να κατέβει στο δεύτερο,στο απώτατο υπόγειο,μόνο και μόνο για να φιλήσει τον διάβολο.Για να δει πόσο ζεστό είναι το χάος.
ΘΕΜΑΤΑ
1.Το κειμενικό είδος της περιγραφής χαρακτηρίζει όλο το κείμενο.Γράφετε τα συστατικά αυτού του κειμενικού είδους και σχολιάζετε την επιλογή του συγγραφέα.Μ.6
2.Ερμηνεύετε,σύμφωνα με το κείμενο, τη φράση “ Ο άνθρωπος από τη φύση του μισεί τους άλλους ανθρώπους”.Ποια είναι η προσωπική σας θέση απέναντι
σ’αυτήν την αλήθεια ή την άποψη;Μ.6
3.Ποια είναι η ψυχοσύνθεση του Πρίμο και πόσο σας βρίσκει σύμφωνους η διάκριση των ανθρωπίνων ομάδων που αυτός κάνει όσο τους παρατηρεί στην παραλία; Γιατί τελικά τους περιφρονεί τόσο; Μ.3
Ο χαρακτήρας του αστείου είναι ένας αξιοζούμενος χαρακτήρας. Στη συναναστροφή του ο νους μας, βαρεμένος από έγνοιες, λαβαίνει κάθε τόσο ένα δρόσισμα που μας κάνει να αναφυλλιάζωμε. […]
Ο αστείος απεικάζει το ενόν, ή δυνατόν αστείον σε κάθε πράγμα, και το εκφράζει με χάρη και με πνεύμα, ώστε να κεντά μ’ επιτηδειότητα, και χωρίς να βάνη στα λόγια του πικρίαν.
Ο αστείος είναι περιβόλι. Περιβόλι ανθοστόλιστο και χαρμόσυνο· με νόστιμες διασκέδασες· με αγαπητά ξεδόματα· με τόσα και με τόσα δια τα οποία μας γένετ’ επιθυμητός και ευπρόσδεχτος.
Συνηθάμε να τον θεωρούμεν ως ελαφρόν άνθρωπον, και απατώμεθα. Ο χρωματισμός του πνεύματος είναι ανεξάρτητος από την δύναμιν του νοός. Ώστε, και σοβαροί ανόητοι θα είναι τόσοι, και νουνεχείς αστείοι άλλοι τόσοι.
Δυστυχώς όμως ο αστείος κάποτε πιάνει αγάπη στον χρωματισμόν τούτον του πνεύματος του, εμψυχωνόμενος από την αρέσκεια των άλλων· και απλώνεται και παρέκει από το φυσικό και αυθόρμητο. Μα τούτο είναι ένα αληθινό γλύστρημα, μία πραγματική πτώση, την οποίαν ο αστείος πρέπει να προσέχη να αποφεύγη.
Ο αστείος είναι κάποτε τέτοιος και εις τα έργα του. Και τότε κάμνει χωρατά πολύ νόστιμα.
Είναι δε ως επί το πλείστον εύθυμος· και συνήθως γεννιέται και αναπτύσσεται εις τον κόλπον ευθύμων κοινωνιών, οι οποίες λαβαίνουν ίσως τον χαρακτήρα τους από τα άλατα της γης των, τα οποία θα έχουν επιρροήν απάνου στους χαρακτήρας, καθώς την έχουν και εις τα φαγώσιμα.
Είναι δε παρατηρημένο, και ειπώθηκε ότι, «η αστειότης δια να είναι κλασική, πρέπει να βγαίνη από νουν σοβαρόν».Τούτο μπορεί να πωθή και περισσότερο διά τη σάτυρα.
Οποίος ο σατυριστής
Ο σατυριστής, ποιητής ή πεζογράφος είναι ο ηθικός εισαγγελεύς της κοινωνίας του. Η δικαιοδοσία του αρχίζει εκείθεν όπου η δικαιοδοσία του νομικού εισαγγελέως παύει. Ο νομικός εισαγγελεύς καταδιώκει τις κακίες τις προβλεμμένες από τον νόμον. Ο σατυριστής καταδιώκει τις λοιπές κακίες όσες ο νομοθέτης δεν έθεσεν υπό την επαγρύπνησιν του εισαγγελέως του. Έτσι, και οι δύο τούτοι εισαγγελείς καταδιώκουν τα στραβά της κοινωνίας, καθένας εντός του κύκλου της δικαιοδοσίας του.
Και οι δύο τούτοι εισαγγελείς γίνουνται φοβεροί στην κοινωνίαν εκείνην εις την οποία εξασκούν το έργον τους. Και οι δύο εκθέτονται εις το μίσος των από αυτούς καταδιωκομένων· αλλά με τη διαφορά που ο ένας είναι ασφαλής υπό την σκέπην της εξουσίας, ενώ ο άλλος εκθέτεται εις την ευθύνην όπου ο νόμος του επιβάλλει. Έτσι ο νομικός εισαγγελεύς ημπορεί ελευθέρως και αφόβως να μετέρχεται το έργον του· ενώ ο ηθικός εισαγγελεύς πρέπει να το περιστέλλη σε τρόπον ώστε να μην προσκρούη εις τον νόμον. Το έργον ακολούθως του ηθικού εισαγγελέως είναι δυσχερέστερον από το του νομικού· αλλ’ είναι και υψηλότερον και αξιοτιμότερον, ως εξασκούμενον αυθορμήτως και αυταπαρνήτως προς όφελος της κοινωνίας, με κίνδυνόν του, και με παντοίες ζημίες του· επειδή καθένας, καίτοι κατακρίνων την κακίαν των άλλων, αγαπά όμως τη ιδικήν του κακίαν, και μισεί τον κατακριτήν του.
Βέβαια, –αν ο Χριστός ήθελε σατυρίσει την κακοήθειαν των Ελλήνων εις τας Αθήνας, καμμία αμφιβολία ότι οι Έλληνες ήθελε του δώσουν το κώνειον· και οι Εβραίοι στα Ιεροσόλυμα ήθελε τον αποθεώσουν. Αν ο Σωκράτης ήθελε σατυρίσει την υποκρισίαν των Φαρισαίων εις τα Ιεροσόλυμα, καμμία αμφιβολία ότι οι Εβραίοι ήθελε τον σταυρώσουν, και οι Έλληνες εις τας Αθήνας ήθελε τον τιμήσουν. Και δεν αμφιβάλλω ότι αν και οι δύο τούτοι ημπορούσανε να ξανάλθουνε στον κόσμο, να έλθουνε στην Κεφαλονιά, να κάμουνε σ’ εμάς το μέρος όπου εκάμανε τότε ο καθένας στον τόπο του, δεν αμφιβάλλω, ότι ο κύριος Κοσονάκος ήθελε διαταχθεί από την Γενική μας Κυβέρνηση, τη αιτήσει της Ιεράς Συνόδου, να συλλάβη Χριστόν και Σωκράτην, και να τους ενάξη στο Κακουργοδικείον· ενώ οι απ’ έξω μακράν ιστάμενοι ήθελε τους θαυμάζουν.
Τέτοια είναι η φύση των πραγμάτων. Καθένας θαυμάζει τον θαρραλέον εκείνον αυταπάρνητον οπού ρίπτεται απροφυλάκτως κατά της κακοηθείας των άλλων· αλλά τον σταυρώνει, ή του δίνει το κώνειον, όταν του προσβάλη την ιδικήν του κακοήθειαν. Έτσι, κανένας προφήτης, κανένας σατυριστής, δεν ετιμήθηκε ποτέ στον τόπο του, αλλά εμισήθηκε πάντα, εδιώχθηκε, εκαταστράφηκε.
Βέβαια –αν ήτο δεδομένον εις τους ανθρώπους να πλάθουν τον εαυτόν τους όπως θέλουνε, κανένας δεν έπλαθε τον εαυτόν του σατυριστήν· επειδή, σατυριστής θα πη ατυχής. Αλλά τούτο δεν αφέθηκε εις τον άνθρωπον· και είναι η φύση που μας πλάθει καθώς θέλει εκείνη. Μας πλάθει διαφορετικούς όλους, και με προορισμούς διαφέροντας. Εις τον Σαρίπολον, πλάθει δικηγόρον· εις τον Τρικούπη, πολιτικόν· εις τον Λασκαράτο, σατυριστήν κτλ. κτλ.· και καθένας μας πρέπει να χρησιμέψη στη ζωή σ’ εκείνο δια το οποίον τον έπλασε η φύση· και ο σατυριστής πρέπει του να τρέχη αιωνίως κατόπιν της κακοηθείας, να τη μαστιγώνη, κ’ εκείνη με τον όγκο της να πέφτη επάνω του να τόνε ζουπάη.
Τέτοιος είναι ο σατυριστής! Ο σατυριστής είναι κατ’ εξοχήν ηθικολόγος, είναι ευεργέτης της κοινωνίας, και είναι ως επί το πλείστον θύμα της καλής του προαιρέσεως, και της κακής του τύχης.
Ω φίλοι σύγχρονοι! Να ηξέρετε, το φυσικό μου τούτο μερτίκωμα πόσο μου στοιχίζει σε οικονομικές ζημίες, και πίκρες…
ΘΕΜΑΤΑ
1.Ποιες είναι οι διαφορές του σατυριστή και του αστείου σύμφωνα με το κείμενο; Μ.4
2.Να σχολιάσετε τους κειμενικούς δείκτες των γλωσσικών επιλογών και του ύφους του συγγραφέα.Μ.4
3.Ποια μηνύματα λαμβάνετε από το κείμενο για τον χαρακτήρα του αστείου και του σατυριστή;Μ.2
4.Πώς αντιμετωπίζετε εσείς στη ζωή σας τους τέτοιου είδους χαρακτήρες; Είναι πράγματι ευχάριστοι ή μήπως γίνονται ενοχλητικοί πολλές φορές;Μ.5
ΔΙΑΦΟΡΕΣ (γενικότερα και όχι μόνο από τις εισαγωγές)
ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ 19ΟΥ ΑΙΩΝΑ
1.Η χρονική περίοδος (Επανάσταση και 2ο μισό του 19ου αιώνα)
2.Οι τόποι προέλευσης (τα προσφυγικά ρεύματα προέρχονταν από διάφορα μέρη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και κυρίως από περιοχές με πολυπληθή ελληνικό πληθυσμό,όπως Μικρά Ασία,ηπειρωτική Ελλάδα και νησιά του Αιγαίου)
3.Το μεταναστευτικό του 19ου αιώνα μπορεί να θεωρηθεί αφετηρία του προσφυγικού ζητήματος
4.Τα αίτια της μετανάστευσης:
α.Κλίμα ανασφάλειας και φόβου στην περιοχή της Μικράς Ασίαςμετά τις τρομοκρατικές ενέργειες των Τούρκων,προκειμένου να προλάβουν εξεγέρσεις κατ’ επίδραση της Επανάστασης στην κυρίως Ελλάδα.
β.Η αποτυχία των απελευθερωτικών κινημάτων στην ηπειρωτική Ελλάδα και στο Αιγαίο είχαν ως συνέπεια τη δημιουργία μεταναστευτικού ρεύματος.
5.Η ποσότητα των ιστορικών πηγών είναι μικρή,λόγω της ενασχόλησης των ιστορικών και των περιηγητών της εποχής με τα πολιτικά και στρατιωτικά γεγονότα του Αγώνα.
6.Η λειτουργία τους ως συντελεστών στη γνωριμία και την πνευματική αλληλεπίδραση των Ελλήνων μεταξύ τους
7.Η συμβολή τους στη διαμόρφωση του δημογραφικού χάρτη της χώρας
8.Η Η σημασία τους για τη συγκρότηση του νέου ελληνικού κράτους,αφού λειτούργησαν καταλυτικά στη συγκέντρωση και συγχώνευση των ελληνικών πληθυσμών σε αντίθεση με τον γεωγραφικό τους κατακερματισμό κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας
9.Οι τόποι υποδοχής προσφύγων (επρόκειτο γαι περιοχές είτε της επαναστατημένης Ελλάδας είτε της τουρκοκρατούμενης)
10.Οι ενέργειες των ελληνικών κυβερνήσεων (τόσο των επαναστατικών όσο και του ελληνικού βασιλείου,άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο αποτελεσματικές)
11.Η αντιμετώπιση των προσφύγων από τους γηγενείς πληθυσμούς (συνήθως φιλική αλλά όχι πάντα,πρόβλημα αυτοχθόνων- ετεροχθόνων στο ελληνικό βασίλειο)
«Αν και είχα την ατυχία να έχω αυτή τη νόσο, υπήρξα πολύ τυχερός με οτιδήποτε άλλο καταπιάστηκα. Είμαι τυχερός που ασχολήθηκα με τη θεωρητική φυσική σε μια τόσο συναρπαστική εποχή. Είναι μια από τις λίγες ειδικότητες που η παράλυση δεν αποτελεί εμπόδιο. Είναι σημαντικό να μην εξοργίζεται κανείς, όσο δύσκολα κι αν γίνονται κάποιες φορές τα πράγματα, γιατί η ελπίδα χάνεται μόνο όταν χάνει κανείς την ικανότητα να γελάει με τον εαυτό του και με την ίδια τη ζωή.» […]
«Πρώτον, να θυμάσαι να κοιτάζεις ψηλά στα αστέρια και όχι κάτω, στα πόδια σου. Δεύτερον, ποτέ μην σταματάς να εργάζεσαι. Η εργασία σου δίνει νόημα και σκοπό στη ζωή σου, χωρίς αυτή η ζωή σου είναι άδεια. Τρίτον, αν είσαι αρκετά τυχερός και βρεις την αγάπη, θυμήσου ότι είναι εκεί και μην την πετάξεις μακριά» […]
Σύμφωνα με τον πασίγνωστο φυσικό Στίβεν Χώκινγκ, η αύξηση των αυτοματοποιημένων μηχανών μπορεί να σημαίνει το τέλος των ανθρώπινων δικαιωμάτων, όχι μόνο των θέσεων εργασίας. Αλλά δεν αναφέρεται σε μηχανές με τεχνητή νοημοσύνη που θα καταλάβουν τον κόσμο, αναφέρεται στο παρόν καπιταλιστικό σύστημα. Στο Reddit,(προσωπικό blog του Hawking) ο Χώκινγκ δήλωσε ότι οικονομικό κενό μεταξύ πλουσίων και φτωχών θα αυξάνεται όσο θέσεις εργασίας αυτοματοποιούνται από τις μηχανές, και οι ιδιοκτήτες αυτών των μηχανών τις κρατούν μόνο για τους εαυτούς τους για να τους παράγουν περισσότερο πλούτο.
«Αν οι μηχανές παράγουν όλα όσα χρειαζόμαστε, το αποτέλεσμα θα εξαρτάται από το πώς θα διανέμονται αυτά. Καθένας μπορεί να απολαύσει μια ζωή πολυτέλειας εάν ο παραγόμενος πλούτος των μηχανών μοιράζεται, ή οι περισσότεροι άνθρωποι μπορεί να καταλήξουν μέσα στη φτώχεια αν οι ιδιοκτήτες των μηχανών συσπειρωθούν με επιτυχία κατά της αναδιανομής του πλούτου. Ως τώρα η τάση τείνει προς τη δεύτερη περίπτωση, με την τεχνολογία να αυξάνει ακόμη περισσότερο την αυξημένη ανισότητα».
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Stephen Hawking
Σύντομες απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα (απόσπασμα)
Έζησα μια εκπληκτική ζωή πάνω σε τούτο τον πλανήτη και ταυτόχρονα ταξίδεψα σε ολόκληρο το σύμπαν χρησιμοποιώντας το μυαλό μου και τους νόμους της φυσικής. Έφτασα στα απώτατα άκρα του γαλαξία μας, μπήκα στο εσωτερικό μιας μαύρης τρύπας κι έφτασα μέχρι τις απαρχές του χρόνου.
Στη Γη βίωσα τα καλά και τα άσχημα, την ταραχή και τη γαλήνη, την επιτυχία και τον πόνο. Υπήρξα πλούσιος και φτωχός, αρτιμελής και ανάπηρος. Με επαίνεσαν και με κατέκριναν, όμως ποτέ δεν με αγνόησαν. Μέσα από τη δουλειά μου, είχα το τεράστιο προνόμιο να συμβάλω στην κατανόησή μας για το σύμπαν. Δίχως τους ανθρώπους που αγαπώ και με αγαπούν, όμως, θα ήταν πράγματι ένα σύμπαν κενό. Δίχως εκείνους, δε θα γνώριζα ποτέ πόσο θαυμαστό είναι.
Εν κατακλείδι, το γεγονός πως εμείς οι άνθρωποι, που είμαστε και οι ίδιοι απλά σύνολα από θεμελιώδη σωματίδια της φύσης, καταφέραμε να κατανοήσουμε τους νόμους που διέπουν τόσο εμάς όσο και το σύμπαν μας, είναι ένας αληθινός θρίαμβος. Θέλω να μοιραστώ τον ενθουσιασμό μου, τόσο για τα μεγάλα αυτά ερωτήματα όσο και για την αναζήτηση των απαντήσεών τους.
Ελπίζω πως μια μέρα οι προσπάθειές μας θα ευοδωθούν. Υπάρχουν όμως κι άλλες προκλήσεις, άλλα μεγάλα ερωτήματα στον πλανήτη μας που πρέπει να απαντηθούν-και εδώ θα χρειαστεί μια νέα γενιά που να ενδιαφέρεται, να ασχολείται και να κατανοεί την επιστήμη. Πώς θα καταφέρουμε να θρέψουμε τον συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό μας; Πώς θα παρέχουμε καθαρό νερό, πώς θα παράγουμε ανανεώσιμη ενέργεια, πώς θα προλαμβάνουμε και θα θεραπεύουμε ασθένειες και πως θα επιβραδύνουμε την κλιματική αλλαγή σε παγκόσμια κλίμακα; Ελπίζω πως η επιστήμη και η τεχνολογία θα παρέχουν απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα, όμως τις όποιες λύσεις θα πρέπει να χειριστούν ανθρώπινα όντα με γνώση και κατανόηση. Ας παλέψουμε ώστε κάθε γυναίκα και κάθε άντρας να έχουν μια υγιή, ασφαλή ζωή, γεμάτη ευκαιρίες και αγάπη. Είμαστε όλοι ταξιδιώτες του χρόνου και όλοι μαζί πορευόμαστε προς το μέλλον. Ας εργαστούμε λοιπόν όλοι μαζί ώστε το μέλλον αυτό να είναι άξιο επίσκεψης.
Να είστε θαρραλέοι, να είστε περίεργοι, να είστε αποφασισμένοι και να αψηφάτε τα εμπόδια. Είναι εφικτό.
Stephen Hawking,Σύντομες απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα.
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
Γιάννης Πανταζόπουλος
Κωνσταντίνος Δασκαλάκης: «Και να μας χάριζαν όλο το χρέος αύριο, η χώρα δεν θα σωζόταν»
Ένα πρωινό στο Κολωνάκι με τον διακεκριμένο καθηγητή και μια συζήτηση για τον κόσμο της τεχνητής νοημοσύνης, τα προβλήματα της ελληνικής παιδείας, τα πλεονεκτήματα και τους κινδύνους της τεχνολογίας, την απειλή κατά της ιδιωτικότητας και την οικονομική κρίση.
(αποσπάσματα)
Οι ομιλίες του γεμίζουν ολόκληρα αμφιθέατρα, οι απόψεις του απασχολούν τα πρωτοσέλιδα, όλοι θέλουν να φωτογραφηθούν μαζί του και οι διαλέξεις του είναι περιζήτητες. Μιλάμε για τον Κωνσταντίνο Δασκαλάκη, ένα από τα πιο λαμπρά μυαλά της παγκόσμιας ακαδημαϊκής κοινότητας.[…]
Οι εκδηλώσεις θαυμασμού στο πρόσωπό του για τις διεθνείς διακρίσεις του σε συνδυασμό με κάποια χαρακτηριστικά του, όπως τα επιμελώς ατημέλητα μαλλιά του, τον έχουν μετατρέψει σε σταρ της επιστημονικής κοινότητας. Ο ίδιος, βέβαια, αρνείται αυτόν τον χαρακτηρισμό και αρκείται να λέει: «Με γοητεύει όταν νέοι άνθρωποι έχουν συγκρατήσει πράγματα από κάποια ομιλία μου και έρχονται να μου πουν ότι με θεωρούν πρότυπο. Αυτό για μένα αποτελεί τεράστια ευθύνη». Ευγενής, οικείος, εκφραστικός, ευδιάθετος, μια προσωπικότητα στην οποία δεν διακρίνεις κανένα ίχνος εγωισμού ή έπαρσης. […]
Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο διακεκριμένος καθηγητής μιλά για τον κόσμο της τεχνητής νοημοσύνης, τα προβλήματα της ελληνικής παιδείας, τα πλεονεκτήματα και τους κινδύνους της τεχνολογίας, την απειλή κατά της ιδιωτικότητας, την οικονομική κρίση, τον Τζον Νας και τι εκείνος θεωρεί σημαντικό στη ζωή.
— Τι θυμάστε πιο έντονα από την παιδική σας ηλικία;
Είχα πάθος για γνώση και ανακάλυψη. Με συνάρπαζε όλο το φάσμα της ανθρώπινης σκέψης και δημιουργίας, ο κόσμος των μαθηματικών, οι μηχανές, η γλώσσα και οι τέχνες. Με γοήτευε η αθέατη πλευρά των πραγμάτων. Έψαχνα να ξεσκεπάσω το επιφανειακό, να αναζητήσω την ουσία.Πρώτα ήθελα να γίνω πιλότος, μετά αεροναυπηγός, εν τέλει μαθηματικός, ενώ φλέρταρα με τη γλωσσολογία. Τελικά, έγινα «κομπιουτεράς» που ερευνά τα μαθηματικά θεμέλια του υπολογισμού.
— Από πού ξεκινά η επανάσταση σε μια χώρα;
Η επανάσταση ξεκινά από τα σχολεία και τα πανεπιστήμια. Στους χώρους τους διαμορφώνονται και εξελίσσονται οι πολίτες και δημιουργοί του μέλλοντος.Οποιαδήποτε θετική αλλαγή στην παιδεία αποτελεί επένδυση για το μέλλον μιας χώρας.Γι’ αυτό χρειάζεται σοβαρός σχεδιασμός. Στην Ελλάδα δεν πρόκειται να δούμε ανάπτυξη αν δεν φτιάξουμε τα σχολεία και τα πανεπιστήμια.
— Γιατί χάθηκε τόσος χρόνος σε αλλεπάλληλες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις,οι οποίες τελικά δεν οδήγησαν σε κάποιο θετικό αποτέλεσμα;
Αν δεν προωθήσουμε την αριστεία, την ευρυθμία και την αξιοκρατία και στις τρεις εκπαιδευτικές βαθμίδες το παιχνίδι είναι χαμένο.. Οι άνθρωποι είναι πολυδιάστατες υπάρξεις. Δεν συγκρίνονται και δεν κατατάσσονται από το καλύτερο στο χειρότερο. Δεν μιλάμε γι’ αυτό. Μπορούμε όλοι να είμαστε άριστοι σε κάτι.Το εκπαιδευτικό σύστημα οφείλει να σου δίνει τη δυνατότητα να ανακαλύψεις αυτό που σε έλκει και να το καλλιεργήσεις.
— Τι μας επιφυλάσσει η τεχνητή νοημοσύνη;
Πολλά, αλλά δεν έχουμε ακόμα ξεκάθαρη εικόνα για το πότε θα προκύψουν. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει αλματώδης πρόοδος σε συγκεκριμένους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης.
Συγκεκριμένα, έχει πραγματοποιηθεί εκπληκτική πρόοδος στην αναγνώριση φωνής και εικόνας, εξού και οι πάμπολλες πρόσφατες εφαρμογές αυτής της τεχνολογίας, όπως η φωνητική αναζήτηση στο κινητό και στον υπολογιστή μας, οι κάμερες που αναγνωρίζουν αν π.χ. μπήκε κάποιος στο σπίτι μας και τα αυτο-οδηγούμενα αυτοκίνητα που χάρη στην αναγνώριση εικόνας είναι πλέον σε θέση να κατανοούν τις συνθήκες του δρόμου και το περιβάλλον τους.Επίσης, η τεχνητή νοημοσύνη έχει κάνει άλματα στην κατασκευή αλγορίθμων που κερδίζουν τον άνθρωπο σε περίπλοκα παιχνίδια όπως το σκάκι, το Go, το πόκερ και πολύ πρόσφατα το Starcraft.
Από την άλλη, η τεχνητή νοημοσύνη έχει δώσει μέτρια αποτελέσματα στην κατανόηση και σύνθεση κειμένου και στα διαλογικά συστήματα.Και φαίνεται να είμαστε ακόμα μακριά από τη λεγόμενη «γενική τεχνητή νοημοσύνη», δηλαδή τη δημιουργία μηχανών που θα έχουν την ικανότητα να μεταφέρουν γνώση από γνωστικές ικανότητες που έχουν αποκτήσει σε γνωστικές προκλήσεις που συναντούν για πρώτη φορά.Θεωρώ ότι χρειαζόμαστε ακόμα πολλά χρόνια και σημαντική επιστημονική πρόοδο για να φτάσουμε στη γενική τεχνητή νοημοσύνη.Ωστόσο, θα δούμε να αλλάζουν σημαντικά τον κόσμο γύρω μας ακόμα και οι εφαρμογές «ειδικής τεχνητής νοημοσύνης», αντικαθιστώντας ή συμπληρώνοντας τον άνθρωπο σε κάποια επαγγέλματα.
— Τα παραδοσιακά μοντέλα εργασίας θα καταργηθούν;
Ασφαλώς. Όπως συνέβη και στις άλλες βιομηχανικές επαναστάσεις, θα υπάρξει ένας σημαντικός μετασχηματισμός στην αγορά εργασίας.Μια γεύση μόνο για τον βαθμό και την ταχύτητα που οι καινούργιες τεχνολογίες μπορούν να φέρουν αλλαγές δίνουν τα πρόσφατα παραδείγματα εφαρμογών όπως οι Uber, Lyft και Taxibeat, που έχουν αλλάξει εντελώς τον τομέα των μεταφορών, και του Airbnb, που έχει αλλάξει την ενοικίαση ακινήτων και τον τουρισμό.Στο μέλλον, οι εξελίξεις θα είναι πιο ραγδαίες. Ελπίζουμε ότι ο άνθρωπος θα αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από μηχανές στις λιγότερο δημιουργικές εργασίες και θα αποδεσμευτεί έτσι προς δημιουργικότερες εργασίες που οι μηχανές δεν μπορούν να κάνουν.Η μετατόπιση του εργατικού δυναμικού που θα προκύψει θα επιβάλει προσαρμοστικότητα. Οφείλουμε να φροντίσουμε για την επανεκπαίδευση και την προστασία αυτών που θα χάσουν τη δουλειά τους.Τα οφέλη που θα προκύψουν από τη χρήση νέων τεχνολογιών πρέπει να μοιραστούν δίκαια και ορθολογικά, αντί να ωφεληθούν μόνο τα τεχνολογικά μονοπώλια. Χρειαζόμαστε ένα καινούργιο κοινωνικό συμβόλαιο.
Γιάννης Πανταζόπουλος,Κωνσταντίνος Δασκαλάκης: «Και να μας χάριζαν όλο το χρέος αύριο, η χώρα δεν θα σωζόταν»Lifo, 07/07/2019
ΚΕΙΜΕΝΟ 4
Τίνα Μανδηλαρά,Κωνσταντίνος Δασκαλάκης: Ένα υπέροχο μυαλό (αποσπάσματα)
Ο Έλληνας σταρ των Μαθηματικών και της Τεχνητής Νοημοσύνης – Ποιoς είναι ο πολυβραβευμένος επιστήμονας-φαινόμενο, ο χαμογελαστός Κρητικός που έφυγε για τις ΗΠΑ με πτυχίο Πολυτεχνείου και επιστρέφει ως καθηγητής του ΜΙΤ
Δύσκολο να πιστέψεις ότι το ψηλό νεαρό αγόρι με το πλούσιο μαλλί είναι ένας από τους εξυπνότερους ανθρώπους του κόσμου, ειδικός σε θέματα Τεχνητής Νοημοσύνης και Θεωρίας Παιγνίων – και αυτό γιατί είναι εξαιρετικά απλός και προσηνής. Μιλάει ελεύθερα σε όλους – ούτε ίχνος βεντετισμού που θα περίμενες εύλογα να έχει κάποιος τον οποίο αναζητούν κορυφαίοι θεσμοί σε όλο τον κόσμο για μια ακόμα διάλεξη και του οποίου τα βραβεία φτάνουν πια για να γεμίσουν έναν ολόκληρο τοίχο.[…]
Αφού τελείωσε το Πολυτεχνείο στην Αθήνα -το Τμήμα Ηλεκτρολόγων του ΕΜΠ-, ο Δασκαλάκης θα βρεθεί στο Μπέρκλεϊ και θα ταιριάξει απόλυτα με το κλίμα του πανεπιστημίου. Μπορεί ως γνήσιος Κρητικός που αγαπάει τον ήλιο και τη θάλασσα να νοσταλγεί τον ωραίο καιρό της Ελλάδας, αλλά δεν θα τον πειράξει που δεν θα μπορεί να πηγαίνει στα αγαπημένα του στέκια στο Κέντρο ή στο Ψυχικό όπου μεγάλωσε. Την Ιεράπετρα, απ’ όπου κατάγεται, τη λατρεύει, το ίδιο και τις παραλίες ή το φαγητό της Κρήτης – την οποία επισκέπτεται σχεδόν κάθε καλοκαίρι – ωστόσο ποτέ δεν υπήρξε το παιδί που έκανε τρέλες. Ούτε καν σαν έφηβος. Έχει μάθει άλλωστε από μικρός να διασκεδάζει λύνοντας γρίφους και ακούγοντας επί ώρες μουσική στο δωμάτιό του – από Ντέιβιντ Μπόουι, τον οποίο αγαπάει υπερβολικά, έως τζαζ και Τζον Κολτρέιν, αλλά και κάποια δυνατά ροκ κομμάτια όταν το προστάζουν οι στιγμές και οι συνθήκες.
Ο καλύτερος του σχολείου είχε πάντα μεγάλη αγάπη για την ποίηση, και συγκεκριμένα τον Κωνσταντίνο Καβάφη, τον οποίο αναφέρει και επικαλείται σε κάθε περίπτωση. Λατρεύει τη σοφία των λόγων του, τη λεπτή ειρωνεία, στην οποία καταφεύγει και ο ίδιος αφού δεν χάνει ποτέ το χιούμορ του. Η μεγάλη αγάπη του για τη λογοτεχνία προφανώς έχει να κάνει με τη φιλόλογο μητέρα του, μια δυναμική και επιβλητική φιγούρα και πηγή έμπνευσης στη ζωή του. Από τον πατέρα του ήταν ευνόητο ότι θα κληρονομούσε την εμμονή για τα Μαθηματικά -είναι και ο ίδιος μαθηματικός – για τα δύσκολα προβλήματα και τους άλυτους γρίφους. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον ελεύθερο χρόνο του ο μικρός Κωνσταντίνος δεν έψαχνε για απαγορευμένα αναγνώσματα στη βιβλιοθήκη του πατέρα του, αλλά δανειζόταν πανεπιστημιακά συγγράμματα τα οποία διάβαζε με τη μανία που οι συνομήλικοί του απολάμβαναν τα ανάλαφρα κόμικς και περιοδικά.
Κατά τα άλλα, στο σχολείο έμοιαζε με τα υπόλοιπα παιδιά: έπαιζε με μανία μπάσκετ, δεν κάπνιζε, αλλά δεν φοβόταν το αλκοόλ και αγαπούσε τις εκδρομές στη φύση. Με άλλα λόγια, ήταν ένα καλό παιδί στην άβυσσο ενός άγριου κόσμου γεμάτου νούμερα και πολύπλοκα φαινόμενα που δύσκολα μπορεί να εξηγήσει η δυναμική ενός απλού εγκεφάλου. Κι όμως, αυτό το παιδί με το ωραίο στυλ και το κουλ ύφος μπορεί. Θα τον έλεγες και ποπ σταρ των Μαθηματικών, χωρίς το ύφος του καταραμένου, ένα δεκτικό αγόρι που δέχεται να μιλήσει αμισθί όπου τον καλούν στην Ελλάδα προκειμένου να πείσει ότι το παράδειγμά του δεν είναι μοναδικό και ότι ένας άλλος πιο θετικός -ενδεχομένως μαθηματικός- κόσμος είναι εφικτός.
Και πάλι δεν κρατάει καμία κακία στη χώρα του: επιμένει να τονίζει πως τα πολύ αρνητικά, με τα πανεπιστήμια που δεν λειτουργούν, τους καταληψίες μαθητές, το κακό σύστημα εκπαίδευσης, μπορούν να σου δώσουν κάποια εφόδια μόνο και μόνο επειδή πρέπει να ανακαλύψεις μόνος σου τη γνώση.
Προφανώς δεν αρνείται ότι τον στεναχωρεί το γεγονός ότι δεν υπάρχουν χρήματα για έρευνα, παρότι υπάρχουν ικανά μυαλά, και ότι όλοι αναγκάζονται να φύγουν στο εξωτερικό, το λεγόμενο brain drain. Και ο ίδιος δεν το έκανε για τα χρήματα, αφού είχε μάθει από τους γονείς του να μπορεί να ζει με τα ελάχιστα και να έχει άλλες αξίες συμβάλλοντας στο κοινωνικό καλό. Αρνήθηκε μάλιστα μια πολύ σημαντική θέση με τεράστια οικονομικά ανταλλάγματα στη Microsoft, απ’ όπου πέρασε και έφυγε σχετικά γρήγορα – προτού καν προλάβει να δεθεί με τη λεγόμενη «χρυσή αλυσίδα». Προτεραιότητά του ήταν το πανεπιστήμιο και η έρευνα την οποία δεν έχει εγκαταλείψει ούτε στιγμή, αφού ομολογεί πως έχει την τάση να αναζητά λύσεις σε προβλήματα ακόμα και στον ύπνο του. Το γεγονός ότι δεν μπορεί να ξεφύγει ούτε λεπτό του έχει στοιχίσει στην προσωπική του ζωή, αλλά προσπαθεί να βρίσκει την ισορροπία με τα ταξίδια. Φεύγει όποτε είναι εφικτό – όποτε προλαβαίνει κάνει σύντομες αποδράσεις στη φύση, ενώ παλιότερα όταν ήταν έντονα φορτισμένος έπαιζε πιάνο.
Τίνα Μανδηλαρά,Κωνσταντίνος Δασκαλάκης: Ένα υπέροχο μυαλό,Πρώτο Θέμα, 26/01/2018
ΘΕΜΑΤΑ
Α.Να συνοψίσετε σε 70 λέξεις τις απόψεις του Χώκινκ και του Δασκαλάκη στα δύο πρώτα κείμενα.Μ.15
Β1. Παίρνοντας μέρος σε μια σχολική εργασία για την προσωπικότητα και το έργο του Δασκαλάκη να περιγράψετε σύντομα τον έφηβο Δασκαλάκη αντλώντας σχετικές πληροφορίες από το κείμενο που διαβάσατε (70 λέξεις).Μ.10
Β2.«Ευθύνη απέναντι στην επιστήμη, ευθύνη απέναντι στους νέους». Να σχολιάσετε αυτήν την αναφορά του Δασκαλάκη,σε μία παράγραφο 120 λέξεων.Μ.10
Β3.Πώς οργανώνεται το επιχείρημα στην τελευταία παράγραφο του κειμένου 3;Μ.5
Β4.Με βάση τα παραπάνω κείμενα να εντοπίσετε σε καθέναν από τους δυο επιστήμονες τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τους καθιέρωσαν στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.Μ.5
Γ.1. Κ.Π. Καβάφης, Τα Παράθυρα
Σ’ αυτές τες σκοτεινές κάμαρες, που περνώ
μέρες βαρυές, επάνω κάτω τριγυρνώ
για νάβρω τα παράθυρα. –Όταν ανοίξει
ένα παράθυρο θάναι παρηγορία.–
Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δεν μπορώ
να τάβρω. Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρω.
Ίσως το φως θάναι μια νέα τυραννία.
Ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει.[Καβάφης 2015: 195]
Γ.2. Mίροσλαβ Χόλουμπ, Η πόρτα
Πήγαινε κι άνοιξε την πόρτα.
Μπορεί απ’ έξω εκεί να στέκει
ένα δέντρο, ένα δάσος,
ένας κήπος
ή μια πόλη μαγική.
Πήγαινε κι άνοιξε την πόρτα.
Μπορεί να είναι το σκυλί που ψαχουλεύει.
Μπορεί να δεις κάποια μορφή,
ή ένα μάτι,
ή την εικόνα
μιας εικόνας.
Πήγαινε κι άνοιξε την πόρτα.
Αν είναι η καταχνιά
θα καθαρίσει.
Πήγαινε κι άνοιξε την πόρτα.
Κι αν είναι μόνο η σκοτεινιά
που θορυβεί
κι αν είναι μόνο
κούφιος άνεμος
κι αν
τίποτα
δεν είναι
έξω εκεί,
πήγαινε κι άνοιξε την πόρτα.
Ερώτηση:ποιο είναι το θέμα των δυο ποιημάτων και πώς σχετίζεται με τη διαδικασία και τη διάθεση της αναζήτησης, έτσι όπως τη θέτουν οι δύο επιστήμονες των κειμένων αναφοράς;Ποια είναι η δική σας θέση για την ανάγκη του ανθρώπου να μαθαίνει και να αναζητά διαρκώς νέες γνώσεις; Μ.15
Δ.«Πρώτον, να θυμάσαι να κοιτάζεις ψηλά στα … την πετάξεις μακριά». Να σχολιάσετε αυτές τις επισημάνσεις του Hawking αναπτύσσοντας τις δικές σας σκέψεις με τα ανάλογα επιχειρήματα σε ένα κείμενο που θα αποτελέσει την ομιλία σας σε μια ημερίδα με θέμα την προετοιμασία των νέων επιστημόνων για τη μελλοντική ζωή τους,την επαγγελματική τους προσφορά και την διαχείριση της επιστημονικής γνώσης για το καλό του ανθρώπου.Φροντίστε το κείμενό σας να έχει προφορικότητα και το κατάλληλο ύφος για την περίσταση. (350-400 λέξεις).Μ.30
“Έγκλημα και τιμωρία”(για τον φανατισμό και τη βία)
(Ο νεαρός φοιτητής Ρασκόλνικωφ στην προσπάθειά του να ληστέψει μια ηλικιωμένη τοκογλύφο θα καταλήξει-χωρίς να το έχει σχεδιάσει-στο να δολοφονήσει κι εκείνη και την αδελφή της.Παρἀ το γεγονός ότι η αστυνομία δεν έχει επαρκή στοιχεία για να προχωρήσει στη σύλληψή του,εκείνος βασανιζόμενος από τις τύψεις του και με την παρότρυνση της ερωτικής του συντρόφου,της Σόνιας,θα παραδοθεί στις αρχές.Το δικαστήριο,αναγνωρίζοντας την ειλικρινή μεταμέλειά του,θα τον καταδικάσει σε επτά χρόνια φυλάκισης στη Σιβηρία.Εκεί θα μεταβεί και η Σόνια ,περιμένοντας την αποφυλάκισή του,προκειμένου να κάνουν μαζί ένα νέο ξεκίνημα).
“Ένα άλλο ζήτημα παρέμενε γι αυτόν άλυτο.Γιατί όλοι τους αγαπούσαν τόσο πολύ τη Σόνια;Δεν είχε κάνει καμιά προσπάθεια για να κερδίσει τη συμπάθειά τους και την έβλεπαν πολύ σπάνια,στον τόπο της δουλειάς μονάχα,όπου ερχόταν μερικές φορές να τον ιδεί για λίγα λεπτά.Κι ωστόσο τη γνώριζαν όλοι και το ‘ξεραν ότι τον είχε ακολουθήσει.Ήξεραν πού ζούσε και πώς ζούσε.Δεν τους έδινε λεφτά,δεν τους έκανε τίποτα ιδιαίτερες εξυπηρετήσεις.Μονάχα μια φορά,τα Χριστούγεννα,έφερε ένα δωράκι για όλους:κρεατόπιττες και χριστόψωμα.Σιγά σιγά όμως αναπτύχθηκαν ανάμεσα στους κατάδικους και στη Σόνια πιο στενές σχέσεις.Τούς έγραφε γράμματα στους δικούς τους και τα ταχυδρομούσε.Όταν έρχονταν οι δικοί τους στην πόλη,τους έλεγαν να αφήσουν διάφορα πράγματα,ακόμα και λεφτά,στη Σόνια για να τους τα φυλάξει.Την γνώριζαν όλες οι γυναίκες και οι αγαπητικιές των καταδίκων και πήγαιναν και την έβλεπαν.Όταν ερχότανε στα εργαστήρια να ιδεί τον Ρασκόλνικωφ ή όταν συναντούσε καμιά ομάδα καταδίκων που πήγαιναν στη δουλειά,έβγαζαν όλοι τον σκούφο τους και υποκλίνονταν μπροστά της. “Μάτουσκα,Σοφία Σεμιόνοβνα,είσαι η τρυφερή και στοργική μανούλα μας”,έλεγαν στο καχεκτικό και αδύναμο πλασματάκι όλοι αυτοί οι μαντραχαλάδες,που ήτανε σημαδεμένοι με τη σφραγίδα της ατιμίας.Η Σόνια χαμογελούσε απαντώντας στον χαιρετισμό τους και ήθελαν όλοι να τη βλέπουν να χαμογελάει.Αγαπούσανε ακόμα και το περπάτημά της και γύριζαν και την έβλεπαν όταν προσπερνούσε.Μονάχα επαινετικά λόγια έλεγαν γι αυτήν-παίνευαν ακόμα και το λεπτοκαμωμένο της κορμάκι και δεν ήξεραν για τι να την πρωτοπαινέψουνε.Έφταναν ακόμα να τη συμβουλεύονται για τις αρρώστιες τους.
Ο Ρασκόλνικωφ έμεινε στο νοσοκομείο ως το τέλος της Σαρακοστής και όλη την εβδομάδα του Πάσχα.Όταν έγινε καλά, θυμήθηκε το όνειρο που είχε δει στον πυρετό και στο παραλήρημά του,ξαπλωμένος στο κρεβάτι.Είχε ονειρευτεί τότε ότι όλος ο κόσμος ήτανε καταδικασμένος να καταστραφεί από μια μάστιγα ανήκουστη και δίχως προηγούμενο που ήρθε από τα βάθη της Ασίας κι έπεσε πάνω στην Ευρώπη.Θα πέθαιναν όλοι εκτός από μερικούς εκλεκτούς.Είχανε παρουσιαστεί κάτι καινούργια παράσιτα,κάτι μικροοργανισμοί που φώλιαζαν στο κορμί των ανθρώπων.Αυτά τα ζωύφια είχανε μυαλό και θέληση κι όποιος άνθρωπος μολυνόταν από δαύτα γινότανε αμέσως τρελός.Ωστόσο ποτέ,μα ποτέ άλλοτε οι άνθρωποι δεν ήτανε τόσο σίγουροι ότι κατέχουν την αλήθεια,όσο αυτά τα αξιολύπητα πλάσματα.Ποτέ άλλοτε δεν πίστεψαν τόσο πολύ ότι ήτανε αλάνθαστη η κρίση τους,οι ηθικές και θρησκευτικές τους πεποιθήσεις,τα επιστημονικά τους συμπεράσματα.Χωριά,πόλεις και έθνη ολόκληρα μολύνονταν και έχαναν το λογικό τους.Όλοι τους βρίσκονταν σε έξαψη και δεν καταλάβαινε πια ο ένας τον άλλον.Καθένας πίστευε πως μονάχα αυτός ξέρει την αλήθεια και βασανιζότανε βλέποντας τους άλλους,χτυπόυσε τα στήθια του,έκλαιγε,έτριβε με απόγνωση τα δάχτυλά του.Δεν ήξεραν ποιον να κρίνουν και πώς να τον κρίνουν,δεν μπορούσανε να συμφωνήσουν στο τι είναι καλό και τι κακό,δεν ήξεραν τι να καταδικάσουν,τι να δεχθούν.Σκοτώνονταν μεταξύ τους με μίσος παράλογο.Συγκεντρώνονταν στρατιές ολόκληρες και έπεφταν η μία πάνω στην άλλη,αλλά και μεταξύ τους ακόμα,οι στρατιώτες στην κάθε παράταξη πετσοκόβονταν άγρια.Χάλαγαν τις γραμμές τους,σφάζονταν με τις λόγχες,μαχαιρώνονταν,δαγκώνονταν,έτρωγε ο ένας τον άλλον.Στις πόλεις χτυπούσαν οι καμπάνες όλη μέρα,καλούσαν τον λαό αλλά κανείς δεν ήξερε ποιος τους καλεί και για ποιον λόγο και ήτανε όλοι τους ανήσυχοι.Εἰχανε παρατήσει τα πιο συνηθισμένα τους επαγγέλματα,γιατί ο καθένας είχε τις δικές του ιδέες,δικά του μεταρρυθμιστικά προγράμματα και δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν.Τη γεωργία την παράτησαν.Που και που μαζεύονταν κάποιοι,συμφωνούσαν να κάνουν κάτι μαζί,ορκίζονταν να μη χωριστούν πια,αλλά αμέσως ύστερα καταπιάνονταν με κάτι ολότελα διαφορετικό,άρχιζαν να αλληλοκατηγορούνται,να χτυπιούνται,να σκοτώνονται.Άρχισαν οι πυρκαγιές,ήρθε η πείνα,οι πάντες και τα πάντα καταστράφηκαν.Σε ολόκληρο τον κόσμο μονάχα μερικά πλάσματα μπορούσαν να σωθούν:οι εκλεκτοί και οι αγνοί που ήταν προορισμένοι να θεμελιώσουν την καινούργια ζωή,να ανανεώσουν και να καθαρίσουν τη γη.Αλλά κανένας δεν τους έδινε προσοχή,κανείς δεν άκουγε τα λόγια τους και τη φωνή τους.Ο Ρασκόλνικωφ βασανιζότανε από αυτόν τον παράλογο εφιάλτη που ξαναρχότανε τυραννικά στη μνήμη του και δεν έλεγαν να σβήσουν οι εντυπώσεις που του είχανε αφήσει τα πυρετικά του όνειρα”.
Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, “Έγκλημα και τιμωρία”,Εκδόσεις Γράμματα,2006,Μετάφραση:Σωτήρης Πατατζής
ΘΕΜΑΤΑ
1.Β1.Σε κάθε μια από τις προτάσεις που ακολουθούν να δώσετε τον χαρακτηρισμό Σ/Λ ανάλογα με το νόημα του κειμένου.
Η Σόνια κατορθώνει να κερδίσει τη συμπάθεια όλων των καταδίκων χάρη στις εξυπηρετήσεις που τους προσφέρει
Στο όνειρο του Ρασκόλνικωφ όλοι οι άνθρωποι είναι καταδικασμένοι να πεθάνουν από μια μάστιγα προερχόμενη από την Ασία.
Οι μολυσμένοι άνθρωποι άρχισαν να πιστεύουν ότι η κρίση τους ήταν αλάνθαστη.
Στις πόλεις χτυπούσαν οι καμπάνες,για να μαζευτεί ο λαός προς αντιμετώπιση της συμφοράς.
Οι εκλεκτοί και οι αγνοί που θα θεμελίωναν τη νέα ζωή δέχονταν τιμές από τους άλλους ανθρώπους.Μ.5
Β2.Να παρουσιάσετε με δικά σας λόγια (50-60 λέξεις)το βασικό θέμα που αναπτύσσεται στο ακόλουθο χωρίο: “Καθένας πίστευε πως μονάχα αυτός ξέρει την αλήθεια και βασανιζότανε βλέποντας τους άλλους,χτυπούσε τα στήθια του,έκλαιγε,έτριβε με απόγνωση τα δάχτυλά του”Μ.5
ή Β3. Στο κείμενο που σας δόθηκε να χαρακτηρίσετε το είδος του αφηγητή,να εντοπίσετε μια αναδρομή και να καταγράψετε ένα χωρίο με θαμιστική αφήγηση.Μ.5
ή Β4.Να αιτιολογήσετε τη χρήση του ασύνδετου σχήματος στο τονισμένο χωρία του κειμένου.Μ.5
ή Β5.Να χαρακτηρίσετε τα ακόλουθα σχήματα λόγου και να ερμηνεύσετε τη λειτουργία τους ως προς το νόημα του κειμένου (τα πλάγια γράμματα)Μ.5
2.Ο κόσμος,όπως παρουσιάζεται στο εφιαλτικό όνειρο του Ρασκόλνικωφ,παρασυρμένος από έναν ιδεοληπτικό δογματισμό οδηγείται στην πλήρη καταστροφή.Υπάρχουν κατά τη γνώμη σας, ανάλογα φαινόμενα δογματισμού στην εποχή μας;Τι πιστεύετε πως οδηγεί τους ανθρώπους στον δογματισμό;Να αναπτύξετε την απάντησή σας σε ένα κείμενο 100–150 λέξεων.Μ.5
( Ο Ανέστης και η Διονυσία μαζί με μια ομάδα ανταρτών ανεβαίνουν ψηλά στο βουνό,ψάχνοντας μια σπηλιά για να κρύψουν αρχαία ευρήματα που τα αναζητούν οι Γερμανοί.Βρισκόμαστε στα 1943 στην περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα).
Η συνοδεία έκανε στάση σε μια μικρή πλατωσιά.Μετέωροι ανάμεσα σε γη και ουρανό,στριμωγμένοι σαν τα πρόβατα που περιμένουν στη στάνη να τους ανοίξει ο βοσκός την πόρτα,κοιτούσαν όλοι γύρω τους αμίλητοι,με την καρδιά σφιγμένη.Κρώζοντας άγρια,σμάρια ολάκερα,τα όρνια έκοβαν από πάνω τους κύκλους καραδοκώντας μήπως κανείς γλιστρούσε και γκρεμοτσακιζόταν για να ριχτούν στο κουφάρι του και να γευτούν φρέσκια,ζεστή ακόμα σάρκα.Τρία χρόνια στο βουνό ο Ανέστης,αλλά ποτέ του δεν είχε ξαναδεί τόσο απειλητικό και κακοτράχαλο μέρος.Ποιος Γερμανός θα ανέβαινε εδώ πάνω για να αναζητήσει τη σπηλιά με τα αρχαία;είπε σε μια στιγμή στη Διονυσία.
-Πολλοί,του αποκρίθηκε.Μάθε ότι έχουν έρθει από τη Γερμανία δεκάδες συνεργεία που κάνουν ανασκαφές σε όλη την Ελλάδα,σε πόλεις,σε χωριά,σε ορεινές περιοχές,στα νησιά.Και σαν να μην τους αρκούσε η ξηρά,άρχισαν τώρα τελευταία να κάνουν έρευνες και στη θάλασσα,τα ευρήματα φορτώνονται αμέσως σε τρένα και φεύγουν για τη Γερμανία.
-Άκουσα ότι μετά τον πόλεμο θα μας τα γυρίσουν πίσω,παρατήρησε ο Ανέστης.
Η Διονυσία γέλασε:
-Ποιος σου τα’πε αυτά τα παραμύθια;
-Κάτι Εγγλέζοι αξιωματικοί που ήρθαν από το Λονδίνο για σύνδεσμοι.
-Εγγλέζοι….Αυτοί είναι που’χουν αρπάξει από την Ελλάδα τα περισσότερα.Ποιος καταλήστεψε την Ακρόπολη;Ποιος ξήλωσε και πήρε τις μετόπες του Παρθενώνα;Όλα τα μουσεία της Ευρώπης είναι γεμάτα ελληνικά έργα.Άλλα κλεμμένα,άλλα παρμένα με τη βία.Είδες να μας επιστρέψει κανείς ποτέ τίποτα;
Αυτοί που κάνουν τις μεγαλύτερες καταστροφές δεν είναι οι απολίτιστοι αλλά αυτοί που φαντάζονται πως είναι πολιτισμένοι,πρόσθεσε.
Μπήκαν στη σπηλιά.Η Διονυσία έμεινε εκεί μόνη με τα αρχαία.Ο Ανέστης την επισκεπτόταν για να της φέρνει εφόδια,φαγητό και πυρομαχικά.Πού και πού άνοιγαν τα κιβώτια κι έκαναν συντήρηση στα αρχαία,τα εξέταζαν για να δουν μήπως τα είχε πειράξει η υγρασία.Όταν είχαν καιρό,η Διονυσία εξηγούσε στον Ανέστη την ιστορία τους,του μιλούσε για τους μεγάλους τεχνίτες που τα δημιούργησαν,του περιέγραφε τον κόσμο τους,την εποχή τους.Αυτά τα έργα,έλεγε,είχαν ζήσει επί αιώνες κι αιώνες βαθιά μέσα στη γη,θαμμένα μέσα σε χωράφια,σκεπασμένα με τόνους χώματα.Όποιος ήξερε τη γλώσσα τους μπορούσε να πιάσει μαζί τους κουβέντα,να τα ακούσει να του ξεκκουκίζουν τις αναμνήσεις τους,να του διηγούνται την πολυχιλιόχρονη ζωή τους.Κανείς άνθρωπος δεν θα αποκτούσε ποτέ τη δική τους σοφία,κανείς δεν θα γνώριζε τόσους πολιτισμούς και κόσμους,μεγάλους κι ένδοξους αιώνες αλλά και εποχές παρακατιανές,τιποτένιες.Πόσες πανίσχυρες αυτοκρατορίες δεν είχαν καταρρεύσει γύρω τους,πόσους ξεσηκωμούς κι επαναστάσεις δεν είχαν παρακολουθήσει,πόσες θεομηνίες και καταστροφές δεν είχαν έρθει να ταράξουν τη μοναξιά και τη γαλήνη τους….Είχαν δει χιλιάδες,αμέτρητες φορές τους ανθρώπους ν’αγωνίζονται,να χύνουν το αίμα τους και να θυσιάζονται για μια ελπίδα,για μια ιδέα,να ελπίζουν σε καλύτερα χρόνια,αλλά στο τέλος να εγκαταλείπουν τον αγώνα,να υποκύπτουν στη μαύρη τους μοίρα και να μην πιστεύουν πια σε τίποτα,να μην κάνουν όνειρα.Πόση θλίψη κι απόγνωση,θα ‘χαν νιώσει εκείνες τις στιγμές ,έλεγε η Διονυσία,πόσο θα’χαν θελήσει να χωθούν ακόμα πιο βαθιά μέσα στη γη,να σκεπαστούν και μ’άλλο χώμα,για να πάψουν να βλέπουν των ανθρώπων το κατάντημα….
1.Α.Στις ακόλουθες φράσεις να γράψετε δίπλα την ένδειξη Σ/Λ ανάλογα με το αν αποδίδουν το νόημα του κειμένου ή όχι.
α.Η Διονυσία και ο Ανέστης βρίσκονται μόνοι στο απάτητο βουνό.
β.Στα μέρη που βρίσκονται οι πρωταγωνιστές πιθανόν να γίνονται μάχες με τους κατακτητές.
γ.Ανάμεσα στους κατακτητές υπήρχαν Γερμανοί που ήρθαν στην Ελλάδα για αρχαιοκαπηλία.
δ.Μόνο οι Γερμανοί επιδίδονταν στην αρχαιοκαπηλία στην Ελλάδα
ε.Η αρχαιοκαπηλία είναι παλιό φαινόμενο στη χώρα μας και δεν συνέβη μόνο κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.Μ.5
Β.α.Ποιος είναι ο βασικός προβληματισμός των προσώπων του έργου και ποια αξία προβάλλεται μέσα από τα λόγια τους;Να καταγράψετε τις ιδέες σας σε ένα κείμενο 60 λέξεων.Μ.5
ή β.Σε τι αποσκοπεί η εκτενής προσωποποίηση των αγαλμάτων που επιχειρεί η Διονυσία;Τι θέλει να αποδείξει στον Ανέστη με αυτό;Μ.5
ή γ.Να παρουσιάσετε με συντομία τρία στοιχεία της προσωπικότητας της Διονυσίας έτσι όπως προκύπτουν από το κείμενο.Μ.5
2.α.Στο κείμενο υπάρχει περιγραφή και διάλογος.Σε τι αποσκοπεί ο κάθε αφηγηματικός τρόπος;Μ.2
ή β.Να εντοπίσετε πέντε λέξεις του κειμένου που αφορούν τις ιστορικές περιπέτειες των ανθρώπων και να σχολιάσετε το ύφος του αφηγητή σε αυτά τα σημεία.Μ.2
ή γ.Να εντοπίσετε το είδος του αφηγητή σύμφωνα με τη συμμετοχή του στην ιστορία και να δηλώσετε την εστίασή του.Μ.2
3.α.Η Διονυσία προβάλλει μέσα από τα λόγια της τον σεβασμό στην παράδοση και την αξία της γνώσης του αρχαίου πολιτισμού.Για εσάς που φεύγετε από το σχολείο και ανοίγεστε σε μια καινούργια ζωή,έχει κάποια σημασία η στάση αυτή;Έχει κάποια αξία,πιστεύετε,η απόδοση τιμής στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό για έναν νέο της τεχνολογικής εποχής και της παγκοσμιοποίησης;Να καταγράψετε τις απόψεις σας σε ένα κείμενο περίπου 150 λέξεων.Μ.3
ΨΗΦΙΑΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΠΕΛΑΤΕΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Α΄ΜΕΡΟΣ
1.ΑΠΑΝΤΑΜΕ ΜΕ Σ/Λ
1.Τα πελατειακά δίκτυα ήταν μία μορφή υποστήριξης συμφερόντων
2.Η οριζόντια σύνδεση οικογενειών αφορούσε πάτρωνες και υποτακτικούς
3.Αιτία ανταγωνισμού των προκριτικών οικογενειών ήταν η κατάληψη δημοσίων αξιωμάτων
4.Το πελατειακό σύστημα είναι προάγγελος των κατοπινών πολιτικών κομμάτων
5.Η νομοθεσία και η εξωτερική πολιτική ήταν μέσα στις υποχρεώσεις των πατρώνων
6.Η διαχείριση της εξουσίας μετά την εκδίωξη των Τούρκων αφορούσε τα πρόσωπα που θα τη διαχειρίζονταν
7.Τα κυβερνητικά όργανα τοπικής εμβέλειας ορίστηκαν από τον Δημήτριο Υψηλάντη
8.Το συγκεντρωτικό σύστημα της εξουσίας ήταν άποψη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου
9.Το πρώτο σύνταγμα της Επανάστασης υιοθέτησε την αρχή της πολυαρχίας
10.Το πρώτο σύνταγμα της επανάστασης αποκατέστησε τις σχέσεις προκρίτων και στρατιωτικών.
11.Το 1824 συγκροτήθηκαν τα κόμματα προκρίτων και κλεφτοκαπεταναίων.
12.Η αμνηστία επικράτησε το β΄εξάμηνο του 1824.
13.Στην Γ΄Εθνοσυνέλευση είχαν ήδη διαμορφωθεί τα τρία ξενικά κόμματα
14.Τα ονόματα των κομμάτων προέρχονταν από την προσήλωσή τους στις μεγάλες δυνάμεις της εποχής.
15.Το Πανελλήνιον ήταν συμβουλευτικό όργανο,αποτέλεσμα κινήσεων του Καποδίστρια.
16.Σύμφωνα με μία ιστορική άποψη ο πυρήνας των ξενικών κομμάτων αποτελούνταν από ευνοούμενους των ξένων προξενείων στην οθωμανική αυτοκρατορία.
17.Η σχέση πελατείας έχει εκούσιο χαρακτήρα, αμοιβαία ανάληψη υποχρεώσεων και διαφορετικούς κοινωνικούς φορείς.
18.Οι πολίτες που οργανώνονται σε κόμμα έχουν κοινούς πολιτικούς στόχους και κυρίως την κατάληψη της εξουσίας.Μ.18
2.ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΛΕΤΤΗΣ
ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΕΤΑΞΑΣ
1.Τι γνωρίζετε για τις προσωπικότητες που
απεικονίζονται εδώ σε σχέση με τα πρώτα
ελληνικά κόμματα; Μ.30
3.Ο Ντιντερό υπήρξε εκπρόσωπος του Γαλλικού διαφωτισμού. Γιατί μας ενδιαφέρει εδώ;Μ.12
4.Γ΄ΜΕΡΟΣ
Η (φιλελεύθερη) εφημερίδα Αθηνά (του Εμμ. Αντωνιάδη) … τον Ιούλιο του 1837, προσδιόριζε τα κόμματα ως «… ενώσεις ανθρώπων, οίτινες έχουν ίδια συμφέροντα, ιδίας δοξασίας, τα οποία αντίκεινται εις τα συμφέροντα και εις τας δοξασίας άλλων παρομοίων ενώσεων».
Ο κ. Ζωγράφος (έμπειρος πολιτικός με μακρά και βαθιά γνώση της πολιτικής ζωής του τόπου) υποστήριζε πως ο διαχωρισμός ανάμεσα στα ελληνικά κόμματα βασιζόταν περισσότερο σε διαφορές οφειλόμενες σε συμφέροντα και σε προσωπικές σχέσεις παρά σε φρονήματα και πολιτικές αρχές. Ανάλογη στάθηκε η άποψη του Γάλλου διπλωμάτη Θ. Πισκατόρυ, γνώστη των ελληνικών προβλημάτων, όταν δήλωνε ότι δεν μπορούσε να δεχθεί την ύπαρξη «πραγματικών» κομμάτων, εφόσον δεν έβλεπε να υπάρχουν διαφορές ουσιαστικές σε προβλήματα αποφασιστικής σημασίας για τη χώρα.
Κοινό χαρακτηριστικό των απόψεων αυτών είναι ότι θεωρούν τα αποκαλούμενα κόμματα ως ενώσεις βασιζόμενες από το ένα μέρος στην προσωπικότητα ενός ηγέτη με δύναμη και επιρροή και από το άλλο στις προσωπικές σχέσεις των μελών τους. Θεωρούν επίσης ότι τα «πραγματικά» κόμματα για να υπάρξουν και να λειτουργήσουν αποτελεσματικά πρέπει να διαθέτουν τρία βασικά χαρακτηριστικά: κατά κύριο λόγο να εκπροσωπούν ιδέες, δεύτερον να έχουν δομή και οργάνωση και τρίτο οπαδούς τους οποίους να μπορούν να κατευθύνουν. Ταυτόχρονα επιδιώκουν να δείξουν ότι όλες αυτές οι προϋποθέσεις, οι απαραίτητες για την ύπαρξη και λειτουργία των κομμάτων, ήταν ανύπαρκτες στις ελληνικές πολιτικές ενώσεις, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι για τον προσδιορισμό τους χρησιμοποιείται η επωνυμία «κόμματα».
Να σχολιάσετε την ιδεολογική κατεύθυνση των ξενικών κομμάτων σύμφωνα με την πηγή,την εικόνα και τις ιστορικές σας γνώσεις. Μ.40
Ψηλά παραμένει η Ελλάδα στις προτιμήσεις των Ευρωπαίων ως τουριστικός προορισμός, την ίδια στιγμή που η διάθεση για ταξίδια αυξάνεται, σύμφωνα με πανευρωπαϊκές έρευνες, ενώ παράλληλα κερδίζει έδαφος η πρόταση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για ένα ψηφιακό τυποποιημένο πιστοποιητικό εμβολιασμού. Όπως διευκρίνισε ο πρωθυπουργός με άρθρο του στην πανευρωπαϊκή ιστοσελίδα Euractiv και στα γερμανικά στην ιστοσελίδα Das Morning Briefing “δεν θα πρέπει να συγχέουμε ένα πιστοποιητικό εμβολιασμού με ταξιδιωτικό διαβατήριο”.
Στόχος μας δεν είναι να χωρίσουμε τους Ευρωπαίους σε δύο κατηγορίες, αυτούς που έχουν εμβολιαστεί και αυτούς που δεν έχουν εμβολιαστεί. Αντιθέτως, θέλουμε να δημιουργήσουμε μια λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας για τα ταξίδια (fast travel lane) για όσους διαθέτουν αυτό το ψηφιακό, τυποποιημένο πιστοποιητικό».
Υπενθυμίζεται ότι και η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ) παρότρυνε όλους τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης να στηρίξουν την πρωτοβουλία του πρωθυπουργού και να συμφωνήσουν στην υιοθέτηση ενός κοινού, ψηφιακού ευρωπαϊκού πιστοποιητικού εμβολιασμού για τον Covid-19, με το οποίο θα μπορούν όσοι έχουν εμβολιαστεί να ταξιδεύουν ελεύθερα εντός της Ευρώπης, χωρίς να χρειάζεται να υποβάλλονται σε τεστ.
Ευοίωνες εκτιμήσεις
Πάντως, όσο η νέα χρονιά προχωρεί, οι εμβολιασμοί αυξάνονται και η καλοκαιρινή σεζόν πλησιάζει, τόσο κυριαρχεί η αίσθηση ότι μια ικανοποιητική τουριστική ανάκαμψη είναι δυνατή. Χαρακτηριστικό είναι το συμπέρασμα της έρευνας των οργανισμών ITB Berlin NOW και Statista, σύμφωνα με το οποίο τα παγκόσμια τουριστικά έσοδα για το 2021 θα αυξηθούν κατά 50% σε σύγκριση με το 2020.
Η παγκόσμια αγορά τουρισμού και ταξιδίων αναμένεται να κάνει νέο ρεκόρ εσόδων από το 2023, σημειώνουν οι δύο εταιρείες και επισημαίνουν ότι οι ειδικοί της βιομηχανίας και οι μεγάλοι ταξιδιωτικοί οργανισμοί, όπως η TUI, αναμένουν ότι η αγορά θα ανακάμψει γρήγορα, αν και προειδοποίησαν ότι οι προβλέψεις θα μπορούσαν να επηρεαστούν από τις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες (π.χ. τάσεις εμβολιασμού, περιοδικά lockdown, κ.λπ.).
Οι άνθρωποι έχουν την επιθυμία να καλύψουν το κενό των χαμένων ταξιδιών το συντομότερο δυνατό, εκτιμούν οι δύο οργανισμοί. Αυτήν τη διάθεση αποτυπώνει και η κυλιόμενη έρευνα της European Τravel Commission (ETC) για τις διαθέσεις των Ευρωπαίων γύρω από τα ταξίδια. Το 52% των ερωτώμενων δηλώνει στην έρευνα του Δεκεμβρίου 2020 ότι σχεδιάζει ένα ταξίδι το επόμενο εξάμηνο, ένα ποσοστό 5% αυξημένο σε σύγκριση πάντα με την προηγούμενη έρευνα του Νοεμβρίου 2020.
Στην ίδια έρευνα η Ελλάδα επανέρχεται στην τέταρτη θέση των προτιμήσεων, πίσω από τις Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, των Ευρωπαίων ως προορισμός μετά την πτώση της τον Νοέμβριο στην πέμπτη θέση.
Του Λάμπρου Καραγεώργου
lkar@naftemporiki.gr
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ
Εφημερίδα Το Βήμα, (ηλεκτρονική έκδοση), 1-8-1999 (διασκευή1).
Στη σημερινή κινητικότητα των λαών ο τουρισμός αποκτά για την Ευρώπη μια νέα διάσταση, πέρα από το συμβατικό περιεχόμενό του ως πηγής εθνικού εισοδήματος για τις ελκυστικές τουριστικά χώρες και ως αγαθού ποιότητας ζωής για τους τουρίστες. Αποτελεί μια ευκαιρία προσέγγισης των κατοίκων της Ευρώπης, καθώς και των κοινωνιών που αναπτύσσονται στα πλαίσια της Ευρώπης, αλλά με διαφορετικές πολιτισμικές και θρησκευτικές παραδόσεις.
Ο μαζικός συμβατικός τουρισμός στην Ευρώπη ήταν και είναι ως σήμερα, στο μεγαλύτερο ποσοστό του, τουρισμός επίσκεψης μουσείων, μνημείων, ιστορικών χώρων, φαγητού και διασκέδασης (πολλές φορές κακής ποιότητας), χωρίς να δίνεται η ευκαιρία επικοινωνίας των επισκεπτών με τους κατοίκους της χώρας που επισκέπτονται.
Σήμερα αρχίζει να γίνεται συνείδηση ότι η ανάπτυξη των ήπιων μορφών τουρισμού, ο τουρισμός στον αγροτικό χώρο και ιδιαίτερα ο αγροτουρισμός, που χαρακτηρίζεται από τα στοιχεία του σεβασμού στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, είναι οι πλέον κατάλληλες μορφές τουρισμού που θα μπορούσαν να συμβάλουν: στην καλύτερη γνωριμία και επικοινωνία των κατοίκων της Ευρώπης που διευρύνεται και ανακατατάσσεται, στην καλύτερη γνωριμία και επαφή των κατοίκων της Ευρώπης με το φυσικό πλούτο της αλλά και στη συνειδητοποίησή τους ότι οι φυσικοί πόροι αυτής της ηπείρου πρέπει να προστατευθούν, όχι μόνο για τους σημερινούς κατοίκους αλλά και για τις επόμενες γενιές και στη «διαπαιδαγώγηση» όλων των πολιτών της Ευρώπης στην «ανεκτικότητα» της διαφοράς, είτε αυτή είναι πολιτισμική είτε θρησκευτική.
Σήμερα, κατά τη γνώμη μας, αρχίζει να αναδεικνύεται καθαρότερα η άποψη ότι ο «αγροτουρισμός» δεν πρέπει να συγχέεται με τον «αγροτικό τουρισμό» και τα «ενοικιαζόμενα δωμάτια». Και αυτό διότι, σε πολύ γενικές γραμμές, ο αγροτουρισμός αναπτύσσεται μεν στον αγροτικό χώρο, μπορεί όμως να προσφέρεται από «κάθε μορφής επιχείρηση» και μάλιστα χωρίς «ειδικές ποιοτικές προδιαγραφές». Η αγροτουριστική παραγωγή αποτελεί τελικά ένα σύνολο ήπιων μορφών τουρισμού, οι οποίες έχουν σκοπό να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες και προσδοκίες των τουριστών που επιθυμούν να μετατραπούν, με αυξητική τάση, σε περιηγητές. Οι υπηρεσίες αυτές σχετίζονται κυρίως με προσφορά καταλύματος, με διατροφή, με τοπικές πολιτισμικές δραστηριότητες, με υπαίθριες δραστηριότητες, με πληροφόρηση των περιηγητών και με άλλες αναγκαίες υπηρεσίες. Ο παραπάνω ενδεικτικός κατάλογος υπηρεσιών αναφέρεται διότι δείχνει την πολυμορφία των ιδιωτικών και δημοσίων φορέων, οι οποίοι χρειάζεται να συμμετέχουν για να καλυφθούν οι ανάγκες των περιηγητών, αλλά αναδεικνύει συγχρόνως και το γεγονός ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο αγροτουρισμός είναι «η οργάνωση των υπηρεσιών και της προσφοράς».
Ο «αγροτικός τουρισμός» και ο «αγροτουρισμός» τα τελευταία 20 χρόνια αποτελούν για την Ευρώπη μια προσπάθεια να συγκρατηθεί και να αναχαιτισθεί η επιθετικότητα του «βιομηχανοποιημένου τουρισμού», να ενταχθούν οι αγροτικές κοινωνίες σε έναν αναλογικότερο καταμερισμό του εθνικού τουριστικού εισοδήματος, να εξασφαλίσουν οι αγρότες συμπληρωματικό εισόδημα, να αναβιώσουν οι παραδοσιακοί οικισμοί, να προταχθεί η πολιτιστική κληρονομιά στο τουριστικό αγαθό, να μετατραπεί ο τουρίστας σε περιηγητή, οδοιπόρο και ταξιδιώτη, να εξανθρωπιστούν οι σχέσεις του επισκέπτη με τους κατοίκους της χώρας και όλοι μαζί να γίνουν ευαίσθητοι στην αξία της φύσης και των πόρων της, ανεξάρτητα από εθνικότητα.
Ο τουρισμός γενικά, κυρίως δε σε χώρες μικρές σαν την Ελλάδα, αποτελεί μια ανθρώπινη δραστηριότητα η οποία εντάσσεται στις προσπάθειες οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, περιέχει όμως πολλά στοιχεία αστάθειας στις σχέσεις ανθρώπου και περιβάλλοντος και περικλείει πολλούς κινδύνους. Αρκεί να θυμηθούμε ότι σε μικρές κοινωνίες (π.χ. νησιά) ο ανθρώπινος πληθυσμός στην τουριστική περίοδο μπορεί και να δεκαπλασιαστεί, με όλα τα επακόλουθα αυτής της αύξησης για τους τοπικούς φυσικούς πόρους, τους ρυθμούς ζωής της συγκεκριμένης κοινότητας και τον πολιτισμό της. Σε αυτή την κλίμακα του κοινωνικού φαινομένου της απότομης πληθυσμιακής επίθεσης η συμβατική λύση που δίνει ο βιομηχανοποιημένος τουρισμός είναι κατ’ ανάγκη επιθετική. Μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα βιάζουν πολλές φορές το περιβάλλον, «πακέτα» για την καλύτερη «εκμετάλλευση» των τουριστών ετοιμάζονται, αγροτικά προϊόντα γεμάτα χημικά στοιχεία και κακότεχνα προϊόντα «δήθεν» λαϊκής τέχνης παράγονται.
Ο αγροτουρισμός στην Ελλάδα δεν έχει παράδοση συγκρινόμενος με άλλες χώρες της EE, έχει όμως τη μικρή αλλά αξιοπρόσεκτη ιστορία του που διδάσκει πώς μπορεί να υλοποιηθεί και να πετύχει ένα πρόγραμμα αγροτουρισμού σε μια νέα περιοχή. Από την ως σήμερα εμπειρία και σύμφωνα με την έκθεση του εμπειρογνώμονα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Henri Grolleau, το πιο επιτυχημένο πρόγραμμα δομημένου αγροτουρισμού έχει αποδειχθεί το δίκτυο των Γυναικείων Αγροτουριστικών Συνεταιρισμών, που ξεκίνησε το 1983 ως ιδέα και πρωτοβουλία του Συμβουλίου Ισότητας των δύο φύλων και λειτουργεί με αυξανόμενη επιτυχία ως σήμερα έχοντας ανοίξει το δρόμο σε πολλούς νέους γυναικείους αγροτικούς συνεταιρισμούς σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Τα πρώτα προγράμματα είναι της Πέτρας στη Λέσβο, του Αγίου Γερμανού και των Ψαράδων στις Πρέσπες, στα Μαστιχοχώρια της Χίου, στα Αμπελάκια της Θεσσαλίας, στη Μαρώνεια της Θράκης, στην Αράχωβα της Βοιωτίας.
Εφημερίδα Το Βήμα, (ηλεκτρονική έκδοση), 1-8-1999 (διασκευή1).
1Σε πιο εκτεταμένη μορφή, το κείμενο περιλαμβάνεται στους Θεματικούς Κύκλους.
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Υπάρχουν όντως ξένοι που επισκέπτονται τη Φλωρεντία επειδή είναι η πόλη του Δάντη, την Κωνσταντινούπολη λόγω του Ορχάν Παμούκ ή την Πράγα για να γνωρίσουν τον τόπο του Φραντς Κάφκα; Μπορούμε να φανταστούμε την προσέλκυση ξένων επισκεπτών στο Ηράκλειο της Κρήτης λόγω του πολυδιαβασμένου- και στο εξωτερικό- Καζαντζάκη; Με άλλα λόγια, μπορεί ένα λογοτεχνικό έργο ή ο δημιουργός του να λειτουργήσει ως κίνητρο για κάποιον ξένο για να επισκεφθεί τον τόπο που συνδέεται με ένα κείμενο;
Οι ελληνικές εμπειρίες δεν επιτρέπουν μία εύκολη απάντηση στο ερώτημα αυτό. Σίγουρα ένας από τους λόγους για την ανάδειξη της Ύδρας ως κορυφαίου προορισμού για τη διεθνή διανόηση στις δεκαετίες του 1950 και του 1960 ήταν και η λατρεία του Λέοναρντ Κοέν και του Χένρι Μίλερ για το νησί. Αντιθέτως, η Σκιάθος είδε να αυξάνεται ραγδαία η τουριστική κίνηση μετά την προβολή της ταινίας “ mamma mia” και όχι χάρη στον σπουδαίο Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Περίπου την ίδια εποχή που ο Κοέν και ο Μίλερ “ ψήφιζαν” Ύδρα, ο Αλμπέρ Καμί, επισκεπτόταν τη Λέσβο. Ήταν Ιούνιος του 1959 και ο Καμί γνωρίζοντας τη Λέσβο είπε στον Λέσβιο φίλο του Άγγελο Κατακουζηνό: “ Άγγελε, είναι ο τόπος των θεών.. Εκεί θα πάω να ζήσω Άγγελε, στο νησί σου, ίσως και για πάντα”. Και ποιος τόπος είχε συνεπάρει περισσότερο τον Καμί; το μικρό ψαροχώρι στο δυτικό άκρο της Λέσβου, το Σίγρι, για το οποίο ο Καμί έλεγε: “ μαγεύτηκα από τη γραφική λιτότητα του τοπίου, τους απλούς ανθρώπους, το απολιθωμένο δάσος… εδώ θέλω νά ρθω να ζήσω και να εργαστώ… να, εκεί, πάνω στη θάλασσα, σ΄αυτό το σπιτάκι”. Αλλά ο ενθουσιασμός του Καμί για το Σίγρι δεν είχε ως αποτέλεσμα να γίνει ο τόπος τουριστικός προορισμός.
Όμως στην Αγγλία ο λογοτεχνικός τουρισμός είναι ήδη αναπτυγμένος. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι το βικτωριανό Λονδίνο που συνδέεται με τον Κάρολο Ντίκενς και τον Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ. Ειδικά για τον Ντίκενς, το σπίτι όπου έμεινε για δύο χρόνια (1837-1839) κι όπου έγραψε τον “ Όλιβερ Τουίστ”, είναι σήμερα μουσείο με μεγάλη επισκεψιμότητα, ενώ ο δικτυακός τόπος londonist.com έχει δημιουργήσει χάρτη στον οποίο επισημαίνονται τα σημεία της πόλης που συνδέονται με τις ιστορίες του Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ.
Το φαινόμενο “ λογοτεχνικός τουρισμός” και οι δυνατότητες ανάπτυξής του στην Ελλάδα ήταν το θέμα ημερίδας που διοργανώθηκε από το Τμήμα Διοίκησης Τουρισμού του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Η επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος, Μαρία Μανώλα αναφερόμενη στην ευρωπαϊκή εμπειρία επισημαίνει ότι ο λογοτεχνικός τουρισμός έχει προοπτικές ανάπτυξης και στην Ελλάδα και μάλιστα τονίζει την θετική επίδραση που είχε στη Σπιναλόγκα το μυθιστόρημα “ Το Νησί”, της Βικτόρια Χίσλοπ, που μεταφέρθηκε και στη μικρή οθόνη.
Η Maria Chiara Naldini, από το διδασκαλείο ξενών γλωσσών του ΕΚΠΑ, επισημαίνει πόσο άρρηκτα συνδεδεμένο με τη Φλωρεντία είναι το έργο και η προσωπικότητα του Δάντη, σε βαθμό που στο κέντρο της μεσαιωνικής πόλης να προτείνεται μία περιηγητική διαδρομή μέσα από την οποία ανιχνεύεται η ζωή του μεγάλου διανοούμενου του Μεσαίωνα.
Την έννοια του περιηγητή/ταξιδιώτη στην Ισπανική λογοτεχνία προσεγγίζει ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγου, αναπληρωτής καθηγητής στο ΑΠΘ, επισημαίνοντας ότι η λογοτεχνία είναι συνυφασμένη με το ταξίδι – εσωτερικό ή εξωτερικό. Ως τέτοιο ταξίδι αναλύεται ο θρυλικός Δον Κιχότης, που αφού ολοκλήρωσε τις δικές του περιπέτειες, αποτελεί πλέον σημείο αναφοράς για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής Λα Μάντσα.
Η συγγραφέας Ειρήνη Π. Βεκρή θεωρεί ότι η ιδιαίτερη πατρίδα της, η Λέσβος, διαθέτει ένα “ κεφάλαιο” για να επενδύσει στον λογοτεχνικό τουρισμό, που δεν είναι άλλο παρά οι σημαντικότατες προσωπικότητες που έχουν συνδεθεί με το νησί- από την Σαπφώ, τον Αρίωνα και τον Τέρπανδρο, μέχρι τον Λόγγο και τους πιο σύγχρονους- Εφταλιώτη, Μυριβήλη, Βενέζη, Κόντογλου και Ελύτη.
Στο πλαίσιο της ημερίδας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, ο Αριστοτέλης Μητράρας, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, έκανε μία περιήγηση στο όρος Ίδη (που βρίσκεται απέναντι από τη Λέσβο) μέσα από τα έργα της τουρκικής λογοτεχνίας, ενώ η Μαρία Μαυροπούλου, τέως επίκουρος Τουρκικών και Ασιατικών σπουδών στο ΕΚΠΑ, ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη με τα μάτια του Γιάννη Ξανθούλη.
Και η Ελλάδα; “ … η Ελλάδα αρνείται να συνειδητοποιήσει πως δέχεται πληθώρα επισκεπτών για τους αρχαίους συγγραφείς της αφού τα μάρμαρα νοηματοδοτήθηκαν μέσω του Λόγου… δεν προβάλλει συστηματικά ως τουριστική αιτία νεότερους τόπους και συγγραφείς, όπως την Σκιάθο του Παπαδιαμάντη ή το Ηράκλειο του διασημότατου Καζαντζάκη”, επισημαίνει η Ελένη Καρασαββίδου, από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Αναφέρονται πολλά παραδείγματα πόλεων σε όλο τον κόσμο όπου – όπως λέει η κυρία Καρασαββίδου- “ η φλέβα που υδροδοτεί την σχέση του τόπου και της γραφής χτυπά με ρυθμό σταθερό κάτω από τα αφυδατωμένα, κυνικά βήματα του κόσμου” … Ή όπως έλεγαν τον Μάη του 68, “ κάτω από το πεζοδρόμιο υπάρχει πάντα η παραλία”.
Του Χριστόφα Απανωσκαλιώτη
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Κ.Γ. Καρυωτάκη, «Τελευταίο Ταξίδι»
Καλό ταξίδι, αλαργινό καράβι μου, στου απείρου
και στης νυχτός την αγκαλιά, με τα χρυσά σου φώτα!
Να ‘μουν στην πλώρη σου ήθελα, για να κοιτάζω γύρου
σε λιτανεία να περνούν τα ονείρατα τα πρώτα.
Η τρικυμία στο πέλαγος και στη ζωή να παύει,
μακριά μαζί σου φεύγοντας πέτρα να ρίχνω πίσω,
να μου λικνίζεις την αιώνια θλίψη μου, καράβι,
δίχως να ξέρω πού με πας και δίχως να γυρίσω!
[πηγή: Κ. Γ. Καρυωτάκης, Τα Ποιήματα (1913-1928), επιμ. Γ.Π. Σαββίδης, Νεφέλη, Αθήνα 1992, σ. 111]
ΘΕΜΑΤΑ
Α.Να συνοψίσετε σε 70 λέξεις την έννοια του αγροτουρισμού, έτσι όπως αυτή καταγράφεται στο κείμενο 2.Μ.15
Β1. “Με άλλα λόγια, μπορεί ένα λογοτεχνικό έργο ή ο δημιουργός του να λειτουργήσει ως κίνητρο για κάποιον ξένο για να επισκεφθεί τον τόπο που συνδέεται με ένα κείμενο;”
Αιτιολογήστε την απάντησή σας στο παραπάνω ερώτημα συμφωνώντας ή διαφωνώντας σε μία παράγραφο περίπου 120 λέξεων.Μ.10
Β2.Σε ποιο κειμενικό τύπο ανήκει το κείμενο 1;(Μ.2)
α.Να εντοπίσετε τέσσερα χαρακτηριστικά αυτού του κειμενικού τύπου (Μ.4)
β.Να εντοπίσετε τον τρόπο της επίκλησης(Μ.2) και τέσσερα μέσα του τρόπου αυτού (Μ.4).Σύνολο μονάδων:12
Β3. “Ο «αγροτουρισμός» δεν πρέπει να συγχέεται με τον «αγροτικό τουρισμό» και τα «ενοικιαζόμενα δωμάτια». Και αυτό διότι, σε πολύ γενικές γραμμές, ο αγροτουρισμός αναπτύσσεται μεν στον αγροτικό χώρο, μπορεί όμως να προσφέρεται από «κάθε μορφής επιχείρηση» και μάλιστα χωρίς «ειδικές ποιοτικές προδιαγραφές». Η αγροτουριστική παραγωγή αποτελεί τελικά ένα σύνολο ήπιων μορφών τουρισμού, οι οποίες έχουν σκοπό να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες και προσδοκίες των τουριστών που επιθυμούν να μετατραπούν, με αυξητική τάση, σε περιηγητές. Οι υπηρεσίες αυτές σχετίζονται κυρίως με προσφορά καταλύματος, με διατροφή, με τοπικές πολιτισμικές δραστηριότητες, με υπαίθριες δραστηριότητες, με πληροφόρηση των περιηγητών και με άλλες αναγκαίες υπηρεσίες. Ο παραπάνω ενδεικτικός κατάλογος υπηρεσιών αναφέρεται διότι δείχνει την πολυμορφία των ιδιωτικών και δημοσίων φορέων, οι οποίοι χρειάζεται να συμμετέχουν για να καλυφθούν οι ανάγκες των περιηγητών, αλλά αναδεικνύει συγχρόνως και το γεγονός ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο αγροτουρισμός είναι «η οργάνωση των υπηρεσιών και της προσφοράς».”
Στην παραπάνω παράγραφο:α.Να αναφέρετε:α.Αν και γιατί είναι πειστικός ο λόγος του συντάκτη του κειμένου(Μ.4),β.Με ποια συλλογιστική πορεία αναπτύσσεται η παράγραφος (Μ.2),γ.Με ποιους τρόπους αναπτύσσεται η παράγραφος (Μ.4),δ.Ποιο κειμενικό είδος εντοπίζετε (Μ.2).Σύνολο:10
Στην ίδια παράγραφο:α.Να βρείτε το είδος και τη βαθμίδα τροπικότητας στις τονισμένες φράσεις (Μ.4) και β.να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με συνώνυμές τους χωρίς να αλλοιώνεται το περιεχόμενο του λόγου (Μ.4).
Γ.Στο ποίημα του Κ.Καρυωτάκη:α.Να εντοπίσετε το ερώτημα και το θέμα του (Μ.4),β.Να σχολιάσετε τη στάση του ποιητικού υποκειμένου απέναντι στο θέμα του ταξιδιού με τρεις κειμενικούς δείκτες μορφής (Μ.6) και γ.Να αναφέρετε τη θέση του ταξιδιού (συμβολικού,μεταφορικού ή πραγματικού) στη δική σας ζωή είτε ως πραγματικότητα είτε ως επιθυμία (Μ.5).
Δ.Σε ημερίδα συνάντησης νέων από όλο τον κόσμο, με θέμα “Καλοκαίρι και Ελλάδα” αναπτύσσετε τις θέσεις σας για την προσέλκυση ποιοτικού τουρισμού στη χώρα μας,κυρίως νέων ανθρώπων,από όλον τον πλανήτη.Τι θα περιελάμβανε ο όρος “ποιοτικός τουρισμός” κατά την άποψή σας και πώς εσείς οι νέοι θα προβάλλατε τη χώρα σας,ώστε οι επόμενες γενιές τουριστών να βλέπουν σε αυτήν,όχι μόνο τα σουβενίρ και τις ταβέρνες,αλλά ένα βάθος ιστορίας και μοναδικής προσφοράς στον παγκόσμιο πολιτισμό;Λέξεις 400.Μ.30
«Σε όλη τη διάρκεια της Ιστορίας, ο άνθρωπος έπρεπε να παλεύει με τη Φύση για να επιβιώσει. Σε αυτόν τον αιώνα, έχει αρχίσει να συνειδητοποιεί ότι για να επιβιώσει, πρέπει να την προστατέψει.»
«Natura est deus in rebus», δηλαδή: «η φύση είναι ο Θεός στα πράγματα» είχε πει ο Ιταλός μοναχός, φυσικός και φιλόσοφος Giordano Bruno (1548 – 1600). «Deus sive Natura», που σημαίνει: «Θεός ή Φύση», έκανε λόγο ο Ολλανδός φιλόσοφος κι ένας από τους θεμελιωτές του Διαφωτισμού του 18ου αιώνα, Βento de Spinoza (Μπαρούχ Σπινόζα, 1632 – 1677), εννοώντας ότι εκείνες οι δύο λέξεις, αποτελούν ταυτόσημες έννοιες. Πράγματι! Το περιβάλλον, ως έννοια, αποτελεί αλληλένδετο στοιχείο και συνάμα συνδετικό κρίκο με τη Φύση, την οποία τόση χάρη της παραχώρησε το ανώτερο εκείνο ΟΝ, ο Πανάγαθος που πολύ απλά όλοι μας αποκαλούμε, Θεό! Ποικιλόμορφο, μυστηριώδες, πρωτόγνωρο, ασυνήθιστο, με υπέροχα τοπία, εξαιρετικής κι ασυναγώνιστης ομορφιάς, απέραντους ανεξερεύνητους ωκεανούς, φαντασμαγορικές λίμνες και ποτάμια, με πλούσια χρώματα ικανά να συνθέσουν τον καμβά της αρμονίας και να προωθήσουν τη ζωή και τον άνθρωπο σε άλλο επίπεδο. Όλο αυτό το πανέμορφο φυσικό σκηνικό, σε προϊδεάζει και σε κάνει να αναλογισθείς: ποιος είναι ο αρχιτέκτονάς του; Αυτός ο υπέρτατος σχεδιαστής, που με τις προσωπικές πινελιές του δημιούργησε αυτό το μαγευτικό κι εξωπραγματικό έργο που καλούμε «Περιβάλλον»; Σίγουρα, ο Θεός θα είχε τους λόγους του στο να το κάνει!
Στο κατώφλι του 21ου αιώνα προβάλλει έντονη κι επιτακτική – όσο ποτέ άλλοτε – η ανάγκη για την προστασία του περιβάλλοντος. Η επιστήμη έχει αποδείξει, με πειστικά κριτήρια, ότι η ανθρωπότητα απειλείται από μεγάλες περιβαλλοντικές καταστροφές, με αιχμή του δόρατος, την επαπειλούμενη κλιματική αλλαγή. Η κρίση είναι πολυεπίπεδη και αγγίζει σχεδόν όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής του ανθρώπου. Η αλματώδης εξέλιξη και πρόοδος της τεχνολογίας σε όλες σχεδόν τις πτυχές του ανθρωπίνου βίου, με τις βαρέων τύπου βιομηχανοποιημένες ζώνες και τη βεβαρυμμένη ρύπανση της ατμόσφαιρας σε παγκόσμιο επίπεδο, τη συσσώρευση πληθυσμού στα ήδη μεγάλα αστικά κέντρα, ενισχύοντας το φαινόμενο της αστικοποίησης (υπεραστικοποίηση), τη ρύπανση των υπόγειων υδροφόρων, ενώ παράλληλα η υπεράντληση υδάτων και η εντατική χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, γενετικώς τροποποιημένων σε ορισμένες περιπτώσεις, δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα στην άρδευση των καλλιεργειών, η ύπαρξη χιλιάδων ανεξέλεγκτων χωματερών, προσβάλλοντας την αισθητική μας άποψη, τον πολιτισμό και την υγεία μας, η διάβρωση του εδάφους που οδηγεί σταδιακά σε ερημοποίηση και οι ανεξέλεγκτες εξορύξεις που αλλοιώνουν το εδαφικό και υπεδαφικό τοπίο, οδηγούν στην αναγκαστική αναζήτηση προστασίας και διεξοδικών λύσεων. Το περιβάλλον και η προστασία του έχουν αποτελέσει μερικά από τα φλέγοντα θέματα συζήτησης και σκέψης παγκοσμίως, τουλάχιστον στις ευημερούσες κοινωνίες των αναπτυγμένων κρατών. Είναι σίγουρο ότι η ένταση των αποτελεσμάτων της υποβάθμισης του περιβάλλοντος επηρεάζει και θα εξακολουθεί να επηρεάζει με αρνητικό τρόπο τον καθημερινό μας βίο στο μέλλον.
Οι περισσότεροι συνάνθρωποί μας όμως, σε ότι αφορά τις οικολογικές αλληλεξαρτήσεις μέχρι σήμερα και το μείζον ζήτημα της ρύπανσης του περιβάλλοντος σε παγκόσμιο επίπεδο, παραμένουν σε μία κατάσταση τρομακτικής άγνοιας, που επιτυγχάνεται σε υψηλό βαθμό με την έλλειψη ενσυναίσθησης. Σε αρκετούς, δεν έχει καταστεί εφικτή η αντίληψη, ότι με τη συμπεριφορά τους απέναντι στο περιβάλλον, απέναντι στη Φύση, προδιαγράφουν το μέλλον του πλανήτη μας. Έχουν μεγάλη ευθύνη και υπαιτιότητα για την τέλεση των πράξεών τους, επειδή εκείνες με τη σειρά τους θα έχουν αντίκτυπο – θετικό ή αρνητικό – στο περιβάλλον και σε εμάς τους ίδιους, ως τελικούς αποδέκτες. Η μεγάλη πρόκληση για την ανθρωπότητα είναι να διατηρήσει μία αποδεκτή ποιότητα ζωής, κατάλληλα οργανωμένη και διαμορφωμένη σε ένα ασφαλές αξιακό σύστημα που δε θα λοξοδρομεί, προστατεύοντας παράλληλα τα φυσικά συστήματα, τα οποία μας παρέχουν τους αναγκαίους πόρους για τη διατήρηση της ζωής πάνω στη γη.
Τι καλείται όμως Περιβάλλον; Πόσο δύσκολο είναι να το ορίσουμε; Τι είναι εκείνο που το κάνει τόσο ιδιαίτερο, τόσο σημαντικό και παράλληλα τόσο επιτακτικά αναγκαίο στο να το προστατέψουμε; Θα μας επηρεάσει σε υψηλό βαθμό η ενδεχόμενη παραμέλησή του από εμάς; Το Περιβάλλον αντιπροσωπεύει μια έννοια εξαιρετικά πλούσια, πολυδιάστατη και πολυσύνθετη, φορτισμένη με επιστημονικές θεωρήσεις αλλά και κοινωνικούς προβληματισμούς, αξιολογικές κρίσεις και ιδεολογίες και γι’ αυτό είναι δύσκολο να οριστεί πλήρως. Τα όρια της έννοιας του περιβάλλοντος είναι κυμαινόμενα. Η άποψη της Καθηγήτριας Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών κας Ευγενίας Φλογαίτη συνίσταται στο ότι το περιβάλλον εμφανίζεται ως χώρος ζωής, χώρος διαβίωσης, ένα σύστημα σχέσεων, ένα πολυεπίπεδο πεδίο δράσης, δημιουργίας, παραγωγής, κατανάλωσης, πειραματισμού, μετατροπής, μάθησης, χώρος κοινωνικοποίησης, έκφραση της κουλτούρας, ερέθισμα για αντιδράσεις και συμπεριφορές, αγαθό προς εκμετάλλευση. Πότε ταυτίζεται με τον κοινωνικό περίγυρο πότε, πιο συχνά, με την οικολογία και άλλοτε γίνεται συνώνυμο της φύσης. Συχνά γίνεται προσπάθεια οριοθέτησής του μέσα από προσδιορισμούς, όπως φυσικό, ανθρώπινο, ζωικό, φυτικό, ανθρωπογενές, τεχνητό, αστικό, αγροτικό, ατμοσφαιρικό, υδάτινο, δασικό, πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, νομικό, αρχιτεκτονικό, πολεοδομικό και ο κατάλογος θα μπορούσε να συνεχιστεί επί μακρόν, εφόσον τελικά περιλαμβάνει όλες τις διαστάσεις και εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής.
Σύμφωνα με τον ορισμό που δόθηκε στο Διεθνές συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη πόλη Aix-en-Provence της Γαλλίας για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, με θέμα «Εκπαίδευση και το Περιβάλλον» το 1972: «Περιβάλλον ορίζεται ως το σύνολο των, σε μία δεδομένη στιγμή, φυσικών, χημικών, βιολογικών απόψεων και κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων που μπορούν να έχουν έμμεσο ή άμεσο αποτέλεσμα, στιγμιαίο ή με κάποια διάρκεια στους ζωντανούς οργανισμούς και στις ανθρώπινες δραστηριότητες». Σύμφωνα με το Νόμο 1650 του 1986, ο οποίος αποτελεί το βασικό πλαίσιο της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στη χώρα μας, ως περιβάλλον ορίζεται: «το σύνολο των φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων που βρίσκονται σε αλληλεπίδραση και επηρεάζουν την οικολογική ισορροπία, την ποιότητα της ζωής, την υγεία των κατοίκων, την ιστορική και πολιτιστική παράδοση και τις αισθητικές αξίες». Περιβάλλον λοιπόν, είναι τα πάντα γύρω μας, ολόκληρος ο κόσμος που μας περιβάλλει. Μπορούμε να περιγράψουμε το περιβάλλον ως ένα ανοικτό και δυναμικό σύστημα, δηλαδή μία σύνθετη οντότητα στοιχείων και σχέσεων, συγχρόνως δομημένο και αδόμητο, το οποίο βρίσκεται σε μία διαρκή μεταβολή και ροή. Μέσα στις φυσικές διαδικασίες, όπως συμβαίνει και στις κοινωνικές, ο άνθρωπος είναι διττός, ταυτόχρονα υποκείμενο και αντικείμενο. Στην αναπόσπαστη σχέση που συνδέει τον άνθρωπο με το περιβάλλον και στην αμοιβαία επίδραση του ενός πάνω στον άλλο, περιλαμβάνονται όλοι οι παράγοντες που συνθέτουν το πλαίσιο της ζωής.
Το φυσικό περιβάλλον (που προκύπτει από τον διαχωρισμό του από εκείνο του ανθρωπογενούς), λογίζεται ως εκείνο που έχει δημιουργηθεί από τη Φύση. Μιλώντας για φυσικό περιβάλλον εννοούμε αυτό που πιο απλά ονομάζουμε φύση ή το σύνολο των οικοσυστημάτων στα οποία ο άνθρωπος δεν έχει παρέμβει καθόλου ή έχει παρέμβει ελάχιστα. Φυσικό περιβάλλον είναι το σύνολο των αβιοτικών ή μη βιοτικών (έδαφος, ατμόσφαιρα, νερό, θρεπτικά συστατικά, θερμοκρασία, κλπ) και των βιοτικών παραγόντων (ζώα, φυτά, άνθρωπος, μικροοργανισμοί, μύκητες) που επηρεάζουν και καθορίζουν τη ζωή. Το φυσικό περιβάλλον συγκροτείται από βιοσυστήματα, τα οποία τροφοδοτούνται από την ηλιακή ενέργεια και περιλαμβάνει τα δάση, τα ποτάμια, τα λιβάδια, τις λίμνες, τις θάλασσες και τους ωκεανούς.
Το φυσικό περιβάλλον είναι «αυτοσυντηρούμενο» και «αυτάρκες», δηλαδή έχει την ικανότητα να διαθέτει τους δικούς του, αποκλειστικούς μηχανισμούς στήριξης και αποτελεσματικής διευθέτησης, μέσω ποικίλων βιολογικών και χημικών διεργασιών, όπως και διαδικασιών σταδιακής αναγέννησης. Το φυσικό περιβάλλον είναι οργανωμένο σε οικοσυστήματα. Τα οικοσυστήματα, απαρτίζουν τις βασικές λειτουργικές μονάδες του περιβάλλοντος.
Ως οικοσύστημα ορίζεται ένα σύστημα οργανισμών που λειτουργεί σε συνεργασία με το αβιοτικό του περιβάλλον. Περιλαμβάνουν τις κοινότητες των ζωντανών οργανισμών, τις σχέσεις κι αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους και με το αβιοτικό τμήμα του περιβάλλοντος. Το μεγαλύτερο γνωστό οικοσύστημα είναι ο πλανήτης μας, που φυσικά περιλαμβάνει όλα τα φυτά και τα ζώα της γης, τα οποία αλληλεπιδρούν με το φυσικό τους περιβάλλον.
Η έννοια του οικοσυστήματος, βέβαια, εφαρμόζεται και σε πολύ μικρότερες κλίμακες. Για παράδειγμα, ένα δάσος, μία λίμνη ή ένα λιβάδι αποτελούν κι αυτά με τη σειρά τους πλήρη οικοσυστήματα, με όλες τις αλληλεπιδράσεις και τις απαραίτητες λειτουργίες που τις διέπουν. Το ίδιο μία έρημος ή ένα πυκνό δάσος (ζούγκλα), Το κάθε ένα από αυτά τα οικοσυστήματα διαθέτει τη δική του οικολογία (από την ελληνική λέξη «οίκος», υποδηλώνοντας ουσιαστικά τη μελέτη των οργανισμών στην οικία τους ή στη βιοκατοικία τους), το δικό τους μείγμα ιδιομορφίας και πολυπλοκότητας μεταξύ ζώντων οργανισμών και άβιας ύλης.
Το φυσικό περιβάλλον μας προσφέρει καταρχήν το «σπίτι», στο οποίο κατοικεί ολόκληρη η σημερινή ανθρωπότητα. Μας προσφέρει, μεταξύ άλλων, τους απαραίτητους φυσικούς πόρους (χλωρίδα, πανίδα, αγροτική γη) για να τραφούμε και να συντηρήσουμε – βιολογικά και πνευματικά – την ύπαρξή μας, τους ενεργειακούς πόρους (φυσικό αέριο, στερεά ορυκτά καύσιμα, ορυκτές πρώτες ύλες) για να κινήσουμε τα τεχνολογικά επιτεύγματά μας, το πλαίσιο μέσα στο οποίο κτίζουμε τα κτίρια μας και τα μνημεία του πολιτισμού μας, το νερό που πίνουμε, το οξυγόνο που αναπνέουμε, τις υπηρεσίες και τα πολλαπλού τύπου προϊόντα που αποκομίζουμε από οικοσυστήματα των δασών (ξυλεία, αναψυχή, ρύθμιση υδατικού δυναμικού, μείωση εξάπλωσης ραδιενεργού ακτινοβολίας, προστασία κι εμπλουτισμός της ατμόσφαιρας), από εθνικούς δρυμούς και λοιπές προστατευόμενες περιοχές (αισθητική αγαλλίαση, πάρκα αναψυχής) και την καταλληλότητα που αναδύουν για εμπεριστατωμένη έρευνα και ανάπτυξης καινοτόμων ωφέλιμων αγαθών.
Όλα τα παραπάνω καθίστανται δυνατά από τους φυσικούς πόρους που αυτό διαθέτει, όπου ουσιαστικά είναι οι παραγωγικές εκείνες δυνάμεις ή το αποτέλεσμα των παραγωγικών δυνάμεων που υπάρχουν και δρουν στο φυσικό περιβάλλον και που για τον σημερινό άνθρωπο μπορούν ή για τον μελλοντικό άνθρωπο θα μπορέσουν, να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη των βασικών αναγκών του. Ουσιαστικά το καθετί στο περιβάλλον μας θα μπορούσε να θεωρείται «φυσικός πόρος». Τα βράχια με κατάλληλη επεξεργασία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή των δρόμων, κτιρίων, αγαλμάτων. Ο άνεμος, η πτώση του νερού, η στασιμότητα του αέρα, το στάσιμο νερό, τα μεταλλεύματα, τα έντομα, μπορεί να θεωρούνται φυσικοί πόροι.
Ο άνθρωπος, ως μέλος της οικόσφαιρας (ως περιγραφή των βιολογικών και φυσικών χαρακτηριστικών του πλανήτη), συμμετέχει στο περίπλοκο σύστημα των σχέσεων, οι οποίες διαμορφώνουν το περιβάλλον. Από μόνος του αποτελεί πυρήνα της εξέλιξης και των αλλαγών που υφίσταται η Φύση ανά τους αιώνες. Η αξία που εκπέμπει η Φύση σε εκείνον, θεωρείται ύψιστο ζήτημα, αλλά και μία ευκαιρία στο να κατανοήσει εκείνους τους μηχανισμούς που Το φυσικό περιβάλλον εξασφαλίζει τη σωματική υγεία του, αναζωογονώντας με αυτό τον τρόπο τον οργανισμό του, διατηρώντας και ανανεώνοντας τη σωματική του ευρωστία, ενώ του εξασφαλίζει τη ψυχική του υγεία, απαλλάσσοντάς τον από τη ρουτίνα της καθημερινής ζωής. Δεν έχει το άγχος και τις νευρώσεις που προκαλεί ο σύγχρονος πολιτισμός που έγκειται στην τεχνολογία και κατά συνέπεια στον εκφυλισμό του πνεύματος του ανθρώπου, ενώ ξεκουράζει το μυαλό του και χαλαρώνει το νευρικό του σύστημα. Νιώθει ευδιάθετος, χαρούμενος, ξέγνοιαστος, πιο ισορροπημένος και αυθόρμητος. Απομακρύνεται από τον γρήγορο και εντατικό ρυθμό της ζωής στα μεγάλα αστικά κέντρα, με συνέπεια να εξασφαλίζει την πνευματική του διαύγεια, τη ψυχική γαλήνη και ηρεμία. Ξεκουράζει τις αισθήσεις του, αναπληρώνει τις δυνάμεις του.
Επιπλέον, ο φυσικός πλούτος, που τόσο απλόχερα προσφέρει το Περιβάλλον μας, στέκεται η αφορμή ο άνθρωπος να απολαμβάνει την ποιητική ομορφιά της, με αποτέλεσμα να συνθέτει ανώτερη αισθητική αντίληψη και να αφυπνίζει το αίσθημα του ωραίου, του μοναδικού, συνεπάγοντας έτσι μία ιδιάζουσα προσθετική αξία. Προκαλεί τον θαυμασμό, την περιέργεια και τη φιλομάθεια, διευρύνοντας τον ορίζοντα των φιλοσοφικών θεωριών και πλουτίζοντας κατά συνέπεια την σφαίρα των ανθρώπινων γνώσεων. Η φύση πηγή έμπνευσης και καλλιτεχνικής δημιουργίας, γιατί τα φυσικά φαινόμενα και η απαράμιλλης ομορφιάς φυσικά τοπία, προκαλούν το θαυμασμό και το δέος στην ψυχή ενός καλλιτέχνη, αναπτύσσουν τα καλαισθητικά συναισθήματα του ατόμου, τροφοδοτούν τη δημιουργική φαντασία, κεντρίζοντας την καλλιτεχνική του ενσυναίσθηση και εμπνέουν στον άνθρωπο την ευρυθμία και τη συμμετρία, την αρμονία και την αναλογία, την ενότητα και την ποικιλία.
Η ίδια η Φύση επενδύει, αποτελεί βασικό παράγοντα πολιτιστικής ανάπτυξης αφού, η επάρκεια των φυσικών πόρων και ο φυσικός πλούτος προσδιορίζουν την οικονομική ανάπτυξη κι ευημερία μίας χώρας και συνεπώς το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων αυτής. Παράλληλα, η γεωγραφική θέση της χώρας δημιουργεί διαπολιτισμικές γέφυρες επικοινωνίας με τις γείτονες χώρες, διαδίδει την ιστορία της, κοινοποιεί και προωθεί τα έθιμα και τις παραδόσεις της, τις επιδράσεις που έχει δεχθεί, καθώς και τα πολιτισμικά δάνεια που έχει υιοθετήσει.
Οι χώρες μεταξύ τους, με γνώμονα πάντοτε το Περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους του, αναπτύσσουν την καλλιέργεια του πνεύματος και της συλλογικότητάς τους, με το να ανταλλάσουν καινοτόμες ιδέες, τεχνογνωσία, ερευνητικές μελέτες και προγράμματα, στην συνεκμετάλλευση και τη συνεργασία, να εκκολάπτουν την υγιή επιχειρηματικότητα και να αξιοποιούν την πολιτιστική τους κληρονομιά, ώστε να απλώσουν μαζί το σεντόνι του πολιτισμού και της ευγενούς άμιλλας. Μα, το πιο σημαντικό και σπουδαιότερο από όλα αυτά είναι, να εμποτίσει την καλλιέργεια συνείδησης και ομοψυχίας στον πολίτη, για να του εμφυσήσει την αυτογνωσία και να εξασφαλίσει τη δημιουργία εκείνων των ιδανικών συνθηκών που θα του παρέχουν την δυνατότητα της διά βίου ανανέωσης γνώσεων και δεξιοτήτων, με τη ταυτόχρονη αναβάθμιση της προσωπικότητας και την ισχυρή αυτοαντίληψη.
Η διεθνής επιστημονική κοινότητα καλείται να προτείνει καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις, ώστε πρόοδος και ανάπτυξη να καταστούν εφικτές και στο μέλλον, με τη προϋπόθεση να είναι συμβατές με τη διατήρηση των φυσικών πόρων και τη προστασία του περιβάλλοντος. Θεωρείται πλέον γενικώς αποδεκτό, ότι στο μέλλον η περιβαλλοντική βιωσιμότητα θα πρέπει να αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα κάθε παραγωγικής διαδικασίας.
Διεργασίες και μέθοδοι διαχείρισης θα πρέπει να αξιολογούνται με γνώμονα την εξοικονόμηση των πρώτων υλών και την ελαχιστοποίηση της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Απαιτείται, επομένως, μια διεπιστημονική προσέγγιση της μελέτης των περιβαλλοντικών προβλημάτων και μίας πάγιου τύπου μεθοδολογίας, έτσι ώστε να υπάρξει μία βαθύτερη κατανόηση των τεχνολογικών, οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών αλληλεπιδράσεων που συνθέτουν τον ιστό της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με το περιβάλλον του. Η συνειδητοποίηση της περιβαλλοντικής προστασίας σήμερα στηρίζεται σε αναπροσανατολισμό του κυρίαρχου συστήματος αξίων με βάση την έννοια της «βιώσιμης ανάπτυξης».
Πρόκειται για ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο, στο οποίο: «η οικονομία παραμένει σημαντική αλλά εντάσσεται με ισοτιμία στα ανθρωπογενή συστήματα και τιθασεύεται με την προσγείωση της περιβαλλοντικής της εξάρτησης», όπως επισημαίνει ο Αντιπρόεδρος του ΣτΕ, Π. Μ. Δεκλερής, στο βιβλίο του: «Ο δωδεκάδελτος του περιβάλλοντος».
Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα δεν μπορεί να αγνοήσει το μέγεθος που επιφέρουν οι επιπτώσεις της σύγχρονης ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον. Με αυτό τον τρόπο, πραγματοποιεί μία δυναμική είσοδο στην σταδιακή και μεθοδική εδραίωση μίας περιβαλλοντικής πολιτικής κι ενός άρτιου κι αδιάβλητου νομοθετικού πλαισίου που να την διέπει. Έτσι παρατηρείται ότι ενώ στις ιδρυτικές συνθήκες των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων δεν υπήρχε καμία αναφορά στην προστασία του περιβάλλοντος, σήμερα πλέον, το περιβάλλον τυγχάνει αξιοσημείωτης νομικής προστασίας, κυρίως μέσω ενός πλήθους νομικών διατάξεων του παραγώγου Κοινοτικού Δικαίου.
Οι νομικές διατάξεις για την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος έχουν επιβεβλημένο και υποχρεωτικό χαρακτήρα. Κι αυτό γιατί διαθέτουν τα απαραίτητα εργαλεία και τελέσφορες τεχνικές, ώστε να καταστεί εφικτή η ενσωμάτωσή τους, δίχως ιδιαίτερο πρόβλημα, στο σύνταγμα όλων των κρατών της Ευρώπης. Η σύμπραξη αυτή φανερώνει το υψηλό επίπεδο προσπάθειας, ευγενούς συνεργασίας και συλλογικότητας που καταβάλλεται στο να πάμε ακόμη παραπέρα την ανθρωπότητα και το μεγαλείο του ανθρωπισμού.
Σύμφωνα με τον Καθηγητή Διεθνούς Δικαίου κο Πέτρο Πατρώνο, τα στάδια για τη διαδικασία καταστατικής αναγνώρισης της κοινοτικής περιβαλλοντικής προστασίας είναι η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (Ε.Ε.Π, 1987), στην οποία τέθηκαν οι στόχοι της προστασίας του περιβάλλοντος, η προστασία της υγεία του ανθρώπου, τη συνετή και ορθολογική χρησιμοποίηση των φυσικών πόρων. Με το άρθρο 130 Π της Ε.Ε.Π «η δράση» της κοινότητας στον τομέα του περιβάλλοντος στηρίζεται στις αρχές της: α) προληπτικής δράσης, β) της επανόρθωσης των προσβολών κατά προτεραιότητα στη πηγή και γ) ο «ρυπαίνων πληρώνει».
Η Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992), όπου απετέλεσε το επόμενο βήμα για την ενίσχυση της προστασίας του περιβάλλοντος σε επίπεδο Κοινότητας. Σημαντική της προσθήκη αποτελεί η Αρχή της Ενσωμάτωσης, σύμφωνα με την οποία οι ανάγκες της προστασίας του περιβάλλοντος δεν αποτελούν απλώς συνιστώσα των άλλων κοινοτικών πολιτικών αλλά πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαμόρφωση των κοινοτικών πολιτικών. Υιοθετείται για πρώτη φορά η επιδίωξη επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος καθώς και η αρχή της προφύλαξης. Η Συνθήκη του Άμστερνταμ (1997-99), η οποία ανήγαγε τη βιώσιμη ανάπτυξη σε έναν από τους πρωταρχικούς σκοπούς της Ε.Ε.
Η νέα συνθήκη ενίσχυσε σημαντικά την άποψη ότι η μελλοντική ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να βασίζεται στην αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης και σε υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος. Έτσι λοιπόν, αυτή η συνθήκη επέφερε δύο σημαντικές αλλαγές που είναι: α) απαίτηση για υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας και β) υποχρέωση ενσωμάτωσης της οικολογικής παραμέτρου στη χάραξη των κοινοτικών πολιτικών. Μέσα από αυτές τις συνθήκες παρατηρούμε την σταδιακή ανάδειξη της περιβαλλοντικής προστασίας και της Βιώσιμης ανάπτυξης σε βασικές – πάγιες πτυχές του Κοινοτικού δικαίου.
Σε διεθνές επίπεδο, δύο νομικά κείμενα θεωρούνται σταθμοί στην ιστορία του Διεθνούς Δίκαιου Περιβάλλοντος από την άποψη ότι προσφέρουν ένα σημαντικό αριθμό αρχών σε παγκόσμιο επίπεδο για το περιβάλλον, με στόχο τη μελλοντική τους πρακτική εφαρμογή. Πρόκειται για τη διακήρυξη της Στοκχόλμης το 1972 και τη διακήρυξη του Ρίο το 1992.
Η Διακήρυξη της Στοκχόλμης είναι ένα κείμενο «που ενσωμάτωνε τις φιλοδοξίες των λαών του πλανήτη για ένα καλύτερο περιβάλλον» χωρίς όμως να επιβάλλει συγκεκριμένες υποχρεώσεις στις κυβερνήσεις για την εκπλήρωση αυτών των φιλοδοξιών. Η Διακήρυξη της Στοκχόλμης θεωρείται ως ο θεμέλιος λίθος του σύγχρονου Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου. Πολύ σημαντική είναι η αρχή 1 της διακήρυξης σύμφωνα με την οποία: «ο άνθρωπος έχει το θεμελιώδες δικαίωμα στην ελευθερία, στην ισότητα και στις επαρκείς συνθήκες ζωής σε ένα περιβάλλον τέτοιας ποιότητας που θα του επιτρέπει να ζει με αξιοπρέπεια και ευημερία».
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να αποδοθεί και στην αρχή 21 που αναφέρεται στην θεμελιώδη αρχή της κρατικής ευθύνης για διασυνοριακές βλάβες και έχει ενσωματώσει στοιχεία δεσμευτικού δικαίου που περιγράφει τα περιβαλλοντικά όρια της εθνικής κυριαρχίας και κατ’αυτόν τον τρόπο θέτει υπό έλεγχο την επιδίωξη οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης των κρατών. Πολλές αρχές και ιδέες που για πρώτη φορά κατεγράφησαν στη Διακήρυξη της Στοκχόλμης, ενσωματώθηκαν στη συνέχεια, με τη μέθοδο της εναρμόνισης, όχι μόνο στα προοίμια των διεθνών περιβαλλοντικών συνθηκών, αλλά και σε συγκεκριμένες δεσμευτικές διατάξεις καθώς επίσης και στα συντάγματα ή άλλες διατάξεις του εσωτερικού δικαίου διαφόρων κρατών.
Η Συνδιάσκεψη του Ρίο υιοθέτησε πέντε σημαντικά κείμενα εκ των οποίων τα δύο είναι δεσμευτικά. Πρόκειται για τη σύμβαση για τη βιοποικιλότητα και τη σύμβαση πλαίσιο για την αλλαγή του κλίματος. Τα μη δεσμευτικού χαρακτήρα κείμενα είναι η Διακήρυξη για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, η Agenda 21, που αποτελεί το πρόγραμμα δράσης για την υλοποίηση των Αρχών της Διακήρυξης και τη δήλωση Αρχών για την προστασία και ανάπτυξη των δασών. Δημιουργείται επίσης και ένας νέο διεθνές όργανο: η Επιτροπή για τη βιώσιμη ανάπτυξη (UN Commission on Sustainable Development), στην οποία τα κράτη μέλη αναφέρονται ετήσια ως προς την πρόοδο που σημειώνουν σε σχέση με την επίτευξη των στόχων βιωσιμότητας.
Η βασική έννοια που διαποτίζει την Διακήρυξη του Ρίο, είναι η «αειφόρος ανάπτυξη», η οποία έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλές διεθνείς πολιτικές και νομικές συζητήσεις για περιβαλλοντικά θέματα από τα μέσα της δεκαετίας του ’80, όπως εκείνη της Έκθεσης της Διεθνούς Επιτροπής για το περιβάλλον και την ανάπτυξη (Έκθεση Brundland). Εκτός από τα δύο διεθνή κείμενα που αναφέρθηκαν, ένα πρόσφατο διεθνές κείμενο για το περιβάλλον είναι και η Υπουργική διακήρυξη του Μάλμο (2000), η οποία αναγνωρίζει ότι η υποβάθμιση του περιβάλλοντος οφείλεται σε οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα και κυρίως στα μη βιώσιμα καταναλωτικά πρότυπα παραγωγής και ανάπτυξης.
Επίσης αναγνωρίζει τη μεγάλη σημασία που μπορεί να δοθεί στην κοινωνία των ενεργών πολιτών και το σημαντικό και κατευθυντήριο ρόλο που μπορεί να διαδραματίσουν στην προστασία του περιβάλλοντος οι μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ).
Επιπρόσθετα, το δικαίωμα πρόσβασης στην περιβαλλοντική πληροφόρηση, αποτελεί ένα βασικό αναφαίρετο δικαίωμα των πολιτών στην σύγχρονη κοινωνία και ένα Οι πολίτες θα πρέπει να αποκτήσουν πρόσβαση σε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να παίρνουν υπεύθυνες αποφάσεις για τη ζωή τους και το περιβάλλον στο οποίο διαβιούν και κατ’επέκταση να ελέγχουν τη κρατική δράση σε ζητήματα που άπτονται της βιωσιμότητας του περιβάλλοντος. Στον Ευρωπαϊκό χώρο, υπάρχουν δύο κύρια νομικής υφής κείμενα που αναφέρονται στο ζήτημα της περιβαλλοντικής πληροφόρησης.
Το πρώτο αφορά την Κοινοτική Οδηγία 90/313, η οποία κάνει λόγο για την ελεύθερη πρόσβαση στη πληροφόρηση για ζητήματα που άπτονται του περιβάλλοντος. Η συγκεκριμένη οδηγία ήδη έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην περιβαλλοντική προστασία. Σκοπός της είναι: η εξασφάλιση της ελεύθερης πρόσβασης σε πληροφορίες για το περιβάλλον, που τις διαθέτουν οι αρχές του Δημοσίου, η ελεύθερη διάδοση των πληροφοριών αυτών για την άρτια προστασία του περιβάλλοντος και ο ορισμός των βασικών όρων και προϋποθέσεων παροχής των πληροφοριών αυτών.
Το δεύτερο, αφορά τη Σύμβαση του Άαρχους, που αποτελεί το πρώτο διεθνούς τύπου νομικό κείμενο που ρυθμίζει με αναλυτικό τρόπο και μέθοδο, τη πρόσβαση στην πληροφόρηση για περιβαλλοντικής υφής θέματα, την συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και τη δυνατότητα πρόσβασης στη δικαιοσύνη. Αναγνωρίζει ως στόχο: «την προστασία του δικαιώματος κάθε πολίτη, της παρούσας και των επερχόμενων γενεών, να ζει σε ένα περιβάλλον κατάλληλο για την υγεία του και τη σωστή του διαβίωση».
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Σύμβαση προτείνει παρεμβάσεις σε τρεις τομείς που αποτελούν και τους θεματικούς της πυλώνες: να διευκολυνθεί με τα απαραίτητα τεχνολογικά μέσα, η ολοκληρωμένη πρόσβαση του κοινού στην πληροφορία που άπτεται του περιβάλλοντος που έχουν οι αρχές του Δημοσίου, ενθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού στη λήψη αποφάσεων που επηρεάζουν το περιβάλλον και να διευρυνθούν οι όροι πρόσβασης στην δικαιοσύνη για θέματα περιβάλλοντος. Τα συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης αναλαμβάνουν τη δέσμευση να εφαρμόζουν τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί και επομένως να: λαμβάνουν τα απαιτούμενα νομοθετικά, κανονιστικά και άλλα μέτρα, επιτρέπουν τους υπαλλήλους και τις δημόσιες αρχές να βοηθούν τον πολίτη στην αναζήτηση οποιασδήποτε περιβαλλοντικής πληροφορίας, ενθαρρύνουν και να προωθήσουν την οικολογική παιδεία του κοινού και να το ευαισθητοποιούν στα περιβαλλοντικά προβλήματα, αναγνωρίζουν και ενισχύουν, με το απαραίτητο μάρκετινγκ, τις ενώσεις, τις ομάδες και τις οργανώσεις που εργάζονται για την προστασία του περιβάλλοντος. Μέσω της συγκεκριμένης Σύμβασης, το περιβάλλον αναγνωρίζεται ως έννομο αγαθό και γίνεται μία ολοκληρωμένη προσπάθεια να προστατευτεί με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο.
Η ιστορία του ανθρώπου και η ιστορία της φύσης αλληλοδιεισδύουν. Το μέλλον της φύσης συνδέεται με το μέλλον του ανθρώπου και τον βαθμό υπευθυνότητας που εκείνος θα επιδείξει απέναντι σε αυτή. Ο διαλογισμός για τη φύση και τη σχέση του ανθρώπου μαζί της, συνδέεται με μία σωρεία ηθικών και πολιτικών προβλημάτων.
Η ενασχόληση με «το πρόβλημα του περιβάλλοντος και της φύσης», δείχνει ότι δεν είναι τίποτα αυτονόητο στη σχέση μας με τη φύση και είναι πια αναπόφευκτη η επανεξέταση της σχέσης μας προς τη φύση και η αναθεώρηση όλων σχεδόν των πλευρών της κουλτούρας μας. Γνωρίζουμε λίγα από τα μυστικά της και δεν έχουμε ξεδιπλώσει ακόμη όλο το κουβάρι της γνώσης μας και δη της επιστημονικής γύρω από αυτό το μεγαλειώδες δημιούργημα, στο οποίο διαβιούμε και συνυπάρχουμε με άλλα έμβια όντα. Ένα όμως οφείλουμε να ξέρουμε. Το Περιβάλλον είναι υπόθεση όλων μας! Το Περιβάλλον είναι η Φύση και η Φύση είναι ο Θεός. Είμαστε όλοι εμείς! Πρέπει να το προστατέψουμε, το αξίζει!
Α.Να συνοψίσετε σε 80 λέξεις τις ενέργειες που καταβάλλει η παγκόσμια κοινότητα για την προστασία του περιβάλλοντος.Μ.15
Β1.Ποιος είναι ο στόχος για τον οποίο γράφτηκε αυτό το κείμενο λαμβάνοντας υπόψη τις χωροχρονικές συγκυρίες της εποχής γραφής του,οι οποίες αναφέρονται μέσα το ίδιο το κείμενο;Μ.5
Β2.Το κείμενο άνήκει στο κειμενικό είδος της επιχειρηματολογίας:να γράψετε τα χαρακτηριστικά του κειμενικού αυτού είδους σύμφωνα με τη διάταξη Toulmin.Μ.10
Β3.Στο κείμενο ο κύριος τρόπος επίκλησης είναι στη λογική.Να εντοπίσετε τέσσερα μέσα τα οποία στηρίζουν το συγκεκριμένο είδος της επίκλησης.Μ.8
Β4α.“Η φύση πηγή έμπνευσης και καλλιτεχνικής δημιουργίας, γιατί τα φυσικά φαινόμενα και η απαράμιλλης ομορφιάς φυσικά τοπία, προκαλούν το θαυμασμό και το δέος στην ψυχή ενός καλλιτέχνη, αναπτύσσουν τα καλαισθητικά συναισθήματα του ατόμου, τροφοδοτούν τη δημιουργική φαντασία, κεντρίζοντας την καλλιτεχνική του ενσυναίσθηση και εμπνέουν στον άνθρωπο την ευρυθμία και τη συμμετρία, την αρμονία και την αναλογία, την ενότητα και την ποικιλία.”
Στην παραπάνω παράγραφο,αφού σχολιάσετε το ύφος,(Μ.3) να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με άλλες πιο καθημερινές,ώστε το ύφος του λόγου να γίνει απλό και οικείο (Μ.4).
Β4β.“Τα βράχια με κατάλληλη επεξεργασία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή των δρόμων, κτιρίων, αγαλμάτων.Ο άνεμος, η πτώση του νερού, η στασιμότητα του αέρα, το στάσιμο νερό, τα μεταλλεύματα, τα έντομα, μπορεί να θεωρούνται φυσικοί πόροι”.
Στο παραπάνω απόσπασμα να εντοπίσετε και να σχολιάσετε:α)Το ασύνδετο σχήμα (Μ.3),β)Μία επιστημική και μία δεοντική τροπικότητα με την ανάλογη βαθμίδα της (Μ.4) και γ)Τον χρόνο και τη σημασία των δύο ρηματικών τύπων του αποσπάσματος(Μ.3)
Γ1.Στο ποίημα του Νίκου Γκάτσου να εντοπίσετε:α)Το ερώτημα που θέτει το ποιητικό υποκείμενο και την απάντηση που το ίδιο επιδιώκει να δώσει.(Μ.6)
β)Έξι κειμενικούς δείκτες(Μ.6) της παραδοσιακής ποίησης,οι οποίοι στηρίζουν το ερώτημα και την απάντηση του ποιητικού υποκειμένου.
Γ2.Να καταθέσετε την προσωπική σας ανησυχία ή την απουσία της απένατι στο ζήτημα της καταστροφης του περιβάλλοντος.(Μ.3)
Δ.Συμμετέχετε σε συνέδριο νέων με θέμα το μη αναστρέψιμο της περιβαλλοντικής καταστροφής.Στη δική σας εισήγηση προτείνετε δράσεις που αφορούν τη γενιά σας αλλά και τις επόμενες γενιές, με τις οποίες δράσεις θα καταστεί δυνατή,σύμφωνα με τις ανάγκες και τις επιθυμίες του ανθρώπου,η συνέχιση της ζωής στον πλανήτη μας.Λέξεις 350-400.Μ.30
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
με τα ίδια ψέμματα,τους ίδιους φανατισμούς,την ίδια ξεροκεφαλιά,την ίδια παθητικότητα,την ίδια μιζέρια,τα ίδια λόγια.Με ροπή προς τα ίδια προαιώνια λάθη.Και με τις ίδιες δικαιολογίες.Παρατηρεί αυτόν τον άγνωστο-γνωστό,ατελείωτο κόσμο.Την ποταπότητά τους την έχει ζήσει σε πολλές κηδείες.Την ιδιοτέλεια,τον κυνισμό,την αρπαγή.Δεν προλαβαίνει να φύγει ο άλλος και πέφτουνε αμέσως σαν τα τσακάλια οι συγγενείς,τα παιδιά,οι πιο κοντινοί του να διαμοιράσουν τα πάντα-σπίτια,λεφτά,αυτοκίνητα,ρούχα,αντικείμενα.Πριν ακόμα κρυώσει ο άνθρωπος,τον έχουνε κιόλας διαμελίσει κι αυτόν και τη μνήμη του.Πίνουνε στην υγειά του κορόιδου που αγχωνότανε.Σφάζονται μεταξύ τους,χωρίς έλεος,χωρίς σεβασμό,χωρίς δισταγμό.Το έχει δει ένα σωρό φορές ο Πρίμο:εκεί,στην τράπουλα και στον θάνατο φαίνονται όλα.Η καρμιριά,η οπισθοβουλία,η αδικία,η δειλία,η κρυψίνοια,ο τυχοδιωκτισμός,η κτηνωδία των ζωντανών.Πολύ σπάνιες οι εξαιρέσεις.Οι πραγματικά λαμπρές εξαιρέσεις.Οι μεγάλοι,γενναιόδωροι και τρυφεροί άντρες.Οι έξοχες,ευγενείς γυναίκες.Οι σοφοί,αυτάρκεις γέροντες.Και βλέπει τώρα όλες τις ποικιλίες να περνούν,όλες εδώ,μπροστά του στο ίδιο προαύλιο,αναζητώντας τους λαμπρούς ανάμεσά τους.Εκείνους με το ξεχωριστό φως,τη δύναμη και τη γλυκύτητα.Και καταλαβαίνει ότι μια ζωή στην πόλη και δεν γνωρίζει σχεδόν κανέναν από όλους αυτούς που πάνε κι έρχονται στην προκυμαία χωρίς νόημα και σκοπό,τουλάχιστον οι περισσότεροι.Ζώντας χωρίς κανένα ρίσκο.Χωρίς οι πιο πολλοί να αγαπούν κάτι πραγματικά,να είναι κάπου εξολοκλήρου αφοσιωμένοι,δοσμένοι-όπως αυτός,αγαπάει το παιχνίδι,τον τζόγο,έστω την καταστροφή,τον εξευτελισμό και το μεγαλείο της ματαιότητάς του.Και θα περιμένει από αυτούς να τον ψηφίσουν,να τον εγκρίνουν για να τους σώσει.Αυτός που απεχθάνεται κάθε σωτηρία και η πιο βαθιά του επιθυμία είναι να κατέβει στο δεύτερο,στο απώτατο υπόγειο,μόνο και μόνο για να φιλήσει τον διάβολο.Για να δει πόσο ζεστό είναι το χάος.
