Τα χελιδονίσματα είναι ένα πανάρχαιο έθιμο καλωσορίσματος της άνοιξης. Τα παιδιά στην αρχαία Ελλάδα έψαλλαν:
«Ήλθε ήλθε χελιδών, καλάς ώρας άγουσα,
καλούς ενιαυτούς, επί γαστέρι λευκά κηπί ,νώτα μέλαινα…»
(δηλ. Ήρθε, ήρθε το χελιδόνι, που φέρνει καλές ώρες, και καλά χρόνια, είναι λευκό στην κοιλιά, και μαύρο στη ράχη).
Ο Γεώργιος Μέγας («Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας»), καταγράφει ένα τραγούδι από τα «χελιδονίσματα» στις Μέτρες της Θράκης όπου δύο παιδιά παίρνουν ένα καλάθι, το γεμίζουν φύλλα κισσού και περνούν μέσα από αυτό ένα ραβδί’ στην άκρη του ραβδιού προσαρμόζουν τη χελιδόνα, ένα ξύλινο ομοίωμα πτηνού. Γύρω στον λαιμό της χελιδόνας υπάρχουν κουδουνάκια, που ηχούν, καθώς κινείται το ραβδί από το οποίο αυτή κρέμεται. Τα παιδιά με το καλάθι της χελιδόνας πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν:
Ήρθε, ήρθε χελιδόνα
ήρθε κι άλλη μεληδόνα,
κάθισε και λάλησε,
και γλυκά κελάηδησε:
Μάρτη, Μάρτη μου καλέ,
και Φλεβάρη φοβερέ,
κι αν φλεγίσεις κι αν τσικνίσεις,
καλοκαίρι θα μυρίσεις.
Κι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις,
πάλιν άνοιξιν θ’ανθίσεις….
Η νοικοκυρά παίρνει λίγα φύλλα κισσού από το καλάθι της χελιδόνας, τα τοποθετεί στο κοτέτσι, για να γεννούν πολλά αυγά οι κότες, και δίνει ένα ή δυο αυγά στα παιδιά που ξεκινούν για άλλο σπίτι. Όπως είναι γνωστό, ο βαθυπράσινος κισσός είναι σύμβολο της αειθαλούς βλαστήσεως και θεωρείται μέσο ικανό να μεταδώσει τη θαλερότητα και τη γονιμότητα στις όρνιθες και τα άλλα ζώα. Έπαιρναν για αμοιβή γλυκίσματα και χρήματα, κάτι ανάλογο με την αμοιβή από τα κάλαντα, δίνοντας ευχές για ευημερία και ευγονία.
Το έθιμο αυτό συνεχίζεται ως τις μέρες μας.
Αναβιώνοντας το έθιμο στο σχολείο μας, μαθητές/τριες του Τμήματος Ένταξης στόλισαν με κισσό τη χελιδόνα ( ξύλινο ομοίωμα χελιδονιού) και ως γνήσιοι χελιδονιστές, μαζί με μαθητές /τριες της Γ΄ τάξης από το 17ο σχολείο, έψαλλαν τα κάλαντα στους συμμαθητές/τριες τους , στους δασκάλους/λες ,στα παιδιά του νηπιαγωγείου και του Τμήματος Υποδοχής.
Στα πλαίσια της δράσης διαβάσαμε τα κάλαντα από διάφορες περιοχές της Ελλάδας και μελετήσαμε το μύθο από τη μακρινή Σιβηρία που εξηγεί γιατί τα χελιδόνια έχουν ψαλιδωτή ουρά.
Διαβάστε το μύθο: « Γιατί τα χελιδόνια έχουν ψαλιδωτή ουρά»
