ΑΡΕΤΗ: ΕΜΦΥΤΗ Ή ΕΠΙΚΤΗΤΗ;

            Γεννιόμαστε αθώοι. Δεν μπορείς να κατηγορήσεις ένα παιδί ότι έφταιξε σε κάτι. Ανεξαρτήτως χρώματος, εθνικότητας, καταγωγής ή κοινωνικής κατάστασης όλα τα παιδιά είναι αθώα και η ψυχή τους απόλυτα αγγελική. Εκτός αυτού, ο Χριστός όταν μίλησε για αιώνια ζωή, ανέφερε ότι για να κερδίσει κάποιος τον Παράδεισο πρέπει να γίνει ξανά παιδί. Γιατί να είπε κάτι τέτοιο; Επειδή η αρετή στο ανώτατο επίπεδό της είναι ίδια μ’ αυτήν ενός μικρού παιδιού. Ο Θεός θεώρησε την απόλυτη αγνότητα  ενός μικρού παιδιού, λοιπόν, ισάξια της Αρετής. Γι’ αυτό εξάλλου συμβούλεψε τους ανθρώπους να γίνουν ξανά σαν τα παιδιά. Αυτό σημαίνει ότι η Αρετή είναι έμφυτη.

            Οι άνθρωποι έχουν σύμφυτα τα σπουδαιότερα χαρίσματά τους. Στην Αρετή συμπεριλαμβάνεται και η συναίσθηση της διάκρισης ανάμεσα στο καλό και το κακό, ή αλλιώς η Ηθική. Αυτό είναι ένα Θείο Δώρο που μας βοηθάει να ξεχωρίσουμε από τα υπόλοιπα ζώα. Είναι ένα έμφυτο χάρισμα, το ίδιο χάρισμα που μας κάνει ανθρώπους και το ίδιο πάλι χάρισμα που μας ενώνει με το Θεό, κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση. Αν εξάλλου στερούμασταν της αρετής, δε θα διαφέραμε καθόλου από το λιοντάρι, την αρκούδα ή την καμηλοπάρδαλη. Και στο τέλος, είναι δυνατόν να διαμορφώσαμε όλους αυτούς του νόμους που προσανατολίζουν τον άνθρωπο προς την Αρετή, αν δεν είχαμε αυτό το έμφυτο χάρισμα της Ηθικής; Αλλιώς, διαφορετικά, από πού θα ξεκινούσε η διάκριση ανάμεσα στο Δίκαιο και το Άδικο, το Σωστό και το Λάθος, το Καλό και το Κακό; Τα πάντα στον υλικό κόσμο έχουν μια αρχή. Η Αρχή της Αρετής βρισκόταν ήδη μέσα στον άνθρωπο, γιατί ο Θεός του την δώρισε. Ήταν επομένως έμφυτη και μεταλαμπαδεύτηκε από γενιά σε γενιά, φτάνοντας τελικά στην καταγραφή των νόμων και του δικαίου.

            Εδώ όμως τίθεται ένα αξιόλογο ερώτημα: Γεννιόμαστε αθώοι ή γινόμαστε αθώοι; Αναρωτιούνται πολλοί. Η απάντηση είναι ότι γεννιόμαστε αθώοι. Όχι μόνο από όσα επαληθεύονται παραπάνω, αλλά και γιατί η προσπάθεια να κατακτήσουμε την Αρετή στην ενήλική ζωή μας είναι με άλλα λόγια η προσπάθεια να επανακτήσουμε την χαμένη μας Αγνότητα των παιδικών χρόνων.

            Αυτό συμβαίνει διότι ο άνθρωπος όσο μεγαλώνει φθείρεται. Η αθωότητα δίνει τη θέση της στον Εγωισμό, την Εκμετάλλευση, την Κακία και όλα τα άλλα μεγάλα μας πάθη. Δεν υπάρχει θέση για την Αγάπη, τον Σεβασμό, την Ταπεινότητα και την Ανιδιοτέλεια. Έτσι κάποιο άνθρωποι επινόησαν τους Νόμους, για να βάλουν όλους τους υπόλοιπους στο σωστό δρόμο. Η επιστροφή στην Αρετή, λοιπόν, γίνεται μέσα από τη συνήθεια. Δεν κερδίζεται η Αρετή μέσα από τη συνήθεια, όπως αντίθετα υποστήριξε ο Αριστοτέλης.

            Γενικότερα, η πορεία του ανθρώπου προς τη θέαση του αγαθού είναι ένας αδιάκοπος αγώνας να ενωθεί ξανά με το Θεό. Εφόσον ο Θεός είναι η Αγάπη, η ανόθευτη και άμεμπτη αγάπη, αυτή η δύσκολη πορεία συμβολίζει την επάνοδο του ξεπεσμένου ανθρώπου σε ένα στάδιο αρχικής Αθωότητας. Επομένως, ο άνθρωπος παλεύει να ξαναθυμηθεί την Αρετή (αφού Αθωότητα και Αρετή είναι το ίδιο πράγμα) μάχεται και αγωνίζεται, ώστε να κερδίσει την Αγνότητα. Η Αθωότητα είναι η Ιδέα που γνώριζε όχι σε ένα προ-σωματικό στάδιο, αλλά σε ένα προ-νοητικό στάδιο, όταν δηλαδή ήταν ακόμη παιδί. Συνεπώς το ερώτημα δεν πρέπει να είναι: Διδάσκεται η Αρετή; αλλά: Είναι δυνατόν να την ξαναθυμηθούμε;

Δ.Ε.