3ος θεματικός κύκλος
Δημιουργώ και καινοτομώ
ΕΝΟΤΗΤΑ: STEM
Τίτλος προγράμματος: STE(A)M και Εκπαιδευτική Ρομποτική μέσα από τον κύκλο του νερού και την Υδροδυναμική
«Ο κύκλος του νερού»
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «STEM και εκπαιδευτική ρομποτική μέσα από τον κύκλο του νερού» που πραγματοποιήσαμε στο νηπιαγωγείο μας, στα πλαίσια του τρίτου κύκλου των εργαστηρίων δεξιοτήτων της θεματικής Δημιουργώ και Καινοτομώ, έχει σκοπό να έρθουν σε επαφή τα παιδιά με θέματα που αφορούν την επιστήμη, τα μαθηματικά, τη μηχανική και την τεχνολογία. Στόχοι του προγράμματος είναι τα παιδιά να κατανοήσουν τα χαρακτηριστικά της μάθησης μέσα από τον προβληματισμό, να σχεδιάσουν και να αναπτύξουν ένα πρόγραμμα, να εξασκηθούν στον αλγοριθμικό τρόπο σκέψης, να αναπτύξουν δεξιότητες προσανατολισμού και μέτρησης αποστάσεων και να αναζητήσουν λύσεις σε καθημερινά προβλήματα, όπως ο κύκλος του νερού.
«Ο κύκλος του νερού»
Ακολουθία εργαστηρίων: η δόμηση των επιμέρους εργαστηρίων έγινε με αξιοποίηση της ταυτότητας του προγράμματος:
https://elearning.iep.edu.gr/study/mod/folder/view.php?id=19334
Αρχικά, προτείναμε στα παιδιά να ψάξουν στη βιβλιοθήκη της τάξης σχετικά παραμύθια. Βρήκαμε τα βιβλία: «Οι σταγόνες ταξιδεύουν», της Τριανταφυλλιάς Μακούλη, «Η μικρή σταγόνα» της JOYCE MELANIE και “Πέφτει πέφτει η σταγόνα” του Σαμ Γκοντουιν. Επιλέξαμε να ξεκινήσουμε με την ιστορία «Πέφτει πέφτει η σταγόνα». Αφού την συζητήσαμε, παρατηρήσαμε τις εικόνες και ζωγραφίσαμε ότι μας άρεσε από αυτές.
Σε επόμενη φάση τα παιδιά χρησιμοποίησαν λέξεις κλειδιά: «το ταξίδι του νερού», «ο κύκλος του νερού» για αναζήτηση στο διαδίκτυο και παρακολούθησαν το παρακάτω βίντεο και κάποια θέλησαν να ζωγραφίσουν τον κύκλο του νερού, όπως ήθελαν:
Επιπλέον έγινε ακρόαση του ποιήματος του Ζαχαρία Παπαντωνίου: «Από που ήρθες ποταμάκι». Δόθηκε το ποίημα με εικονόλεξο για να διευκολύνει τα παιδιά, το οποίο στη συνέχεια, αφού το μάθαμε, το συμπλήρωσαν και το ζωγράφισαν, όπως μπορούσαν.
Στη συνέχεια, προτείναμε στα παιδιά τη δημιουργία μιας ομαδικής χειροτεχνίας-κατασκευής, με θέμα τον κύκλο του νερού. Με χαρτόνια πλαστελίνη, μαρκαδόρους και φαντασία ξεκινήσαμε, βάζοντας στο τέλος και ταμπέλες που «εξηγούσαν» την πορεία κάθε φορά της σταγόνας..
Σε επόμενη φάση, χρησιμοποιώντας τα τουβλάκια της τάξης δημιουργήσαμε τον ήλιο, το σύννεφο, τη θάλασσα και με βελάκια προσπαθήσαμε να δείξουμε ξανά τον κύκλο του νερού και τα καταφέραμε μια χαρά…
Ώρα για τραγούδι!!!! 😀 😀
Ακούσαμε το τραγούδι: O κύκλος του νερού – τραγούδι
(στίχοι: Άννα Μαντέλη, μουσική: Μασσαχός Σπύρος, Δημιουργία εκπαιδευτικής εφαρμογής: Λεπτοκαρίδου Ελισάβετ & Σουργουτσίδου Όλγα), το μάθαμε και φυσικά το τραγουδήσαμε… 😎
Και φυσικά δραματοποιήσαμε το τραγούδι με τον κύκλο της σταγόνας, αφού πρώτα φτιάξαμε με χαρτόνια και μαρκαδόρους τις φιγούρες που χρειαζόμασταν..μοιράσαμε τους ρόλους και ξεκινήσαμε το ταξίδι…
Ο Ήλιος ζεσταίνει κάποιες σταγόνες….
Ουπς ..μαζεύτηκαν πολλές σταγόνες στο συννεφάκι!! Έννοια “συμπύκνωσης”
Το σύννεφο έγινε γκρι και βάρυνε πολύ!! Δεν αντέχει άλλο και ρίχνει τις σταγόνες κάτω στη γη!! Έννοια “βροχόπτωσης”.
Αφήγηση ιστορίας: Ο ΜΠΑΜΠΑΚΕΝΙΟΣ (Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ)
Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας. Δημιουργία βίντεο – Αφήγηση: Γιαννακοπούλου Έλενα (Νηπιαγωγός)
Στη συνέχεια, βγήκαμε έξω παρατηρήσαμε τα σύννεφα στον ουρανό και μετά τους δώσαμε μορφή με βαμβάκι! Τα μεταμορφώσαμε σε αεροπλάνα, σε άλογα, ανθρώπους, ελικόπτερα κλπ. Παρατηρώντας τα σύννεφα, θελήσαμε να τους δώσουμε μορφή και χρησιμοποιώντας βαμβάκι δημιουργήσαμε….
Τέλος, φτιάξαμε το δικό μας σύννεφο-μόμπιλε με τις σταγόνες, σχεδιασμένες και ζωγραφισμένες από τα ίδια τα παιδιά και το στολίσαμε στη μέση της τάξης.
Πειράματα
Ήρθε η ώρα να πειραματιστούμε με το νερό, τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του…
ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΜΕ ΤΗ ΒΡΟΧΗ.
Δανειστήκαμε ιδέες από το eTwinning “Travelling with a drop” Stem Ας βρέξει… Πειράματα… Ας βρέξει….STEM. Πείραμα βροχής, σύννεφο σε βάζο, μορφές σε σύννεφα, «μαζεύω σταγόνες». Μερικές από τις δραστηριότητες στο πλαίσιο του eΤwinning «Travelling with a drop» https://edonipiagogeio.blogspot.com/2018/04/etwinningtravelling-with-drop-stem_87.html και https://4onipiagogeiodidimoteichou.wordpress.com/category/etwinning/page/2/
Δημιουργούμε βροχή με ανακυκλώσιμα υλικά και υλικά της κουζίνας. Τα παιδιά είπαν τις ιδέες τους και συγκεντρώσαμε τα υλικά: πχ. είδαμε τη βροχή να σχηματίζεται και να πέφτει από ένα σουρωτήρι κ.λπ.
ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΜΕ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ-ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ (ΥΓΡΟ-ΣΤΕΡΕΟ ΚΑΙ ΑΕΡΙΟ) – ΤΗΞΗ ΚΑΙ ΠΗΞΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ.
Οι μαθητές/τριες ανακαλύπτουν το φαινόμενο της τήξης και της πήξης παρακολουθώντας το παρακάτω βίντεο που δημιουργήθηκε από τους μαθητές του 4ου νηπιαγωγείου Αγίας Βαρβάρας https://youtu.be/SrmGoLrDIZc.
-ΤΟ ΝΕΡΟ ΩΣ ΥΔΡΑΤΜΟΣ (ΠΕΙΡΑΜΑ ΜΕ ΓΚΑΖΑΚΙ, ΒΡΑΣΜΟΣ ΝΕΡΟΥ, ΥΔΡΑΤΜΟΙ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΑΠΑΚΙ ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΥΓΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΣ).
-ΤΟ ΝΕΡΟ ΩΣ ΠΑΓΟΣ (ΝΕΡΟ ΠΟΥ ΒΡΑΣΑΜΕ ΤΟ ΒΑΛΑΜΕ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΨΥΞΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΑΜΕ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ).
Στη συνέχεια, φτιάξαμε «ψεύτικη» βροχή. Είδαμε στην ουσία πως λειτουργεί ο κύκλος του νερού. Πήραμε ένα γκαζάκι, ένα μπρίκι με νερό, το βάλαμε στη φωτιά… το νερό έβρασε… πάνω από το μπρίκι βάλαμε ένα τζαμάκι για να συγκεντρωθούν οι υδρατμοί από το νερό που εξατμίζεται… και είδαμε και ακουμπήσαμε το τζαμάκι, το οποίο έσταζε με νεράκι! Κάναμε υποθέσεις για το τι μπορεί να πάθει το νερό -αν το βάλουμε στο ψυγείο, -αν το βάλουμε στην κατάψυξη.
ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΝΕΡΟ.
Χρησιμοποιήσαμε χώμα, ζάχαρη, αλάτι, καφέ, ξύδι, λάδι, βαμβάκι, χρώματα ακουαρέλας κ.λπ. για να διαπιστώσουμε τι παθαίνουν όταν πέφτουν στο νερό, αν διαλύονται ή αν γίνεται κάτι άλλο…
Βάλαμε σε διάφανα ποτήρια με νερό, αντικείμενα για να δούμε εάν διαλύονται ή όχι. Έγιναν υποθέσεις, παρατήρηση και είδαμε τι παθαίνουν.
Συμπληρώσαμε και κάποια φύλλα εργασίας από την διαδικασία των πειραμάτων..
ΒΕΕ ΒΟΤ – ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
Αρχικά, παρουσιάσαμε στα παιδιά το ρομπότ Βee-bot, τις εντολές που μπορούν να προγραμματίσουν και τις κατευθύνσεις προς τις οποίες μπορεί να κινηθεί. Επίσης με μετρήσεις τα παιδιά κατανοούν τη σταθερότητα του μήκους βήματος του ρομπότ (η απόσταση που διανύει το ρομπότ σε κάθε του κίνηση είναι 15cm).
Στη συνέχεια, χρησιμοποιήσαμε καρτέλες με σύμβολα (βελάκια ίδια με αυτά που υπάρχουν πάνω στο ρομπότ) για να κατανοήσουν τα παιδιά τη χρήση του κάθε συμβόλου πάνω σε ένα πλέγμα πλαισίου από χοντρό χαρτόνι (κατασκευασμένο από εμάς, ώστε να μη χρησιμοποιείται το χαλάκι με το φιδάκι-που συνόδευε το bee bot,για να μη μπερδευτούν τα παιδιά). Τα παιδιά πρώτα περιέγραφαν την κίνηση, τις υποθέσεις τους για όπου υπήρχε στροφή, αριστερά ή δεξιά, για τον πιο σύντομο δρόμο για να φτάσουν στο στόχο τους, και χρησιμοποιώντας τα βελάκια έδιναν εντολές στο bee bot.
Σε δεύτερη φάση, χρησιμοποιήσαμε τις καιρικές συνθήκες από τον πίνακα καιρού της τάξης μας και οδηγήσαμε μαζί με τα παιδιά το bee bot από τον ήλιο, στα σύννεφα, στη βροχή, στην καταιγίδα, στον άνεμο, στη θύελλα, στο χιόνι κτλ.
Για να κάνουμε και τον κύκλο του νερού με τη βοήθεια του bee bot, τα παιδιά ζωγράφισαν σε ομάδες τις 4 φάσεις του κύκλου (εξάτμιση, συμπύκνωση, υγροποίηση-βροχόπτωση και συγκέντρωση), τα πλαστικοποιήσαμε και τα χρησιμοποιήσαμε στο πλαίσιο-πλέγμα για να οδηγήσουμε το bee bot να περάσει από όλη τη διαδικασία του υδρολογικού κύκλου του νερού, βάζοντας στο κέντρο το ζωοδότη ήλιο και αλλάζοντας κάθε φορά τις θέσεις, περιγράφαμε την πορεία, ανάλογα την ηλικία του παιδιού που το χειριζόταν… Κατευθύνοντας το bee bot από τη θάλασσα στα σύννεφα και από εκεί στο βουνό τα ρυάκια και το ποταμάκι, προσπαθούμε να αποτυπώσουμε τον κύκλο του νερού μέσω του STEM. Τα παιδιά μαθαίνουν την αλγοριθμική σκέψη μετράνε, υπολογίζουν και εμπεδώνουν τα όσα μάθαμε!
Αξιολόγηση: «Τότε νόμιζα – Τώρα ξέρω»:
Ολοκληρώνοντας τον θεματικό κύκλο, οι μαθητές αποτίμησαν το πρόγραμμα και την ολοκλήρωσή του, ξεκινώντας με αυτά που γνώριζαν στην αρχή σε αντιπαραβολή με όσα έχουν κατακτήσει με την ολοκλήρωση του προγράμματος. Χρησιμοποιήθηκαν φύλλα εργασίας με τον κύκλο του νερού (κόψε τις εικόνες και βάλτες στη σωστή σειρά) καθώς τα παιδιά έπαιξαν στην ολομέλεια σχετικά παιχνίδια εμπέδωσης στον υπολογιστή.
Τα παιδιά αξιοποίησαν επίσης ένα φύλλο αυτοαξιολόγησης, με σκοπό να προβληματιστούν σχετικά με την ποιότητα της εργασίας τους και να κρίνουν τον βαθμό στον οποίο πέτυχαν συγκεκριμένους και σαφείς στόχους που είχαν τεθεί στην αρχή.
Σε γενικές γραμμές, τα παιδιά μπόρεσαν να ερμηνεύσουν και να κατανοήσουν ικανοποιητικά τον κύκλο του νερού και τη σημασία του για την καθημερινή μας ζωή μέσα από την ενεργό εμπλοκή και συμμετοχή τους στις ποικίλες διαθεματικές δραστηριότητες των εργαστηρίων.
