Με αφορμή την σχετική εργασία από το τετράδιο εργασιών της Ιστορίας της ΣΤ’ τάξης, που αφορά μια πολύ σπουδαία προσωπικότητα που κατατάσσεται ανάμεσα στους Δασκάλους του Γένους, τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, ο Νίκος Τσιλίκης μας παρουσιάζει με αρκετά στοιχεία ένα βιογραφικό του στην παρακάτω παρουσίαση.
Η συμβολή του στην αφύπνιση και στον ξεσηκωμό του σκλαβωμένου γένους υπήρξε ανεκτίμητη, τις περιόδους όπου η μόρφωση για τη διατήρηση της ελληνικής γλώσσας, της εθνικής συνείδησης και της θρησκευτικής πίστης ήταν καθοριστικός παράγοντας της επιβίωσης του Ελληνισμού και της αποφυγής των εξισλαμισμών.
Μέσα σε αντιξοότατες συνθήκες, οικονομικές και ανασφάλειας, οργώνει την Ήπειρο διδάσκοντας και παροτρύνοντας την ίδρυση σχολείων και καταφέρνει να ιδρύσει περί τα 250, τη στιγμή που τα σχολεία σε όλη την τουρκοκρατούμενη Ελλάδα ήταν από ελάχιστα, ή μόνο για μικρή μερίδα προνομιούχων Ελλήνων, ανύπαρκτα σε πολλές περιοχές, έως και απαγορευμένα σε μερικές περιοχές λόγω επαναστατικών κινημάτων. Έδωσε έτσι ένα λαμπρό παράδειγμα και για μας τους σύγχρονους στην εποχή της ευζωίας, παρά την δύσκολη οικονομική κατάσταση, ότι όταν υπάρχει η πίστη και η θέληση για κάτι, τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο.
Τα κηρύγματά του, οι αλήθειες που εξέφραζαν, ενόχλησαν πολλούς, ακόμα και τακτοποιημένους συμπατριώτες του, παρά το ότι έχαιρε εκτίμησης ακόμα και από Τούρκους και δίδασκε την δικαιοσύνη προς όλους. Πλήρωσε το τίμημα με τη ζωή του στις 24 Αυγούστου του 1779.
Οι Διδαχές και οι Προφητείες του έχουν μείνει σήμερα να μας προβληματίζουν συσχετιζόμενες με σύγχρονα γεγονότα.
