ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο Πρίμο Λέβι συνελήφθη το 1943 από τους Γερμανούς Ναζί στην Ιταλία ως μέλος αντιφασιστικής οργάνωσης. Οδηγήθηκε στο Άουσβιτς από όπου σώθηκε μαζί με λίγους άλλους επιζήσαντες και επέστρεψε στην Ιταλία. Στο βιβλίο του “ Αν αυτό είναι ο άνθρωπος” κατέγραψε τις εμπειρίες του από το στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης στο οποίο βρέθηκε, τα βασανιστήρια, την πείνα και τον ανθρώπινο εξευτελισμό τόσο από τη μεριά των κρατουμένων όσο και από εκείνη των κρατούντων.Ο Λέβι πέθανε στο Τορίνο το 1987.Το βιβλίο του διδάσκεται στα ιταλικά σχολεία.

Όταν τελειώσαμε ο καθένας έμεινε στη γωνιά του, χωρίς να μπορούμε να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλον. Δεν έχουμε καθρέφτη για να δούμε το πρόσωπό μας, αλλά ο καθρέφτης βρίσκεται απέναντί μας, η όψη μας αντανακλάται σε εκατό μελανιασμένα πρόσωπα, σε εκατό ρυπαρές και αξιοθρήνητες μαριονέττες. Μεταμορφωθήκαμε ήδη σε φαντάσματα σαν κι εκείνα που είδαμε χθες.

Τότε για πρώτη φορά συνειδητοποιήσαμε ότι η γλώσσα μας δεν έχει τις λέξεις για να εκφράσει αυτήν την ύβρι, την εκμηδένιση του ανθρώπου. Σαν προικισμένοι με την ενορατική ικανότητα ενός προφήτη είδαμε την πραγματικότητα: είμαστε στον πάτο. Πιο κάτω δεν γίνεται να πάμε: δεν μπορούμε να σκεφτούμε αθλιότερη ύπαρξη από τη δική μας. Τίποτα πια δεν μας ανήκει: μας στέρησαν τα ρούχα, τα παπούτσια, τα μαλλιά μας. Εάν μιλήσουμε, δεν θα μας ακούσουν, κι αν μας ακούσουν, δεν θα μας καταλάβουν. Θα μας στερήσουν και τ’ όνομά μας. Κι αν θέλουμε να το κρατήσουμε, θα πρέπει να βρούμε τη δύναμη μέσα μας, τη δύναμη να το σώσουμε και μαζί μ’ αυτό να σώσουμε κάτι κι από μας, απ’ αυτό που υπήρξαμε.

Ξέρουμε ότι οι άλλοι δύσκολα θα μας καταλάβουν, αλλ’ όμως ας είναι έτσι. Ας αναλογιστούμε τώρα την αξία και το νόημα που κλείνουν μέσα τους οι πιο απλές καθημερινές μας συνήθειες, τα μικρά αντικείμενα που έχει ακόμα και ο πιο δυστυχής ζητιάνος: ένα μαντήλι, ένα παλιό γράμμα, τη φωτογραφία ενός αγαπημένου προσώπου. Αυτά τα αντικείμενα είναι κομμάτι του εαυτού μας ,σχεδόν σαν τα μέλη του σώματός μας. Θα διανοηθούμε να τα αποχωριστούμε μόνο εάν βρούμε άλλα που θα τα αντικαταστήσουν, άλλα αντικείμενα δικά μας που φυλάγουν και ξυπνούν τις αναμνήσεις.

Ας σκεφτούμε έναν άνθρωπο που του στερούν όχι μόνο τα αγαπημένα του πρόσωπα αλλά και το σπίτι του, τις συνήθειές του, τα ρούχα του, κυριολεκτικά οτιδήποτε του ανήκει: θα είναι πλέον ένας άδειος άνθρωπος ,θα οδηγηθεί στην ένδεια και στη θλίψη, θα χάσει την αξιοπρέπειά του και τη λογική του, γιατί είναι εύκολο, αν χάσεις τα πάντα να χάσεις και τον ίδιο σου τον εαυτό. 

ΘΕΜΑΤΑ

1.Ποιο είναι το βασικό ερώτημα του κειμένου και ποιο το θέμα; Μ.7

2.Να σχολιάσετε τους κειμενικούς δείκτες της πρωτοπρόσωπης αφήγησης και του ασύνδετου σχήματος.Μ.4

3.Να τοποθετηθείτε προσωπικά απέναντι στο νόημα της φράσης: “Ας αναλογιστούμε τώρα την αξία και το νόημα που κλείνουν μέσα τους οι πιο απλές καθημερινές μας συνήθειες, τα μικρά αντικείμενα που έχει ακόμα και ο πιο δυστυχής ζητιάνος: ένα μαντήλι, ένα παλιό γράμμα, τη φωτογραφία ενός αγαπημένου προσώπου. Αυτά τα αντικείμενα είναι κομμάτι του εαυτού μας, σχεδόν σαν τα μέλη του σώματός μας. Θα διανοηθούμε να τα αποχωριστούμε μόνο εάν βρούμε άλλα που θα τα αντικαταστήσουν, άλλα αντικείμενα δικά μας που φυλάγουν και ξυπνούν τις αναμνήσεις.”Μ.4