Το αγαπημένο αυτό θέμα ξεκινήσαμε να το δουλεύουμε φέτος το φθινόπωρο στο νηπιαγωγείο μας !Σας έχει τύχει ποτέ, οι σκέψεις και οι αναμνήσεις του μυαλού να ξεπηδούν σε φόντο ασπρόμαυρο, λες και βγήκαν από παλιά ελληνική ταινία; Λες και ξεφυλλίζεις ένα παλιό φωτογραφικό άλμπουμ που σε ταξιδεύει σε εποχές περασμένες, όταν όλα ήταν τόσο διαφορετικά, αθώα, παιδικά. Μια μετά την άλλη οι εικόνες ξετυλίγονται και πλέκουν ένα πολύχρωμο κουβάρι!
Τι θα ήταν τα παιδιά χωρίς παιχνίδι; Τι θα είχαμε και όλοι εμείς να θυμόμαστε από τη παιδική μας ηλικία; Το παιχνίδι είναι μία φυσική, ζωτική ανάγκη για κάθε παιδί. Σε όλη την πορεία του ανθρώπινου είδους, αναπτύχθηκαν μέσα από αυτό χιλιάδες παιδιά, πνευματικά, σωματικά, ηθικά και κοινωνικά.
Στην Ελλάδα το παιχνίδι βοήθησε τα παιδιά του λαού μας να ξεπεράσουν αντίξοες κοινωνικές συνθήκες, στερήσεις, φτώχια, πολέμους. Κάθε παιχνίδι εξέφραζε την εποχή και την κοινωνία που το δημιούργησε, παραλλασσόταν από γενιά σε γενιά και ξεπέρασε τα σύνορα των κρατών, καλλιεργώντας τις αξίες της συμμετοχής και του σεβασμού σε κανόνες και όρους απλούς, ξεκάθαρους, τίμιους.
Αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε και εμείς στο νηπιαγωγείο μας !Να γνωρίσουμε τα παιχνίδια που έπαιζαν οι γονείς και οι παππούδες μας !Να διασκεδάσουμε αληθινά !Να παίξουμε τίμια με ευγενική άμιλλα !Να συνδεθούμε με το παρελθόν!!
Σας παραθέτουμε ενδεικτικά στιγμιότυπα από τις δράσεις μας…
Η ουρά του Γαϊδάρου: Παίζουν παιδιά από 6 χρονών και πάνω. Χρειάζονται τουλάχιστον 2 παίκτες, ένα χαρτί, ένα μαντήλι και ένα μολύβι. Σχεδιάζω πρώτα σε ένα χαρτί έναν γάϊδαρο χωρίς ουρά. ΄Ενα παιδί κλείνει τα μάτια του με ένα μαντίλι. Παίρνει το μολύβι και προσπαθεί να φτιάξει την ουρά. Ανοίγει τα μάτια και βλέπει πού έφτιαξε την ουρά. Μετά ένα άλλο παιδί αρχίζει την ίδια διαδικασία. Το παιχνίδι τελειώνει όταν προσπαθήσουν όλα τα παιδιά και νικητής είναι αυτός που έχει φτιάξει την ουρά στον κοντινότερο σημείο.
Περνά, περνά η μέλισσα: Αυτό το παιχνίδι είναι ένα παλιό και παραδοσιακό παιχνίδι. Συγκεντρώνονται τουλάχιστον έξι παιδιά και δύο χτυπούν παλαμάκια και τραγουδούν. Τα υπόλοιπα περνούν κάτω απ’ τα χέρια τους και όποιον πιάσουν το βάζουν και επιλέγει με ποιοανού το μέρος θα πάει. Τελικά όταν μαζευτούν όλα τα παιδιά τραβάνε τους άλλους και όποιοι δεν πέσουν κάτω είναι οι νικητές. Αυτό το παιχνίδι το παίζουν πολλά παιδιά (6-7 χρονών), από όλο τον κόσμο. Εμένα αυτό το παιχνίδι μου άρεσε και το θεωρούσα διασκεδαστικό όταν ήμουν μικρή. Τώρα έχω μαθήματα και δεν έχω χρόνο να παίζω παραδοσιακά παιχνίδια. Όμως αυτά τα παιχνίδια είναι πολύ ωραία!!!
Πετάει-Πετάει: Το πετάει-πετάει είναι ένα παιχνίδι που το παίζουν σε όλη την Ελλάδα. Παίζουν δύο παίχτες. Ο ένας λέει κουνώντας τα δάκτυλά του πάνω κάτω: πετάει πετάει και προσθέτει μετά από αυτό το όνομα ενός πράγματος. Αν αυτό το πράγμα πετάει τότε πρέπει να έχουν και οι δύο το δάκτυλό τους πάνω. Αν αυτός που κούναγε απλώς το δάκτυλό του το έχει κάτω τότε χάνει και λέει αυτός το πετάει πετάει.
Πουν’ το το δαχτυλίδι: Στήνονται τα παιδιά σε σειρά. Κάποιο από τα παιδιά κρύβει στα χέρια του ένα δαχτυλίδι, ψεύτικο ή αληθινό. Έπειτα προσπαθεί να αφήσει στα χέρια κάποιου από τα παιδιά που είναι στη σειρά το δαχτυλίδι, λέγοντας το τραγουδάκι:
Πουν’ το, πουν’ το
το δαχτυλίδι,
ψάξε, ψάξε
δεν θα το βρεις!
δεν θα το βρεις,
δεν θα το βρεις,
το δαχτυλίδι που ζητείς.
Το καθένα από τα παιδιά έχει μια ευκαιρία να μαντέψει ποιος έχει το δαχτυλίδι. Όποιος μαντέψει σωστά παίρνει το δαχτυλίδι και το ρίχνει στο επόμενο παιδί. Το παιχνίδι συνεχίζεται με τον ίδιο τρόπο.
Σβούρα: Παιχνίδι για 2-3 άτομα. Κανόνες: Σχεδιάζουμε έναν μεγάλο κύκλο και γύρω απ’ το κέντρο του, βάζουμε όσες σβούρες χωράει. Ύστερα καθόμαστε έξω απ’ τον κύκλο και κρατώντας μια σβούρα στο χέρι μας, προσπαθούμε να την χτυπήσουμε στο κέντρο του κύκλου και να διώξουμε όλες τις υπόλοιπες μακριά. Απ’ έξω απ’ τον κύκλο. Προσοχή! Η σβούρα που θα κρατάμε στο χέρι μας πρέπει να είναι δεμένη μ’ ένα σκοινί απ΄την μύτη (κάτω-κάτω) έως την λαβή (πάνω-πάνω), ώστε να γυρνάει γύρω-γύρω πιο εύκολα. Οι σβούρες που βγάζουμε έξω απ’ τον κύκλο γίνονται δικές μας. Για διευκόλυνση του παιχνιδιού, οι παίχτες πρέπει να παίζουν με σειρά ένας-ένας ξεχωριστά ώστε να φαίνονται οι σβούρες που το κάθε παιδί βγάζει έξω απ’ τον κύκλο.
Τυφλόμυγα: Η τυφλόμυγα παίζεται από δύο παιδιά και πάνω. Στην αρχή όλοι τραβάνε έναν κλήρο για να δούνε ποιος θα τα φυλάει. Αυτός κλείνει τα μάτια του με ένα μαντήλι . Την ώρα που τα έχει κλειστά τα παιδιά ανακατεύονται. ΄Οποιο παιδί πιάσει πρέπει να βρει πως το λένε δηλαδή ποιο είναι. Αν το αναγνωρίσει τότε αυτό το παιδί κάνει τη τυφλόμυγα. Και έτσι αυτό συνεχίζεται.
Χαλασμένο τηλέφωνο: Το χαλασμένο τηλέφωνο αποτελείται από μια ομάδα παιδιών που πρέπει να είναι πάνω από δύο. Τότε ο πρώτος από τη σειρά λέει γρήγορα μια δύσκολη λέξη στον διπλανό του. Μετά αυτός τη λέει στο αυτί του άλλου παιδιού κ.λπ. Ο τελευταίος θα πει τη λέξη δυνατά και αν τη πει σωστά το πρώτο παιδί έχει κερδίσει.
Αλάτι χονδρό-Αλάτι ψιλό: Το παιχνίδι αυτό παίζεται από πολλά παιδιά που συγκεντρώνονται και βγάζουν με κλήρο τη “μάνα”. ΄Υστερα κάνουν όλα μαζί ένα κύκλο και κάθονται κάτω σταυροπόδι με τα χέρια πίσω, με τις παλάμες ανοιχτές.
Η μάνα στέκεται έξω από τον κύκλο και βαστάει ένα μαντήλι. Κάνει μια βόλτα γύρω από τον κύκλο τραγουδώντας:
Αλάτι ψιλό, αλάτι χονδρό,
έχασα τη μάνα μου και πάω να τη βρω
παπούτσια δεν μου πήρε να πάω στο χορό
Την ώρα που τραγουδάει γύρω από τον κύκλο, πετάει το μαντίλι πίσω από ένα παιδί και συνεχίζει μέχρι να καταλάβουν ότι δεν κρατάει πια το μαντήλι. Το παιδί που πήρε το μαντήλι σηκώνεται και αρχίζει να κυνηγάει τη μάνα. ΄Οταν την πιάσει η μάνα κάθεται στη θέση του μαζί με τα άλλα παιδιά. Το παιδί που πήρε το μαντήλι γίνεται μάνα και αρχίζει να κυνηγάει. Το παιχνίδι συνεχίζεται έτσι μέχρι να το βαρεθούν.
Αμπάριζα – Abariza: Σ’ αυτό το παιχνίδι, τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες. Κάθε ομάδα έχει ένα σημείο εκκίνησης, συνήθως κολόνα ή δέντρο. Στην αρχή ένα παιδί από τη μια ομάδα (δεν έχει σημασία ποια), “παίρνει αμπάριζα και βγαίνει” για να προκαλέσει τους παίχτες της άλλης ομάδας να τον κυνηγήσουν. Τότε κάποιος απ’ την αντίπαλη ομάδα “παίρνει αμπάριζα και βγαίνει” και τον κυνηγάει. ‘Ετσι βγαίνουν και τ’ άλλα παιδιά κυνηγούν. Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να κυνηγήσει τα παιδιά που έχουν βγει πριν απ’ αυτόν, αλλά όχι τα παιδιά που έχουν βγει μετά. Επίσης κάθε παίχτης μπορεί να γυρίσει στην κολόνα του και να βγει όσες φορές θέλει. ‘Οταν κάποιο παιδί πιάσει ένα παίχτη της αντίπαλης ομάδας, τον πάει στη φυλακή, που είναι συνήθως κοντά στην κολόνα του. Οι παίχτες της ομάδας του παιδιού που είναι φυλακισμένο, πρέπει να το ακουμπήσουν για να ελευθερωθεί. Σκοπός του παιχνιδιού είναι ν’ ακουμπήσει ένας παίχτης την κολόνα της αντίπαλης ομάδας.
.
Ο Βασιλιάς: Τα παιδιά “τα βγάζουν” κι ένας τους γίνεται βασιλιάς. Ο βασιλιάς κάθεται κάπου, ενώ οι άλλοι απομακρύνονται για να διαλέξουν ποιο επάγγελμα θα παραστήσουν και με ποιες κινήσεις. Όταν τελειώσουν επισκέπτονται τον βασιλιά και ακολουθεί ο παρακάτω διάλογος:
– Βασιλιά, βασιλιά με τα 12 σπαθιά, τι δουλειά;
– Τεμπελιά!
– Και τα ρέστα;
– Παγωτά.
– Είπε η γιαγιά να μας κάνεις μια δουλειά.
– Τι δουλειά;
Τότε τα παιδιά κάνουν τις κινήσεις του επαγγέλματος που διαλέξανε. Αν ο βασιλιάς το καταλάβει, το φωνάζει και κυνηγάει να πιάσει ένα παιδί που γίνεται βασιλιάς. Αν δεν το καταλάβει, ξανακάθεται και τα παιδιά μιμούνται κάτι άλλο.
Βόλοι : Ένα παιχνίδι που χάθηκε, είναι και οι βόλοι. Ήταν φτιαγμένοι από πηλό και βαμμένοι σε ζωηρά χρώματα.
Πεντόβολα: Παραδοσιακό παιχνίδι δεξιοτεχνίας που παίζεται από δύο και περισσότερους παίχτες. Το παιχνίδι αυτό παίζεται με πέντε βόλους ή πέτρες (πεντό-βολα), σε διάφορα μέρη. Στην αρχή παίρνεις έναν βόλο ή πέτρα, τον πετάς στον αέρα, παίρνεις έναν βόλο από κάτω και πιάνεις και τον βόλο που είχες πετάξει στον αέρα πριν πέσει κάτω. Μετά αυτούς τους δύο που κρατάς, τους πετάς στον αέρα, παίρνεις έναν από κάτω και πιάνεις και τους άλλους δύο που είχες πετάξει στον αέρα. ‘Ετσι συνεχίζεις ως τον πέμπτο βόλο. Στην συνέχεια υπάρχουν άλλοι πέντε γύροι με διαφορετικό όνομα ο καθένας. Τα πεντόβολα λέγονται και αλλιώς : πεντάλιθα, πεντεγούλια, αλεκαφίδες και πετράδια.
Κρυφτό: Σε αυτό το παιχνίδι μπορούν να παίξουν από 3 άτομα και πάνω. Ένα παιδί φυλάει (μετράει έως το 200- 5, 10, 15, 20…). Μόλις τελειώσει αρχίζει να ψάχνει για τα παιδιά. Όταν βρει ένα παιδί λέει “φτου” και το όνομα του παιδιού. Το παιδί μπορεί, όταν αυτός που φυλάει είναι μακριά να πει “φτου” και το όνομα του παιδιού που φυλάει. Το τελευταίο παιδί πρέπει να πει “φτου ξελευθερία” για να ξαναφυλάξει το ίδιο παιδί. ‘Αμα αυτό δεν γίνει, τότε φυλάει το παιδί που “έφτυσε” πρώτο.
Το μαντιλάκι: Το μαντιλάκι είναι ένα παιχνίδι που παίζεται με έξι ή παραπάνω παιδιά. Για να παίξεις αυτό το παιχνίδι χρειάζεσαι ένα μαντίλι και μία κιμωλία. Με την κιμωλία σχεδιάζεις έναν κύκλο στη μέση και δύο γραμμές, μία δεξιά και μία αριστερά. Σκοπός του παιχνιδιού είναι να καταφέρεις να πάρεις το μαντίλι από το κέντρο. Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες. Κάθε παιδί από την κάθε ομάδα έχει έναν αριθμό. Ο κάθε παίκτης προσπαθεί να πάρει το μαντίλι από το κέντρο χωρίς να τον πιάσει ο αντίπαλός του. Αν τον πιάσει, ο πόντος είναι του αντιπάλου. Αν όμως ο αντίπαλος περάσει τη γραμμή του ο πόντος είναι δικός του. Το παιχνίδι κερδίζει η ομάδα που έχει τους περισσότερους πόντους.
Η ΤΥΦΛΟΜΥΓΑ
Τα παιδιά τα βγάζουν για να δούμε ποιο θα γίνει τυφλόμυγα.
Δένουν με πανί τα μάτια του παιδιού που τα φυλάει και τα αλλά γύρω του το πειράζουν και το προκαλούν. Το παιδί – τυφλόμυγα προσπαθεί να πιάσει έναν από τους συμπαίχτες του κι όταν το πετύχει, μαντεύει από το μπόι του, τα ρούχα του και γενικά από τα χαρακτηριστικά του, ποιος είναι. Αν το βρει, αυτό το παιδί γίνεται τυφλόμυγα.
ΠΕΡΝΑ – ΠΕΡΝΑ Η ΜΕΛΙΣΣΑ
Δυο παιδιά φτιάχνουν ένα ζευγάρι.
Στέκονται αντικριστά και ενώνουν τα χέρια τους ψηλά σχηματίζοντας μια αψίδα. Αποφασίζουν μεταξύ τους ποιο θα είναι το «χρυσάφι» και ποιο το «ασήμι» (ή μέλι, καρύδια ή ότι άλλο σκεφθούν). Τα υπόλοιπα παιδιά πιάνονται από την μέση, το ένα πίσω από το άλλο, σαν αλυσίδα, κι αρχίζουν να περνούν κάτω από τα χέρια των παιδιών που σχημάτισαν την αψίδα, τραγουδώντας:
«περνά περνά η μέλισσα,
με τα μελισσόπουλα
και με τα παιδόπουλα»
το ζευγάρι των παιδιών κατεβάζει τα χέρια του και κλείνει ανάμεσα τους, το τελευταίο παιδί της γραμμής. Του ψιθυρίζουν:
«θέλεις να πας από το χρυσό ή το ασήμι;»
το παιδί διαλέγει και πάει πίσω από το αντίστοιχο παιδί. Το παιχνίδι συνεχίζεται με τον ίδιο τρόπο, ώσπου να διαλέξουν όλα τα παιδιά. Έτσι γίνονται αντικριστές γραμμές που πιάνονται γερά από την μέση. Τότε κάθε ομάδα αρχίζει να τραβά. Όποια καταφέρει να σπάσει την αλυσίδα της αντίπαλης ομάδας, όποια δηλαδή αποδειχθεί πιο δυνατή, αυτή είναι η νικήτρια.
ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ
Το πρώτο από δεξιά, σκύβει στο αυτί του διπλανού του και του ψιθυρίζει μια λέξη πολυσύλλαβη και δύσκολη ή ασυνήθιστη π.χ. Σκουληκοσκαθαρομυρμηγκοτρυπα, ιχθυοπωροπαντολαχανοπωλειο.
Το παιδί που ακούει την λέξη την λέει όπως την άκουσε και την κατάλαβε στο αυτί του διπλανού του και αυτό στο παραδίπλα, ως το τελευταίο. Το τελευταίο παιδί σηκώνεται και τη φωνάζει δυνατά αλλά συνήθως αυτή η λέξη δεν έχει καμία σχέση με την αρχική.
ΤΑ ΜΗΛΑ
Δυο παιδιά στέκονται αντικριστά, δεκαπέντε – είκοσι μέτρα μακριά το ένα από το άλλο, ενώ στη μέση αυτής της απόστασης συγκεντρώνονται όλα τα υπόλοιπα. Οι δυο παίχτες που στέκονται αντικριστά προσπαθούν με το τόπι να χτυπήσουν κάποιο από τα παιδιά που είναι μέσα, οπότε αυτό καίγεται και βγαίνει από το παιχνίδι.
Αντίθετα το παιδί που θα τα καταφέρει να πιάσει το τόπι, χωρίς να πέσει κάτω, κερδίζει ένα «Μήλο» που θα του επιστρέψει, αν κάποια στιγμή «καεί» να μην βγει, αλλά να παραμένει στο παιχνίδι, ή αν «καεί» κάποιος φίλος του, να του το παραχωρήσει. Όταν απομείνει μόνο ένα παιδί, οι δυο παίχτες με το τόπι μπορούν να κάνουν μονάχα δέκα προσπάθειες να το χτυπήσουν. Αν τους ξεφύγει, ξαναφιλάνε και το παιχνίδι αρχίζει από την αρχή.
ΠΕΤΑΕΙ ΠΕΤΑΕΙ
Ένα παιδί κάνει τη μανά.
Τα αλλά παιδιά μαζεμένα γύρω από τη μάνα, ακουμπάνε το δείκτη τους στο τραπέζι, στο πεζούλι κλπ.
Η «μάνα» ακουμπάει κι αυτή το δείκτη της και λέει: « Πετάει, πετάει ο αετός;»
Ο αετός πράγματι πετάει, ενώ δεν πρέπει να σηκώσουν το χέρι τους, σε κάτι που δεν πετάει πχ ο Τοτός. Όποιος ξεγελαστεί χάνει και πρέπει να κάνει κάποια αστεία μίμηση που θα του ζητήσει η «μάνα».
ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ
Τα παιδιά χωρίζονται σε δυο ομάδες. και στέκονται αντικριστά με απόσταση περίπου δέκα μέτρων μεταξύ τους. Στην μέση αυτής της απόστασης χαράζουν ένα κύκλο και στο κέντρο του βάζουν ένα μαντήλι. Μόλις ακούγεται το σύνθημα, βγαίνει από κάθε ομάδα ένα παιδί που προσπαθεί να αρπάξει το μαντήλι και να γυρίσει πίσω χωρίς να το αγγίξει ο αντίπαλος γιατί αν το ακουμπήσει, το πιάνει αιχμάλωτο. Οι αιχμάλωτοι ελευθερώνονται (ένας – ένας), κάθε φορά που κάποιο παιδί της ομάδας τους παίρνει το μαντήλι. Κερδίζει η ομάδα που θα καταφέρει να αιχμαλωτίσει όλους τους παίχτες της άλλης.
ΚΟΛΟΚΥΘΙΑ
Τα παιδιά κάθονται σε κύκλο
Ένα παιδί είναι η μάνα που μοιράζει στα υπόλοιπα τα νούμερα τους (1,2,3…)
-Η μάνα λέει:
«έχω μια κολοκυθιά που κάνει … κολοκυθιά»
-το παιδί που έχει αυτό τον αριθμό ρωτάει:
«και γιατί να κάνει…;»
-η μάνα του απαντά τότε:
«και πόσα να κάνει;»
-το παιδί τότε λέει ένα άλλο αριθμό:
« να κάνει…κολοκυθιά»
αν αυτός που ακούσει τον αριθμό του, δεν απαντήσει ή απαντήσει λάθος, τότε χάνει και για τιμωρία μιμείται ένα ζώο.
ΒΑΣΙΛΙΑ – ΒΑΣΙΛΙΑ ΜΕ ΤΑ ΔΩΔΕΚΑ ΣΠΑΘΙΑ
Αυτό το παιχνίδι παίζεται από 3 παιδιά και πάνω.
Στην αρχή «τα βγάζουν» κι αυτός που θα βγει πρώτος, θα γίνει βασιλιάς. Ύστερα τα παιδιά ρωτούν τον βασιλιά:
– «Βασιλιά Βασιλιά, με τα δώδεκα σπαθιά, τι ώρα είναι;»
κι εκείνος τους απαντάει:
– «ώρα για δουλεία»
κι εκείνα τον ξαναρωτούν:
– «τι δουλειά;»
– «τεμπελιά» απαντάει
και τότε τα παιδιά αρχίζουν να μιμούνται μια δουλειά, χωρίς να μιλούν. Ο βασιλιάς πρέπει να μαντέψει τι δουλειά έκαναν και αν δεν το βρει είναι υποχρεωμένος να μιμηθεί το ζώο που θα το πουν τα παιδιά.
Υπάρχει και παραλλαγή που είναι η εξής:
Ένα παιδί γίνεται βασιλιάς και τα αλλά παιδιά κάθονται απέναντι του. Τότε ένα παιδί φωνάζει:
– «Βασιλιά Βασιλιά, με τα δώδεκα σπαθιά, τι ώρα είναι;»
Ο βασιλιάς απαντάει:
– «ένα βήμα μπρος και ένα βήμα πίσω» και τα παιδιά προχωρούν ανάλογα
Όταν πει:
– στ’ αυγά σου»
τότε το παιδί γυρίζει πίσω στην θέση του. Όποιο παιδί φτάσει πρώτο εκεί που είναι ο βασιλιάς, παίρνει τη θέση του, γίνεται αυτό βασιλιάς και ξαναρχίζει το παιχνίδι.
.Στο σχολείο μας προσπαθήσαμε να παίξουμε τα πιο πολλά από τα παιχνίδια που σας παρουσιάσαμε! Ωστόσο συνεχίζουμε τις δράσεις μας στην αυλή μας ,ως το τέλος της σχολικής χρονιάς!!!!