Η εκπαιδευτικός του σχολείου μας Ρουσέλη Δήμητρα, δημοσίευσε συμβουλές για τη σωστή και αποδοτική μελέτη των παιδιών, στην παιδική εφημερίδα «Ορθόδοξα Προσωπάκια».

Ορθογραφία είναι η άσκηση στην οποία τα παιδιά με Δυσλεξία/ειδικές μαθησιακές δυσκολίες βιώνουν έντονο άγχος. Αποτελεί μια χαοτική και αυθαίρετη διαδικασία για αυτά αφού δεν κατανοούν τους κανόνες, δεν αποθηκεύουν ένα οπτικό λεξικό, δεν εφαρμόζουν τους κανόνες που γνωρίζουν.

Έτσι ενώ η διαδικασία της ορθογραφημένης γραφής στην πλειοψηφία του πληθυσμού αυτοματοποιείται, στα άτομα με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες παραμένει μια πράξη στην οποία δεν έχουν απο κάπου “να πιαστούν”. Οι επιλογές ανάμεσα στα πέντε /ι/, στα δυο /ο/ και στα δυο /ε/ καθώς και σε άλλα συμπλέγματα είναι πάρα πολλές για να νιώθει ένα δυσλεξικό άτομο ασφαλές για το “αν η λέξη που έγραψα είναι σωστή”.


10 βοηθητικοί τρόποι για την Ορθογραφία σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες:

• Να τονίζει με έντονο χρώμα (stabilo)/υπογραμμίζει/κυκλώνει τα λάθη του.

• Να εκπαιδευτεί στην αυτοδιόρθωση με χρήση λεξικού.

• Να γράφει τις λανθασμένες λέξεις και να συμπληρώνει και άλλες απο την ίδια οικογένεια με χρήση λεξικού.

• Να διορθώνει σκόπιμα λανθασμένες ορθογραφικά λέξεις. Οι λέξεις θα του δίνονται: αυτόνομες, μέσα σε προτάσεις, μέσα σε κείμενο.

• Να εκπαιδευτεί να καταλήγει σε κανόνες μέσα απο την παρατήρηση των ορθογραφημένων λέξεων πχ. να κυκλώσουμε όλες τις λέξεις που καταλήγουν σε /-ικός,-ική,-ικό/ και να προτρέψουμε να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα επίθετα αυτά γράφονται με /-ι/.

• Ομαδοποιούμε τα λάθη του πχ. καταληκτικά, θεματικά, φωνημικά.

• Προτρέπουμε να φτιάξει προτάσεις και μικρά κειμενάκια με τις λέξεις που έκανε λάθος καθώς και με άλλες λέξεις της ίδιας οικογένειας πχ. πληρώνω, πληρωμή, πληρωμένο.

• Χρησιμοποιούμε εναλλακτικούς τρόπους εξάσκησης ορθογραφίας μέσα απο παιχνίδια πχ. scrabble, jenga, σταυρόλεξα, κρεμάλα, κρυπτόλεξα.

• Προσπαθούμε να εξηγήσουμε την ετυμολογία των λέξεων και εκπαιδεύουμε το παιδί να “αναγνωρίζει” τις λέξεις που κρύβονται μέσα σε μια άγνωστη λέξη.

• Χρησιμοποιούμε εικονογραφικές μεθόδους εκμάθησης της ορθογραφίας αφού είναι αρκετά αποτελεσματικές σε παιδιά που δυσκολεύονται να εγκαταστήσουν οπτικό λεξικό.

Βασικά tips: Η αυτοδιόρθωση πρέπει να αναδειχτεί σαν μια πολύ σημαντική διαδικασία. Πρέπει επίσης να του κάνουμε γνωστό ποια λάθη συνήθως κάνει και να του εξηγήσουμε τι είναι αυτό που το δυσκολεύει, το μπερδεύει πχ.

“Βλέπεις ότι αυτό που σε μπερδεύει είναι το τελικό /ι/ ανάμεσα στο ουδέτερο και θηλυκό ουσιαστικό δηλ. στις λέξεις παιδί-κόρη δεν ξέρεις ποιο /ι/ να βάλεις. Έλα να θυμηθούμε τι βάζουμε στο καθένα και πως τα ξεχωρίζουμε.”

Η αυτογνωσία των δυσκολιών στο δυσλεξικό παιδί είναι μέρος της παρέμβασης και θεωρείται κύριο κομμάτι της.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός – Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών/δυσλεξίας

Στα πλαίσια σχεδιασμού ενός προγράμματος παρέμβασης-αποκατάστασης για μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες/Δυσλεξία οι ασκήσεις που περιλαμβάνονται πρέπει να εξασκούν τις αδυναμίες του παιδιού μέσα απο μια ευρηματική και ενδιαφέρουσα διαδικασία.

Οι ασκήσεις καλύπτουν μια ευρεία γκάμα των ειδικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει κάθε παιδί με μαθησιακές δυσκολίες ξεχωριστά. Έτσι συνήθως σχεδιάζονται ασκήσεις φωνημικής ενημερότητας, οπτικής/ακουστικής διάκρισης, μνήμης, άνεσης γραφής, συγκέντρωσης προσοχής, μαθηματικών κα.

Η άσκηση που παρουσιάζεται εδώ είναι η “Βρες τη λέξη”!! και ενισχύει ποικιλία δεξιοτήτων απαραίτητων για μια ομαλή μαθησιακή διαδικασία.

Υλικά: τετράδιο ή φύλλα Α4, μαρκαδόροι ή ξυλομπογιές, βιβλία, περιοδικά, κόμικ

Άσκηση: Επιλέγουμε ένα βιβλίο ή ένα κείμενο που αναλογεί στην ηλικία του παιδιού και φροντίζουμε να βρίσκεται κοντά στα ενδιαφέροντα του. Στην εικόνα παρουσιάζονται βιβλία που αντιστοιχούν σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού. Σε ένα φύλλο τετραδίου ή Α4 σημειώνουμε με χρωματιστούς μαρκαδόρους τις λέξεις που θέλουμε να δουλέψουμε κάθε φορά με το παιδί.

Παραδείγματα λέξεων εξάσκησης:

Ουσιαστικά (πολυθρόνα)
Ρήματα (κρεμόταν)
Επίθετα (μεταξωτή)
Επιρρήματα (αμέσως)
Μικρές άκλιτες λέξεις

Αφού το παιδί αναγνώσει το κείμενο του δίνουμε το φύλλο με τις λέξεις τις οποίες προσπαθεί να διακρίνει μέσα στο κείμενο και να τις κυκλώσει. Κάθε φορά που βρίσκει μια λέξη τη διαγράφει απο το φύλλο. Η ρουτίνα της διαγραφής κάθε φορά που βρίσκουμε αυτό που αναζητάμε είναι απαραίτητη να αυτοματοποιηθεί στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αφού διευκολύνει ιδιαίτερα στην αποφυγή λαθών, παραλείψεων και επαναλήψεων.

Βασικά tips: Η ανάγνωση του κειμένου μπορεί να γίνει, ανάλογα τι θέλουμε να εξασκήσουμε, είτε φωναχτά είτε “απο μέσα του”. Επίσης το κείμενο σε σχέση με τις δυσκολίες του παιδιού μπορεί να είναι πρόταση, παράγραφος, κεφάλαιο κτλ. Τέλος μπορεί να χρησιμοποιηθεί και το κίνητρο του χρόνου με μια κλεψύδρα ή ένα χρονόμετρο για να κινητοποιήσουμε το παιδί.

Δεξιότητες που εξασκούνται: Ανάγνωση φωναχτή και σιωπηλή. Οπτική διάκριση, αναγνώριση μορφής σε επίπεδο λέξης, φωνημική ενημερότητα, συγκέντρωση προσοχής και κατανόηση νοήματος αφού το παιδί πρέπει να αναζητήσει τη λέξη που βλέπει, στο μέρος του κειμένου που αυτή αναφέρεται.

Απευθύνεται: Σε όλα τα παιδιά του Δημοτικού για μια δημιουργική άσκηση γραπτού λόγου και ιδιαίτερα σε παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες/Δυσλεξία που χρειάζονται εναλλαγή ασκήσεων και τρόπων διδασκαλίας. Μπορεί να γίνει απο γονείς, εκπαιδευτικούς και θεραπευτές.

Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός – Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολίων/δυσλεξίας
email: amitrakaki@gmail.com

Πηγή: http://ipaideia.gr

Διαφοροποιημένη Διδασκαλία

Θεωρητικές προσεγγίσεις & εκπαιδευτικές πρακτικές

Επιστημονική επιμέλεια: Σουζάνα Παντελιάδου & Διαμάντω Φιλιππάτου

Το παρόν βιβλίο αποτελεί την πρώτη σφαιρική επισκόπηση της έννοιας και πρακτικής της διαφοροποιημένης διδασκαλίας από Έλληνες συγγραφείς. Η διαφοροποιημένη διδασκαλία είναι ουσιαστικά μια νέα και ιδιαίτερα επίκαιρη πρόταση αλλαγής της διδασκαλίας, στο πλαίσιο της τυπικής τάξης, η οποία μπορεί να βελτιώσει τη μάθηση όλων των μαθητών, αξιοποιώντας -και όχι εξοβελίζοντας- τη διαφορετικότητά τους. Η πολυεπιστημονική προσέγγιση από τους συγγραφείς του βιβλίου φωτίζει πολλαπλές συνιστώσες του θέματος. Τα θεωρητικά κεφάλαια βοηθούν τον αναγνώστη να εξοικειωθεί με τις θεωρητικές αρχές και να κατανοήσει σε βάθος τις διαστάσεις της διαφοροποιημένης διδασκαλίας. Μεγάλο μέρος του βιβλίου επίσης είναι αφιερωμένο σε εφαρμογές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας στην ελληνική σχολική πραγματικότητα, με συγκεκριμένες διδακτικές προτάσεις για διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα και σε διαφορετικά μαθησιακά πλαίσια. Έτσι, οι εν ενεργεία αλλά και οι μελλοντικοί εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχουν στα χέρια τους ένα σπουδαίο εργαλείο, το οποίο θα τους επιτρέψει να διδάξουν κατά τον καλύτερο και αποτελεσματικότερο τρόπο τον τόσο ανομοιογενή μαθητικό πληθυσμό του σημερινού σχολείου.