Πρόγραμμα ανάπτυξης του αλληλοσεβασμού και της διαφορετικότητας σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας / Δρ. Σοφίας Νικολιδάκη ΕΔΙΠ
Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης Πανεπιστήμιο Κρήτης

Σκοπός του προγράμματος είναι η κατανόηση από τα παιδιά των εννοιών του σεβασμού, της διαφορετικότητας και η έμπρακτη υιοθέτηση στάσεων που αναπτύσσουν και εξελίσσουν τις έννοιες αυτές ως τρόπο ζωής και καθημερινής συμπεριφοράς. Το περιεχόμενο του προγράμματος στηρίζεται σε τρείς κυρίως άξονες :

• Αυτοσεβασμός: Τα παιδιά μαθαίνουν να εκτιμούν την αξία τους ως άτομα μοναδικά, πολύτιμα, ικανά που αξίζουν και είναι σημαντικά στη ζωή.
• Σεβασμός προς τους άλλους: Τα παιδιά μαθαίνουν να αντιλαμβάνονται την ύπαρξη του άλλου ως άτομο εξίσου πολύτιμο και ότι οι άνθρωποι είναι μεταξύ τους ίδιοι και διαφορετικοί
• Σεβασμός προς το περιβάλλον: Τα παιδιά μαθαίνουν ότι ο πλανήτης γη με όλα τα έμβια και άβια όντα του αξίζει σεβασμό.

Στοχευόμενες δεξιότητες

• Δημιουργικότητα (Creativity), Επικοινωνία (Communication), Κριτική σκέψη (Critical thinking), Συνεργασία (Collaboration)
• Aυτομέριμνα, Ανθεκτικότητα, Ενσυναίσθηση και ευαισθησία, Κοινωνικές Δεξιότητες
• Δεξιότητες διεπιστημονικής και διαθεματικής χρήσης των νέων τεχνολογιών, Συνδυαστικές δεξιότητες ψηφιακής τεχνολογίας –  επικοινωνίας και συνεργασίας  Προσαρμοστικότητα, Πρωτοβουλία, Υπευθυνότητα
• Επίλυση προβλημάτων, Κατασκευές, Μελέτη περιπτώσεων (case studies)

1ο Εργαστήριο: Αυτοσεβασμός

Τα παιδιά μαθαίνουν να εκτιμούν την αξία τους ως άτομα μοναδικά, πολύτιμα, ικανά που αξίζουν και είναι σημαντικά στη ζωή.

Δημιουργία εννοιολογικού χάρτη για τη θεματική ενότητα: Ενδιαφέρομαι και ενεργώ-Κοινωνική συναίσθηση και ευθύνη – Ανίχνευση πρότερων γνώσεων των παιδιών

Θέτουμε   προβληματισμούς στα παιδιά, με ερωτήσεις για να διερευνήσουμε  τις πρότερες γνώσεις τους, τις εμπειρίες τους και τα βιώματά τους. Με την βοήθεια του εννοιολογικού ψηφιακού χάρτη μπορούμε αφενός να οπτικοποιήσουμε τις πρότερες γνώσεις των παιδιών και τι θα θέλανε να μάθουν ώστε να επαναδομήσουμε αποτελεσματικά τις έννοιες και τις νέες γνώσεις και αφετέρου  να αποτελέσει μέσω σύγκρισης στη τελική αξιολόγηση.

Τμήμα 2

Δημιουργία ψηφιακού εννοιολογικού χάρτη

Τμήμα 1

Τα παιδιά κοιτάζουν στον καθρέφτη και παρουσιάζουν τον εαυτό τους…

Δημιουργούν και παρουσιάζουν το βιβλίο του εαυτού τους…

Τμήμα 2

Τμήμα 1

Τι μπορούμε να κάνουμε με τα χέρια μας… Δημιουργία αφίσας

Παρακολουθήσαμε την ιστορία ”Τα χέρια δε χτυπάνε, τα χέρια αγαπάνε” της Μαρίας Κουτσανοπούλου…

Τμήμα 2

Τμήμα 1

On line συνάντηση με τη συγγραφέα Μαρία Κουτσανοπούλου. Η συγγραφές μας διαβάζει το βιβλίο, λύνουμε πολλές απορίες, παίζουμε παντομίμα με τα χέρια μας, λέμε τραγούδια.

Τμήμα 2

Γνωριμία με τα συναισθήματα-χορεύουμε με τα συναισθήματα… ζωγραφίζουμε τα συναισθήματα…

Τμήμα 1

Ζωγραφίζουμε τα συναισθηματά μας

Ο κήπος των συναοσθημάτων

Τμήμα 2

Παιχνίδι ρομποτικής με το bee bot. Τα παιδιά προγραμματίζουν τις διαδρομές για να φτάσει το ρομποτάκι στο συναίσθημα που κάθε φορά μας δείχνει το ζάρι και αναπαριστούν τη διαδρομή με βελάκια.

Τμήμα 1

Οδηγούμε τον Μικρό Πρίγκιπα να ανακαλύψει τα συναισθήματα

 

2ο Εργαστήριο: Σεβασμός προς τους άλλους

Μαζί με το μικρό Πρίγκιπα τα παιδιά ανακαλύπτουν ποιες είναι οι σωστές συμπεριφορές για να δείξουμε το σεβασμό μας στους άλλους.

Το δέντρο του Σεβασμού

Βρίσκουμε και καταγράφουμε με τα παιδιά λέξεις που έχουν σχέση με το σεβασμό όπως π.χ. συνεργασία, ευγένια, καλοσύνη, αγάπη και εξηγούμε πώς συνδέονται μεταξύ τους. Τοποθετούμε τις παραπάνω λέξεις επάνω στο δέντρο… Βρίσκουμε με τα παιδιά λέξεις που δεν αγαπούν το σεβασμό π.χ. αγένεια, βιασύνη, φωνές, βρισιές, ξύλο, γκρίνια κ.λπ. (Εναλλακτικά μπορούμε να τις ρίξουμε κάτω από το δέντρο του σεβασμού ως λέξεις ξερές που δεν μπορούν να βρίσκονται στα κλαδιά.

Τμήμα 2

Τμήμα 1

Οι κανόνες της τάξης

Αφού πρώτα γίνει συζήτηση στην τάξη αναφορικά με το τι είναι ένας κανόνας και σε τι εξυπηρετεί αποφασίζουμε να φτιάξουμε από κοινού με τα παιδιά τους κανόνες της τάξης. Το κάθε παιδί αναφέρει έναν κανόνα. Ο εκπαιδευτικός καταγράφει σε ένα χαρτί τον κανόνα του κάθε παιδιού και στη συνέχεια το κάθε παιδί εικονογραφεί τον κανόνα που ανέφερε. Δημιουργούμε αφίσα με τους κανόνες της τάξης μας.

Τμήμα 2

Τμήμα 1

4ο Ν/Γ Αρτέμιδος τμήμα 1-18ο Ν/Γ Ιωαννίνων

Συνεργατική Αφίσα για τον κώδικα σωστής συμπεριφοράς στο σχολείο

Τμήμα 2

Συνεργατική Αφίσα για τον κώδικα σωστής συμπεριφοράς στο σχολείο από την τάξη μας και το 11ο Νηπιαγωγείο Ιωαννίνων-τμήμα 4

Συζητούμε και τσεκάρουμε εικόνες με σωστή συμπεριφορά που δείχνουν σεβασμό και εικόνες με λανθασμένη συμπεριφορά.

Τμήμα 2

Τμήμα 1

3ο Εργαστήριο: Ίδιοι και διαφορετικοί

Προσεγγίσαμε το θέμα της διαφορετικότητας μέσα από την ιστορία του David Mckee: ”ΕΛΜΕΡ- Ο ΠΑΡΔΑΛΟΣ ΕΛΕΦΑΝΤΑΣ”… Διαβάσαμε την ιστορία και παρακολουθήσαμε και το αντίστοιχο βίντεο… Μέσα από τον Έλμερ κατανοήσαμε, ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε να κρατήσουμε τη διαφορετικότητά μας… τη μοναδικότητά μας…

Τμήμα 2

Με τη βοήθεια του Έλμερ, μαθαίνουμε ότι όλοι είμαστε Διαφορετικοί… Όλοι είμαστε Μοναδικοί…

Δημιουργία αφίσας: ” Ίδιοι και διαφορετικοί-Μοναδικοί όμως πάνω στη γη”

Όλοι είμαστε Μοναδικοί… Είμαστε πολύ περήφανοι για τη Μοναδικότητά μας…

Τμήμα 1

STEM Μαθηματικά-Διάγραμμα venn. Ίδιο-Διαφορετικό
Ομοιότητες και διαφορές σε ζευγάρια αντικειμένων.

Τμήμα 2

Τμήμα 1

4ο Εργαστήριο: Συνεργασία-Αλληλοβοήθεια

Διαβάσαμε το βιβλίο και παρακολουθήσαμε το βίντεο της ιστορίας: “Ο Εγωιστής Γίγαντας” του Όσκαρ Ουάιλντ.  Συζητήσαμε τι σημαίνει να είσαι εγωιστής, τι κάνουν οι εγωιστές, πως μπορούν  να αλλάξουν… και ζωγραφίσαμε εικόνες από την ιστορία.Μαθαίνουμε στο Μικρό Πρίγκιπα ότι δεν πρέπει να είμαστε εγωιστές αλλά να δείχνουμε αλληλεγγύη και αλληλοβοήθεια.

Τμήμα 2

Τμήμα 1 

Τμήμα 2

Συνεργασία -Αλληλοβοήθεια. Χωριζόμαστε σε τέσσερις ομάδες και κατασκευάζουμε με ζωγραφική και κολλάζ, εικόνες με τον κήπο του Εγωιστή Γίγαντα όπως τον φανταζόμαστε ότι θα είναι σε κάθε εποχή. Ενώνουμε τις εικόνες και δημιουργούμε μια αφίσα με τις 4 εποχές. Συνειδητοποιούμε την αξία της συνεργασίας και της αλληλοβοήθειας μέσα από παιχνίδια, ομαδικές δραστηριότητες και απλές καθημερινές πράξεις που φανερώνουν ενδιαφέρον και προσφορά βοήθειας προς τους συμμαθητές μας.

Το παζλ του Εγωιστή Γίγαντα

Συζητούμε για τις εγωιστικές και τις μη εγωιστικές συμπεριφορές του Γίγαντα.

Τμήμα 2

Τμήμα 1

Τμήμα 2

Χρονική ακολουθία της ιστορίας του Εγωιστή Γίγαντα.

Δραστηριότητα STEM-Μηχανική.
Κατασκευάζουμε το τείχος γύρω από το κάστρο του Γίγαντα…

Τμήμα 2

Τμήμα 1

Δραστηριότητα STEM-Τεχνολογία.
Προγραμματίζουμε το beebot να ακολουθήσει τη διαδρομή από την αρχή μέχρι το τέλος της ιστορίας με ταυτόχρονη αφήγηση της. Ακολουθεί το αντίστοιχο φύλλο εργασίας.

Τμήμα 2

Τμήμα 1

Αφήγηση της ιστορίας τουν Εγωιστή Γίγαντα

Φύλλα εργασίας

Χριστούγεννα σημαίνει αγάπη, προσφορά και αλληλεγγύη στον πλησίον μας. Έτσι κι εμείς, όπως προστάζει το πνεύμα των Χριστουγεννιάτικων ημερών, μαζέψαμε τρόφιμα και φάρμακα για το κοινωνικό παντοπωλείο και φαρμακείο της πόλης μας, στηρίζοντας έτσι στην πράξη το σύνθημά μας ”ΣΤΗΡΙΖΩ-ΠΡΟΣΦΕΡΩ-ΒΟΗΘΩ”.

Τμήμα 2

Τμήμα 1

5ο Εργαστήριο: Σεβασμός προς τους άλλους και διάλογος

Τμήμα 2

Συζητήσαμεμε για το διάλογο και τους κανόνες του διαλόγου. Κάναμε δραματοποίηση διαλογικών και μη διαλογικών συμπεριφορών και ζωγραφίσαμε τους δικούς μας διαλόγους. Βρίσκουμε τις εικόνες που δείχνουν διάλογο, σε φύλλο εργασίας στην τάξη και σε ηλεκτρονικό φύλλο εργασίας.

Τμήμα 1

Εικόνες με διάλογο και χωρίς διάλογο

Τμήμα 2

Δραστηριότητα STEM-Μαθηματικά. Και το αντίστοιχο φύλλο εργασίας ηλεκτρονικά.

Ιστορία χωρίς λόγια:Το Δέντρο των παιδιών

Βλέπουμε την ιστορία, κάνουμε υποθέσεις των πιθανών διαλόγων που βοηθούν στην εξέλιξη της ιστορίας και ζωγραφίζουμε εικόνες από την ιστορία. Καλλιέργεια προφορικού λόγου και διαλόγου.

Τμήμα 1

Παρακολουθούμε την ιστορία, φανταζόμαστε και ζωγραφίζουμε το σενάριο

Ψηφιακή αφήγηση και ζωγραφική από τα παιδιά

Δραστηριότητα STEM-Τεχνολογία. Ανακαλύπτουμε με τον μικρό Πρίγκιπα τα γράμματα της λέξης ΔΙΑΛΟΓΟΣ, και κάνουμε το αντίστοιχο φύλλο εργασίας.

Τμήμα 2

Τμήμα 1

6ο Εργαστήριο:Σεβασμός προς το φυσικό περιβάλλον, τα άβια και τα έμβια όντα.

Τμήμα 2

Σεβασμός προς το φυσικό περιβάλλον, τα άβια και τα έμβια όντα. Συζήτηση και φύλλο εργασίας για τη σωστή και λάθος συμπεριφορά προς το περιβάλλον.

Δημιουργία αφίσας με ζωγραφική και κολλάζ.

‘Εμβια-άβια του δασικού οικοσυστήματος.

Τμήμα 1

Τμήμα 2

Πως δείχνουμε το σεβασμό μας προς το περιβάλλον.

Ζωγραφίζουμε τρόπους προστασίας του περιβάλλοντος.

Τμήμα 1

Κάνουμε ανακύκλωση

Φτιάχνουμε ταίστρες για τα πουλιά

Φυτεύουμε λουλούδια στο κήπο του σχολείου

Θετικές και αρνητικές συμπεριφορές στο περιβάλλον

Τμήμα 2

Συνεργατική ζωγραφική από την τάξη μας, το Νηπιαγωγείο Χαϊκαλίου Πάτρας, και το Νηπιαγωγείο Φολεγάνδρου, με θέμα το σεβασμό στο περιβάλλον.

Τμήμα 1

Συνεργατική ζωγραφική από το 4ο Ν/Γ Αρτέμιδος (τμήμα 1) και Νηπιαγωγείο Χαϊκαλίου Πάτρα.

Συνεργατική αφίσα από το τμήμα 1 και το 7ο Νηπιαγωγείο Αρτέμιδος

 

Ανατροφοδότηση και αξιολόγηση του 1ου θεματικού άξονα.

Τμήμα 2

Δημιουργία συννεφόλεξου με τις νέες λέξεις που μάθαμε από τον πλανήτη του εγωισμού.

Φύλλο αξιολόγησης της 1ης θεματικής ενότητας.

Δημιουργήσαμε τον τελικό εννοιολογικό χάρτη και τον συγκρίναμε με τον αρχικό. 

Δραστηριότητες ανατροφοδότησης και αξιολόγησης της 1ης θεματικής ενότητας.

Τμήμα 1

Σύγκριση αρχικού και τελικού εννοιολογικού χάρτη

Φύλλα εργασίας αξιολόγησης

Συννεφόλεξο με τις νέες λέξεις που μάθαμε

Απαντάμε σε κουίζ με  ερωτήσεις

Google form ερωτήσεις αξιολόγησης της 1ης Θεματικής ενότητας

Συνεργατική παρουσίαση δράσεων όλων των σχολείων και από τα 6 εργαστήρια-Πατήστε επάνω στην παρακάτω εικόνα