ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2022-2023
Οι δώδεκα μήνες και η λαϊκή μας παράδοση (ήθη- έθιμα , χαρακτηριστικά ,εορτές, ονομασίες ,παροιμίες, εργασίες των ανθρώπων της υπαίθρου , τέχνες , παραδοσιακά τραγούδια κ.α)
Μήνας μπαίνει ….. μήνας βγαίνει ….. και όλο κάτι μας μαθαίνει!!!
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ: Ζωγραφίσαμε το Σεπτέμβριο.
ΤΕΧΝΕΣ:Ο Σεπτέμβριος σε πίνακες ζωγραφικής.
Γιορτές :Ύψωση Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου)
Γεωργικές εργασίες: Τρύγος
Λαογραφία: Άλλες ονομασίες του Σεπτεμβρίου.
Ποίηση:Ο Σεπτέμβρης της Ρένας Κραθαίου
Παροιμίες:
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
Χαρακτηριστικά του μήνα Οκτωβρίου:
-Πρωτοβρόχια:
Γεωργικές εργασίες :
Σπορά:
Τραγούδι : Ο γεωργός
Κατασκευή : σκιάχτρα
Ήθη και έθιμα: έθιμο Περπερούνας
Στα παλιά τα χρόνια, όταν είχε πολύ καιρό να βρέξει, έντυναν ένα κοριτσάκι «περπερούνα», δηλαδή το στόλιζαν με φύλλα και χλωρά κλαδιά. Το κοριτσάκι αυτό, μαζί με άλλα παιδιά, γύριζε από πόρτα σε πόρτα στα σπίτια του χωριού και όλοι μαζί τραγουδούσαν. Όταν τέλειωνε το τραγούδι, έριχναν λίγο νερό πάνω στην περπερούνα, έτσι για το γούρι, και περίμεναν να έρθει επιτέλους μια καλή βροχή.
| Περπερούνα περιπατεί περιπατεί καμαρωτή και το Θεό παρακαλεί για να στείλει μια βροχή μια βροχή καλή καλή για ν’ ανθίσουν τα λιβάδια να φυτρώσουν τα σιτάρια να μεθύσουν τ’ αμπελάκια να καρπίσουν σταφυλάκια. Μπάρες μπάρες τα νερά στα χωράφια τα ξερά. Καθ’ αστάχυ ένα ταγάρι κάθε κλίμα ένα πιθάρι. |
Μυθολογία :Σπορά και βλάστηση
Ο μύθος της Περσεφόνης
Σημαντικές εορτές:
– Η χριστιανική παράδοση είναι άμεσα συνδεδεμένη με την γιορτή του Αγίου Δημητρίου στις 26 του μήνα, μεγάλου Αγίου της Ορθόδοξης Εκκλησίας και πολιούχου της Θεσσαλονίκης.
-Η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου 1940
Τα πορτρέτα του Οκτωβρίου:
Παροιμίες;
-Ο Οκτώβρης συγυρίζει, ναφθαλίνη θα μυρίσει.
-Οκτώβρης και δεν έσπειρες, σιτάρι λίγο θα ‘χεις.
-Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οκτώ σειρές στ’ αλώνι.
-Οκτώβρη και δεν έσπειρες, οκτώ σακιά δεν γέμισες.
Άλλες ονομασίες του Οκτωβρίου:
–Αηδημητριάτης από τη μεγάλη γιορτή του Αγίου Δημητρίου
–Σπαρτής ή Σπαρτάς ή Σποριάς γιατί σπέρνουμε πολλά στις μέρες του και είναι η βασική γεωργική ασχολία.
-Παχνιστής γιατί καλύπτονται από πάχνη οι αγροί
-Μπρουμάρης δηλαδή ομιχλώδης και σκοτεινός.
Ανθίζουν:
- Είναι η εποχή που πρωτανθίζουν τα κυκλάμινα ή αλλιώς αϊδημητριάτικα.
Κουβέντα με ένα λουλούδι
Στίχοι: Γιάννης Ρίτσος
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Κυκλάδινο κυκλάμινο στου βράχου
τη σχισμάδα πού βρήκες χρώματα κι ανθείς
πού μίσχο και σαλεύεις.
Μέσα στο βράχο σύναξα
το γαίμα στάλα στάλα
μαντήλι ρόδινο έπλεξα
κι ήλιο μαζεύω τώρα.
–Επίσης ανθίζουν τα χρυσάνθεμα.
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ
Ζωγραφίζω το ποίημα του Νοεμβρίου.
ΓΙΟΡΤΕΣ:
Των Παμμεγίστων Ταξιαρχών.
Τα Εισόδια της Θεοτόκου:
Επέτειος του Πολυτεχνείου
Νοέμβριος: ο μήνας συγκομιδής της ελιάς
-Παραδοσιακό τραγούδι «Δενδράκι ευλογημένο»
-Ο μύθος της Αθηνάς και του Ποσειδώνα.
Τα πορτρέτα του μήνα.
Παροιμίες:
Νοέμβρη οργώματα κι ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.
Όποιος σπείρει τον Νοέμβρη ούτε σπόρο δεν Θα πάρει.
Ο Νοέμβρης με βροχή, σκάβει, σπέρνει όλη τη γη.
Το Νοέμβρη κρύο κάνει κι η φωτιά θα μας ζεστάνει.
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
Παροιμίες και ονομασίες του μήνα:
-Δεκέμβρης με γιορτές, Χριστουγέννων διακοπές.
-Χιόνι του Δεκεμβρίου, χρυσάφι του καλοκαιριού.
-Του Δεκέμβρη η μέρα καλημέρα , καλησπέρα.
Ζωγραφίζω το Δεκέμβριο:
Γιορτή του Αγίου Νικολάου:
Τα έθιμα (Χριστουγέννων)
Το στόλισμα του καραβιού:
-Το στόλισμα του δένδρου:
-Πως ξεκίνησε το έθιμο.
–Χειροτεχνία
Ο μύθος των καλικάντζαρων:
Τα παραδοσιακά κάλαντα (Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς , Φώτων ).
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ
Τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς:
-Η βασιλόπιτα.
-Το σπάσιμο του ροδιού.
Τα έθιμα των Θεοφανίων:
-Ο Σταυρός στη θάλασσα.
-Το πορτρέτο του Ιανουαρίου.
-Γράφω τη λέξη Ιανουάριος και ζωγραφίζω τι έκανα την Πρωτοχρονιά.
-Παροιμίες για τον Ιανουάριο:
‘’Του Γενάρη το φεγγάρι μοιάζει με μαργαριτάρι.’’
-Ονομασίες του μήνα
H αμυγδαλιά: Μαθαίνω και ζωγραφίζω το αίνιγμα.
Ο μύθος της Αλκυόνης (Αλκυονίδες ημέρες).
Παραδοσιακό παραμύθι: Η κυρα Καλή και οι 12 μήνες.
H γιορτή των 3 Ιεραρχών.
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
Τα πορτρέτα του μήνα.
Ο μύθος για τον Φεβρουάριο (γιατί έχει 28 ημέρες).
Γιορτές:
- Η Υπαπαντή της Θεοτόκου.
Η Τσικνοπέμπτη
Απόκριες : Ήθη και έθιμα
Το γαϊτανάκι
Η καθαρά Δευτέρα
-Χαρταετοί
Τα κούλουμα
Μασκαρέματα
ΜΑΡΤΙΟΣ
Η Σαρακοστή.
Το πορτρέτο του μήνα.
Τα μαρτάκια
Παροιμίες του μήνα.
Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;
Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
Από Μάρτη καλοκαίρι και από Αύγουστο χειμώνα.
Μάρτης είναι χάδια κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει.
Ο μύθος για τον μήνα Μάρτιο.
Ζωγραφίζω τον μύθο για τον Μάρτιο.
Οι λαϊκές ονομασίες του μήνα.
Αίνιγμα
Εορτές:
- Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως.
-Επέτειος της 25ης Μαρτίου 1821. Η παραδοσιακή φορεσιά
ΑΠΡΙΛΙΟΣ
Το έθιμο της Πρωταπριλιάς.
Το πορτρέτο του μήνα.
Απριλιάτικες …. παροιμίες.
Πάσχα:
Μαθαίνω και ζωγραφίζω κάποια από τα θαύματα του Χριστού.
Κάλαντα του Λαζάρου.
Τα είπαμε στην τάξη της Α΄ Δημοτικού.
Τα λαζαράκια.
Κυριακή των Βαΐων.
Το βάψιμο των αυγών.
Ο Επιτάφιος.
Οι λαμπάδες της Ανάστασης.
Ζωγραφίζω κάποια από τα έθιμα του Πάσχα.
Ζωγραφίζω τα έθιμα που μου αρέσουν περισσότερο.
Η γιορτή του Αγίου Γεωργίου.
ΜΑΪΟΣ
Το έθιμο της Πρωτομαγιάς:
Οι ονομασίες του μήνα:
Το πορτρέτο του μήνα:
Παροιμίες για το Μάιο:
Ο Μάης φτιάχνει τα σπαρτά κι ο Μάης τα χαλάει.
Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ’ Αυγούστου το φεγγάρι
Τον Μάη κρασί μην πίνετε κι ύπνο μην αγαπάτε.
Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι.
Να΄ μουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι,
όλους τους μήνες κόκορας και γάτος το Γενάρη.
ΓΙΟΡΤΕΣ:
Γιορτή της μητέρας.
Το δωράκι στη μαμά μας.
Γιορτή Αγίου Κωνσταντίνου και Αγίας Ελένης.
Η γιορτή του Αγίου Πνεύματος.
ΙΟΥΝΙΟΣ-ΙΟΥΛΙΟΣ -ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
Μαθαίνουμε τους μήνες του καλοκαιριού και τους ζωγραφίζουμε.
Ονομασίες Ιουνίου:
Ο Ιούνιος λέγεται και
Θεριστής (γιατί θερίζουμε τα σπαρτά)
Άι – Γιαννίτης (γιατί στις 24 γιορτάζουμε τη γέννηση του Ιωάννη του Προδρόμου).
Ονομασίες Ιουλίου:
Αλωνάρης, Αλωνιστής
Γυαλινός ή Γυαλιστής (γυαλίζουν κι ωριμάζουν οι ρόγες των σταφυλιών)
Ονομασίες Αυγούστου:
Συκολόγος, Τραπεζοφόρος αναφέρονται κυρίως στην αφθονία των καρπών του: «Αύγουστε καλέ μου μήνα να ‘σουν δυο φορές το χρόνο». Οι δώδεκα πρώτες ημέρες του Αυγούστου ονομάζονταν και «μερομήνια» γιατί έλεγαν ότι προλέγουν τον καιρό: «κάθε ημέρα κι ένας μήνας».
Ιούνιος ο θεριστής.
Παροιμίες για τους τρεις μήνες.
Ας χτυπήσουμε το σιτάρι, θα βγει αλεύρι;
Ιούλιος ο αλωνάρης.
Το λουλούδι του καλοκαιριού , το ηλιοτρόπιο.
Το καλαμπόκι.
