Κατά τη διάρκεια του Β’ τετραμήνου, οι μαθητές της Β’ Γυμνασίου συμμετείχαν σε μία καινοτόμο εκπαιδευτική δράση, προϊόν συνδιδασκαλίας των μαθημάτων της Γεωγραφίας και της Μουσικής, με τίτλο “Echoes of the World: A Geographic Sound Journey”.
Η δράση σχεδιάστηκε με στόχο την καλλιέργεια διαθεματικής σκέψης, δημιουργικότητας και την εμβάθυνση στη σχέση φυσικού περιβάλλοντος και πολιτισμικής έκφρασης. Οι μαθητές ανέλαβαν να μελετήσουν επιλεγμένες περιοχές του πλανήτη και να αναζητήσουν τρόπους με τους οποίους το γεωγραφικό τους προφίλ έχει επηρεάσει την εξέλιξη των τοπικών μουσικών πολιτισμών.
Διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές αναπτύσσουν διαφορετικά πολιτισμικά στοιχεία. Οι μαθητές χρησιμοποιώντας τις γνώσεις τους από το μάθημα της γεωγραφίας αλλά και με τη χρήση εξωτερικών πηγών κλήθηκαν να προσεγγίσουν διαθεματικά τη σχέση της γεωγραφίας με τη μουσική. Αναλυτικότερα, οι μαθητές μελέτησαν τη θέση διάφορων περιοχών στον πλανήτη (γεωγραφικό πλάτος και μήκος) λαμβάνοντας υπόψη τα όρια των τεκτονικών πλακών και την ύπαρξη γεωλογικών φαινομένων όπως παρουσία ενεργών ηφαιστείων. Στη συνέχεια, πρόσθεσαν στοιχεία για το κλίμα και για τη γεωμορφολογία όπως κάθετος διαμελισμός (π.χ. υψόμετρο) και οριζόντιος διαμελισμός (π.χ. απόσταση από τη θάλασσα). Αναπτύσσοντας διαθεματική σκέψη, σύνδεση γνώσεων, δημιουργικότητα και αισθητική αντίληψη προσπάθησαν να εξηγήσουν πώς οι παραπάνω παράμετροι μπορεί να επηρέασαν την πολιτισμική εξέλιξη των περιοχών.
Αντίστοιχα, στο μάθημα της Μουσικής, οι μαθητές προσέγγισαν κάθε περιοχή μέσα από τον μουσικό της πολιτισμό, εστιάζοντας τόσο στην ηχητική της ταυτότητα όσο και στη λειτουργία της μουσικής μέσα στο κοινωνικό και φυσικό της πλαίσιο. Έχοντας ως βάση αρχές της εθνομουσικολογίας και με τη βοήθεια ακουστικών παραδειγμάτων, εικαστικού υλικού και επιλεγμένων πηγών, μελέτησαν την οργανολογία (τοπικά όργανα), τις φωνητικές τεχνικές, τα μουσικά ιδιώματα και τις πολιτισμικές χρήσεις της μουσικής (τελετουργία, επικοινωνία, ψυχαγωγία, αφήγηση). Παράλληλα, κλήθηκαν να εντοπίσουν τη σύνδεση του φυσικού περιβάλλοντος με την εξέλιξη των μουσικών μορφών (π.χ. το ντιτζεριντού ως ηχητική αποτύπωση της αυστραλιανής γης, η πολυφωνία της Τούβας επηρεασμένη από την ακουστική της στέπας ή το ρυθμικό Gamelan του Μπαλί σε σχέση με τον κοινωνικό συγχρονισμό). Μέσα από αυτή τη διαδικασία, καλλιέργησαν δεξιότητες ακρόασης, συγκριτικής ανάλυσης, αισθητικής αξιολόγησης και πολιτισμικής ενσυναίσθησης, εμβαθύνοντας στον ρόλο της μουσικής ως καθρέφτη του τόπου και του τρόπου ζωής των ανθρώπων.
Οι περιοχές που μελετήθηκαν κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα γεωγραφικών και πολιτισμικών ζωνών, όπως:
- Αλάσκα και οι Ίνουιτ: μελετήθηκε η σχέση του πολικού κλίματος με τα πολυφωνικά τραγούδια και τα ηχοτοπία επιβίωσης.
- Περού και ο πολιτισμός των Ίνκας: αναζητήθηκαν τα μουσικά ίχνη των Άνδεων μέσα από αυλούς του Πάνα και τελετουργικούς ήχους.
- Ανδαλουσία (Ισπανία) και το Φλαμένκο: εξετάστηκε η αλληλεπίδραση κλίματος, πολυπολιτισμικής ιστορίας και μουσικής έκφρασης.
- Ωκεανία και οι Αβορίγινες: αναλύθηκε η λειτουργία του ντιτζεριντού ως μέσο σύνδεσης με το τοπίο και το μύθο.
- Τούβα (Κεντρική Ασία) και η τεχνική του Hoomei (διπλός φωνητικός τόνος): μελέτη του πώς η στέπα και τα βουνά “σμιλεύουν” φωνητικές πρακτικές.
- Μπαλί και το σύνολο Gamelan: εξετάστηκαν οι ρυθμοί του μουσικού αυτού συνόλου και η αρμονία του με τη φυσική και κοινωνική τάξη της περιοχής.
- Ιαπωνία και το Θέατρο Νο: εστίαση στη σχέση του μουσικού θεάτρου με την αισθητική της φύσης και την πειθαρχία του ήχου.
- Κίνα και η Όπερα του Πεκίνου: μελέτη της χρήσης μουσικής και φωνής ως εκφραστικά μέσα συνδεδεμένα με το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον.
- Κάτω Ιταλία και τα Γραικάνικα τραγούδια: αναζητήθηκαν οι επιρροές της Μεσογείου, της γλώσσας και της ιστορίας στη μουσική έκφραση των ελληνόφωνων κοινοτήτων.
- Χαβάη και ο χορός Χούλα: διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οι τροπικές συνθήκες και η προφορική παράδοση διαμορφώνουν την κίνηση και το τραγούδι.
- Ινδία και το σιτάρ: μελέτη της κλιματικής και πολιτιστικής πολυμορφίας της Ινδικής χερσονήσου μέσα από το μουσικό όργανο-σύμβολο της παράδοσης.
Το αποκορύφωμα της δράσης ήταν η δημιουργία ενός διαδραστικού παγκόσμιου χάρτη, στον οποίο ενσωματώθηκε το υλικό των μαθητικών εργασιών. Ο χάρτης αυτός περιλαμβάνει γεωμορφολογικά δεδομένα, φωτογραφικά ντοκουμέντα, ηχητικά αποσπάσματα, αφηγήσεις, εικαστικά στοιχεία και κείμενα ερμηνείας – αποτελώντας έναν μοναδικό «πολιτισμικό ακουστικό άτλαντα» που οπτικοποιεί τη σύνδεση φύσης και πολιτισμού.
Μέσα από το “Echoes of the World”, οι μαθητές ταξίδεψαν με πυξίδα τον ήχο και τον χάρτη, βιώνοντας τη γνώση ως ενιαία εμπειρία. Η δράση ανέδειξε πώς η διαθεματική προσέγγιση μπορεί να εμπνεύσει τη μάθηση, να ενισχύσει τη συνεργασία και να καλλιεργήσει την παγκόσμια συνείδηση.
Οι υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Τσίρκα Θ., Μιντιούρης Γ.
Ένα υπέροχο απόγευμα, γεμάτο χαρά, συγκίνηση, περηφάνια, δημιουργικότητα, καινοτομία! Οι γονείς του σχολείου μας είδαν τα έργα των παιδιών τους, τα αποτελέσματα των καινοτόμων δράσεων και των Ομίλων Καινοτομίας και Δημιουργικότητας!
