Κάθε αμαρτία που βλέπουμε στον γείτονά μας είναι μέσα μας, διότι αν δεν υπήρχε μέσα μας, τότε δεν θα το είχαμε δει σε άλλους.
Αρχιμανδρίτης Τιχόν (Σεβκουνόφ)
Όταν βλέπουμε την αμαρτωλότητα των άλλων πρέπει να δούμε την δική μας καρδιά και να αναρωτηθούμε: «Εγώ είμαι καθαρός από αμαρτία, δεν υπάρχει μέσα μου το ίδιο πάθος που βλέπω στον αδελφό μου;» Αν παρακολουθούμε με προσοχή τις κινήσεις της δικής μας καρδιάς, τότε θα συνειδητοποιήσουμε την δική μας αμαρτωλότητα και την αναξιότητα και δεν θα δίνουμε προσοχή σ’ αυτά που κάνουν οι άλλοι και δεν θα τους κατακρίνουμε γι’ αυτά που κάνουν.
Άγιος Λουκάς Κριμαίας
Στην κατάσταση της πτώσεώς μας είμαστε ανίκανοι να κρίνουμε σωστά τον αδελφό μας. Να μην είστε τόσο βέβαιοι ότι ο αδελφός σας σφάλλει. Μην τον κρίνετε.
Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ
Τετ Μαρ 07, 2018 9:40 pm
———————-
Βλέπεις το έξω, βλέπεις κάποιες εκδηλώσεις συμπεριφορών μα όχι τις αιτίες που τις προκαλούν. Δεν βλέπεις τις αγωνίες, δεν βλέπεις τις πληγές τις ψυχής του.Γι’αυτό μην κατακρίνεις κανέναν.
———————-
Βλέπεις αυτό που αντιλαμβάνεσαι και όχι αυτό που είναι ο άλλος. Δεν βλέπεις την μετάνοιά του, δεν βλέπεις την ανάγκη του για μια αγκαλιά, δεν βλέπεις την αξόδευτη αγάπη του. Γι’αυτό μην κατακρίνεις κανέναν.
———————-
Βλέπεις άνθρωπο. Ανακάλυψε και την καρδιά του -δες πίσω από τα νεύρα του, πίσω από την κακία του, πίσω από τα λάθη του, πίσω από τις ανασφάλειές του, πίσω από την ψευτιά του-και τότε ίσως τον καταλάβεις για λίγο, ίσως τον συμπονέσεις, ίσως τον δικαιολογήσεις, ίσως τον υπομείνεις, ίσως τον αγαπήσεις πραγματικά γι’αυτό που είναι και όχι γι’αυτό που φαίνεται ότι είναι.Aρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος
Γέρων Γεώργιος Καψάνης
Η γνωριμία μας με τον Θεό
Στον Θεό πρέπει να μιλάς με θάρρος και παρρησία, όχι συμφεροντολογικά και με υποκρισία. Η πίστη σου στον Θεό γεννά αυτό το θάρρος. Του μιλάς ευθέως, ξεκάθαρα, χωρίς υπεκφυγές, άνετα, απλά και κατανοητά.
Ο Θεός περιμένει να τον φωνάξεις. Σέβεται την ελευθερία, που σου έχει δώσει, δεν επεμβαίνει, αν δεν Τον φωνάξεις. Απλά σε περιμένει, περιμένει να επικοινωνήσεις μαζί Του, να Τον γνωρίσεις. Η επικοινωνία αυτή γίνεται μέσω της προσευχής.
Η προσευχή είναι η επικοινωνία με τον Θεό και η επικοινωνία μαζί Του είναι ο παράδεισος. Σου δίνει, δηλαδή, το δικαίωμα ο Θεός, μέσω της προσευχής, να ζεις τον παράδεισό σου από εδώ στην γη!
Όταν όμως δεν έχεις επικοινωνία μαζί Του, Τον έχεις βγάλει τελείως από την ζωή σου, δεν ενδιαφέρεσαι γι’ Αυτόν, τον θυμάσαι μόνο στιγμιαία, στην δύσκολη στιγμή που θα βρεθείς. Του ζητάς βοήθεια μόνο την στιγμή που θα νιώσεις αδύναμος να λύσεις το πρόβλημά σου. Δεν Του ζητάς πραγματικά, όμως, αλλά απαιτείς εγωιστικά να επέμβει και να σε βγάλει από την αδύναμη θέση «εδώ και τώρα», χωρίς καθυστέρηση, άμεσα.
Πόσο αναιδής και αυθάδης γίνεσαι, όταν απαιτείς από κάποιον, που δεν Τον θέλεις στην ζωή σου και δεν Τον γνωρίζεις, από κάποιον που θυμάσαι ευκαιριακά και που, αν δεν σου κάνει αυτό που ζητάς αμέσως, με ευκολία τα βάζεις μαζί Του! Πώς απαιτείς, λοιπόν, από κάποιον Άγνωστο; Τον ξέρεις; Γνωρίζεις την ανάσα Του; Γνωρίζεις την σκέψη Του; Γνωρίζεις τον τρόπο που ενεργεί; Γνωρίζεις πώς κινείται; Τι γνωρίζεις, λοιπόν, απ’ Αυτόν και απαιτείς; Αφού σου είναι τελείως άγνωστος, γιατί Του εναντιώνεσαι αμέσως;
Αν, τελικά, μέσα στα τόσα προβλήματα, που σε πνίγουν, Αυτός είναι η μόνη σου ελπίδα, γιατί την κόβεις, αν και Τον θυμήθηκες την τελευταία στιγμή; Αφού δεν Τον γνωρίζεις, το σίγουρο είναι ότι δεν θα γνωρίζεις αν όντως ενεργεί και σ’ ακούει, αλλά εσύ τελικά Τον σταματάς και γίνεσαι ο ίδιος «δήμιος» του εαυτού σου…
Ας γνωρίσουμε τον Θεό! Είναι το μόνο σταθερό που έχουμε στην ζωή μας. Αυτή η γνωριμία θα μας δώσει το δικαίωμα να μιλάμε άνετα και με παρρησία μαζί Του, ακόμη και να απαιτήσουμε κάποτε. Η γνωριμία είναι η ασφάλεια και η βεβαιότητα που νιώθουμε στην σχέση μας μαζί Του. Η προσευχή είναι το μέσο για να βρούμε πάλι το λιμάνι μας, εκεί που χάνεται η ταραχή και επικρατεί η γαλήνη και η χαρά. Τι ωραιότερο, άραγε, υπάρχει στην ζωή μας από αυτήν την γνωριμία;
Έτσι απλά!
+Αρχιμανδρίτης Βαρθολομαίος
Καθηγούμενος Ι.Μ. Εσφιγμένου Αγίου Όρους
Έλεος πια με την επίθεση στην 22χρονη κοπέλα που έκανε ό,τι έκανε στο μωρό της. Δεν την γνωρίζω, δεν ξέρω τον ψυχισμό της. Είναι όμως βέβαιο πως μια γυναίκα με τον τοκετό, ακόμα και με καλές συνθήκες και όχι με την φρίκη της δικής της περίπτωσης, μπορεί να χάσει τον εαυτό της, κάθε επαφή με την πραγματικότητα. Να λειτουργήσει σπασμωδικά, παρανοϊκά, καταστροφικά, ακόμα κι αν πρόκειται για γυναίκα που επιθυμούσε να αποκτήσει μωρό. Αυτό λέει η επιστήμη και η εμπειρία. Από εκεί και πέρα, σε τούτη τη χώρα με ρεκόρ εκτρώσεων, τόση αυστηρότητα εναντίον της δεν φανερώνει παρά την υποκρισία όσων θέλουν να δείχνουν ενάρετοι χωρίς όμως αρετή. Η αρετή έχει συμπόνια και ανθρωπιά για το δράμα, ακόμα και την αμαρτία του άλλου.
Μάρω Βαμβουνάκη
Χόρχε Μπουκάι, Ο δρόμος της ευτυχίας, Φύλλα Πορείας IV, Opera 2011 |
Πολιτιστικά – Βιβλίο |
ΠΕΜΠΤΗ, 10 ΙΟΥΛΙΟΣ 2014 22:38 |
Κατά την περίοδο του καλοκαιριού συνηθίζουν οι περισσότεροι να διαβάζουν κάποια βιβλία. Ένα ωραίο βιβλίο, για καλό και ευτυχισμένο καλοκαίρι, είναι “ο δρόμος της ευτυχίας”! Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου μας λέει : “Η αναζήτηση της ευτυχίας δεν είναι απλώς δικαίωμα ορισμένων είναι, κατά τη γνώμη μου, φυσική υποχρέωση όλων”. Υπάρχει σίγουρα μια πορεία ευτυχίας που μπορεί με πολλούς τρόπους να είναι μοναδική ! Να εξερευνήσουν οι άνθρωποι την πνευματική τους σχέση με την ίδια τους τη ζωή, απελευθερωμένοι από προκαταλήψεις και εξαρτήσεις και να ζήσουν με βάση αυτή τη σχέση!
Ο συσχετισμός της ευτυχίας με την ιδιοκτησία είναι μια μεγάλη πλάνη. Με την ιδιοκτησία νομίζει ο άνθρωπος ότι θα καλύψει όλες τις επιθυμίες του. Έτσι εμφανίζεται ένας φαύλος κύκλος αύξησης της ιδιοκτησίας και των επιθυμιών, ο οποίος δεν κλείνει ποτέ. Χρειάζεται βέβαια να σεβόμαστε την πραγματικότητα του κόσμου στον οποίο ζούμε προς το παρόν. Ο συγγραφέας μας γράφει: “Κάθε φορά που νοιώθουμε δυστυχισμένοι, πασχίζουμε ν΄ αλλάξουμε την πραγματικότητα, να την κάνουμε να μοιάζει περισσότερο μ΄ αυτό που περιμέναμε απ΄ αυτήν, να πιέσουμε τα πράγματα προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση – χωρίς να σκεφτόμαστε ότι, αν αυτό που θέλουμε πραγματικά είναι να είμαστε ευτυχισμένοι, η προσπάθειά μας θα μπορούσε να είναι μάλλον εσωτερική και όχι εξωτερική, να έχει να κάνει περισσότερο με τις προσδοκίες μας παρά με την πραγματικότητα, περισσότερο μ΄ αυτό που προσπαθούμε να πετύχουμε παρά μ΄ αυτό που αντιμετωπίζουμε στην πραγματικότητα”. Ο μόνος τρόπος επομένως είναι να εργασθούμε πάνω στην επιθυμία και όχι μόνο πάνω στην πραγματικότητα. Γιατί, αν βελτιώσουμε την πραγματικότητα και μαζί της αυξηθούν ανάλογα και οι επιθυμίες, η δυστυχία θα παραμείνει στη θέση της, μέσα στον άνθρωπο. Η ευτυχία του ανθρώπου είναι συνυφασμένη με τον τρόπο της ζωής του! Ο Πνευµατικός Δρόµος είναι μια πορεία που σχεδιάστηκε για να οδηγήσει τον άνθρωπο στον πυρήνα της ύπαρξής του! Για την κατασκευή των προσωπείων, που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να ικανοποιήσουν την φιλοδοξία τους να φαίνονται αυτό που δεν μπορούν να είναι, ξοδεύουν τόση πολλή ενέργεια, που δεν περισσεύει τίποτε για να ζουν αληθινά τη ζωή τους! Έτσι οδηγούνται σίγουρα στη δυστυχία και όχι στη φυσική κατάστασή τους, που είναι η Ευτυχία! Σε σχέση με αυτά που αναφέρει στα βιβλία του ο συγγραφέας μπορούμε να πούμε: Η Ευτυχία δεν είναι όπως εμείς τη νομίζουμε. Δεν είναι όπως εμείς την περιγράφουμε. Δεν είναι όπως εμείς τη θέλουμε. Δεν είναι όπως μας συμφέρει. Δεν είναι όπως μας βολεύει. Δεν ορίζεται, γιατί περιορίζεται. Η Ευτυχία είναι Αυτή που Είναι! Σταμάτης Τσαχάλης |
Ο νόμος του καθρέφτη: Γιατί έλκουμε τους ίδιους ανθρώπους και τις ίδιες καταστάσεις
Ο νόμος του καθρέφτη είναι ένας από του 12 οικουμενικούς νόμους και αναφέρεται ορισμένες φορές και ως νόμος της έλξης, αν και δεν περιγράφουν το ίδιο ακριβώς φαινόμενο. Ο νόμος του καθρέφτη εξηγεί ότι δεν έλκουμε μόνο συγκεκριμένες συνθήκες στη ζωή μας, αλλά αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας μέσα από το πώς μας αντιλαμβάνονται οι άλλοι. Αυτό που μας είναι επώδυνο, μας διδάσκει τι χρειάζεται να θεραπεύσουμε. Αυτό που μας χαροποιεί, μας διδάσκει πού τα πάμε καλά.
Η ζωή δεν συμβαίνει σε εμάς, αλλά είναι μια αντανάκλασή μας
Υπάρχει ένα εκπληκτικό μυστικό για τη ζωή που οι πραγματικά δυνατοί και πλήρεις άνθρωποι κατανοούν και αυτοί είναι πολύ λίγοι. Όλα είναι μια ανατροφοδότηση. Όταν φαίνεται να υπάρχει συναίνεση στον τρόπο που οι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε εμάς ή ένα μοτίβο αποτυχημένων σχέσεων ή ένας τρόπος με τον οποίο συνεχώς αποχωρούμε από εργασίες, οι άνθρωποι ανταποκρινόμαστε με δύο τρόπους.
Οι περισσότεροι υποθέτουν ότι ο κόσμος είναι άδικος και ότι είναι θύματα αδικίας (πρώτος τρόπος). Αλλά υπάρχουν και εκείνοι που κινούνται σε μια διαφορετική κατεύθυνση. Αρχίζουν να κατανοούν ότι ο κόσμος δεν έχει στόχο εκείνους. Ανταποκρίνεται (αντιδρά) σε εκείνους. Η Αναΐς Νιν (Γαλλίδα συγγραφέας) είπε: «Δεν βλέπουμε τον κόσμο όπως είναι, αλλά όπως είμαστε». Η Ιγιάνλα Βάνζαντ (ειδική σύμβουλος κινήτρων) είπε: «Αυτό που αγαπάμε σε άλλους ανθρώπους είναι αυτό που αγαπάμε στον εαυτό μας. Αυτό που μισούμε στους άλλους είναι αυτό που δεν μπορούμε να δούμε στον εαυτό μας».
Το ζήτημα είναι ότι το επίπεδο αντίληψής μας για τον κόσμο βασίζεται στο πόσο ανεπτυγμένος είναι ο νους μας. Και υπάρχει εκτενής έρευνα που το υποστηρίζει: οι άνθρωποι δεν είμαστε ικανοί να εκφράσουμε ενσυναίσθηση, μέχρι να μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε μια ομοιότητα ανάμεσα σε εμάς και στον άλλο. Αφού μπορέσουμε να συσχετιστούμε με τα χαρακτηριστικά του άλλου (ακόμα κι αν είναι σε βασικό επίπεδο), μπορούμε και να δείξουμε ενσυναίσθηση και κατανόηση.
Ο συνειδητός μας νους είναι εγγενώς περιορισμένος. Το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας που κάνει ο εγκέφαλός μας συμβαίνει χωρίς τη δική μας επίγνωση (ασυνείδητα). Την ίδια στιγμή, τα μάτια, τα αυτιά μας και άλλες αισθήσεις λειτουργούν σε συνδυασμό με τον εγκέφαλό μας για να φιλτράρουν όλα όσα αντιλαμβανόμαστε και επιλέγουν τις πιο συναφείς πληροφορίες για να τις στείλουν στο συνειδητό.
Αλλά αυτό που πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν είναι ότι πως αυτή η διαδικασία δηλώνει ότι οι καθημερινές μας δραστηριότητες με τον κόσμο συμβαίνουν χωρίς να τις συνειδητοποιούμε. Ευτυχώς, ο κόσμος λειτουργεί σαν ένα είδος καθρέφτη: αποκτάμε επίγνωση του πώς είμαστε, βλέποντας το πώς ανταποκρίνονται οι άλλοι σε εμάς.
Αν θέλετε να μάθετε πόσο καλά τα πάτε στη ζωή, ρίξτε μια ματιά γύρω σας. Καμία συγκεκριμένη συνθήκη δεν δηλώνει το ποιοι είμαστε, αλλά τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα, οι σχέσεις και οι συμπεριφορές (που δεν είναι τυχαίες) το μαρτυρούν. Είναι πολύ ευκολότερο να πιστέψουμε ότι ο κόσμος είναι τυχαίος και άδικος και ότι παίρνουμε αυτό που μας δίνουν. Είναι ευκολότερο επειδή μας επιτρέπει να παραιτηθούμε των ευθυνών και του ελέγχου. Όταν είμαστε θύματα, φωνάζουμε γι’ αυτό, επειδή πιστεύουμε ότι δεν είναι δικό μας λάθος, ούτε δικό μας πρόβλημα. Οι άνθρωποι με έντονη στάση θυματοποίησης συχνά παραπονιούνται περισσότερο όχι μόνο για να λάβουν προσοχή και παρηγοριά, αλλά γιατί πιστεύουν ότι καθώς δεν δημιούργησαν εκείνοι το πρόβλημα, κάποιος άλλος πρέπει να το διορθώσει.
Αλλά η ζωή δεν λειτουργεί με αυτό τον τρόπο και γι’ αυτό πολλές φορές παγιδευόμαστε στις ίδιες καταστάσεις, ξανά και ξανά. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να το ερμηνεύσουμε αυτό, αλλά ο πιο διαδεδομένος είναι ο νόμος του καθρέφτη και λειτουργεί με βάση την πεποίθηση ότι καθώς η ύπαρξη είναι περισσότερο ή λιγότερο ένας ιστός ενέργειας που επεκτείνεται καθώς εμείς προσθέτουμε, αυτό που βιώνουμε στη ζωή μας δεν είναι τυχαίο: είναι ένας τρόπος να βιώσουμε τον εαυτό μας. Η πεποίθηση εδώ είναι ότι όλα αυτά εξυπηρετούν τον απόλυτο στόχο της ζωής, που είναι η συνείδηση να βιώσει, να αποκτήσει επίγνωση του εαυτού της.
Η ουσία του νόμου του καθρέφτη βρίσκεται στο εξής: αν δεν αποκτήσουμε επίγνωση του τι εμείς συντηρούμε και επαναλαμβάνουμε, δεν μπορούμε να το αποδεχτούμε και έτσι να αλλάξουμε και να μεταβούμε στην εμπειρία που θέλουμε να έχουμε.Ένας τρόπος με τον οποίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το νόμο του καθρέφτη προς όφελός σας είναι χτίζοντας τη ζωή σας μέσα από αυτό που ονομάζεται «αντίστροφη σχεδίαση».
Αποφασίστε πού θέλετε να βρίσκεστε σε ένα χρόνο ή σε πέντε χρόνια από σήμερα και ύστερα διασπάστε σε μικρά κομμάτια τι χρειάζεται να κάνετε κάθε μέρα, κάθε εβδομάδα και κάθε μήνα, για να φτάσετε τον στόχο σας. Αυτό σας βοηθά να αποκτήσετε μεγαλύτερη επίγνωση των καθημερινών σας κινήσεων, συμπεριφορών και πώς αυτά συνεισφέρουν στο αν ζείτε ή όχι τη ζωή που επιθυμείτε.
Η διαφορά ανάμεσα στα δύο είδη ανθρώπων βρίσκεται στον εσωτερικό και εξωτερικό κέντρο ελέγχου. Η Gillian Fournier εξηγεί ότι το κέντρο ελέγχου είναι «ο βαθμός στον οποίο οι άνθρωποι πιστεύουν ότι έχουν εξουσία και έλεγχο σε γεγονότα της ζωής τους». Οι άνθρωποι με εσωτερικό κέντρο ελέγχου πιστεύουν ότι είναι υπεύθυνοι για όσα τους συμβαίνουν και έτσι έχουν κίνητρο για να λάβουν δράση. Κάποιος που έχει εξωτερικό κέντρο ελέγχου πιστεύει πως ό,τι συμβαίνει είναι εκτός ελέγχου του και έτσι δεν υπάρχει λόγος προσπάθειας.
Περιττό να πούμε ότι οι έρευνες δείχνουν ξανά και ξανά ότι οι άνθρωποι με εσωτερικό κέντρο ελέγχου παρουσιάζουν καλύτερο προφίλ ψυχικής ευεξίας. Γιατί αυτό που συμβαίνει γύρω μας δεν τυχαίο. Το πώς αλληλεπιδρούμε με τους ανθρώπους, πόσο καλά τα πάμε στην καριέρα μας, πόσο υγιείς είμαστε, με ποιους ανθρώπους περνάμε το χρόνο μας κλπ. Όλα αυτά επηρεάζονται από εμάς. Φυσικά υπάρχουν και ορισμένοι εξωτερικοί παράγοντες που μπορούν να εμποδίσουν ή να στηρίξουν την εξέλιξή μας. Αλλά στο μεγαλύτερο μέρος η δουλειά είναι δική μας.
Εμένα κανείς δεν με καταλαβαίνει…
Μην απαιτείς από τον άλλον να σε καταλάβει. Άδικος κόπος.
Δεν είναι ότι δεν θέλει. Είναι ότι δεν μπορεί.
Καθένας, μόνο ο ίδιος ξέρει τι περνάει. Ο πόνος, ο φόβος, η αγωνία, είναι υποθέσεις πολύ προσωπικές.
Μην θυμώνεις μαζί του, όταν δεν μπορεί να σε καταλάβει. Μην θυμώνεις μαζί του, όταν δεν νιώθει όπως νιώθεις και εσύ.
Και μόνο που είναι δίπλα σου στα δύσκολα και μόνο που σου κρατά το χέρι και μόνο που είναι εκεί για να αλλάξετε μια κουβέντα, είναι πολύ σημαντικό.
Μην παρεξηγιέσαι, μην μουτρώνεις, μην απαιτείς, ντε και καλά να νιώσει, να βιώσει ό,τι βιώνεις και εσύ…
Είναι παράλογο.
Σκέψου το. Εσύ μπορείς; Μπορείς να νιώσεις οτιδήποτε περνάει ο καθένας;
Είναι υπόθεση πολύ προσωπική ο πόνος. Και ο φόβος, η αγωνία και όλα αυτά.
Καθένας, μόνο ο ίδιος ξέρεις τι περνάει. Μόνο ο ίδιος και ο Θεός…
Ελευθεριάδης Γ. Ελευθέριος
Ψυχολόγος M.Sc.
24 Απρ Χρειάζεται χρόνος για να γίνεις αυτό που θέλεις να είσαι … το έμαθα | Psychologos-MariaKoraka.Gr
Χρειάζεται πολύς χρόνος για να γίνεις αυτός που θέλεις να είσαι…
Έμαθα ότι παίρνει χρόνια να οικοδομήσεις εμπιστοσύνη, και αρκούν μερικά δευτερόλεπτα για να την καταστρέψεις.
Έμαθα ότι δεν μπορείς να κάνεις κάποιον να σε αγαπήσει. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να είσαι άξιος να αγαπηθείς. Τα υπόλοιπα επαφύονται σ’ αυτόν.
Έμαθα ότι ανεξαρτήτως πόσο καλός φίλος είναι κάποιος, κάποιες φορές θα σε πληγώσει, και εσύ θα πρέπει να τον συγχωρήσεις.
Έμαθα ότι δεν έχει σημασία τι έχεις στη ζωή σου, αυτό που μετράει είναι ποιους έχεις στη ζωή σου.
Έμαθα ότι δεν πρέπει ποτέ να καταστρέφεις μια συγγνώμη με μία δικαιολογία.
Έμαθα ότι δεν πρέπει να συγκρίνεις τον εαυτό σου, με ότι καλύτερο μπορούν οι άλλοι να κάνουν.
Έμαθα ότι αρκεί μια στιγμή για να κάνεις κάτι που θα σε στενοχωρεί όλη σου τη ζωή.
Έμαθα ότι χρειάζεται πολύς χρόνος για να γίνεις αυτός που θέλεις να είσαι.
Έμαθα ότι θα πρέπει πάντα να αποχωρίζεσαι τα αγαπημένα πρόσωπα με λόγια αγάπης. Μπορεί να είναι η τελευταία φορά που τα βλέπεις.
Έμαθα ότι είμαστε υπεύθυνοι για αυτό που κάνουμε, δεν έχει σημασία το πώς αισθανόμαστε για αυτό που κάνουμε.
Έμαθα ότι είτε μπορείς να ελέγχεις τη συμπεριφορά σου είτε θα σ’ ελέγχει αυτή.
Έμαθα ότι ανεξάρτητα από το πόσο θερμή είναι μια σχέση στην αρχή, το πάθος εξασθενίζει και πρέπει να υπάρχει κάτι άλλο να πάρει τη θέση του.
Έμαθα ότι ήρωες είναι αυτοί που κάνουν αυτό που πρέπει να γίνει, όταν χρειάζεται να γίνει, ανεξάρτητα από τις συνέπειες.
Έμαθα ότι τα χρήματα είναι ένας άθλιος τρόπος να αξιολογείς την ζωή σου.
Έμαθα ότι μερικές φορές οι άνθρωποι που περιμένεις να σε κλωτσήσουν όταν είσαι στα κάτω σου, είναι αυτοί που θα σε βοηθήσουν να πάρεις τα πάνω σου.
Έμαθα ότι όταν είμαι θυμωμένος έχω το δικαίωμα να το δείχνω, αλλά αυτό δεν μου δίνει το δικαίωμα να γίνομαι σκληρός με τους άλλους.
Έμαθα ότι η αληθινή φιλία διατηρείται ακόμα και όταν υπάρχει μεγάλη απόσταση. Το ίδιο ισχύει και για την αληθινή αγάπη.
Έμαθα ότι μόνο και μόνο επειδή κάποιος δεν σε αγαπάει με τον τρόπο που θέλεις, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν σε αγαπάει όσο περισσότερο μπορεί.
Έμαθα ότι η ωριμότητα σχετίζεται περισσότερο με τις εμπειρίες που είχες καθώς και από τι έχεις μάθει από αυτές, και λιγότερο από το πόσα γενέθλια γιόρτασες.
Έμαθα ότι δεν πρέπει ποτέ να λες σ’ ένα παιδί ότι τα όνειρά του είναι εξωπραγματικά. Τι τραγωδία θα ήταν αν σε πίστευε.
Έμαθα ότι δεν είναι πάντα αρκετό να σε συγχωρέσουν οι άλλοι. Αρκετές φορές πρέπει να μπορούμε να συγχωρούμε οι ίδιοι τον εαυτό μας.
Έμαθα ότι δεν έχει σημασία πόσο άσχημα ράγισε η καρδιά σου, η ζωή δεν σταματά για να ξεπεράσεις τη θλίψη σου.
Έμαθα ότι οι περιστάσεις και οι συνθήκες μπορεί να έχουν επηρεάσει το ποιοι είμαστε, όμως είμαστε υπεύθυνοι για αυτό που έχουμε γίνει.
Έμαθα ότι πλούσιος δεν είναι αυτός που έχει τα περισσότερα, αλλά αυτός που χρειάζεται τα λιγότερα.
Έμαθα ότι μόνο και μόνο επειδή δύο άτομα μαλώνουν, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αγαπούν ο ένας τον άλλο. Ισχύει και το αντίθετο, επειδή δεν μαλώνουν δεν σημαίνει ότι αγαπούν ο ένας τον άλλο.
Έμαθα ότι δεν πρέπει να είμαστε τόσο πρόθυμοι να μάθουμε ένα μυστικό. Θα μπορούσε να αλλάξει τη ζωή μας για πάντα.
Έμαθα ότι δύο άνθρωποι μπορούν να κοιτούν ακριβώς το ίδιο πράγμα και να βλέπουν κάτι εντελώς διαφορετικό.
Έμαθα ότι τα διαπιστευτήρια στον τοίχο, δεν σε κάνουν αξιοπρεπή άνθρωπο.
Έμαθα ότι οι άλλοι θα ξεχάσουν τι τους είπες, θα ξεχάσουν τι τους έκανες, αλλά δεν θα ξεχάσουν ποτέ πώς τους έκανες να αισθάνονται.
Βοηθώντας ένα παιδί με επιθετική συμπεριφορά
«Το παιδί μου χτυπάει κάθε φορά που δεν γίνεται το δικό του»,
«Η Νικολέτα με δαγκώνει όταν δεν μπορεί να κάνει αυτό που θέλει»,
«Ο Γιώργος κλωτσάει συνέχεια την αδερφή του».
Αυτές είναι μερικές από τις συνηθισμένες φράσεις που ακούμε για την καθημερινότητα των γονέων με τα παιδιά τους.
Τι κρύβεται όπως πίσω από αυτήν την επιθετικότητα που εκδηλώνουν τα παιδιά είτε σε μεμονωμένες περιπτώσεις είτε κατ’ εξακολούθηση και πώς μπορούμε να τα βοηθήσουμε;
Πολλές φορές, οι γονείς, κάνοντας χάδια στα μωράκια τους, μπορεί να τα τσιμπήσουν, να τα δαγκώσουν, να τα ρουφήξουν… Παρόλο που όλα αυτά τα χαριτωμένα χαδάκια γίνονται καλοπροαίρετα από του γονείς, δεν παύουν να θεωρούνται ως μία μορφή «βίας», καθώς προκαλούν πόνο – έστω και μικρό – στα σώματα των παιδιών. Τα παιδιά συνηθίζουν σε αυτήν την εκδήλωση «βίας», που συνδυάζεται με πόνο και ενόχληση από τα παιδιά αλλά και χαρά από την πλευρά των γονέων, κι έτσι μπορεί να καταφύγουν στον ίδιο τρόπο για να σχετιστούν/αλληλεπιδράσουν με άλλα συνομήλικα παιδάκια.
Επιπλέον, παρόλο που η σωματική κακοποίηση θεωρείται ότι τραυματίζει τόσο ψυχικά όσο και συναισθηματικά το παιδί, δεν είναι λίγοι οι γονείς που ισχυρίζονται πως «τι ζημιά να κάνει μία ξυλιά στον ποπό;». Το μικρό χτύπημα στον ποπό, στο χέρι, στο κεφάλι, όσο μικρό κι αν είναι, δεν είναι ούτε αστείο ούτε φυσικό, αποτελεί και αυτό μία μορφή βίας, που χρησιμοποιείται από τους γονείς κατά κύριο λόγο για να «μάθει» το παιδί να μην χτυπάει. Λένε, ουσιαστικά, στο παιδί, «σε χτυπάω για να μάθεις να μην χτυπάς». Το βρέφος, όμως, από την στιγμή που δεν είναι σε θέση ακόμα να ελέγξει τις κινήσεις των άκρων του, αλλά θέλει να έρθει σε επαφή με τη μαμά, μπορεί να εκτελεί κάποιες άγαρμπες κινήσεις που μοιάζουν με χτυπήματα. Είναι προτιμότερο να του πούμε ότι «αυτό πονάει» ή «δεν μου αρέσει να πονάει η αδερφή σου», από το να το χτυπήσουμε «για το καλό του».
Η επιθετικότητα πολλές φορές ξεκινάει από συναισθήματα που δεν μπορούν να εκδηλωθούν. Ένας θυμός «απαγορευμένος» μπορεί να εξωτερικευτεί με χτυπήματα του παιδιού είτε προς τον εαυτό του είτε προς άλλα άτομα του περιβάλλοντός του.
«Είσαι πολύ μικρή για να βάζεις μόνη σου την μπλούζα»,
«Είναι χαζό να κλαις για μια εκδρομή»,
«Έλα τώρα, μην θυμώνεις για ένα αυτοκινητάκι! Τόσα έχεις!»
Το κλειδί, εδώ, βρίσκεται στην αποδοχή των συναισθημάτων των παιδιών και της έντασής τους. Κανένα συναίσθημα δεν είναι παράλογο, υπερβολικό ή άκαιρο, όλα έχουν τον δικό τους λόγο ύπαρξης, ακόμα κι αν δεν μπορούμε να τον ανιχνεύσουμε. «Δυσκολεύεσαι να φορέσεις την μπλούζα σου;» «Λυπήθηκες που δεν πήγαμε εκδρομή;» «Απογοητεύτηκες που χάθηκε το αυτοκινητάκι;»
Τα παιδιά λειτουργούν σαν καθρέφτες των γονιών τους. Αν ο πατέρας φωνάζει και καταστρέφει ό,τι υπάρχει γύρω του όταν έχει θυμώσει, το ίδιο θα κάνει και το παιδί. Αν η μητέρα χτυπάει το παιδί για κάθε ζημιά που κάνει, το παιδί θα ξεκινήσει χτυπώντας τα παιχνίδια του και εν συνεχεία χτυπώντας τους συμμαθητές του ή άλλα παιδάκια κ.ο.κ.
Αλλάζοντας τη δική μας συμπεριφορά, επομένως, θα βοηθήσουμε το παιδί να αλλάξει και τη δική του. Τα μακροσκελή «κηρύγματα» και οι συμβουλές δεν βοηθούν τόσο όσο να είμαστε εμείς το κατάλληλο παράδειγμα προς μίμηση.
Κάθε φορά που το παιδί μας χτυπάει θα μπορούσαμε να το ερμηνεύσουμε σαν μια έκκληση για αγάπη, για επαφή, για άγγιγμα, για μεγαλύτερο πλησίασμα και να έρθουμε πιο κοντά του, να ανακαλύψουμε τις ανάγκες του και να το βοηθήσουμε δείχνοντάς του ενδιαφέρον και αγάπη.
Νίκη Λιώτη
Ψυχολόγος, Συστημική – Οικογενειακή Συμβουλευτική & Ψυχοθεραπεία
–Πιστεύετε, τελικά, ότι η ευτυχία είναι εφικτή;
Ευτυχία δεν υπάρχει, υπάρχουν στιγμές ευτυχίας…, ένα ωραίο ταξίδι…, όταν γεννιέται ένα παιδί , όταν βλέπω τον εγγονό μου να μου χαμογελάει. Κάθε μέρα ξυπνάω , Είμαι ακόμα ζωντανός…, βλέπω τους αρρώστους μου που τους βοηθάω και αισθάνομαι χρήσιμος. Η γενικότερη ευτυχία είναι όταν έχεις καλές σχέσεις. Αυτός είναι και ο σκοπός μιας θεραπείας, Δεν υπάρχει κανείς απόλυτα ευτυχής, πρέπει να είναι ηλίθιος όσο υπάρχει ο ξαφνικός θάνατος, οι πόλεμοι, η φτώχεια, οι αρρώστιες.
Ματθαίος Γιωσαφάτ
Το μπαλόνι και ο πραγματικός σκοπός της ζωής
Οικονομική κρίση… κι όμως μπορούμε να είμαστε καλά!
Ανακαλύψτε αυτά που έχουν πραγματική αξία…
Άρθρο της Όλγας Μουλάκη, ψυχολόγου, περιοδικό Popular Medicine 2010
Τα πρώτα συναισθήματα που γεννά η κρίση…
Ανασφάλεια, φόβος και ανησυχία για το μέλλον. Όσο κι αν οι αντικειμενικές συνθήκες είναι ιδιαίτερες, τα «σενάρια» των φόβων μας δεν είναι απαραίτητο ότι θα πραγματοποιηθούν.
Ο εντεινόμενος φόβος μάς βάζει σ’ έναν φαύλο κύκλο. Αν δεν τον σταματήσουμε μπορεί να φτάσει –πριν καν υπάρξουν οι πραγματικά απειλητικές συνθήκες- στην απελπισία, τον πανικό, το αίσθημα του αβοήθητου, τη συναισθηματική παράλυση και το πάγωμα. Μερικές φορές ο φόβος κι ανησυχία προκαλούν θυμό κι επιθετικότητα…
Η ψυχική μας κατάσταση…
…επηρεάζει τη διάθεση, τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά μας. Όταν φοβόμαστε γινόμαστε όλο και πιο «μίζεροι», παραιτούμαστε ευκολότερα από τη δράση, χάνουμε την αισιοδοξία μας και τη διάθεση ν’ απολαμβάνουμε τις μικρές –αλλά πολύτιμες- χαρές της ζωής (που είναι πάντα εκεί)… Αποτέλεσμα; Νιώθουμε στο βάθος αυτολύπηση, όλο και μεγαλύτερο άγχος ή επιθετική διάθεση.
Η διάθεση μας είναι μεταδοτική!
Η προσωπική μας στάση αντανακλάται και στο περιβάλλον μας. Όσο περισσότερο κλεινόμαστε και «κατσουφιάζουμε» τόσο δυσκολότερο γίνεται να δώσουμε και να πάρουμε κάτι θετικό ή χαρούμενο με το περιβάλλον μας, παρόλο που μπορεί να το έχουμε όλοι τόσο ανάγκη…
Εκείνοι που νοιώθουν ήδη μεγάλο άγχος και ανασφάλεια, έχουν έντονους φόβους ή μια εύθραυστη αίσθηση για τον εαυτό τους, χωρίς αισιοδοξία.
Η κρίση μπορεί να αγχώσει υπερβολικά και όσους έχουν την τάση να βλέπουν με απόλυτους όρους ζωή, τύπου «άσπρο-μαύρο», εκείνους που δυσκολεύονται να δουν εναλλακτικές λύσεις στις καταστάσεις και τα προβλήματα.
· Απλουστεύστε τη ζωή σας. Αμφιβάλλω αν μας είναι πραγματικά απαραίτητα όλα όσα καταναλώνουμε (ή είχαμε συνηθίσει να καταναλώνουμε). Συνήθως μπορούμε να ζήσουμε πολύ καλά με πολύ λιγότερα…
· Οργανωθείτε σε ομάδες αλληλοϋποστήριξης… συνήθως έχουν πολύ θετικά αποτελέσματα. (π.χ. στη γειτονιά, ανταλλαγή προϊόντων ή υπηρεσιών).
Η ευτυχία βρίσκεται στα απλά
Όταν μιλάω για τη δουλειά μου σε φίλους και γνωστούς οι περισσότεροι με ρωτούν τι ανθρώπους βλέπω. Η αλήθεια είναι ότι όλοι είναι τόσο ετερόκλητοι μεταξύ τους. Άντρες, γυναίκες, παντρεμένοι, ελέυθεροι, με παιδιά, χωρίς παιδιά, εύροστοι οικονομικά ή και μεροκαματιάρηδες. Ανεξάρτητα από την ταυτότητα του καθενός όλοι τους νιώθουν ότι όσα βιώνουμε τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας έχουν επηρρεάσει τη ζωή τους. Οι περισσότεροι σκέφτονται πως τα πιο σημαντικά πράγματα που χρειάζονται για να πάρουν χαρά στη ζωή τους είναι ο ποιοτικός χρόνος με την οικογένειά τους και μια δουλειά που να ικανοποιεί τις οικονομικές και προσωπικές τους φιλοδοξίες. Στον καιρό που ζούμε ωστόσο, πολύ λίγοι είναι εκείνοι που είναι σε θέση να απολάυσουν τα παραπάνω. Τουλάχιστον δύσκολα και τα δύο μαζί. Όσοι δεν μαστίζονται από την ανεργία καλούνται να εργαστούν υπεράριθμες ώρες ή να αμοιφθούν πολύ λιγότερα από όσα οι ίδιοι αξιολογούν τη δουλειά τους. Ως αποτέλεσμα για όσους δουλεύουν λοιπόν πολλές φορές είναι η παραμέληση της προσωπικής τους ζωής. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχω ακούσει «και τι θα κάνετε εσείς οι ψυχολόγοι; Θα τους βρείτε δουλειά ή σχέση;». Προς Θεού, ούτε γραφείο συνοικεσίων είμαστε ούτε γραφείο ευρέσεως εργασίας. Είμαστε όμως εδώ για να υπενθυμίζουμε στον κόσμο που έχει απογοητευτεί από τη ζωή του ότι μπορεί να αντλεί χαρά από εκεί που δεν το περιμένει. Για αυτό, προσπάθησε να κάνεις τα ακόλουθα:
- Να είσαι δεκτικός. Τις περισσότερες φορές είμαστε τόσο απασχολημένοι με όσα μας συμβαίνουν που προσπερνάμε καθημερινές στιγμές που μπορεί να μας κάνουν να χαμογελάσουμε. Σταμάτα να προσπαθείς να γίνεις ευτυχισμένος και βρες την ευτυχία στις μικρές καθημερινές στιγμές, σε ένα βλέμα, σε ένα τηλέφωνο, σε έναν καφέ.
- Διασκέδασε με τα μικρά της καθημερινότητας. Είτε είναι μια βόλτα που θα κάνεις το σκυλάκι σου, είτε το γέλιο σου βλέποντας την αγαπημένη σου κωμωδία, να θυμάσαι ότι είναι αυτά τα μικρά καθημερινά πράγματα που τελικά μας κάνουν ευτυχισμένους.
- Πάρε διδάγματα από εκεί που δεν το περιμένεις. Τις περισσότερες φορές εμπνεόμαστε από ανθρώπους με γνώση, δύναμη και εξουσια. Θα εντυπωσιαστείς όμως αν σκεφτείς πως μεγαλύτερη σοφία ίσως να βρεις σε κάποιον πολύ μικρότερο όπως τα παιδιά. Εκείνα γελούν με τη ψυχή τους, δεν κρατούν κακία, μιλούν ειλικρινά. Μάθε λοιπόν όσα μπορείς από εκείνα και πάρε δύναμη να συνεχίσεις.
- Σκέψου όσα έχεις καταφέρει. Ότι περνάς δυσκολίες αυτή την περίοδο δε σημαίνει ότι όλη σου η ζωή ήταν έτσι. Κάνε μια ανασκόπηση με όσα έχεις καταφέρει μέχρι στιγμής και φτιάξε ένα πλάνο με όσα θα βάλεις στόχο από εδώ και πέρα.
- Φρόντισε τον εαυτό σου. Ξεκίνα τρέξιμο στο κοντινό πάρκο (πλέον έχουμε αρκετές επιλογές και στην Αθήνα), φρόντισε την εμφάνισή σου και μην παραμελείς την προσωπική σου υγιεινή.
Ορισμένες φορές στη ζωή μας οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε είναι τόσο μεγάλες που ξεχνάμε τα προφανή που μπορούν να μας κάνουν χαρούμενους. Εγώ σας ανέφερα απλά ορισμένα από αυτά. Είμαι σίγουρη ότι αν το προσπαθήσετε θα βρείτε και εσείς μικροπράγματα που θα σας κάνουν να χαμογελάσετε.
Τι μας κάνει ευτυχισμένους;
“H ευτυχία δεν είναι η απουσία της στενοχώριας”.
Aπό τους αρχαίους Έλληνες και τους Βουδιστές μέχρι τους φιλοσόφους και τους πολιτικούς, οι στοχαστές έχουν αναζητήσει το νόημα της ευτυχίας. Τα τελευταία χρόνια, οι ψυχολόγοι έχουν σημαντικά συνεισφέρει σ’ αυτήν τη συζήτηση, με εμπειρικά δεδομένα και μετρήσεις, συμπεριφορικές ερμηνείες και ορισμούς.
Αν νομίζετε λοιπόν ότι ευτυχία σημαίνει συσσώρευση πλούτου ή απουσία στενοχώριας, διαβάστε που καταλήγουν τα νεότερα ερευνητικά δεδομένα που αφορούν στον προσδιορισμό της.
Θεωρείτε μήπως ότι κάποιος γεννιέται φυσικά χαρούμενος ή όχι;
Ήρθε η ώρα να αναθεωρήσετε καθώς αυτή η άποψη έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια από τα συμπεράσματα των ερευνών των επιστημόνων. Και μήπως πιστεύετε ότι η ευτυχία καθορίζεται από το ύψος του εισοδήματος; Μια έρευνα που διεξήχθη το 2012 έβγαλε τη Δανία πρώτη χώρα στο επίπεδο ευχαρίστησης της ζωής, μια χώρα που κατατάσσεται 17η στο εισόδημα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκριτικά, ενώ κατατάσσονται στην 1η θέση στο εισόδημα, καταλαμβάνουν τη 12η θέση στο επίπεδο ευχαρίστησης της ζωής και στην 29η θέση στην ισορροπία εργασίας-ζωής.
Δεν υπάρχει λοιπόν κανένα στοιχείο που να δείχνει ότι το χρήμα αγοράζει την ευτυχία.Αντίθετα, οι ευτυχισμένοι άνθρωποι τείνουν να εκφράζουν ευγνωμοσύνη, είναι αισιόδοξοι και εμπλέκονται συχνά σε πράξεις καλοσύνης, απολαμβάνουν χαρούμενες εκδηλώσεις και εξασκούνται σε πράξεις συγχώρεσης.
Οι ψυχολόγοι που μελέτησαν τις επιδράσεις θετικών συναισθημάτων, αναφέρουν ότι το συναίσθημα της ευγνωμοσύνης προάγει την αίσθηση ευτυχίας αν γίνεται ως συνειδητή πρακτική. Το να νιώθεις ευγνώμων είναι κάτι που κάνεις, όχι κάτι που περιμένεις! Και το να έχετε θετική ματιά, οπωσδήποτε δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να επιτρέπετε στον εαυτό σας να στενοχωριέται. Άνθρωποι που καταπιέζουν συναισθήματα, γίνονται στην πραγματικότητα πιο ανήσυχοι και καταθλιπτικοί.
Είναι άραγε η ευτυχία θέμα χημείας;
Μια ώθηση στη διάθεσή σας σχετίζεται με την απελευθέρωση σεροτονίνης, ενδορφινών και ωκυτοκίνης, γνωστή ως ορμόνη της αγάπης. Η τρυπτοφάνη βοηθάει τω σώμα σας να παράξει σεροτονίνη, οπότε σχετίζεται επίσης με το αίσθημα ευεξίας.
Το γέλιο επίσης, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, με τους ερευνητές να διαπιστώνουν κανονικά επίπεδα αρτηριακής πίεσης σε όσους βλέπουν κωμωδίες σε σύγκριση με όσους παρακολουθούν δραματικές ταινίες, που τείνουν να είναι σε ένταση και με υψηλότερα επίπεδα αρτηριακής πίεσης. Επίσης, η ακρόαση μουσικής ενέχεται στη βίωση ευχαρίστησης, με τους ερευνητές να διαπιστώνουν την απελευθέρωση μεγαλύτερης ποσότητας ντοπαμίνης ενώ και τα επίπεδα ηλιοφάνειας φαίνεται να παίζουν ρόλο στην ευτυχία, με τις έρευνες να δείχνουν τις νότιες πολιτείες της Αμερικής πιο ευτυχισμένες, ενώ τις ανατολικές, όπως είναι η Ν.Υόρκη, να βρίσκονται στο τέλος της λίστας.
Σεξ και ευτυχία
Τέλος, καλά νέα για τους λαούς των οποίων οι κρεβατοκάμαρες έχουν περισσότερη δραστηριότητα απ’ τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Η έρευνα δείχνει ότι το σεξ είναι καλύτερο για την ευτυχία από τα χρήματα. Κι αν μεγαλώνετε και θεωρείτε ότι λιγοστεύουν οι λόγοι να χαίρεστε, κάνετε λάθος. Η πιο ευτυχισμένη ηλικιακή ομάδα αναδεικνύεται η ομάδα των ανθρώπων άνω των 50! Οι άνθρωποι μέσης ηλικίας ανησυχούν λιγότερο από τους νεότερους, καθώς με τα χρόνια αυξάνει η σοφία και η συναισθηματική νοημοσύνη.
Τα τελευταία λόγια του στηβ τζομπς
Έχω φτάσει στο αποκορύφωμα της επιτυχίας στις επιχειρήσεις…
The last words of Steve Jobs –
I have come to the pinnacle of success in business.
In the eyes of others, my life has been the symbol of success.
However, apart…
Έχω φτάσει στο αποκορύφωμα της επιτυχίας στις επιχειρήσεις.
Στα μάτια των άλλων, η ζωή μου ήταν το σύμβολο της επιτυχίας.
Ωστόσο, εκτός από τη δουλειά, έχω λίγη χαρά. Τέλος, ο πλούτος μου είναι απλά ένα γεγονός στο οποίο έχω συνηθίσει.
Αυτή τη στιγμή, ξαπλωμένος στο κρεβάτι του νοσοκομείου και θυμάμαι όλη μου τη ζωή, συνειδητοποιώ ότι όλες οι επευφημίες και τα πλούτη του οποίου ήμουν κάποτε τόσο περήφανος, έχουν γίνει ασήμαντες με τον επικείμενο θάνατό μου.
Στο σκοτάδι, όταν κοιτάζω τα πράσινα φώτα, τον εξοπλισμό για την τεχνητή αναπνοή και αισθάνομαι το βουητό των μηχανικών ήχων τους, νιώθω την ανάσα του θανάτου μου να πλησιάζει από πάνω μου.
Μόνο τώρα καταλαβαίνω ότι μόλις μαζέψεις αρκετά χρήματα για την υπόλοιπη ζωή σου, πρέπει να κυνηγήσεις στόχους που δεν σχετίζονται με τον πλούτο.
Θα πρέπει να είναι κάτι πιο σημαντικό:
Για παράδειγμα, ιστορίες αγάπης, τέχνης, όνειρα για την παιδική μου ηλικία.
Όχι, σταμάτα να κυνηγάς τον πλούτο, μπορεί μόνο να κάνει ένα άτομο σε ένα διεστραμμένο ον, ακριβώς όπως εγώ.
Ο Θεός μας έχει κάνει έναν τρόπο, μπορούμε να νιώσουμε την αγάπη στην καρδιά του καθενός μας, και όχι ψευδαισθήσεις που έχτισε από τη φήμη ή τα χρήματα, όπως έκανα στη ζωή μου, δεν μπορώ να τα πάρω μαζί μου.
Μπορώ μόνο να πάρω μαζί μου τις αναμνήσεις που ενισχύθηκαν από την αγάπη.
Αυτός είναι ο πραγματικός πλούτος που θα σας ακολουθήσει, θα σας συνοδεύσει, θα δώσει δύναμη και φως για να προχωρήσει.
Η αγάπη μπορεί να ταξιδέψει χιλιάδες μίλια και έτσι η ζωή δεν έχει όρια. Πήγαινε εκεί που θέλεις να πας. Προσπάθησε να πετύχεις τους στόχους που θέλεις να πετύχεις. Όλα είναι στην καρδιά σου και στα χέρια σου.
Ποιο είναι το πιο ακριβό κρεβάτι του κόσμου; Στο κρεβάτι του νοσοκομείου.
Εσύ, αν έχεις λεφτά, μπορείς να προσλάβεις κάποιον να οδηγήσει το αμάξι σου, αλλά δεν μπορείς να προσλάβεις κάποιον να σου πάρει την αρρώστια που σε σκοτώνει.
Τα υλικά πράγματα που χάθηκαν μπορούν να βρεθούν. Αλλά ένα πράγμα που δεν μπορείς ποτέ να βρεις όταν χάνεις: τη ζωή.
Σε όποιο στάδιο της ζωής είμαστε τώρα, στο τέλος θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη μέρα που θα πέσει η αυλαία.
Σε παρακαλώ θησαυρό την οικογένεια σου αγάπη, αγάπη για τον σύζυγο σου, αγάπη για τους φίλους σου…
Φερθείτε σε όλους καλά και μείνετε φιλικοί με τους γείτονές σας.
Από όλα τα ζητήματα που απασχολούν τον άνθρωπο κανένα δεν έχει μεγαλύτερη σημασία από την αγάπη. Η ανάγκη μας να αγαπάμε και να αγαπηθούμε είναι ζωτικής σημασίας. Είναι σαν το νερό, τον αέρα, τον ύπνο και την τροφή που χρειαζόμαστε για να ζήσουμε.
Διέξοδος από τη μοναξιά
Όλοι μας σχεδόν αισθανόμαστε την μοναξιά σαν κάτι στενάχωρο και αναζητούμε συνέχεια διέξοδο από αυτήν. Λαχταρούμε να αφήσουμε για λίγο την ατομικότητά μας και να μπούμε σε μία κατάσταση, σε μία συνθήκη που θα ταυτιστούμε με έναν άλλον άνθρωπο και με τον έξω κόσμο γενικότερα, έστω και προσωρινά.
Η πλειοψηφία των ανθρώπων που στερούνται κάποιας μορφής συντροφικότητα, ψάχνουν να βρουν τις αιτίες σε διάφορους εξωτερικούς παράγοντες − στην υπερβολική πλέον ενασχόληση των ανθρώπων με την εξωτερική εμφάνιση, στην ανωριμότητα αντρών και γυναικών στην έναρξη μιας συζήτησης και μιας γνωριμίας, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης −, ενώ η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται πολλές φορές στο ότι οι ίδιοι δεν αγαπάνε τον εαυτό τους.
Η αγάπη για τον εαυτό
Για να μας εκτιμήσουν και να μας αγαπήσουν οι άλλοι, απαραίτητη προϋπόθεση είναι πρώτα εμείς οι ίδιοι να αγαπάμε και να εκτιμάμε τον εαυτό μας. Όλοι μας πάσχουμε πολλές φορές από έλλειψη αγάπης προς τον εαυτό μας. Μας είναι πολύ δύσκολο να αγαπήσουμε τον εαυτό μας επειδή δεν μπορούμε να τον αποδεχτούμε έτσι όπως είναι. Όταν μπαίνουμε στην συνθήκη μια σχέσης, συνήθως για να αγαπήσουμε τον άλλον βάζουμε όρια και προϋποθέσεις που έχουμε βάλει νωρίτερα και στον εαυτό μας για να καταφέρουμε να τον αποδεχτούμε.
Η αλήθεια είναι ότι δεν θα καταφέρουμε ποτέ να αγαπήσουμε ειλικρινά τους άλλους πριν καταφέρουμε να αγαπήσουμε εμάς τους ίδιους.
Γι αυτό τον λόγο, αν θέλουμε να αρχίσουν οι άλλοι να μας εκτιμούν, να μας αγαπούν και να μας αποδέχονται όπως είμαστε, οφείλουμε πριν:
Να αποδεχτούμε αυτό που είμαστε και να εκτιμήσουμε την μοναδικότητα μας. Να γνωρίσουμε τον εαυτό μας: τις επιθυμίες μας, τους φόβους μας, τις αντιδράσεις μας, τις συνήθειες μας, τους στόχους μας, τις ελπίδες μας, τις αγωνίες μας.
Να δεχτούμε ότι δεν είμαστε τέλειοι, ότι έχουμε ελαττώματα όπως έχουν επίσης και όλοι οι υπόλοιποι άνθρωποι γύρω μας.
Να προβάλλουμε τις αρετές μας και τα δυνατά μας σημεία -τα όμορφα στοιχεία του χαρακτήρα μας, τα προτερήματα της προσωπικότητάς μας, του σώματός μας, τα πράγματα που έχουμε καταφέρει για τα οποία νιώθουμε υπερήφανοι, τις ικανότητές μας. Να μην υπερτονίζουμε και γκρινιάζουμε για τα ελαττώματα μας.
Να αντιμετωπίζουμε με χιούμορ τις καθημερινές μας αποτυχίες.
Να αποφεύγουμε να είμαστε επικριτικοί με τον εαυτό μας και με τους άλλους. Αυτό είναι γνώρισμα αδύναμων και μη ελκυστικών ανθρώπων.
Να πιστέψουμε στον εαυτό μας. Εμείς έχουμε τον έλεγχο και είμαστε υπεύθυνοι για την ζωή μας.
Να επιβραβεύουμε τον εαυτό μας καθημερινά για τα μικρά μας επιτεύγματα.
Να σεβόμαστε τα όρια μας και να μην πιέζουμε τον εαυτό μας να δεχτεί πράγματα που δεν μας ευχαριστούν.
Ο άνθρωπος που αγαπάει τον εαυτό του απολαμβάνει την ομορφιά της ζωής, απολαμβάνει την επικοινωνία, βιώνει μια κατάσταση ισορροπίας και ηρεμίας η οποία πηγάζει από την ικανότητά του να φροντίζει, να σέβεται, να είναι υπεύθυνος για τις επιλογές του και να γνωρίζει πρώτα τον εαυτό του και μετά τους άλλους.
Αντί να ασχολείστε με την κριτική των άλλων ή το σχολιασμό των άλλων, αφιερώστε το χρόνο σας βελτιώνοντας τον εαυτό σας και τον περίγυρό σας.
«Το άτομο που αφιερώνει χρόνο για να βελτιώσει τον εαυτό του δεν έχει χρόνο για να σχολιάσει τους άλλους» – Μαρία Τερέζα της Καλκούτα.
Στη ζωή υπάρχουν ορισμένα πράγματα που είναι πολύ εξαντλητικά όπως το να ακούμε κάποιον να σχολιάζει διαρκώς τους άλλους. Όχι μόνο δεν μας αφήνει να ζήσουμε ελεύθεροι αλλά μας φυλακίζει σε μια παγίδα αρνητικής συμπεριφοράς και μας κάνει να αισθανόμαστε άσχημα.
Οι πράξεις και τα λόγια των αδιάκριτων θα σας κουράσουν και θα καταστρέψουν το μυαλό σας.
Όταν λοιπόν αντιμετωπίζετε μια τέτοια κατάσταση έχετε δυο επιλογές: να απομακρυνθείτε ή να προσπαθήσετε να τους βοηθήσετε. Και όπως επισημαίνουμε στην αρχή του άρθρου: δεν υπάρχουν πιο συναισθηματικά και ζωτικά αδύναμοι άνθρωποι από εκείνους που αφιερώνουν το χρόνο τους σχολιάζοντας τους άλλους.
Με αυτή την έννοια, δεν υπάρχει κάτι πολυτιμότερο από μια ήρεμη ζωή και γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει πάντα να προστατεύετε το φυσικό και ψυχολογικό σας χώρο. Η καρδιά σας δεν πρέπει να επηρεάζεται από καμία μη δημιουργική κριτική. Οι λέξεις πονούν μόνο όταν προέρχονται από άτομα που είναι σημαντικά για μας και ανάλογα με το τι και πώς θα το πουν.
Αυτά που πιστεύουν οι άλλοι για σας είναι η δική τους πραγματικότητα, όχι η δική σας.
«Αυτά που λένε οι άλλοι για σας είναι η δική τους πραγματικότητα και όχι η δική σας. Ξέρουν το όνομά σας άλλα όχι και την ιστορία σας. Δεν έχουν ζήσει αυτά που έχετε ζήσει εσείς και δεν έχουν βρεθεί ποτέ στη θέση σας. Το μόνο που ξέρουν για σας είναι αυτά που τους έχετε πει ή ό,τι διαισθάνονται αλλά στην ουσία δεν ξέρουν τι έχετε περάσει.»
Ορισμένοι άνθρωποι, οι λεγόμενοι «καλοθελητές» ή αυτοί που χωρίς να θέλουν να σας επικρίνουν, λένε τη γνώμη τους σε κάθε περίπτωση χωρίς να τους το ζητήσετε. Στόχος τους με αυτή την έμμεση κριτική που ασκούν είναι να κάνουν κακό, να περιφρονήσουν κάποιον ή κάτι και να απολαύσουν τις ανησυχίες των άλλων.
Στην πραγματικότητα, άνθρωποι σαν αυτούς έχουν τόσο χαμηλή αυτοεκτίμηση που δεν μπορούν να αποδεχτούν τον εαυτό τους ή τους άλλους. Αυτό εξηγεί το λόγο για τον οποίο κρίνουν και βάζουν ταμπέλες στους άλλους καθώς μόνο αυτό αντικατοπτρίζει τι πραγματικά αισθάνονται. Αυτό δείχνει πώς προστατεύουν τις δικές τους συναισθηματικές μάχες εις βάρος των άλλων.
Ακόμη και αν πιστεύουμε ότι μπορούμε να διαβάσουμε τις σκέψεις των άλλων, δεν μπορούμε. Είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσει κάποιος τι σκέφτεστε, πόσο μάλλον τη ζωή, τα αισθήματα ή τα προβλήματά σας.
Επομένως, δεν χρειάζεται να δίνετε τόση σημασία σε αυτά που λένε οι άλλοι για σας. Οι λέξεις τους προέρχονται από μια απατηλή πραγματικότητα που έχουν δημιουργήσει μέσα στο μυαλό τους, προσπαθώντας να μάθουν τα πάντα.
«Οι πιο δυστυχισμένοι άνθρωποι σε αυτό τον κόσμο είναι εκείνοι που ανησυχούν υπερβολικά πολύ για το τι σκέφτονται οι άλλοι».
Να είστε δυνατοί όταν αντιμετωπίζετε την κριτική των άλλων
«Χρησιμοποίησα κάθε πέτρα που έριξαν πάνω μου για να αντλήσω τη δύναμή μου» Elvira Sastre.
Αν σκέφτεστε συνέχεια τον τρόπο με τον οποίο σας σχολιάζουν οι άλλοι, βλάπτετε την ευεξία και τη συναισθηματική ισορροπία σας. Γι’ αυτό το λόγο είναι καλύτερο να αφιερώνετε το χρόνο σας για να βελτιώσετε τον εαυτό σας και τον περίγυρό σας.
Η δουλειά σας δεν είναι να κρίνετε τους άλλους ή να δέχεστε κριτικές αλλά να νοιάζεστε για το πώς μπορείτε να διορθώσετε τα δικά σας λάθη μέχρι να φτάσετε σε ένα μεγαλύτερο επίπεδο ευεξίας. Αν ασχοληθείτε με τον εαυτό σας, θα βγείτε κερδισμένοι και θα αποκτήσετε ειλικρίνεια, σεβασμό, ταπεινότητα, γενναιοδωρία και τιμή.
Δεν μπορείτε να είστε τέλειοι αλλά είναι σημαντικό να διατηρείτε μια στάση συνεχούς βελτίωσης του εαυτού σας. Αυτό θα σας προσφέρει τη δυνατότητα να ζείτε τη ζωή χωρίς υποχωρήσεις, χωρίς εκβιασμούς και χωρίς να εξαρτάστε συναισθηματικά από τους άλλους.
Θεραπεύστε τα κομμάτια που έχουν υποστεί ζημιά
«Μη δίνετε σημασία στα πράγματα που κάνουν ή έχουν σταματήσει να κάνουν οι άλλοι. Δώστε προσοχή σε αυτά που κάνετε ή έχετε σταματήσει να κάνετε εσείς» Βούδας.
Για να μπορέσουμε να θεραπεύσουμε τις συναισθηματικές πληγές που προκαλούν οι κριτικές, θα πρέπει πρώτα να κατανοήσετε ότι ο καθένας είναι μοναδικός και ξεχωριστός. Έχοντας αυτό υπόψη μας, το επόμενο πράγμα που θα πρέπει να κάνουμε είναι να αισθανόμαστε και να σκεφτόμαστε χωρίς να μας ενδιαφέρει η γνώμη των άλλων.
Άλλοι άνθρωποι είναι εκείνοι που κρίνουν και σχολιάζουν, όχι εσείς. Η μη δημιουργική κριτικήφέρει το συναισθηματικό κενό που υπάρχει μέσα στο άτομο που έχει ασκήσει αυτή την κριτική. Συνεπώς, αν αυτό το άτομο δεν σας αφήνει να αναπτυχθείτε συναισθηματικά τότε καλό είναι να απομακρυνθείτε από αυτό.
Αλλά πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη συναισθηματική βλάβη που προκαλεί η κριτική; Ας σκεφτούμε λίγο τα εξής:
- Δίνοντας σημασία σε αυτά που σκέφτονται ή λένε οι άλλοι για μας, καταλήγουμε να γινόμαστε κάποιοι που δεν είμαστε. Ικανοποιώντας τους άλλους θα χάσετε την ταυτότητά σας το οποίο φυσικά δεν είναι καθόλου υγιές.
- Είστε καλή μητέρα; Είστε πετυχημένοι; Έξυπνοι, καλοί στη δουλειά σας; Είστε άνθρωποι συμπαθείς; Πρέπει να συνειδητοποιήσετε πόση ενέργεια σπαταλάτε όταν ανησυχείτε για το πώς σκέφτονται οι άλλοι για σας.
- Αν και μερικές φορές μπορεί να αισθάνεστε ότι όλοι ασχολούνται μαζί σας, η αλήθεια είναι πως ό,τι κάνετε ή έχετε σταματήσει να κάνετε δεν έχει και τόση σημασία γι’ αυτούς. Οι άλλοι άνθρωποι σας σκέφτονται πολύ λιγότερο απ’ ό,τι νομίζετε.
- Ανεξάρτητα από το τι κάνετε ή πώς το κάνετε, πάντα θα υπάρχει κάποιος να το σχολιάσει ή να το κατακρίνει. Προσπαθήστε να ζείτε και να ενεργείτε όπως σας βολεύει. Να είστε φυσικοί και να ξέρετε ότι ο μόνος τρόπος για να νιώθετε όμορφα με τον εαυτό σας είναι να κάνετε κάθε στιγμή αυτό που αισθάνεστε.
«Μην περιμένετε οι άλλοι να κατανοήσουν το δρόμο σας και ειδικά αν δεν τον έχουν πορευτεί ποτέ».
Πηγή: meygeia.gr
28 Apr Δεν υπάρχει σχολείο της ζωής, ούτε δάσκαλοι που διδάσκουν πώς να ζεις. (ΛΕΟ ΜΠΟΥΣΚΑΛΙΑ)
Εκτός μερικών μάλλον ασαφών, γενικών και δυσδιάκριτων οδηγιών, κανένας από μας δεν έχει ποτέ διδαχθεί πώς να ζει. Δεν μας έχουν εξηγήσει την αξία της ζωής, ούτε τι σημαίνει να είσαι ζωντανός. Δεν έχουμε ιδέα των θαυμάτων που μπορεί να μας προσφέρει η ζωή ή για την υπευθυνότητα, με την οποία πρέπει να της το ανταποδώσουμε. Γεννιόμαστε στον κόσμο, εκπαιδευόμαστε να προσαρμοζόμαστε σ’ αυτόν σύμφωνα με τις κυριαρχούσες και παραδεκτές απόψεις και ύστερα αφηνόμαστε να βουλιάξουμε ή να κολυμπήσουμε.
Δεν υπάρχει σχολείο της ζωής, ούτε δάσκαλοι που διδάσκουν πώς να ζεις. Αν στραφούμε στην τυπική εκπαίδευση για να βρούμε απαντήσεις, τις περισσότερες φορές μας δίνουν γνώση, χωρίς κρίση και γεγονότα, χωρίς σημασία. Αν περιμένουμε απαντήσεις από τη θρησκεία, πολύ συχνά μας λένε να μετατρέψουμε το ενδιαφέρον μας σε πίστη, πράγμα για το οποίο πολλοί από μας δεν είμαστε καθόλου προετοιμασμένοι. Όταν δεν υπακούμε, μας κάνουν συχνά να αισθανόμαστε ανίκανοι και εξαρτημένοι. Αν προσπαθήσουμε να μάθουμε από την ίδια τη ζωή, ανακαλύπτουμε ότι πολλές φορές είναι γεμάτη από βρώμικες πανουργίες, τις οποίες δεν είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε και από τις οποίες δεν φαίνεται να κερδίζουμε πολλά. Αν αποπειραθούμε να μάθουμε από τα παραδείγματα, βρίσκουμε πολύ λίγα πρότυπα.
Μόνον όταν δεν μπορούμε πια ν’ αντεπεξέλθουμε και καταλήγουμε στη θλίψη και την υπερένταση από τη μη εκπλήρωση, αναγκαζόμαστε να προστρέξουμε σε βοήθεια ή να κάνουμε κάποια αλλαγή. Συνήθως αυτό είναι μια συμβολική προσαρμογή – ασαφής και προσωρινή – πριν ξαναγυρίσουμε στην “πραγματική” ζωή, ελλιπείς όπως προηγουμένως.
Είμαστε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα ότι, αν θέλουμε να ζήσουμε ολοκληρωμένα και σε αρμονία με τη ζωή, θα πρέπει να γίνουμε αυτοδραστηριοποιούμενοι φοιτητές. Θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να διακινδυνεύουμε, να βλέπουμε τον εσωτερικό μας εαυτό και να προχωράμε με δοκιμές και λάθη. Η εργασία θα είναι κύρια δική μας. Θα πρέπει να γίνουμε οι μέντορες του εαυτού μας.
Εφ’ όσον όλοι διαφέρουμε, δεν μπορεί να υπάρξει ένας δρόμος. Βοηθάει, όμως, να προσδιορίσουμε μερικές προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, πρέπει να αποφασίσουμε σοβαρά να ξεκινήσουμε με το δικό μας δρόμο και να παραμείνουμε στο μονοπάτι μας. Πρέπει να θεωρούμε τον εαυτό μας προϊόν του παρελθόντος μας, αλλά το σημαντικότερο, ότι έχουμε ένα πλούσιο και απεριόριστο μέλλον, που δεν εξαρτάται απαραίτητα απ’ ό,τι προϋπήρξε. Πρέπει να συνάψουμε στενή συμμαχία με την ελπίδα, όχι την απατηλή εκδοχή της ελπίδας, αλλά εκείνη που δίνει δύναμη και πρακτική κατεύθυνση. Πρέπει να επαναποκτήσουμε το σεβασμό για την αυθεντικότητα του μυαλού μας και τη δύναμη της θέλησής μας, έτσι ώστε να μπορούμε να τα χρησιμοποιούμε για να μας βοηθούν να εξετάζουμε και να επιλέγουμε τις πιο ελπιδοφόρες και αναπτυξιακές λύσεις ανάμεσα στις πολλές επιλογές που θα μας προσφέρει το μέλλον. Ύστερα πρέπει να αφιερωθούμε στη διαδικασία με ευαίσθητη και αμερόληπτη αξιολόγηση σε κάθε βήμα. Οπλισμένοι με δύναμη και εκλογή είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε ορισμένους δρόμους, στους οποίους μπορούμε να γίνουμε καλύτερα οι ρυθμιστές της ζωής μας και να ζούμε κάθε μέρα ως ολοκληρωμένα και ενεργά πρόσωπα.
Δεν υπάρχουμε για τον εαυτό μας (σαν το κέντρο του σύμπαντος), και μόνο όταν πειστούμε εντελώς γι’ αυτό αρχίζουμε να αγαπάμε σωστά τον εαυτό μας κι έτσι να αγαπάμε και τους άλλους. Τι εννοώ με το να αγαπάμε σωστά τον εαυτό μας; Εννοώ, πρώτ’απ’όλα, να επιθυμούμε να ζήσουμε, να δεχόμαστε τη ζωή σαν ένα πολύ μεγάλο δώρο και μεγάλο καλό, όχι εξ αιτίας αυτών που μας δίνει, αλλά εξ αιτίας αυτών που μας διευκολύνει να δώσουμε σε άλλους.
Τόμας Μέρτον
Προσωπικότητα και Ολοκλήρωση
ΛΕΟ ΜΠΟΥΣΚΑΛΙΑ
Εκδόσεις Γλάρος
Εικόνα: https://pxhere.com/en/photo/1254799
Η αντίληψη μας δεν είναι πάντα η πραγματικότητα.
Όταν ήμουν περίπου 12 μηνών, μια καλοκαιρινή μέρα οι γονείς μου με είχαν βάλει μέσα στην περπατούσα μου, αυτό το καρεκλάκι με τροχούς στο οποίο βάζουμε τα παιδιά για να μάθουν να περπατούν.
Σήμερα αυτά τα καρεκλάκια έχουν απαγορευτεί αφού δεν βοηθούν τα παιδιά να μάθουν να περπατούν και εμποδίζουν την ανάπτυξή τους. Μπορεί επίσης να προκαλέσουν σοβαρά ατυχήματα. Εκείνη την μέρα τριγυρνούσα μέσα στο σπίτι ενώ είχα στο αυτί μου μια μπατονέτα. Κάποια στιγμή, έφτασα στην άκρη του διαδρόμου και έπεσα από τις σκάλες κάτω. Με την μπατονέτα στο αυτί.
Η πτώση μού τραυμάτισε το αυτί και με άφησε με μια σημαντική βαρηκοΐα στο αριστερό αυτί. Μια αναπηρία την οποία κουβαλώ μαζί μου μέχρι σήμερα. Αυτή η αναπηρία δημιούργησε κάποια πρακτικά προβλήματα. Για παράδειγμα, έχω δυσκολία να έχω συνομιλία με κάποιο που κάθεται στα αριστερά μου. Επίσης, οι φοιτητές μου έχουν προσέξει πως όταν μου μιλά κάποιος στην τάξη έχω δυσκολία να εντοπίσω που κάθεται αυτός που ρωτά (χρειάζεται να συνδυάσουμε ήχους και από τα δύο αυτιά για να εντοπίσουμε από που έρχεται ένας ήχος).
Στην πορεία όμως άρχισα να την συμπαθώ αυτή την αναπηρία αφού μου δημιούργησε μια περιέργεια για μια σειρά από πράγματα. Συνειδητοποίησα, για παράδειγμα, πως υπάρχουν ήχοι τους οποίους εγώ δεν μπορώ να ακούσω. Υπάρχουν μήπως και πράγματα τα οποία για κάποιο λόγο δεν μπορώ να δω; Η εικόνα που έχω για τον έξω κόσμο, πόσο ακριβής και αξιόπιστη είναι; Και πόσο όμοια είναι η εικόνα που έχω εγώ για τον έξω κόσμο με αυτή που έχει κάποιος άλλος; Δυο άνθρωποι που βρίσκονται δίπλα δίπλα βιώνουν και αντιλαμβάνονται ακριβώς τα ίδια πράγματα;
Όλη αυτή η περιέργεια με οδήγησε στη Ψυχολογία και στο τέλος στις Νευροεπιστήμες. Στην μελέτη του ανθρώπινου εγκεφάλου. Μελετώντας τον ανθρώπινο εγκέφαλο συνειδητοποιείς πως ουσιαστικά δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα για αυτόν. Αν υπάρχει όμως ένα πράγμα το οποίο γνωρίζουμε είναι πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν καθρεφτίζει την πραγματικότητα, το έξω περιβάλλον για μας. Αντ’ αυτού, φτιάχνει την δική του υποκειμενική πραγματικότητα για μας. Παίρνει πληροφορίες από τα αισθητήρια όργανά μας, τα μάτια, τα αυτιά, την μύτη, κλπ, και φτιάχνει την πραγματικότητα στηριγμένος κυρίως σε δύο πράγματα.
Το πλαίσιο
Το πρώτο πράγμα που επηρεάζει το πώς ο εγκέφαλος μας αντιλαμβάνεται τον κόσμο, είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο λαμβάνουμε μια πληροφορία. Κοιτάξτε για παράδειγμα τον κύβο στα αριστερά. Το μεσαίο κεντρικό τετράγωνο της πάνω πλευράς του κύβου, που βρίσκεται στο φως, φαίνεται χρώματος καφέ ενώ το μεσαίο κεντρικό τετράγωνο της κάτω πλευράς, που βρίσκεται στην σκιά, φαίνεται πορτοκαλί. Όταν αφαιρέσουμε το πλαίσιο όμως (σχήμα δεξιά), χωρίς να αλλάξουμε το χρώμα το δύο τετραγώνων, βλέπουμε πως και τα δύο τετράγωνα έχουν το ίδιο ακριβώς χρώμα.
(Μπορείτε να εκτυπώσετε τον χρωματιστό κύβο στα αριστερά και να τοποθετήσετε από πάνω ένα χοντρό χαρτόνι με δύο τρύπες στα σημεία που βρίσκονται τα δύο τετράγωνα. Έτσι θα μπορέσετε να δείτε ότι έχουν το ίδιο χρώμα αφού δεν θα επηρεάζεστε από το πλαίσιο).
Αυτό που συμβαίνει είναι πως ο εγκέφαλος παίρνει πληροφορίες από τα μάτια και τις προσαρμόζει ανάλογα με το τι υπάρχει στη σκηνή. Επειδή το κάτω τετράγωνο βρίσκεται στη σκιά, ο εγκέφαλος ξέρει πως στη σκιά τα αντικείμενα φαίνονται πιο σκούρα και έτσι προσαρμόζει τις πληροφορίες που παίρνει από τα μάτια για το χρώμα και ερμηνεύει το τετράγωνο που είναι στη σκιά πιο φωτεινό από ότι είναι στην πραγματικότητα. Αυτή η αναπροσαρμογή είναι σημαντική για μας διότι μας επιτρέπει να αντιλαμβανόμαστε το ίδιο αντικείμενο να έχει το ίδιο χρώμα είτε το βλέπουμε υπό σκιά είτε κάτω από έντονο φως.
Η μνήμη
Κοιτάξτε την πιο κάτω πρόταση γραμμένη στα Τούρκικα. Από κάθε λέξη λείπει ένα γράμμα. Αν δεν μιλάτε Τούρκικα, μπορείτε να βρείτε ποιο γράμμα λείπει από κάθε λέξη; Η απάντηση είναι πως όχι. Μπορείτε μόνο να μαντέψετε.
Κοιτάξτε όμως τώρα την μετάφραση αυτής της πρότασης στην Ελληνική γλώσσα. Πάλι ένα γράμμα λείπει από κάθε λέξη. Μπορείτε να διαβάσετε την πρόταση τώρα; Βεβαίως και μπορείτε.
Η αντίληψή μας δεν είναι πάντα η πραγματικότητα. Γιατί μπορούμε να γεμίσουμε σωστά τα κενά στην ελληνική αλλά όχι την τουρκική πρόταση; Αυτό οφείλεται στο δεύτερο πράγμα πάνω στο οποίο στηρίζεται ο ανθρώπινος εγκέφαλος για να κατασκευάσει την πραγματικότητα, την εικόνα του έξω κόσμου για μας. Που είναι οι προηγούμενές μας εμπειρίες με τον κόσμο. Τα πράγματα που ξέρουμε, αυτά που έχουμε μάθει και όσα μπορούμε να θυμηθούμε. Οι μνήμες μας!
Αν πάρουμε τη λέξη “αντίληψη”, δεν υπάρχει κανένας a priori λόγος γιατί να γεμίσουμε το κενό που υπήρχε ανάμεσα στο λάμδα και το ψι με ένα ήττα. Αλλά το κάνουμε αυτό διότι σύμφωνα με τις προηγούμενες μας εμπειρίες, σύμφωνα με τη γνώση της ελληνικής γλώσσας που έχουμε, το Ήττα είναι το πιο πιθανό αποτέλεσμα.
Ο εγκέφαλός μας λοιπόν είναι μια βιολογική μηχανή που εκτελεί στατιστικές αναλύσεις για να γεμίσει όποια κενά έχει με το πιο στατιστικά πιθανό αποτέλεσμα στη βάση των προσδοκιών που έχει δημιουργήσει. Όπως είδαμε πιο πάνω, αυτές οι προσδοκίες επηρεάζονται από τις μνήμες μας και από το πλαίσιο.
Η προσοχή
Ο κύριος λόγος για τον οποίο υπάρχουν κενά στην αντίληψή μας είναι το γεγονός ότι ο εγκέφαλος δεν έχει αρκετή ενέργεια για να επεξεργαστεί όλες τις πληροφορίες που παίρνει από τα μάτια, τα αυτιά και τα άλλα αισθητήρια όργανά μας. Έτσι, στηρίζεται σε γνωστικούς μηχανισμούς όπως είναι η Προσοχή, για να διαλέγει κάποιες από αυτές τις πληροφορίες και να τις επεξεργαστεί περαιτέρω, ενώ απορρίπτει τις υπόλοιπες. Αυτές τις οποίες απορρίπτει, στις οποίες δεν δίνει προσοχή, δεν φτάνουν ποτέ στη συνείδησή μας.
Ενώ λοιπόν όταν βιώνουμε τον κόσμο, όπως τη σκηνή στις δύο εικόνες πιο κάτω, νιώθουμε πως βιώνουμε τα πάντα, με κάθε λεπτομέρεια, αυτή η αίσθηση είναι ψεύτικη. Ένας τρόπος με τον οποίο οι επιστήμονες μελετούν αυτά τα φαινόμενα είναι με το να καταγράφουν το χρόνο που χρειάζεται κάποιος για να να εντοπίσει τις διαφορές σε δύο εικόνες όπως οι πιο κάτω.
Συμπεράσματα
Τέτοια φαινόμενα χρησιμοποιούνται από τους επιστήμονες σήμερα για να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε την οργάνωση και λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου. Για τους υπόλοιπους όμως, τι σημαίνει το ότι ο εγκέφαλος μας μπορεί να αντιληφθεί μόνο ένα πολύ μικρό κομμάτι του έξω κόσμου, και όταν το κάνει συχνά ξεγελιέται από το πλαίσιο και παρασύρεται από τις μνήμες μας; Θα αναφέρω δύο πράγματα τα οποία θεωρώ τα πιο σημαντικά:
1. Εξηγεί γιατί χρειαζόμαστε την Επιστήμη και την Τεχνολογία.
Στηριζόμαστε στην Τεχνολογία για να ξεπεράσουμε τους περιορισμούς του σώματός μας. Για παράδειγμα, χρησιμοποιούμε τηλεσκόπια, μικροσκόπια, ακόμη και το τηλέφωνο που όλοι χρησιμοποιούμε καθημερινά, το έχουμε ανάγκη λόγω του ότι το ακουστικό μας σύστημα έχει τους δικούς του περιορισμούς.
Στηριζόμαστε στην Επιστήμη για να χτίσουμε μια αντικειμενική κατανόηση του κόσμου, μακριά από τις προσωπικές υποκειμενικές προκαταλήψεις του καθενός από εμάς. Η συστηματική παρατήρηση και το ελεγχόμενο πείραμα είναι ο καλύτερος τρόπος που έχουμε βρει για να διατυπώνουμε και να ελέγχουμε υποθέσεις και προβλέψεις, για να αποκτούμε και να οργανώνουμε την γνώση μας.
Οπότε, όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ερωτήματα για το χρώμα ενός κύβου ή ενός φορέματος, καλό είναι να θυμόμαστε πως η αντίληψη μας είναι τόσο περιορισμένη και πως μπορεί να ξεγελαστεί τόσο εύκολα που δεν έχουμε καμία ουσιαστική διαφορά από ένα άτομο με ακουστική αναπηρία. Είμαστε όλοι ουσιαστικά τυφλοί και κωφοί. Στηριγμένοι όμως στην επιστημονική μεθοδολογία, έχουμε κάνει τεράστια πρόοδο ως προς την κατανόηση του κόσμου στον οποίο ζούμε, παρά το ότι είμαστε τυφλοί και κωφοί.
2. Ανθρώπινη Επικοινωνία.
Το πιο ουσιώδες χαρακτηριστικό μας ως άνθρωποι είναι η κοινωνική μας φύση. Είμαστε κοινωνικά όντα. Έχουμε ανάγκη να αλληλοεπιδρούμε και να επικοινωνούμε με άλλους ανθρώπους. Ο καθένας από μας όμως έχει τις δικές του μοναδικές εμπειρίες και μνήμες. Την δική του υποκειμενική οπτική γωνία και αντίληψη. Αν αποτύχουμε να το λάβουμε αυτό υπόψη, τότε σίγουρα θα αποτύχουμε να επικοινωνήσουμε αποτελεσματικά ο ένας με τον άλλον. Αν το έχουμε όμως αυτό υπόψη νομίζω πως μπορεί να γίνουμε λίγο καλύτεροι συνεργάτες, λίγο καλύτεροι φίλοι, λίγο καλύτεροι σύντροφοι.
Το προφανές ερώτημα λοιπόν είναι ποιο από τα δύο αποτελεί αληθινή αναπηρία; Η απώλεια της ακοής ή η αποτυχία να λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι ο καθένας από μας έχει την δική του οπτική γωνία, τη δική του μοναδική αντίληψη;
Αντικειμενική έναντι υποκειμενικής πραγματικότητας
Η διαφορά μεταξύ αυτού που είναι «αληθινά» παρόν υλικά (υλικά ή αντικειμενική πραγματικότητα) και εκείνου που πραγματικά βιώνουμε νοητικά (υποκειμενική ή φαινομενική πραγματικότητα) αποτελεί αντικείμενο συζήτησης τουλάχιστον από την εποχή των αρχαίων Ελλήνων. Μερικοί αποδέχονται τον αφελή ρεαλισμό (πραγματοκρατία), υποστηρίζοντας ότι αυτό που βιώνουμε νοητικά είναι ακριβώς το ίδιο με εκείνο που είναι φυσικά παρόν. Πολλοί άλλοι, όμως, αντιπροτείνουν ότι κάτι τουλάχιστον χάνεται ή κερδίζεται κατά τη μεταφορά από τη φυσική στη φαινομενική εμπειρία. Ενδέχεται να υπάρξει ασυμφωνία μεταξύ των δύο τύπων εμπειρίας αν οι αισθητηριακοί υποδοχής μπορούν να αντιδράσουν εν μέρει μόνο σ” αυτό που είναι υλικά παρόν – για παράδειγμα, μόνο σε ορισμένους ήχους ή χρώματα. Ασυμφωνία δύναμης να υπάρξει επίσης αν απολεσθούν ή διαστρεβλωθούν πληροφορίες καθώς μεταδίδονται από τους αισθητηριακούς υποδοχείς στον εγκέφαλο. Επιπροσθέτως, ο ίδιος ο εγκέφαλος μπορεί να μετατρέψει αισθητηριακές πληροφορίες, δημιουργώντας έτσι μια ασυμφωνία μεταξύ φυσικής και φαινομενικής πραγματικότητας. Το σημαντικό ερώτημα εδώ είναι το εξής: Δεδομένου ότι υπάρχει ένας υλικός κόσμος και ένας ψυχολογικός κόσμος, πως αυτοί σχετίζονται μεταξύ τους; Ένα σχετικό ερώτημα είναι και το ακόλουθο: Δεδομένου ότι το μόνο που μπορούμε να βιώσουμε άμεσα είναι η δική μας υποκειμενική πραγματικότητα, πως μπορούμε να καταφέρουμε να γνωρίσουμε οτιδήποτε γύρω από το φυσικό κόσμο; Αντιμετωπίζουμε εδώ το πρόβλημα της πραγματοποίησης ή της τάσης να πιστεύουμε ότι, επειδή κάτι έχει όνομα, έχει επίσης ανεξάρτητη ύπαρξη. Ο J.S. Mill (1843 -1874) περιέγραψε αυτή την πλάνη:
Η πλάνη μπορεί να διατυπωθεί με αυτή τη γενική μορφή. Οτιδήποτε μπορούμε να σκεφθούμε ως ανεξάρτητο υπάρχει ανεξάρτητα και η πιο αξιοσημείωτη εκδήλωσή της συνίσταται στην προσωποποίηση των αφηρημένων εννοιών. Η ανθρωπότητα, σε όλες τις εποχές, είχε την έντονη τάση να συμπεραίνει ότι όπου υπάρχει ένα όνομα θα πρέπει να υπάρχει μια διακριτή χωριστή οντότητα που να αντιστοιχεί στο όνομα, και κάθε σύνθετη ιδέα που έχει διαμορφώσει ο νους για τον εαυτό του, λειτουργώντας πάνω στις έννοιες του για τα ατομικά πράγματα, θεωρούνταν ότι έχει μια εξαιρετικά αντικειμενική πραγματικότητα που αντιστοιχεί σ” αυτή.
Σε όλη την πορεία της ανθρώπινης ιστορίας, οντότητες όπως οι ψυχές, οι νόες, οι θεοί, οι δαίμονες, τα πνεύματα και ο εαυτός έχουν γίνει αντικείμενα φαντασίας και στη συνέχεια η υπαρξή τους θεωρήθηκε δεδομένη. Φυσικά, σε πιό πρόσφατες εποχές, υπάρχουν διαθέσιμες διαδικασίες για να προσδιορίσουμε αν φανταστικές οντότητες έχουν αντικείμενα αναφοράς στον εμπειρικό κόσμο. Όπως όμως έχουμε διαπιστώσει, η επιστημονική θεωρία επιχειρεί να συσχετίσει λέξεις και σύμβολα με εμπορικές παρατηρήσεις. Στην περίπτωση της πραγματοποίησης, όμως, η σχέση μεταξύ φανταστικού και του αληθινού απλώς εκλαμβανόταν ως υπαρκτή. Η τάση προς την πραγματοποίηση είναι ιστορική και επίμονη και θα τη συναντάμε συχνά.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ
Οι φυσικές εμπειρίες είναι εξαιρετικά ποικίλες ωστόσο βιώνουμε ενότητα αναμεσά τους. Μεγαλώνουμε επίσης ηλικιακά, παίρνουμε και χάνουμε βάρος, αλλάζουμε τόπους διαμονής, υπάρχουμε σε διαφορετικούς εποχές, κι όμως με όλα αυτά και περισσότερα, οι εμπειρίες της ζωής μας έχουν συνοχή. Αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας ως το ίδιο πρόσωπο από στιγμή σε στιγμή, από μέρα σε μέρα και από χρόνο σε χρόνο, μολονότι τα πράγματα είναι ίδια σε σχέση με εμάς. Το ερώτημα είναι σε τι οφείλονται η ενότητα και η συνοχή της εμπειρίας μας. Μέσα στους αιώνες, έχουν προταθεί οντότητες όπως η ψυχή ή ο νους. Πιο πρόσφατα, ο πιο δημοφιλής προτεινόμενος οργανωτής της εμπειρίας είναι ο εαυτός.
Ο εαυτός έχει θεωρηθεί συχνά ότι συχνά διαθέτει μια δική του, αυτόνομη ύπαρξη, όπως υποδηλώνεται από τη φράση -Είπα στον εαυτό μου- Εκτός της οργάνωσης των εμπειριών κάποιου και της παροχής μιας αίσθησης συνέχειας μέσα στο χρόνο, έχουν αποδοθεί στον εαυτό κι άλλες ιδιότητες, όπως αυτές του υποκινητή και του εκτιμητή της δράσης. Άλλες εμπειρίες που συμβάλλουν στην πεποίθηση περί ύπαρξης ενός αυτόνομου εαυτού περιλαμβάνουν το αίσθημα της πρόθεσης ή του σκοπού, την επίγνωση της συνείδησης, την ικανότητα να κατευθύνει κανείς επιλεκτικά την προσοχή του και στιγμές εξαιρετικά φορτισμένων συναισθηματικών διορατικών εμπειριών. Όπως θα δούμε, η αξιωματική αποδοχή ενός εαυτού με αυτόνομες δυνάμεις δημιουργεί διάφορα προβλήματα με τα οποία αναμετριέται η ψυχολογία δια μέσου των χρόνων ακόμα και σήμερα. Προφανώς, είτε προτείνεται ένας αυτόνομος εαυτός ή νους ως οργανωτής της εμπειρίας είτε ως υποκινητής συμπεριφοράς, ερχόμαστε αντιμέτωποι με το πρόβλημα πνεύμα – σώμα.