Τι είναι το Τμήμα Ένταξης (Τ.Ε.) και σε ποιους μαθητές απευθύνεται;
Το Τμήμα Ένταξης (στο εξής Τ.Ε., χάριν συντομίας) αποτελεί μια δομή της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, η οποία λειτουργεί εντός του Γενικού Σχολείου (ενιαίου και επαγγελματικού). Στόχος του Τ.Ε. είναι η εκπαιδευτική υποστήριξη μαθητών με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, εντός του σχολικού ωραρίου, μέσα από τα εξειδικευμένα, ατομικά ή ομαδικά, εκπαιδευτικά προγράμματα που τους παρέχει. Το Τ.Ε. αποτελεί ξεχωριστό τμήμα μέσα στη σχολική μονάδα και δέχεται μαθητές από όλες τις τάξεις.
Οι μαθητές που φοιτούν στο Τ.Ε. είναι, στην πλειοψηφία τους, παιδιά με γενικές ή ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα συμπεριφοράς και χαμηλή σχολική επίδοση. Οι μαθητές αυτοί φοιτούν στο Τ.Ε. για ορισμένες ώρες εβδομαδιαίως. Για να μπορέσουν να συμμετέχουν στο Τ.Ε. χρειάζεται:
α) να έχουν γνωμάτευση από φορέα, αρμόδιο για τη διάγνωση ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών (λ.χ. Κ.Ε.Δ.Α.Σ.Υ., Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο/Ι.Π.Κ.), ή
β) να έχουν υποβληθεί σε άτυπη παιδαγωγική αξιολόγηση από τον εκπαιδευτικό Ειδικής Αγωγής του Τ.Ε., έπειτα από πρόταση του εκπαιδευτικού γενικής τάξης και με τη σύμφωνη γνώμη του Σχολικού Συμβούλου.
Να τονίσουμε στο σημείο αυτό ότι απαραίτητη προϋπόθεση για τη φοίτηση ενός παιδιού στο Τ.Ε. αποτελεί η κατάθεση από μέρους του γονέα/κηδεμόνα του Υπεύθυνης Δήλωσης – Αίτησης συμμετοχής.
Προκειμένου να ιδρυθεί και να λειτουργήσει ένα Τ.Ε., είναι απαραίτητο να υπάρχουν στη σχολική μονάδα Γενικής Εκπαίδευσης (σε όλο το σχολείο, δηλαδή, και όχι ανά τάξη) τρεις μαθητές με γνωμάτευση ή με υπεύθυνη δήλωση για συμμετοχή στο τμήμα, υπογεγραμμένη από γονέα. Έπειτα οι διαδικασίες κινούνται από τον Σύλλογο Διδασκόντων του Γενικού Σχολείου, σε συνεργασία με το αρμόδιο Κ.Ε.Δ.Α.Σ.Υ. και την οικεία Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και πάντοτε με τη σύμφωνη γνώμη και τη συνεργασία των γονέων.
Ο εκπαιδευτικός του Τ.Ε. προτείνει δώδεκα (12) το μέγιστο από τους μαθητές με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για υποστήριξη στο Τ.Ε. του σχολείου. Κριτήρια για την επιλογή του αποτελούν η σοβαρότητα των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών που ο μαθητής παρουσιάζει, η ανάγκη του για εξειδικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη, η ηλικία του, η τάξη στην οποία φοιτά, αλλά και ο συνολικός αριθμός μαθητών που έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει αποτελεσματικά ο ίδιος ο εκπαιδευτικός.
Οι μαθητές που έχουν επιλεγεί οργανώνονται σε μικρές ομάδες με βάση τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες, όπως αυτές έχουν οριστεί από την άτυπη αξιολόγηση του Ειδικού Εκπαιδευτικού του Τ.Ε., λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμάτευση του Κ.Ε.Δ.Α.Σ.Υ. ή του Ι.Π.Κ. και τις προτάσεις των εκπαιδευτικών της Γενικής Αγωγής. Αυτό σημαίνει ότι η συμμετοχή στην κάθε ομάδα δεν έχει ως κριτήριο την ηλικία ή την τάξη φοίτησης του μαθητή. Ωστόσο, υπάρχουν και οι μαθητές που παρουσιάζουν σοβαρές εκπαιδευτικές ανάγκες και η ομαδοποίηση δεν είναι γι’ αυτούς ο ενδεδειγμένος τρόπος παρέμβασης. Ο εκπαιδευτικός του Τ.Ε., λοιπόν, υλοποιεί στην περίπτωση αυτή εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης, το οποίο ακολουθεί ο μαθητής και εντός της γενικής τάξης, εάν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Οι ώρες φοίτησης των παιδιών στο Τ.Ε. καθορίζονται από τον ειδικό εκπαιδευτικό σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό της τάξης, ακολουθώντας κυκλικό ωράριο. Πρόκειται για έναν προγραμματισμό διαμορφωμένο με τέτοιον τρόπο, ώστε να μη χάνονται πολλές ώρες του μαθήματος, που αφορούν στο ίδιο εκπαιδευτικό αντικείμενο. Συνήθως μεριμνάται ο μαθητής να απουσιάζει κατά μέσον όρο δύο φορές τον μήνα από κάθε εκπαιδευτικό αντικείμενο. Το πρόγραμμα αυτό είναι ευέλικτο και ανοικτό σε αναπροσαρμογή, όταν η παρουσία του μαθητή είναι απαραίτητη στην τάξη, όπως στην περίπτωση ενός διαγωνίσματος, ενός πειράματος, μιας προβολής ταινίας κ.α.. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι ο εκπαιδευτικός του Τ.Ε., αν και εργάζεται με τον μαθητή κυκλικά, αποφεύγει να τον απασχολεί σε μαθήματα στα οποία ο μαθητής έχει καλή επίδοση, εμπλέκεται θετικά και κάνουν καλό στην αυτοεικόνα και στην αυτοεκτίμησή του.
Καθηκοντολόγιο
Οι εκπαιδευτικοί που υπηρετούν στις σχολικές δομές της ειδικής αγωγής, έχουν όλα τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες που καθορίζονται από την υπ’ αριθμ. Φ.353.1/324/105657/Δ1 υπουργική απόφαση και ειδικότερα:
Εκπαιδευτικοί Τμημάτων Ένταξης (Τ.Ε.)
1. Αξιολογούν τους μαθητές για τη διερεύνηση των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών με βάση τις προτάσεις οι οποίες έχουν υποβληθεί στο σύλλογο διδασκόντων από τους υπεύθυνους εκπαιδευτικούς των τάξεων. Προκειμένου να εντάξουν τους μαθητές στο Τ.Ε., λαμβάνουν υπόψη:
- τη σοβαρότητα των εκπαιδευτικών αναγκών,
- την ανάγκη για εξειδικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα,
- την ηλικία και την τάξη στην οποία φοιτούν οι προτεινόμενοι να παρακολουθήσουν το Τ.Ε.,
- τον αριθμό των μαθητών που έχουν τη δυνατότητα να υποστηρίξουν αποτελεσματικά και προτείνουν αυτούς που θα υποστηριχθούν από το τμήμα ένταξης με τεκμηριωμένη εισήγηση.
2. Ενημερώνουν, σε συνεργασία με το διευθυντή του σχολείου, τους γονείς και κηδεμόνες του μαθητή σχετικά με τις διαδικασίες που είναι απαραίτητες να γίνουν για να φοιτήσει στο Τ.Ε..
Σε καμιά περίπτωση δεν αποκλείεται μαθητής από το Τ.Ε., αν οι γονείς του επιθυμούν τη φοίτηση του σε αυτό ακόμα κι αν και δεν έχει διάγνωση από τις αρμόδιες διαγνωστικές υπηρεσίες. Στις περιπτώσεις αυτές αρκεί σχετική εισήγηση από το σχολικό σύμβουλο ειδικής αγωγής.
3. Συνεργάζονται με τον εκπαιδευτικό της τάξης, ώστε να υπάρχει σύνδεση μεταξύ του κοινού και του εξειδικευμένου προγράμματος ως προς το περιεχόμενο και τον τρόπο υλοποίησης του (π.χ. συνδιδασκαλία). Στόχος παραμένει η πλήρης ένταξη στο σχολικό περιβάλλον.
4. Ενισχύουν τη γενικότερη προσαρμογή των μαθητών του Τ.Ε. στο κοινό σχολικό περιβάλλον, με τη συμμετοχή τους σε ομάδες εργασίας, παιχνιδιών και άλλων δραστηριοτήτων της σχολικής ζωής.
5. Μεριμνούν για την τακτική ενημέρωση του ατομικού φακέλου του κάθε μαθητή, ο οποίος φυλάσσεται σε ασφαλή χώρο με ευθύνη του διευθυντή του σχολείου.
Ενδεικτικά ο φάκελος μπορεί να περιέχει:
- συνοπτικό οικογενειακό και κοινωνικό ιστορικό του μαθητή,
- γνωματεύσεις και αξιολογήσεις που αφορούν στις εκπαιδευτικές ανάγκες και δυνατότητες του μαθητή,
- εισηγήσεις για την κατάρτιση του εξατομικευμένου εκπαιδευτικού προγράμματος.
Σε περίπτωση αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος (μετεγγραφή ή εγγραφή) ενημερώνεται η διεύθυνση της νέας σχολικής μονάδας.
6. Πληροφορούν και συμβουλεύουν τα μέλη της σχολικής κοινότητας για θέματα ειδικής αγωγής και συνεργάζονται με τους σχολικούς συμβούλους της περιφερείας τους και με το προσωπικό του οικείου ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.
7. Συντάσσουν και υποβάλλουν για θεώρηση στο σχολικό σύμβουλο ειδικής αγωγής το εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα λειτουργίας και την ετήσια αξιολογική έκθεση λειτουργίας του Τ.Ε..
8. Προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε μαθητές συστεγαζόμενων σχολείων ή σε προγράμματα παράλληλης στήριξης όμορου σχολείου ύστερα από εισήγηση του σχολικού συμβούλου ειδικής αγωγής στην αρμοδιότητα του οποίου ανήκει το σχολείο.
9. Οι διευθυντές/προϊστάμενοι των σχολείων στα οποία λειτουργούν Τ.Ε.:
- Φροντίζουν για τον εξοπλισμό και την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών των Τ.Ε., ύστερα από εισήγηση των υπεύθυνων εκπαιδευτικών και ενημέρωση του σχολικού συμβούλου ειδικής αγωγής.
- Μεριμνούν για την απρόσκοπτη λειτουργία των ΤΕ, δεν απασχολούν τους εκπαιδευτικούς αυτών σε άλλες δραστηριότητες και δεν αναστέλλουν τη λειτουργία τους χωρίς την έγκριση του σχολικού συμβούλου ειδικής αγωγής.
Πηγές
Καθήκοντα και αρμοδιότητες Εκπαιδευτικού Προσωπικού Ειδικής Αγωγής (Απόσπασμα από ΦΕΚ 2585/2018)