siliaz's blog

Ένα ψηφιακό ημερολόγιο για την Αντιγόνη

Η Αντιγόνη στο Εθνικό Θέατρο

Νοέ 201218

Στο πλούσιο ψηφιοποιημένο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου μπορείτε:

να περιηγηθειτε σε προγράμματα παραστάσεων παλαιότερων χρόνων ,

να διαβάσετε κριτικές για τις παραστάσεις ,

να συλλέξετε στοιχεία για τους συντελεστές τους και γενικότερα

να αξιοποιήσετε ένα χρήσιμο υλικό  για την διδασκαλία της ομώνυμης

αρχαίας ελληνικής τραγωδίας στους μαθητές και τις μαθήτριες της Β΄Λυκείου.

Η ηλεκτρονική διεύθυνση είναι:

http://www.nt-archive.gr/playMaterial.aspx?playID=632#sounds

“Οὒτοι συνέχθειν,ἀλλά συμφιλεῖν ἔφυν”

Μάι 20117

Μετάφραση: Δε γεννήθηκα για να συμμερίζομαι το μίσος,αλλά για να συμμερίζομαι την αγάπη.

Αυτός ο στίχος ειναι ο πιο φημισμένος στίχος του δράματος.Η Αντιγόνη σε αυτή της τη σύγκρουση με τον Κρέοντα προβάλλει μια αντίληψη για την αγάπη κ το μίσος που ταυτόχρονα έχει διαχρονική ισχύ.Η αρνητική της στάση απένατι στο μίσος και η κατάφασή της απέναντι στην αγάπη αναφέρονται άμεσα στον Πολυνείκη, μ’αυτή τη δήλωση εκφράζεται η φύση της ηρωίδας.
Όταν λέει “δε γεννήθηκα για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά την αγάπη” έμμεσα στρέφεται κατά του Κρέοντα που δείχνει μίσος για τον Πολυνείκη και αναδεικνύει τη δική της αγάπη που μοιράζεται και στα δυο αδέλφια της.Αυτό το κήρυγμα αγάπης της Αντιγόνης προβάλλει μια στάση ζωής που δείχνει ευαισθησία και ανθρωπιά.
Στις μέρες μας λόγω του ότι κυριαρχεί ο ανταγωνισμός και η εχθρότητα, η έλλειψη συναισθηματισμού και το συμφέρον, που περιορίζουν την έκφραση αγάπης και υπονομεύουν την παρουσία της,η φράση αυτή και η λέξη “αγάπη” παίρνουν άλλη διάσταση.Με την έλλειψη της αγάπης οι άνθρωποι γίνονται αντικοινωνικοί και αυτό τους καθιστά κακους.
Μόνο η αγάπη μπορεί να κάνει το μίσος απο τις σχέσεις των ανθρώπων να υποχωρήσει και τότε ο κόσμος θα καταλάβει τι θα πει ανθρωπιά,γιατί η αγάπη έχει τόση μεγάλη σημασία κι όμως οι άνθρωποι δεν ξέρουν τι πραγματικα ειναι.
Με το μίσος το μόνο που μπορούν να καταφέρουν οι άνθρωποι είναι να πληγώνουν ο ένας τον άλλον και έτσι αλλάζουν χαρακτήρα και σκέφτονται αρνητικά για κάθε άνθρωπο.Αυτά τα δύο συναισθήματα όλοι τα έχουν νιώσει.
Μάλιστα η αγάπη είναι το ωραιότερο συναίσθημα και αυτό φαίνεται σε έναν άνθρωπο,σε αντίθεση με το μίσος που κρύβει τον πραγματικό χαρακτήρα κάποιου.

Μαρία Μπίμπα Β3

«’Αναρχίας, δέ μεῖζον ούκ ἐστιν κακόν.»

Απρ 201126

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: «Δεν υπάρχει όμως μεγαλύτερο κακό από την αναρχία.»

Ο Κρέοντας με αυτή του τη δήλωση, δε θέλει να φανεί ότι χαρίζεται σε συγγενείς με τη δικαιολογία ότι, αν δείξει επιείκεια στα συγγενικά του πρόσωπα θα αποδειχθεί μεροληπτικός και ασυνεπής. Κατά τον  Κρέοντα ο νόμος και τα διατάγματά του πρέπει να ισχύουν το ίδιο και προς τους ανυπάκουους συγγενείς του και προς τους απείθαρχους 3ένους.Θεωρεί ότι αυτός που είναι χρηστός πολίτης στην ιδιωτική του ζωή είναι και χρηστός πολίτης στη δημόσια ζωή. Δεν αντιλαμβάνεται το κίνητρο της πράξης της Αντιγόνης και έχει την ψευδή εντύπωση ότι η κακή και επαναστάτρια Αντιγόνη στόχευε στο να επιβληθεί στους άρχοντες. Η αυθαίρετη και παράνομη στάση της ηρωίδας εκλαμβάνεται ως προσπάθεια επιβολής σε αυτούς που ασκούν την εξουσία. Διατυπώνει αξιωματικά τη γνώμη ότι όλοι οφείλουν να υπακούουν στον άρχοντα σε κάθε του πράξη, ενέργεια και απόφαση, αρκεί να έχει τη θέληση να κυβερνά σωστά. Ο τύραννος , παρασυρόμενος από τον  από τον οίστρο της εξουσίας, πιστεύει πως όλες οι ενέργειες του στόχο έχουν τη σωστή διακυβέρνηση της πόλης. Διακηρύσσει την αξία και τη σημασία της πειθαρχίας, αφού η απειθαρχία και η αναρχία είναι πρόξενοι πολλών δεινών. Εξισώνει έτσι την αναρχία με την ανυπακοή στους νόμους και τονίζει τις τρομερές συνέπειες της.

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΑΞΙΑ: Αξίζει να λεχθεί ότι οι γενικές θεωρητικές ιδέες και αρχές του Κρέοντα είναι λογικές και ισχύουν σε κάθε εποχή. Ο Σοφοκλής κατόρθωσε με τη φράση αυτή να θεμελιώσει ολόκληρα κράτη από τότε μέχρι και σήμερα. Η πειθαρχία και η υπακοή στους νόμους σώζουν τα άτομα, τις κοινωνίες και τα κράτη. Αυτό είναι μια τρανή αλήθεια που ισχύει σε κάθε εποχή και σε κάθε λαό. Στην εποχή μας. Κράτη με νομοταγείς πολίτες ευδοκιμούν σε όλους τους τομείς. Η εγκληματικότητα περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό, οι πολίτες ζουν με αξιοπρέπεια και αλληλεγγύη. Συνεπώς, η πειθαρχία που διαμόρφωσε και διαμορφώνει ολόκληρες πολιτείες, θεωρείται η βασική αρετή για την επιτυχία και την ευτυχία όχι μόνο του ατόμου αλλά και μιας ολόκληρης κοινωνίας.

ΠΑΛΑΖΗ ΝΙΚΗ Β3

Ουδέν γάρ ανθρώποισιν οιον αργυρος κακον νομισμ΄ εβλαστε

Απρ 201126

Μετάφραση:

Γιατί κανένας θεσμός τόσο κακός δεν βλάστησε τόσο τους ανθρώπους όσο το χρήμα.

Σύμφωνα με την παραπάνω φράση για τον Κρέοντα το χρήμα είναι ολέθριος θεσμός και αιτία πολλών δεινών για τον άνθρωπο. Τα χρήματα δεν είναι από μόνα τους κακά γίνονται όμως κακά όταν αποκτώνται με παράνομο τρόπο η γίνεται κακή χρήση τους. Η κακή χρήση ή η παράνομη απόκτηση χρήματος είναι πολλές φορές αιτία αισχρών και ασεβών πράξεων .πιο συγκεκριμένα με τον χρηματισμό εκπορθούνται πόλεις ξεσπιτώνονται άνδρες διαστρέφονται οι συνετές σκέψεις των ανθρώπων ώστε να στρέφονται και να επιδίδονται σε κακές πράξεις και ασχολούνται με πονηρά έργα και μετέχουν σε ασεβείς πράξεις .Τα μίσθαρνα όμως έργα αργά η γρήγορα τιμωρούνται για τις ασεβείς και παράνομες πράξεις τους.

Το μυαλό του Κρέοντα πηγαίνει στους φιλοχρήματους ανθρώπους .Δεν μπορεί να φανταστεί ότι πέρα από το χρήμα υπάρχουν και άλλα κίνητρα που είναι δυνατόν να οδήγησαν τον άνθρωπο σε πράξεις και ενέργειες όπως αυτή της ταφής του νεκρού. Ο Κρέοντας είναι καχύποπτος και παντού βλέπει τα συμφέροντα.

Διαχρονικότητα

Με την παραπάνω φράση μπορούμε να διακρίνουμε την διαχρονικότητα που έχει. Ο άνθρωπος για να καλύψει τις ανάγκες του και να έχει μια καλή ζωή χρειάζεται τα χρήματα. Όμως κάποιες φορές οι άνθρωποι γίνονται άπληστοι και προκειμένου να αποκτήσουν περισσότερο χρήμα οδηγούνται στην διαφθορά στον χρηματισμό κ.α Έτσι  χάνουν το πραγματικό νόημα της ζωής και τις αξίες της .Για παράδειγμα οι πολιτικοί σήμερα νοιάζονται μόνο για το δικό τους οικονομικό συμφέρον με αποτέλεσμα να λειτουργούν σε βάρος των πολιτών άνθρωπος που κυνηγά το χρήμα δεν σέβεται τον συνάνθρωπο του δεν τον υπολογίζει διότι δεν λειτουργεί με συναίσθημα . αυτό αν το επεκτείνουμε γενικότερα βλέπουμε ότι έχει τραγικότερες διαστάσεις π.χ. επιχειρήσεις που προκειμένου να κερδίσουν δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στην κοινωνία π.χ. μόλυνση περιβάλλοντος .

Μαίρη Ποργιοπούλου, Β3

Έρως ανίκατε μάχαν, Έρως, ός εν κτήμασι πίπτεις, ός εν μαλακαίς παρειαίς νεάνιδος εννυχεύεις, φοιτάς δ’ υπερπόντιος εν τ’ αγρονόμοις αυλαίς· καί σ’ ούτ’ αθανάτων φύξιμος ουδείς ούθ’ αμερίων σέ γ’ ανθρώπων. Ο δ’ έχων μέμηνεν.

Απρ 201126

Μετάφραση

Έρωτα, που δε γονάτισες ποτέ στον πόλεμο,
Έρωτα, που ορμάς και γεμίζεις την πλάση,
που στ’ απαλά τα μάγουλα
της κόρης νυχτερεύεις,
που σεργιανάς τις θάλασσες 785
και των ξωμάχων τα κατώφλια,
κανείς δε σου γλυτώνει
μηδέ θνητός
μηδέ αθάνατος.
φωλιάζεις στο κορμί και το μανίζεις.

Ερμηνευτική ανάλυση

Η ωδή ανοίγει με τη λέξη Έρως, που επαναλαμβάνεται στην ίδια θέση του επόμενου στίχου, και τελειώνει με το όνομα της Αφροδίτης (ζει θεός Αφροδίτα). Ο χορός σκιαγραφεί τα χαρακτηριστικά του προσωποποιημένου φτερωτού θεού: α) είναι ανίκητος στη μάχη, άρα παντοδύναμος, β) «γεμίζει» με την ορμή του την πλάση, γ) ξενυχτά στα τρυφερά μάγουλα των κοριτσιών, δ) σεργιανά στις θάλασσες και στων ξωμάχων τα κατώφλια, ε) κυριεύει θνητούς και αθάνατους, χωρίς διάκριση, στ) τρελαίνει όποιον πιάσει στα δίχτυα του. Όπως είναι φανερό, τονίζεται η παντοδυναμία του Έρωτα, η κυριαρχία του στην επίγεια και την υπέργεια πλάση. Η σκληρότητα του ακατανίκητου θεού εναλλάσσεται με τη λεπτότητα και την τρυφερότητά του, με την αγνότητα και την ομορφιά του ερωτικού σκιρτήματος της νεότητας. Η έκταση της κυριαρχίας του (σε γη, ουρανό και θάλασσα) συνεκφαίνεται με την ένταση με την οποία επενεργεί. Τα κινητικά ρήματα (ορμάς, σεργιανάς), τα προσδιοριστικά επίθετα (ανίκατε, υπερπόντιος) και οι εναργείς εικόνες αισθητοποιούν το ακατανίκητο του Έρωτα.
Η κορύφωση της ιδέας, η τρέλα στην οποία οδηγεί ο Έρωτας (ο δ’ έχων μέμηνεν), οδηγεί με φυσικότητα στην Αντιστροφή. Υπογραμμίζεται, συγκεκριμένα, ότι: α) ο Έρωτας «ξεστρατίζει» το νου των δικαίων, β) έφερε την αντιδικία (το νείκος) στη βασιλική οικογένεια του Κρέοντα, γ) ο «λαγαρός των βλεφάρων πόθος» νικά και ο Έρωτας πλέον, ως συμπάρεδρος των μεγάλων θεσμών (:Αιδούς, Δίκης, Νεμέσεως), υπερβαίνει τη δύναμη των φυσικών και των ηθικών νόμων που ρυθμίζουν την τάξη του σύμπαντος. Ο ΄Ερωτας, με συνεργό του την Αφροδίτη, κατακτά διαστάσεις υπερκόσμιας δύναμης με ακατανίκητη ισχύ.
Αν και το νόημα της ωδής βιώνεται καλύτερα σε αναφορά και συγκριτική αντιπαράθεση με άλλους ύμνους στον Έρωτα, που συναντώνται σε σωζόμενες τραγωδίες, ο συγκεκριμένος ύμνος ανήκει ταυτόχρονα στα χορικά άσματα που μπορούν να αυτονομηθούν και να λειτουργήσουν αυτοτελώς. Η ποιητική φαντασία του Σοφοκλή φαίνεται να υπακούει στην παραδεδομένη τεχνική σχετικών με τον Έρωτα ύμνων, τροφοδοτείται όμως από όσα προηγήθηκαν, κυρίως από τη ρήξη Κρέοντα-Αίμονα, η οποία υπόκειται προφανώς στους στίχους 793-4, όπου σκιαγραφείται η καταστροφική μορφή του Έρωτα. Είναι ενδιαφέρον ότι ο χορός συλλαμβάνει στο σημείο αυτό και προβάλλει το βαθύτερο κίνητρο της συμπεριφοράς του Αίμονα, τον έρωτά του για την Αντιγόνη, αν και ο ερωτευμένος νέος είχε διαφυλάξει το συναίσθημα και είχε προβάλλει λογικά και πολιτικά επιχειρήματα. Υιοθετεί, επομένως, κριτική στάση ως προς τη δράση των ηρώων και βοηθά το θεατή να ερμηνεύσει την τελευταία σκηνή, την αποφασιστική, δηλαδή, καμπή της σύγκρουσης πατέρα-γιου, αλλά και να συλλάβει την προσήμανση του στίχου ήδ’ ουν θανείται και θανούσ’ ολεί τινα (751), που εκφέρεται από τον Αίμονα ως απάντηση στην πατρική απειλή ότι ποτέ δεν πρόκειται να παντρευτεί την αγαπημένη του.

Παρακάμπτοντας τα σχετικά ερμηνευτικά ζητήματα που προκύπτουν από το γενικό και αμφίβολο τρόπο με τον οποίο εξακολουθεί να εκφράζεται ο χορός, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι αναφερόμενος ο τελευταίος στην παντοδυναμία του Έρωτα, επιχειρεί να μειώσει την ευθύνη του Αίμονα ως προς τη διασαλευθείσα (όπως πιστεύει) ηθική τάξη. Η συμπεριφορά του Αίμονα θεωρείται αποτέλεσμα της επίδρασης του Έρωτα, στον οποίο ούτε οι θεοί μπορούν να αντισταθούν. Πίσω όμως από το χορό ο Σοφοκλής, που βλέπει το δίκιο στην πλευρά του Αίμονα, διδάσκει ότι ο Έρωτας ενδυναμώνει το άτομο στον αγώνα του κατά της αδικίας. Αν συνυπολογίσουμε ότι και η Αντιγόνη κυριαρχείται από τον έρωτα προς τον Αίμονα και ταυτόχρονα από την αδελφική αγάπη, όπως και η Ισμήνη, κατανοούμε ότι η αγάπη συνέχει τα τρία πρόσωπα του έργου, ενώ θέτει σε απέλπιδα αντίθεση τον Κρέοντα. Η πτώση του τελευταίου προσημαίνεται. Ο Κρέων θα πληρώσει τελικά στο θεό Έρωτα με το θάνατο του Αίμονα. Η ηθική της αγάπης θα θριαμβεύσει πάνω στην ηθική της ιδιοτέλειας και του υπολογισμού. Το θέμα του Έρωτα σπονδυλώνει έτσι το κεντρικό στάσιμο του έργου, υποκαθιστά την έλλειψη μιας σκηνής μεταξύ Αντιγόνης και Αίμονα και αποτελεί προοίμιο του κομμού που ακολουθεί, όπου η ιδέα του Έρωτα θεωρείται πλέον από την πλευρά της Αντιγόνης. Υποκαθιστώντας όμως ο Σοφοκλής μια τέτοια (ερωτική) σκηνή -στην οποία θα επέμενε το σύγχρονο θέατρο- με τη δραστική λιτότητα του χορικού άσματος, αρνείται να αφεθεί στον εύκολο δρόμο της προβολής του ερωτικού συναισθήματος και να διαλύσει το τελευταίο μέσα στα ατέλειωτα λόγια μιας λογομαχίας.
Αν δεχτούμε, όπως συνάγεται από τη λογική ανάλυση, ότι η Αντιγόνη είναι μια τραγωδία της ανθρώπινης μωρίας, ότι ο Σοφοκλής δραματοποιεί την κατάληξη της αλαζονείας και του λάθους με ενορατική και διεισδυτική ικανότητα, ότι τονίζει με έμφαση την υπευθυνότητα των ανθρώπων, τότε το χορικό αυτό φαίνεται να παρεκκλίνει από τη λογική αυτή. Ο χορός θεωρεί ως αιτία για τη διασάλευση της ηθικής τάξης τον Έρωτα και όχι την ύβρη που εκφράζει ο Κρέων, αποσιωπώντας μάλιστα τη δραστική σημασία που αποδίδει ο ποιητής στο χαρακτήρα του ήρωα. Ο Σοφοκλής, όπως κάθε μεγάλος ποιητής, δεν επιλέγει εύκολες λύσεις. Ο στόχος του είναι να μας αναγκάσει να στοχαστούμε πάνω στην ανθρώπινη δράση. Να προσμετρήσουμε το μερίδιο του Έρωτα στην επαναστατικότητα του ατόμου, στην εκρηκτική ορμή της ψυχής, που προσπαθεί να αποκτήσει την ελευθερία της απέναντι σε μια αυταρχική εξουσία. Ο Έρωτας αποβαίνει λοιπόν η υπερκόσμια δύναμη που ενισχύει την επαναστατική ισχύ του πολίτη. Οπλίζει τον Αίμονα και την Αντιγόνη, τους ήρωες που επιχειρούν να αποτινάξουν την κρατική αυθαιρεσία η οποία εμποδίζει την ελεύθερη αναπνοή τους. Η τιμωρία του Κρέοντα καταδικάζει την ύβρη της τάξης του και ο θάνατος των δύο ηρώων υπογραμμίζει, ίσως, το χρέος των ανθρώπων να υπερασπιστούν την ελευθερία της κοινότητας, στην οποία ανήκει και η ζωή τους, αν χρειαστεί. Οι Αντιγόνες και οι Αίμονες αποτελούν, επομένως, την υπόσχεση και την απαίτηση μιας καινούργιας κοινωνίας, φτιαγμένης στα μέτρα της ελευθερίας του ανθρώπου, όπου η εξουσία, περιορισμένη στο σωστό της ρόλο, θα είναι πια ο εγγυητής της ελευθερίας, όπου ο Κρέων και η Αντιγόνη, συμφιλιωμένοι στην ιστορία, θα εγγυώνται με την ισορροπία τους την ελευθερία του ανθρώπου μέσα στους κόλπους μιας κοινότητας ορθοφρονούσας και δίκαιης. Ο ρόλος του Έρωτα, τη δύναμη του οποίου ψάλλει ο χορός του Σοφοκλή, διαγράφεται καταλυτικός μέσα στη νέα ανθρώπινη κοινότητα. Ο θεός του Έρωτα οδηγεί στην πτώση τον Κρέοντα και αποδεικνύεται πιο καταστρεπτικός από κάθε άλλη δύναμη. Ο Σοφοκλής κατορθώνει να αποδώσει στον Έρωτα το maximum του μεγαλείου του. Η ερωτική μανία, που εμπνέει η Αφροδίτη, γίνεται η «θεία μανία» που ξανακάνει τον κόσμο κόσμημα, όπως τον οραματίστηκαν οι ποιητές, «όμορφο από την αρχή, στο σχήμα της καρδιάς».

Διαχρονική σημασία σήμερα

Η Αγάπη είναι το υπέρτατο συναίσθημα. Τη θεωρώ ως τη μεγαλύτερη δύναμη του Ανθρώπου. Η Αγάπη είναι σαν τη φωτιά: Όμορφη σαν την κοιτάς από μακριά, ζεστή όταν την πλησιάζεις, καίγεσαι αν την αγγίξεις. Θεωρώ ευτυχείς όσους έχουν νιώσει το υπέροχο αυτό συναίσθημα και τις συνέπειές του, έστω κι αν αυτές είναι οδυνηρές, καθώς η αληθινή Αγάπη, μπορεί να είναι ζωοδότρα, αλλά και θάνατος μαζί, κάποτε, να οδηγήσει κάποιον στην τρέλα, ακόμα και στο θάνατο. Η ιεροτελεστία αυτή, που είναι το υψηλότερο και το ευγενέστερο των αισθημάτων, του ανθρώπου, κοστίζει τόσο ακριβά (ενώ δεν κοστίζει τίποτα στην πραγματικότητα), ορισμένες φορές, και είναι τόσο σπάνια, ειδικά, στις μέρες μας.

Έρωτας είναι η Ζωή. Η λέξη από μόνη της αγιάζει καθετί που βρίσκεται σιμά της. Ο Έρωτας είναι ένας, δε γνωρίζει, σύνορα, φραγμούς, φύλλο, αποστάσεις. Δεν έχει μέτρα ούτε σταθμά.

Η Αγάπη, που, πολλές φορές, έρχεται και φεύγει, λυσσομανώντας, όπως ο άνεμος, αφήνει πικρή γεύση, σε τυχόν έλλειψη ανταπόκρισης, χωρισμό και χαμό της. Ως αρχέγονο συναίσθημα ανάγκης, δεν υπόκειται σε νόμους, δεν έχει όρια και δε δέχεται όρους, ενώ, ειδικά ο Έρωτας, μπορεί να φτάσει στο αντίθετο άκρο, εκείνο του μίσους, σε αντίθεση με την Αγάπη που μπορεί να ‘ναι άδολη.

Κατά τον Ησίοδο («Θεογονία»), ο Έρωτας γεννήθηκε με το σμίξιμο της Γης και του Χάους, ενώ, ο Σοφοκλής, στην «Αντιγόνη», έγραψε το περίφημο: «Έρως ανίκατε μάχαν», Για να συνεχίσει με τα λόγια της ίδιας της Αντιγόνης: «Ούτοι συνέχθειν, αλλά συμφιλείν έφυν», δηλαδή: Δε γεννήθηκα για να μισώ, αλλά για ν’ αγαπώ.

`Αμήχανον δέ παντός `ανδρός `εκμαθειν ψυχήν τε και φρόνημα και γνώμην, πρίν `άναρχαις τε και νόμοισιν `εντριβής φανη.

Απρ 201126

Μετάφραση= Αδύνατο να μάθεις ανθρώπου κανενός φρόνημα, γνώμη και ψυχή πρωτού να ακονιστεί στην εξουσία και στο νόμο.

Νόημα=     Με την φράση αυτή ο Σοφοκλής όπως και το γνωμικό που υπήρχε τότε  “αρχή  άνδρα δείκνυσι” δηλαδή η εξουσία είναι αυτή που δείχνει τον άνθρωπο, εννοεί ότι ο πραγματικός χαρακτήρας του ανθρώπου φαίνεται όταν αυτός παίρνει θέση στην εξουσία με την διοικητική του ικανότητα , την ετοιμότητα, την οργανωτική δεινότητα και την ηθική υπόσταση. Όλα αυτά κρίνονται όταν κάποιος έχει εξουσία γιατί μόνο τότε φαίνεται αν κάποιος τα έχει πραγματικά γιατι η εξουσία ως γνωστόν διαφθείρει και παρασέρνει το άτομο από το χρήμα και τη δόξα.

Συγχρονία – Διαχρονικότητα

Η συγχρονία από την μια αυτής της φράσης  είναι φανερή γιατί σε μια κοινωνία όπως την σημερινή που τα πάντα κινούνται γύρω από το χρήμα και την αναγνωρισημότητα, ο σωστός χαρακτήρας θα φανεί  μόνο αν συνεχίσει να είναι  σωστός ακόμη κι όταν εξουσιάζει και δεν θαμπωθεί από το χρήμα και τη δόξα και να κάνει ανυπόστατα πράγματα.

Από την άλλη η διαχρονικότητά της  είναι ότι όσο και να αλλάξουν τα πράγματα στις ερχόμενες κοινωνίες πάντα θα είναι << βασιλιάς>> το χρήμα και σίγουρα το περισσότερο θα συγκεντρώνεται πάντα σε αυτόν που εξουσιάζει. Επομένως ένας άνθρωπος θα φαίνεται ποιος πραγματικά είναι μόνο όταν εξουσιάζει και δεν θα παρασυρθεί από το χρήμα και τη δόξα για να αποκτήσει όλο και περισσότερα από αυτά.

MΑΡΙΑ ΜΠΑΧΤΣΕΒΑΝΙΔΟΥ Β3

Λόγοις δ’ εγώ φιλούσαν ου στέργω φιλήν

Απρ 201126

Η παραπάνω φράση της Αντιγόνης σημαίνει <<Δεν έχω φίλο αυτόν που παραμένει στα λόγια>>.

Χρησιμοποιώντας την φράση αυτή η Αντιγόνη απορρίπτει την συμμετοχή της αδελφής της ,Ισμήνη, στην ταφή του αδελφού τους, αφού δεν είχε συμφωνήσει από το πρώτο κιόλας επεισόδιο να τη βοηθήσει στο σχέδιό της.

Ο Σοφοκλής ,μέσα από τα λόγια της Αντιγόνης ,μεταδίδει μια ακόμη γνώμη-άποψη για την φιλία.

Όπως και με τις προηγούμενες απόψεις του ,μέσα από το έργο Αντιγόνη, έχει ο στίχος 543 του 2ου επεισοδίου έχει διαχρονικότητα.

Δηλαδή η πραγματική φιλία και γενικότερα η αγάπη είναι πάντοτε ίδια με την ανιδιοτελή προσφορά. Αυτό έχει αποδειχθεί πολλές φορές από την ιστορία, την καθημερινή ζωή και έχει αναφερθεί στην Ελληνική μυθολογία. Ο Προμηθέας, που νοιαζόταν πολύ για τους ανθρώπους και ήθελε να τους βοηθήσει, έκλεψε από τον Όλυμπο τη φωτιά και την έδωσε στους ανθρώπους για να ζεσταθούν.

Νίκος Τζεβελέκος ,Β4

Φιλεῖ δ’ ὁ θυμὸς πρόσθεν ᾑρῆσθαι κλοπεὺς τῶν μηδὲν ὀρθῶς ἐν σκότῳ τεχνωμένων.

Απρ 201126

Μεταφραση Η ψυχη αυτων που μηχανευονται ασχημες πραξεις στο σκοταδι συνηθως προδιδεται ως ενοχη.

Συγχρονία

Ο Κρέοντας ενοχοποιεί αυθαίρετα την Ισμήνη θεωρώντας την συνεργό της Αντιγόνης στην ταφή του Πολυνείκη και την απειλεί με βαρύτατη τιμωρία. Γι’ αυτό διατάζει την προσαγωγή της ενώπιον του, για να την ανακρίνει και να βεβαιωθεί για την παρανομία της. Την πεποίθηση του για την σύμπραξη της την στηρίζει σε ψυχολογικές διαπιστώσεις και παρατηρήσεις  δηλαδή που την είδε στο ανάκτορο ανήσυχη και σε έξαλλη κατάσταση ανίκανη να ελέγξει το λογικό της. Αυτή ακριβώς η συμπεριφορά της ήταν γι’ αυτόν απόδειξη της ενοχής της. Άλλωστε πιστεύει ότι όποιος μηχανεύεται το κακό προδίδεται από τις αντιδράσεις του προτού να το κάνει, τα χαρακτηριστικά του προσώπου του και οι ενέργειες του αποκαλύπτουν τις προθέσεις του. Είναι φανερή η καχυποψία αλλά και η τραγική πλάνη του Κρέοντα. Η Ισμήνη  ήταν πραγματικά ταραγμένη, όχι γιατί ήταν συνένοχη στην ταφή αλλά γιατί ανησυχούσε μήπως η αδερφή της συλληφθεί και θανατωθεί. Αυτό όμως δεν μπορεί να το διανοηθεί ο Κρέων. Το σκεπτικό του Κρέοντα έχει τυπική μόνο ορθότητα ,όχι όμως και αλήθεια. Τα φαινόμενα τον απατούν και τον παρασύρουν σε αυθαίρετη ερμηνεία. Ο Κρέοντας κάνει τον εξής συλλογισμό

1)ο επίδοξος κακούργος προδίδεται από την ταραχή του πριν από την πράξη του

2)η Ισμήνη ήταν ταραγμένη  άρα η Ισμήνη έκανε κάποιο κακό.

Διαχρονία

Ο ισχυρισμός του Κρέοντα ότι αυτός που έχει διαπράξει κάποιο κακό προδίδεται από τις αντιδράσεις του ισχύει μέχρι και σήμερα και χρησιμοποιείται από το εγκληματολογικό της αστυνομίας. Όμως στην περίπτωση του Κρέοντα μπαίνει στη μέση και το μίσος που τρέφει για την Αντιγόνη και την Ισμήνη και αυτό έχει ως συνέπεια να τον οδηγεί σε βιαστικά και λανθασμένα συμπεράσματα. Επίσης αυτός ο τρόπος χρησιμοποιείται από τις μητέρες για να καταλάβουν ποιος έκανε κάποια ζημία στο σπίτι.

Δημήτρης Τερζής, Β4

“Τὸν γοῦν ἐμὸν καὶ τὸν σόν, ἢν σὺ μὴ θέλῃς, ἀδελφόν· οὐ γὰρ δὴ προδοῦσ’ ἁλώσομαι.

Απρ 201126

“Το δικό μου βέβαια και το δικό σου αδερφό, αν εσύ δεν θέλεις· γιατί δεν θα κατηγορηθώ ότι τον πρόδωσα.”

Μέσα στον πρόλογο στους στίχους 45-46 ο Σοφοκλής αναφέρεται στον διάλογο των δύο αδερφών σχετικά με την ταφή του Πολυαγαπημένου τους αδερφού Πολυνείκη και στην αυστηρή διαταγή του Κρέοντα που απαγορεύει την συγκεκριμένη ταφή εξαιτίας της προδοσίας του απέναντι στην πατρίδα.

Στον στίχο 46 μέσα από την φράση “ου γάρ δή προδουσ’ αλώσομαι” η Αντιγόνη μειώνει την αδερφή της. Η Ισμήνη θα προδώσει τον αδερφό της. Η Αντιγόνη δεν είναι ψύχραιμη. Έχει αρχίσει να χάνει τον έλεγχο. Τίποτα δεν θα μπορέσει να την εμποδίσει από την εκτέλεση του χρέους της απέναντι στα αγαπημένα της πρόσωπα, ούτε η διαταγή του Κρέοντα. Η Ισμήνη προσπαθεί να εμποδίσει την αδερφή της τονίζοντας τις συνέπειες που, θα έχει η πράξη της, πιέζοντας την να σκεφτεί με σύνεση και φρόνηση. Η Αντιγόνη κατά την Ισμήνη εδώ κινείται στην σφαίρα του παράλογου, ενώ η ίδια ωθείται στα λόγια της από εκείνη τη λογική που αποδέχονται όλοι. Όμως η Ισμήνη δεν μπορεί να συλλάβει τον ιδεολογικό χώρο μέσα στον οποίο εντάσσεται η σκέψη της Αντιγόνης.

Στην σημερινή εποχή η αδερφική αγάπη αν και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στον θεσμό της οικογένειας υπάρχουν πολλές φορές αντιπαραθέσεις και ρήξεις ανάμεσα στα αδέρφια με αποτέλεσμα να απομακρύνονται μεταξύ τους

Στην συνέχεια ο ενταφιασμός ενός πολυαγαπημένου ατόμου μέσα στην οικογένεια αποτελεί σημαντικό χρέος των συγγενών του, συγκεκριμένα χρέος που έχει τις ρίζες του στην θρησκευτική πίστη, στην παράδοση και στην ηθική αγωγή του ατόμου, δεν χωρούν αναστολές, ούτε περιορισμοί που στηρίζονται στην κοινή και ψυχρή λογική.

Όλγα Τριανταφύλλου,B4

τό γὰρ περισσὰ πράσσειν οὐκ ἔχει νοῦν οὐδένα είναι καθάρια τρέλα να θέλεις ό,τι ξεπερνάει τη δύναμη σου….

Απρ 201126

Συγχρονία

Στους στίχους που έχουν προηγηθεί η Αντιγόνη, κόρη τοι Οιδίποδα και της Ιοκάστης καλεί την αδερφή της Ισμήνη έξω από το ανάκτορο στη Θήβα για να της ανακοινώσει την διαταγή του βασιλιά, του Κρέοντα, ο οποίος ήταν αδερφός της Ιοκάστης και θείος τους. Η διαταγή του Κρέοντα ήταν να ταφούν τ δύο αδέρφια τους, ο Ετεοκλής και ο Πολυνείκης, αντίστοιχα ο ένας με τιμές και ο άλλος αφού πρόδωσε την πατρίδα του να παραμείνει άταφος. Έπειτα η Αντιγόνη προσπαθεί να κεντρίσει τη φιλοτιμία της αδερφής της Ισμήνης έχοντας έτσι στόχο να την βοηθήσει να θάψει τον αδελφός τους Πολυνείκη. Μάλιστα στο σημείο αυτό η απόφαση της Αντιγόνης προοικονομεί την εξέλιξη του μύθου. Οι χαρακτήρες όμως των δύο αδερφών διαφέρουν, μπορούμε να χαρακτηρίσουμε την Αντιγόνη ” Φύση ισχυρή”, ατρόμητη ακόμα και μπροστά στο θάνατο, σκληρή και πείσμων μπροστά στην δειλία της Ισμήνης. Αντίθετα η Ισμήνη παρουσιάζεται πιο διστακτική, αδύναμη, προσαρμοσμένη στις νόρμες της ανθρώπινης εξουσίας ενώ παράλληλα αντιλαμβανόμαστε τον φόβο της απέναντι στο πρόσωπο του Κρέοντα και όλα αυτά αποδεικνύονται και από τον πονεμένο της μονόλογο στους στίχους 49 έως 68. Η Ισμήνη οπότε θέλει να βοηθήσει αλλά δεν μπορεί εξαιτίας της αδυναμίας του χαρακτήρα της, ενώ η Αντιγόνη ο θεατρικός αντίποδας της Ισμήνης και θέλει και μπορεί.

Διαχρονία

Είναι αλήθεια πως στην σύγχρονη εποχή οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν αρκετά προβλήματα και καθημερινά έρχονται αντιμέτωποι με διάφορα δειλίματα και σοβαρές αποφάσεις. Όπως ακριβώς και η Ισμήνη αναφέρει στην φράση της …Είναι καθάρια τρέλα να θέλεις ότι ξεπερνάει τη δύναμη σου.. έτσι και οι άνθρωποι στις μέρες μας φτάνουν συχνά στο σημείο να νιώθουν πως δεν μπορούν να καταβάλλουν άλλες προσπάθειες για να πετύχουν τους στόχους τους είτε πιστεύουν ότι μπορεί να τους πραγματοποιήσουν αργότερα και να αποδώσουν σ’ αυτούς είτε όχι. Έτσι δεν ρισκάρουν στην ζωή τους με αποτέλεσμα να μην γνωρίσουν ποτέ αν θα πετύχαιναν κάποιον από τους στόχους που ήθελαν να φέρουν σε πέρας. Βέβαια υπάρχουν και οι άνθρωποι που ρισκάρουν στην ζωή τους και καταβάλλουν δυνάμεις που υπερβαίνουν τις ήδη  υπάρχουσες τους έχοντας στόχο να πραγματοποιήσουν τα όνειρα τους και τις επιθυμίες τους, όπως ακριβώς και η Αντιγόνη.

Μητρούση Γεωργία  Β’ 3

« Παλιότερα άρθρα

Kατηγορίες

Είναι σήμερα

Μάρτιος 2024
Δ Τ Τ Π Π Σ Κ
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031

Μια «άλλη» συνάντηση των μαθητών και των μαθητριών των τμημάτων Β3 και Β4 του 1ου ΓΕΛ Σερρών με την Αντιγόνη του Σοφοκλή.
Μέσα από τις σελίδες ενός ψηφιακού ημερολογίου συνομιλούμε με το κείμενο και την ηρωίδα και πειραματιζόμαστε σε νέες διαδρομές ανακάλυψης και μύησης στο μάθημα της Αρχαίας ελληνικής Τραγωδίας.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες ελεύθερα επιλέγουν και σχολιάζουν την αγαπημένη τους φράση από την τραγωδία συνθέτοντας με το λόγο και την εικόνα τη δική τους σελίδα για την Αντιγόνη.

Σύλια Ζέττα

Φιλόλογος 1ου ΓΕΛ Σερρών



Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση
Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων