Η δράση υλοποιείται στο πλαίσιο της συμμετοχής του νηπιαγωγείου μας στο Ευρωπαϊκό Προληπτικό Πρόγραμμα Ψυχικής Ανθεκτικότητας «RESCUR: Ένα Εμπόδιο, Μια Ευκαιρία», το οποίο σχεδιάστηκε από έξι ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, μεταξύ των οποίων και το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Στόχος του προγράμματος είναι η ενδυνάμωση της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας, μέσω της καλλιέργειας κοινωνικών, συναισθηματικών και διαπροσωπικών δεξιοτήτων.

Η τάξη μας επιλέχθηκε κατόπιν αίτησης, ανάμεσα σε πολλές άλλες από όλη την Ελλάδα, για να συμμετάσχει στην εφαρμογή του προγράμματος. Μαζί με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς που συμμετέχουν, παρακολούθησα 20ωρη επιμόρφωση από τον Αν. Καθηγητή Σχολικής Ψυχολογίας Αναστάσιο Ματσόπουλο και τη σχολική ψυχολόγο Μαρίζα Γκαβογιαννάκη (Πανεπιστήμιο Κρήτης), ώστε το πρόγραμμα να υλοποιηθεί με παιδαγωγική επάρκεια και συνέπεια στην τάξη μας.

Το πρόγραμμα εφαρμόζεται σε εβδομαδιαία βάση, μέσα από βιωματικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν ιστορίες με ήρωες-σύμβολα (τον σκίουρο Ηρακλή και τη σκαντζοχοιρίνα Αριστέα), παιχνίδια ρόλων, συζητήσεις και δημιουργικές κατασκευές. Κάθε δραστηριότητα στοχεύει στην ενίσχυση συγκεκριμένων δεξιοτήτων, όπως η επικοινωνία, η συνεργασία, η αυτοεκτίμηση, η αντιμετώπιση δυσκολιών και η καλλιέργεια θετικής στάσης απέναντι στις προκλήσεις.

Η δομή του προγράμματος βασίζεται σε έξι βασικές θεματικές ενότητες:

1. Καλλιεργώντας δεξιότητες επικοινωνίας
2. Δημιουργώντας και διατηρώντας υγιείς σχέσεις
3. Αναπτύσσοντας νοοτροπία εξέλιξης
4. Ενισχύοντας την αποφασιστικότητα και αυτοαποτελεσματικότητα
5. Αναδεικνύοντας τα προσωπικά προτερήματα
6. Μετατρέποντας τις προκλήσεις σε ευκαιρίες

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη συνεργασία με την οικογένεια, καθώς πολλές δραστηριότητες συνεχίζονται στο σπίτι, ενισχύοντας τη σύνδεση παιδιού – γονέα και τη σημασία της οικογενειακής στήριξης στην ανάπτυξη της ανθεκτικότητας.

Μέσα από τη συγκεκριμένη δράση, τα παιδιά ενδυναμώνονται ψυχικά, κοινωνικά και συναισθηματικά, καλλιεργούν δεξιότητες ζωής και αποκτούν τα απαραίτητα εφόδια για να διαχειρίζονται με υγιή τρόπο τις προκλήσεις της καθημερινότητας. Η πορεία των παιδιών παρακολουθείται μέσα από συστηματική παρατήρηση, παιδαγωγικά ημερολόγια και δημιουργικά προϊόντα (όπως ζωγραφιές και κατασκευές).

Η δράση μας στηρίχθηκε σε σημαντικές συνεργασίες σε παιδαγωγικό και οικογενειακό επίπεδο:

• Ακαδημαϊκή Συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης:
  Η συμμετοχή μας στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «RESCUR: Ένα Εμπόδιο, Μια Ευκαιρία» έγινε ύστερα από επίσημη επιλογή μας από την επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η συνεργασία περιλάμβανε 20ωρη επιμόρφωση από τον Αν. Καθηγητή Σχολικής Ψυχολογίας Αναστάσιο Ματσόπουλο και τη σχολική ψυχολόγο Μαρίζα Γκαβογιαννάκη, με σκοπό την ορθή και παιδαγωγικά τεκμηριωμένη εφαρμογή του προγράμματος στην τάξη. Παράλληλα, υπάρχει επιστημονική εποπτεία και υποστήριξη από την ομάδα του Πανεπιστημίου, η οποία μας καθοδηγεί καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησης του προγράμματος, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα της δράσης στην τάξη μας.
• Συνεργασία με τις Οικογένειες των Μαθητών:
  Οι γονείς συμμετείχαν ενεργά τόσο μέσω της αρχικής ενημέρωσης όσο και μέσα από εβδομαδιαίες δραστηριότητες που συνεχίζονται στο σπίτι. Η ενίσχυση της επικοινωνίας παιδιού–γονέα αποτέλεσε κεντρικό στόχο του προγράμματος. Επιπλέον, οι γονείς συμμετείχαν σε διαδικτυακή ομιλία από τον κ. Αναστάσιο Ματσόπουλο με θέμα «Ο Καθοριστικός Ρόλος των Γονέων στην Ενδυνάμωση της Ψυχικής Ανθεκτικότητας των Παιδιών», γεγονός που συνέβαλε στην ευαισθητοποίηση και ενεργοποίησή τους ως σημαντικοί συνδιαμορφωτές του κλίματος στήριξης των παιδιών.
• Συνεργασία με τη σχολική κοινότητα:
  Το πρόγραμμα υλοποιείται παράλληλα με άλλους εκπαιδευτικούς που έχουν επίσης επιμορφωθεί, γεγονός που ενδυναμώνει την κοινή παιδαγωγική προσέγγιση και προωθεί τη δημιουργία ενός θετικού σχολικού κλίματος. Έχουμε δημιουργήσει ομάδα επικοινωνίας στο Viber, μέσω της οποίας ανταλλάσσουμε ιδέες, εμπειρίες και παρέχουμε αμοιβαία υποστήριξη. Η ψηφιακή αυτή κοινότητα πρακτικής λειτουργεί ως πολύτιμο εργαλείο ενίσχυσης της συνεργασίας και της συνεκτικότητας των δράσεων μας.

Η εφαρμογή του προγράμματος RESCUR στην τάξη μας είχε θετική και πολυδιάστατη επίδραση τόσο στα παιδιά όσο και στους γονείς και στην εκπαιδευτική κοινότητα συνολικά.

• Στα παιδιά:
  Τα παιδιά ανέπτυξαν σημαντικές κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες, όπως η ενσυναίσθηση, η συνεργασία, η επίλυση συγκρούσεων, η έκφραση συναισθημάτων και η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης.
  Έδειξαν αυξημένο ενδιαφέρον για τις ιστορίες των ηρώων, συμμετείχαν με ενθουσιασμό στις βιωματικές δραστηριότητες και κατάφεραν να μεταφέρουν δεξιότητες που διδάχθηκαν μέσα στην τάξη στην καθημερινότητά τους.
• Στους γονείς:
  Η δράση βοήθησε τους γονείς να αντιληφθούν τον καθοριστικό τους ρόλο στην ενδυνάμωση της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών. Μέσα από τη διαδικτυακή ομιλία και τις δραστηριότητες στο σπίτι, ενισχύθηκε η επικοινωνία γονέα-παιδιού και καλλιεργήθηκε ένα κλίμα εμπιστοσύνης, ενσυναίσθησης και στήριξης στο οικογενειακό περιβάλλον.
• Στην εκπαιδευτική πρακτική:
  Η συμμετοχή στο πρόγραμμα ενίσχυσε τον παιδαγωγικό ρόλο του εκπαιδευτικού, εισάγοντας οργανωμένες πρακτικές που βασίζονται σε σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα. Η εποπτεία και η συνεργασία με άλλους εκπαιδευτικούς συνέβαλαν στη βελτίωση της διδασκαλίας και την ενίσχυση της κοινότητας πρακτικής.
• Γενικότερα:
  Το πρόγραμμα συνέβαλε στη δημιουργία ενός θετικού, υποστηρικτικού και ασφαλούς μαθησιακού περιβάλλοντος, όπου κάθε παιδί μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα, να νιώσει αποδοχή και να αναπτύξει προσωπικές δεξιότητες που θα το συνοδεύουν σε όλη του τη ζωή. Η επίδραση της δράσης είναι ήδη ορατή και αναμένεται να έχει μακροπρόθεσμο όφελος, τόσο για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών όσο και για την ενδυνάμωση των σχέσεων σχολείου-οικογένειας.

Η δράση υλοποιείται στον χώρο του νηπιαγωγείου μας, με φυσική παρουσία των παιδιών και της εκπαιδευτικού, ενώ συμπληρωματικές δραστηριότητες πραγματοποιούνται στο οικογενειακό περιβάλλον με την καθοδήγηση των γονέων. Επιπλέον, μέρος της επιμόρφωσης και των συνεργασιών πραγματοποιήθηκε εξ αποστάσεως μέσω ψηφιακών μέσων.

Η δράση εντάσσεται στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο RESCUR, που υποστηρίζεται από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και τα συνεργαζόμενα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Παράλληλα, ενισχύει τη συμμετοχή του σχολείου σε τοπικά και εθνικά δίκτυα σχολείων που προωθούν την ψυχική υγεία, την πρόληψη και τη βιωματική εκπαίδευση. Μέσω της συνεργασίας με άλλους εκπαιδευτικούς, διαμορφώνεται ένα άτυπο δίκτυο πρακτικής και υποστήριξης, ενδυναμώνοντας τις παιδαγωγικές κοινότητες.

Πρόγραμμα Ψυχικής Ανθεκτικότητας_4ο Νηπιαγωγείο Κιλκίς by SOFIA TRAIANOU